Ндірістік санитария негізі

 

нерксіпте тиімді санитарлы-техникалы жадайларды жасау – ебек жымдарыны денсаулыын, ауіпсіздік жадайларды, ебекті німділігін жне жалпы ндіріс байланысын жоспарлау. ндірістік блмелерге, жмыс орындарымен микроклимата ойылатын жалпы тазалы сатау талаптары санитарлы нормалары мен ережелері нерксіп блімі шін арналан санитарлы нормаларында крсетілген.

Аналитикалы баылау ндірістік лабораторияда жргізіледі. Ол технологиялы газдарды барлы ша стау ондырыларыны жмысын баылап отырады, жмыс аймаында жне тазалы-жмыс аймаында ауадаы орасынны, мырышты жне басада ксіби зияндарды рамын зерттейді, жне де технологиялы рдіс кезінде пайда болатын шайынды суларды сапасын баылайды. Бл сулар бырларда тздарды жне т.б. алдытарды тнуына себепкер болады. Бл дегеніміз су айналымыны бзылуына келіп сотырады, бырларды жне канализационды бырлады толып алуына сер етеді. Осы жне басада крделі иыншылытарды шешу осы дипломды жоба есебіне кіреді. Ксіпорында санитарлы–техникалы жадайларын тиімді етіп жасау маызды мідет болып табылады.

Адам азасына сер ететін ндірістік жадайларды комплексті зерттеу, сонымен атар оларды жасартуда жргізілетін шараларды деуді жне енгізуді ебек тазалыы жне ндірістік саниртария амтамасыз етеді. Егер технологиялы рдіс дрыс йымдастырылмаса, онда жмысшыны денсаулыына жне жмыс абілетіне ндірістік ортаны зиянды факторлары (температура, ауа ылалдылыы, тпе желдер, шу, тербелулер, ша жне т.б.) сер етеді.

Ебекті орау жне санитарлы – сауытыру шараларды шарттарын жасартуды комплексті жоспарын абылдау жне жзеге асыру ксіби зиянды факторларды жоба жне ебек жадайын жасартуа аны ммкіндік береді.

Шу бл серпімді (газды, сйы, немесе атты) ортада блшектерді толын тріздес тербелмелі озалысы нтижесінде пайда болатын ртрлі жиіліктегі жне арындылыты дыбыстар жиынтыын айтады.

ндірістік ондырыларды жобалаанда, растыранда жне олдананда шулар мен тербелістерді жою негізгі шараларды бірі болып табылады.

Шу жне тербеліс кздері ретінде ондырылар жне аппараттар, жне де технологиялы ондыраылар жне аппараттар болады.

азіргі уаытта техниканы дамуы, ксіпорындарды энергияты жне тез озалатын ондырылар жне аппараттармен жабдытау, адамны шуды серіне рдайым шырауына келіп сотырады.

Жмыс орындарында шу жне тербеліс дегейіні жоарылауы адам азасына зиянды сер етеді. Дыбыс толындарыны таралуы шуды сипаты шін, шуды баалау шін жне орану шараларын тадау шін маызды біршама акустикалы факторларды пайда болуымен бірге жреді. Шуды есту мшелеріне серінен басада азаны жйесіне жне мшелеріне кері сері бар екені белгілі. Бірінші кезекте орталы нерв жйесіне сері. Шуды серінен нерв жйесіні заымдануы ашушадылыпен, апатиямен, нашар кіл-кймен жне т.б. бірге жреді. Шуды сер етуі ас орту жолдарыны ауруына, зат алмасу рдісіні згеруіне, жрек кантамырлары жйесіні функционалды жадайыны бзылуына келеді. Шуларды кері сері оны сер ету уаытын азайтумен, жмыс жне демалыс уаытын реттеумен тмендетуге болады. Шу дыбыс тербелісіні жиілігімен, дыбыс ысымымен, дыбыс арындылыымен жне дауыс аттылы дегейімен сипатталады. Ксіпорындарда ебек жадайларын жетілдіру технологиялы рдістерді азіргі заманы техникамен амтамасыздандыру, зиянды факторларды тауып оларды жою, жне сатандыру жне орану шараларын ткізе отырып тиімді ету жолдарымен жзеге асырылады. ндірістік ортаны ластануыны бірден бір себебі жмыс аймаыны химиялы, улы, токсикалы осылыстарды кп млшерде болуымен сипатталады. Улы заттарды ауада таралуын технологиялы процесс немесе жмыс барысында істелінген іс шаралармен анытауа болады. Оларды туындау себепшісі: герметикалы емес аппараттар, химиялы алдытар, німдерді олдан сапалы жне санды анализ жасау барысы, расфасрвка жмыстары, дайын німдерді тасу жмыстары болып саналады. Ауада улы заттарды жиі таралуы негізінен технологиялы дістерге тура байланысты, себебі аппараттаы температура мен ысымны ктерілуі, технологиялы регламенттерді дрыс орындалмауы, байланыстырушыларды дрыс бекітілмеуі осыны барлыы оыс жадайларды тудырушы болып табылады. Химиялы ауаны ластануы кейде крделі трде болуы ммкін, егер ластаушы заттар ртрлі кйде болса. Ол негізгі жне дайын німді рауы ммкін. Пар мен газдар ауаа араанда тыыздыы жоарыра, сондытан олар кп абатты жмыс орындарыны е тменгі абатында концентрлі трде болады. Ауаны баылау шін жмыс аймаын жоспарлаан стте міндетті трде жмыс орныны атмосфералы ысымын, температурасын ескеру керек. Ондаы сйыты пен газдарды ату жне айнау температурасын, заттарды шыштыын ескерген жн. Ауаны жмыс аймаындаы ортасын зерттеу жмысты ртрлі сатысына арай жргізіледі. Сонымен оса химиялы ндірісте міндетті трде шыш жне улы заттармен жмыс жасайтын боландытан онда вентиляциялы ызмет жасы болуы тиіс. Екінші бір сер ететіні ша тозады фактор. ндірістегі ауаны шадануын анытау адамдарды (техперсоналды) міріне, гигиенасына маызы те зор. ндірісті жмысымен таныспастан брын, ондаы шадану аншалыты млшерде болатынын анытау басты масат болып табылады. Осыны салдарынан шадану факторы, жмысшыларды денсаулыына аншалыты млшерде сер ету, осыны барлыы критикалы жадайда емдеу керек екендігін анытауа септігін тигізеді. ндірісті тексеру технологиялы процестерден басталады, соны ішінде аппаратулар, жмысты рал жабдытары, транспартировка жне айта деу де жатады. Осы сттен бастап ша тозаны ндірістік рамын анытап алу басталады. Технологияны зерттеу барысында мыналар аныталды, процесс барысында химиялы, термиялы жне зге де серлер барысында нім алу шін баытталан рекеттер болып табылады. Жмысты бастамас брын алдымен мыналарды анытап алу керек:

• Шикізатты нтатау

• Майдалау

• Шлифовкалау

• Полировкалау

• аптау жмыстары

Буларды шыштыы здерімен бірге ша тозадарды алып келетін келмейтіндігіне кз жеткізу. сіресе, процесс жріп жатанда дістерді здіксіздігіне баса назар аударан жн, себебі кез келген технологиялы аппараттар шикізатты дегенде міндетті трде ша тоза бліп шыарады. Жмыс орнындаы ауаны рамындаы ша тозаны лестік млшерін анытау шін сынаманы бір жарым метр (тыныс алу зонасына сай айма болып табылады) жерден алады. Шаны жмыс аймаыны баса да жерлерінде (нейтралды) аншалыты тараландыын баалау шін, ша пайда болатын жерден бір ш бес жне одан да жоары ашытытаы жерлерден сынама алынады. Кейде ауада шаны таралуын анытау, ауаны тазартатын препараттарды кші жетеді ме, алде жаасын жасап шыару керек пе деген секілді анытамалар шін де ажет. Химиялы заводтардаы таы бір аса маызды факторы ол ндірістік шулар жне дірілдер. Адамны жмыс жасауына кедергі келтітерін, соны салдарынан жаымсыз сер тудыратын ртрлі дыбыстарды дыбыстарды жиынтыын шу деп атайды. Шуды тудыратын заттар озалан немесе йкеліскен дене тудырады. Соны нтижесінде газ, сйы жне атты фазада тарайтын толындар пайда болады. Дыбыстар ауада таралан кезде адамны дыбыс органдарына сер ететіндей толын зындыы тмендеп немесе жоарлауы ммкін. Жоары ысымдаы ледегі дыбыстарды орташа ысымдаы дыбыстарды арасындаы айырмашылыты дыбысты ысым деп атайды. Адамны лаы 2*10-5 мен 200 Па арасындаы ысымды дыбысты абылдайды. Оларды жоары жне тменгі дыбысты ысым деп атайды. Дыбысты тербелістерді абылдау адамны есту мшесі жне бас сйек арылы жзеге асады. Шуды за уаыт бойы сері «шу ауруына» кеп сотырады. Шу бас ауруын, жаымсызды, тез шаршау, жартылай жне толытай саырау болуына кеп сотыруы ммкін. Шуа психикалы реакция отыз дециБелден басталады. лаа атты дыбыстарды серіні интенсивтілігі сексен бес децибелден бес жыл атарынан жмыс жасаанда пайда болады. Химиялы ндірісті дамуы радиациялы фактора кеп сотырды. Ол радиоактивті кобольт пен торийді катализатор ретінде олдануынан пайда болды. Жалпы радиация ол ядролы реакцияларды жарылыс кезінде ядролы реакцияларды жруіні нтижесінде болатын ішкі ядролы ядролы уатты пайдалануа негізделіп жасалан аруларды жарылысынан пайда болдады. Ядролы ару ол барлы белгілі заымдау ралыны ішіндегі е уаттысы. Ядролы жарылысты уаты тротилды эквивалентпен рнектеледі. Химиялы цехтарда кбінесе заымданудан орану керек. Олра химиялы, термохимиялы жне электрохимиялы болуы ммкін. Сондытан жмыс жасаан сттерде бетті, кзді, ауыз уысын орайтын маскалар киген абзал.

Какао бршаты уату -тазарту жабдыы. Машинаны жндеу жмыстары жне техникалы кту жмыстары тек ана тотатылан жне негізгі ажыратыштары лыпа жабылан кезде ана жргізіледі. Дл осы нсау какавелланы тндыру камераларын пластмасс апатар арылы тазартуда олданылады. Осы камералардаы транспортты брандаларды жарааттау ммкіндігі бар, сондытан осы ораныс шаралары ажет. алыпты пайдалану уаытында айналадаы шуды дрежесі 85 /А / болады жне жаындаан сайын жоарылайды. Сондытан, ызмет крсету персоналы машинаны асында тазарту жмыстарын тексерту шін 2-3 саат арасында максималды тек 10 минут болуы тиіс.

ндірістік ортаны метеорологиялы жадайы

ндірістік ортаны метеорологиялы жадайы (жмыс блмелері, ндірістік цех, жне т.б.) ауалы ортаны физикалы кйінен байланысты болады жне негізгі метеорологиялы элементтерімен сипатталады: температура, ауа озалысыны жылдамдыы жне ылалдылыы, сонымен бірге ондырыларды жне олданылан материалдар жне бйымдарды ыздырылан беттеріні жылулы сулеленуі жатады. Осы ндіріс бліміне лайыты бл факторларды жиынтыы ндірістік микро климат деп аталады. олайлы микро климатты жадайлар адам азасына за уаыт бойында сер еткенде оны дрыс функционалды кйін амтамасыз етеді. ндірістік жне осымша блмелерде жарытандыру, жылыту, ауаны айналымы жне конденсациялануы ауалы ортаны адамны денсаулыын сатауа жне оны жмыс абілеттілігін жоарылатыуа олайлы жадайлар жасауа ммкіндік береді.

Трлі жылу алмасуларды арасындаы атынастар метеорологиялы факторлара туелді згереді.

ндірістік жмыс орындарындаы температура ндірістік ортадаы метеорологиялы жадайды анытайтын негізгі факторларды бірі болып табылады.

Жоары температурады жмыс істеу адам организміне кері сер етеді. Жоары температурада жмыс істеген кезде адам денесінен кп млшерде тер бліп шыарады, бл организмді ратып жібереді, жрек – кк тамырларыны жмысын нашарлатады, тыныс алуды жиілетеді, баса мшелер мен жйелерге кері сер етеді.

Жоары температураны адам азасына за уаыт бойы сері, сіресе жоары ылалдылыта, адам азасында жылуды кп млшерде жиналуына кеп соады (гипертония, кан ысымыны артуы).

Жылу блініуді тмендету шаралары:

– жылу тасымалдайтын бу-газ бырлары жне ондырылары жылу сатайтын материалдармен аптау;

– рал-жабдытарды герметизациясы;

– ауа алмасу жйесін пайдалану;

– жеке орану заттарды олдау;

 

Электр ауіпсіздігі

 

ндірістегі электр ауіпсізідігін болдырмау шаралары мыналар:

1)изоляция;

2)то жретін тетіктерді оршау;

3)тоты жерге енгізу;

4)токты нолге жалау;

5)тізбекті ажырату;

Токты жерге енгізуді 2 трі бар:

1)жабдыты контурлы жерге енгізу;

2)жерге енгізуді сырта йымдастыру (выносное заземление).

ораныс бйымдары

Электр ауіпсіздіктерінде ораныс бйымдары 2 трге блінеді:

1.жалпы ораныс бйымдары(коллективное вещество);

2.жеке ораныс бйымдары (индивидуальное вещество).

1)жалпы ораныс бйымдарына жататындар: ораныс штанглері; электр тогын, кернеуін лшейтін приборлар, олаптар, тсеніштер жне оршау бйымдары;

2)жеке ораныс бйымдарына жататындар: очки, каска, противогаз, белбеу.

Жараат алан адама жедел жрдем крсету жолдары – тотан жараат алан адамды ажырату.

Ошауланан ораныс ралдары адамды кернеу астындаы электр ондырыларынан жне жерден ошаулайды.

Барлы ошауланан ораныс ралдары негізгі жне осымша болып блінеді. Негізгі ошауланан ралдарын олданып адам кернеуге осылан то ткізгіш бліктерді стауа болады. Сондытан, бл заттарды ошаулаышы электр ралдарыны жмыс кернеуін сенімді стауы керек.

Кйіктерді трт дегейге бледі:

тері ызарады;

теріде кпіршіктер пайда болады;

тері арайып кйеді;

тері астындаы еттер тамырлар арайып кйеді.

Электр жараатыны зардабы адам денесінен тетін жарыты кйіне, электр тогынан жараат алан адамдара крсетілген алашы кмек.

1) Адамдарды электр тогімен жарааттауымен аса ауіпті жадайлар:

– ылалды болуы.

- бумен келетін ылал тамшы трінде блінеді

- техникалы жне баса да ша тозаны болуы,

- то ткізетін заттарды болуы: (мыс: металл, ылал

- мезгілдеріне жне трлі сулелеріне туелсіз за мерзімді жерде тран металдармен жасалан ондырылармен, аппараттармен сондай-а

2) Адамдарды электр тоымен жарааттануыны ерекше ауіпті

-ылал (жабыр, ар, тбені, еденні, абыраны жне блмедегі

-химиялы активті орта;

-бір мезгілде екі жне оданда кп аса ауіпті

3) Адамдарды электр тоымен жарааттануына аса ауіпті