Дріс. Н. Пезешкянны позитивті психотерапиясы

 

Позитивті психотерапия дісіні зін 1968 жылы ираннан шыан неміс, профессор Носсрат Пезешкян жасаан. Позитивті психотерапия дісі адама гуманисттік кзараспен арайтын трансмдени, психодинамикалы психотерапиялы дістерге жатады.

дісті атауы латын тіліндегі positum — «орны бар», «берілген», «фактілік» деген сзден шыан. Позитивті психотерапия трысынан адамзат табиатыны маызды берілгендеріні бірі, оны туа берілген («базалы абілеттер»), жне тла дамуы рдісінде алыптасан («зекті абілеттер») абілеттері болып табылады.

Позитивті психотерапия кросс-мдени діс болып табылады; онда бір жаынан Шыысты философиялы жне интуитивті даналыы, екінші жаынан Батысты рационалды жйелілігі мен ылымилыы интеграцияланан. Позитивті психотерапия 20-дан астам мдениеттерді трансмдени зерттеулеріне негізделген жне адама деген жаа діс пен баыт болып табылады.

Ол негізінен мына масаттара талпынады:

· емдеу (психотерапевттік аспект),

· трбиелеу мен профилактика (педагогикалы аспект),

· мдениет аралы сананы дамуы (трансмдени-леуметтік аспект),

· ртрлі психотерапиялы баыттарды зара рекеттестігі мен интеграциясы (пн аралы аспект).

Позитивті психотерапияны ш станымы

1. міт станымына адамны абілеттері мен ммкіндіктерін крудегі позитивті ыай сйкес келеді.

2. Баланс станымына тла психодинамикасын мазмнды дифференциалды талдау сйкес келеді, оны нтижесі адамны бірінші жне екінші зекті абілеттерін йлесімді ету болып табылады.

3. зіндік кмек станымына тланы йлесімді ету, бейімдеу жне дамыту жобасы ретінде пайдаланылатын 5 адамды метамодель сйкес келеді – басында, психотерапия рдісіні зінде, жне одан кейін адамны зіне жне зіні айналасындаылара: з жбына, з отбасына, з йымына, з ауымдастыына жне т.б. зіндік кмек крсету рдісінде.

Позитивті психотерапияны артышылыы

Конфликтге баытталан терапия (симптома баытталана араанда),

· ыса мерзімдік (25-40 сеанс),

· Мселелерге мбебап олдану,

· лтаралы,

· Адамды бтін жйе ретінде арастырады,

· рал ретінде метафораларды, аыздарды пайдалану,

· Клиентке белсенді рл беріледі,

· Болашаа баытталан,

· Терапевттерді мселелерімен жмыс жасайды.

Дріс. Трансты дістер

Транс – бл сананы згерген кйі, ол лкен жартышарлар ыртысы белсенділігіні тмендеуімен жне ыртыстаы тежелу рдістеріні басым болуымен шарттанан, жне зейінні ішкі фокусымен сипатталады (зейінні ішке арай – з ойларына, реакцияларына, сезімдеріне, естеліктеріне, фантазияларына баытталуы). Осылайша, тере транста сырты тітіркендіргіштерге сезімталдыты тмендеуі (анальгезия, анестезия былысы), рефлекстерді баяулауы орын алуы ммкін. Транс кйінде сананы бейсаналылыпен байланысы «кшейеді» (табии психофизиологиялы рдістерді есебінен), психологиялы ораныстарды (психиканы саналы блігіне жататын) белсенділіктері тмендейді. Адамны сезімдері мен ажеттіліктеріне жол ашылады.

Гипноз – бл баса адамны (детте, дрігерді, басыны, емшіні жне т.б.) кмегімен ол жеткізілген тере транс кйі.

Транстарды тередіктері ртрлі болады. Сонымен, гипноз – бл салыстырмалы тере транс. Сонымен атар, жеіл транс кйі бізді райсымызда табии жолмен жиі туындайды. Мысалы, атты шаршаанда з-зіне кету, реактивтілік тмендеген, бір нктеге адалан, ал ойлар шіп алан сияты болатын кйлер пайда болуы ммкін. Бл психика лкен клемді апараттарды деу шін жне кйіп кетуден сатану шін, табии жолмен туындайтын транс кйі.

Транса жетуды трлі тсілдері:

1. Вербалды емес ретке келтіру жне жетектеу жолымен Клиентті серленуіні темпін ары арайы баяулату масатымен кеес беруші мен Клиентті сйлеу ритмі мен тыныс алуларын синхронизациялау жолымен Клиентті жетектеу.

2. Сздік ретке келтіру жне босасуа байланысты реакцияларды бар не жо екендігі туралы болжамдарды оса отырып, баыланып отыран озалысты жне вегетативті реакцияларды бейнелеу арылы Клиентті жетектеу.

3. детте транса енген адамда байалатын реакцияларды (физиологияны сйкес згерістерін) бейнелеу.

4. Саналы мен бейсаналыны диссоциациясы (Клиентті санасы мен бейсанасына баытталандарды белгілі-бір ретпен алмастырып отыру).

5. Сенсорлы арты салма (Клиентті апаратты саналы деу ммкіндігінен арты жылдамдыпен бірнеше / барлы сенсорлы репрезентациялы жйелерді (сезім мшелерін) белсенді араластыру).

6. Наты сол Клиентке тн табии трансты кйлерді пайдалану (сйкес контекстіні жне сенсорлы атарды бейнелеу Клиентті транса енгізуге кмектеседі). Тсіл Клиентпен алдын-ала оны трансты тжірибесі туралы гімелесуді талап етеді.

7. Клиентті трансты тжірибесін айындау (транса ену жадайын бірнеше сырты стимулмен – кресломен, кеес берушіні ол тигізуімен жне т.б. байланыстыру). Бл тсілді Клиентпен за (бірнеше сессия) жмыс жасауда пайдаланан тиімді болуы ммкін.