Азастан саяси мдениеттіні ерекшеліктері

азастан оамыны саяси мдениеті адамдарды санасы мен мінез-лында оамды болмысты мейлінше ала-ла, елесті крінісі болып табылады.

Осы заманы азастанны саяси мдениетін саяси мдениетін андай тріне жатызуа болады? азастанны саяси мдениетіні ткендегі лгісі тоталитарлы мдениет трінде болды, онда халыты негізгі барасы билік пен билік жргізуші институттар жететіне кр-соырлыпен ерген бодандар рлін атарды жне осы рлін згертуге мтылмады. азастан демократиялы згерістер процесіне енгеннен кейін, яни тпелі кезеде, нарыты экономиканы, оамды мірді барлы жаынан, демократияландыруды жариялаан кезде саяси мдениетті тоталитарлы лгісінен демократиялы лгісіне таралуын ктуге тура келді. Біра бл кту стті болмады, мны зін наыз саяси шынды длелдеп берді. азастан саясаткерлері діл атап крсеткеніндей, азастан демократия мраттарына зіні бейіл екенін млімдей трса да, шынайы демократия бізді мемлекетімізді тпелі кезеіні алыстаы масаты болып табылады. Егемендік алып, рылымды згерістерді жргізе отырып, азастан оамы жуытаы ткен кеестік кезе дстрлеріні ауыртпалыынан азірге дейін тыла ойан жо. Мселен, саяси сана-сезім саласында дстршілдік кшті болып алып отыр, ол саясат мселелеріне бейілсіздіктен, билікке табынушылытан, сіре тзімділігінен жне ырышылдыынан, леуметтік даму мешеулігінен крінеді.

азастан оамыны саяси мдениетіне мынадай белгілер тн болады:

а) жымды немесе ауымды алиатты нормаларына бадарлану;

б) саяси жне зге мселелерде идеологияланушылы (брінен де бл еткенні салдары болса керек);

в) билікке саяси адалды пен бостанды кзарас;

г) ыты крсоырлы пен ыты сана-сезім дегейіні жоары болмауы;

д) саяси ырышылдыа бейімділігі (наты саяси режимні ыайына кну);

е) саяси білімдер мен тжірибені жетіспеуі.

Сонымен, азастанны саяси мдениеті тоталитарлы саяси мдениет пен авторитарлы мдениет арасындаы аралы тр болып табылады.

11-ші таырыпа баылау сратары:

1. Мемлекеттік тіл саясатыны обьектісі ретінде.

2. азіргі замандаы саяси мдениетті згешіліктері.

3. Менталитет: леуметтік – саясат мірде пайда болуыны ерекшеліктері мен маызы.

Саяси идеология

1. Саяси идеология.

2. Идеологияны ызметтері.

3. азіргі идеологияны негізгі трлері.

Саяси идеология. «Идеология» деген ым гректі «идея» бейне жне «логос» - білім деген сздерден шыан. ылыми дебиетке француз алымы, философы А.Дестют де Траси кіргізді. Идеология деп адамдарды лкен леуметтік топтарыны іс - рекетіне бадар беріп, оларды масат - мдделерін білдіретін жне орайтын идеялар мен кзкарастар жйесін айтады.

Идеология - саяси, ыты, этникалы, діни, эстетикалы, философиялы болып келеді. Сонымен бірге андай идеология болсын, саясатпен тыыз байланыста болады.

2 сра. оам мірінде идеология маызды рл атарады. Ол мынадай ызметтерден білінеді: -идеологияны танымды рлі;бардарламалы ызметі;жмулдыру, іске тарту;баалау ызметі.

Саясатты андай субъектісі болсын идеология кажет. Ол адамдарды рухани біріктіріп, топтастыруды басшылыты ралы.!! азіргі азастан идеологиясы жаадан алыптасуда. Ол брыны коммунистік идеологиядан жне азіргі либералды батысты идеологиядан блек. азастан идеологиясыны масаты - Республика туелсіздігін ныгайтып, кп этникалы азастандытарды ел муддесі идеясына топтастыру, адамдарды лтты жне жалпы азастанды патриотты санасын алыптастыру. Идеология философиялык сздікте оамды идеяларды, теорияларды, кзарастарды жиынтыы ретінде аныталады. Бл терминді ылыми лексикаа алаш енгізген XVIII асырдагы француз - алымы А. Дестют де Терси. Саяси идеология белгілі бір топты мддесін крсететін жне оны саяси билік арылы немесе саяси билікке ыпал ету арылы орайтын оам азаматтарыны белгілі бір блек кзарастарыны, идеяларыны жйелі жиынтыы. Саяси идеология бхаралы апарат ралдарымен (БА) тыыз байланысты. Олар оамды сананы алыптастыруды негізгі ралы. Бхаралы апарат ралдарыны рлі президент, парламент сайлаулары кезінде артады. Олар жарнама арылы гіт - насихат жмыстарын жргізеді.

3. азіргі заманда саяси идеологияны мынадай трлері бар:

либерадды; консервативтік; коммунистік; социал – демократиялы; фашистік.

1) Либерализм (латынны либералис - еркін деген сзінен шыан). Либералды идеологияны негізгі принциптері адамны еркіндігі, тланы ытары мен бостандытарыны оам немесе мемлекет мдделерінен жоары труы.

2) Консервативтік (латынны консервативус - ораушы деген сзінен шыан).

3) Коммунистік (латынны комунис -жалпы деген сзінен шыан). Негізін салушылар Маркс пен Энгельс. Оларды ойы - жмысшы тобыны кшімен революция орнату.

4)Социал – демократия идеологиясы «демократиялы социализм» идеясын ала тартты. Негізгі ндылытары -еркіндік, тедік, ділеттілік, ынтыматасты.

5) Фашизм (италияны фашизмо - бірлестік деген сзінен шыан), 1919 жылы Италия мен Германияда пайда болан. Негізін салушылар: Ф.Ницше, О.Шпенглер. Фашистік идеологияны негізгі аидалары А. Гитлерді «Мені кресім» (1925) деген кітабында баяндалады. Ода соыс тазартушылы процесс ретінде сипатталады, неміс лтыны тазалыы, оны баса халытан «артышылыы» дріптеледі.

Тапсырма:

1. оам мен жеке адамны мірінде идеологияны маызы.

2. азастандаы идеологиялы жадай андай.