Жоба табысыны критерийі.

Лекция 3.

Жобаларды басару. Анытамалар жне концепция. Жоба – инновация негізі.

Жобаны классикалы басарылуы адам ызметіні екі трлі йымдастырылуын ерекшелейді: Операциялы жне жобалы.

Операциялы ызмет сырты жадай белгілі жне траты, ндірістік операциялар жасы зерттелген жне бірнеше айтара сыналан, ал орындаушылар йуекциясы аныталан жне траты болан кезде олданылады. Бл кездегі тиімділік негізіне наты мамандыру жне компентенцияны жоарлаты жатады. «Егер трамвай жргізушісі жаа жол іздей бастаса, онда жасылы ктпе». ай жерде жаа нім делсе, сырты жадай мен талаптар траты трде згерсе, ндірістік технологиялар алаш рет олданылатын трса, жаа ммкундіктер, интелектуалды кшейту жне шыармашылы талап етілсе, сол жерлерге жоба ажет.

Жоба – ерекше нім, ызмет немесе нтиже жасауа арналан уаытша мекеме.

Операциялы жне жобалы ызметті біратар жалпы сипаттамалары бар: адамдар орындайды, орлара олжетімділік шектелген, жоспаланады, орындалады жне басарылады. Операциялы ызмет жне жоба ерекшеленеді, бастысы, операциялы ызмет – уаыт бойынша жаласатын жне айталанатын рдіс, ал жоба уаытша жне ерекше болады.

Жобадаы мерзім бойынша шектеу, оны басталуын жне аяталуын бідіреді. Жоба масатына жеткен кезде ол аяталады, немесе жоба масатына жете алмай алады; кейде жобаа ажеттілік болмай алады да тотатылады.

Жобаны операциялы ызметтен маызды ерекшелігі бар. Егер жоба нтижелері ерекше сипат алмайтын болса, онда оны жмысын кн тртібіне жазып, ндірістік нормативтерді орнататын жне операциялы ызмет жиегінде жргізуге болар еді (конвейер).

Жоба есебі – наты бизнес – масата жету. Операциялы ызмет есебі – бизнесті алыпты жруін амтамасыз ету. Жоба – бл стратегиялы даму ралы (5 – сурет).

Масат – жетуге ажет нрсені сипаттау. Стратегия – осы масата алай жетуді айындау. Жобалара стратегияны рекетке, ал масатты шындыа айналдырады.

 

 

Сурет 5. Жоба – стратегиялы даму ралы.

Сонымен наты ызметтер атаратын рбір жмыс мекемені стратегиялы масатына жетуге тіркеледі. Жобалар бадарламалара біріктіріледі. Бадарлама – біратар бір – бірімен байланысан жобалар, олар жетістікке жету шін басарылады.

Жобалар мен бадарламалар портфелге бірітіріледі. Портфель – жобалара немесе бадарламалар жиынтыы, стратгиялы масаттара жетуге арналан жмыстарды тиімді басару масатында біріктіріледі.

Жаандану. Жалпы зара туелділік жне зара байланыстылы транслтты компаниялар. Бизнес ай жерде жмысшы кші арзан сонда барады. Интернет. Шекарасыз бсекелестік. Мысал. Google . бір тнде райсысымыз кп миллионды компания ра аламыз. Интернет кмегімен 100 млн ттынушысы бар нарыа шыуа болады.

Жоба инновацияны негізі. Баса компаниялар ойланбаан нрсені тезірек ойлап, олардан брын жасауы тиіс. Ттынушыа те сапалы жне ажетті нім силау ажет.

 

Жоба табысыны критерийі.

Жоба есебі – «темір шбрыш» шектеулерін сатай отырып, наты бизнес – масаттара жету (6 – сурет). Мнда шбрышты р брышы басаларды серінсіз згермейді. Мысалы, уаытты кеміту шін нын арттыру ажет жне/немесе мазмнын ысарту ажет.

 

Сурет 6. «Темір шбрыш» жоба шектеулері.

PMBOK [11] стандартыны аымдаы редакциясына сйкес жоба табысты деп есептеледі, егер тапсырыс берушілер жне жоба атысушыларыны барлы талаптары орындалатын болса. Сондытан БЖ деуді трт табысты факторы бар.

1. Спецификацияа сйкес орындалады.

2. Мерзімінде орындалады.

3. Бэджет шегінде орындалады.

4. Команданы рбір атысушысы жмыстан 18:00 де табысты болу сезімімен айтты.

Тртінші фактор кспорын шін те тиімді болуы тиіс. Табысты жоба шін оны атысушыларыны траты трде анааттану сезімі жне з жмысыны нтижесі шін матаныш сезімі болуыс тиіс. Жоба шін е иыны немрайдылы немесе жабыулы сезімде болуы.

Тиімділік алынан нтижені жмсалан шыындара атынасы. Тиімділікті нтижемен арастыруа болмайды: нерлым кп ндірсе , сорлым кп жасайсы, сорлым тиімділігі жоары. Мндай тсілмен «кешкі аса алтын жмырта табатын тауыты сою» да ажап емес. Шыындарды инвестициямен шатыстыруа болмайды. Жол ауысын, электрэнергиясын, коммуналды тлем тлеушыындар. Тиімді команда ру жне бекіту – бл компанияны стратегиясы. Жоба атысушыларын оыту – инвестициялар. Адамдара салу – тиімділік формуласыны алымын лайту. «Кез-келген баамен» принципі бойынша орындаан профисияналдарды компаниядан кетуі – шыындар, олар толтырылмайды. сіп келе жатан бсекелестік лемдік экономиканы трендінде наты кресетіледі – персонал – бл инвестиция трі, актив, оны сіріп, басарып жне сатау ажет. Бгінгі кні адамдар – капитал.

Заманауи ксіпорындар з ызметерлеріне е кшті клиенттері ретінде арау керек. Заманауи компанияны басты капиталы – білім. Бл білімні лкен блігі оны тасыышынан блінбейді – ол адам. Соны тсінбеген ксіпорын тиісді жмыс істемейді. Бл кндергі тиімді ксіпорын – бл сервис. Ксіпорын бір жаынан аз клиенттеріне нім жне ызмет сынса, екінші жаынан – ксіпой персоналдара жмыс орнын сынады. «

мір бойы бір ксіпорын», «німді ебек ет, ксіпорын бар жадайыды жасайды» принциптері – келмеске кетті. АТ нарыындаы жмысшы кшіне ара – тртіпті ксіпойлар орнатады.