Арттық жастағы адамдарға медициналық және әлеуметтік қызметпен қамтамасыз ету жолдары?
· қарт адамға медициналық көмекті ұйымдастыру
* Медициналық қызметтің автономдылығы
* Әлеуметтік қызметті қаржыландыруды жақсарту
* ерікті (волонтер) орталықтарды құру
* Ардагерлік ұйымдарды жетілдіру
! Әлеуметтік қызметтің қағыдаларына жатпайды:
* Қол жетімділік
* еріктілік
* экономикалық
* Құпиялылық
* Профилактикалық дайындылық
! Адам ағзасының қартаюының негізгі механизмі :
* Жүрек қан тамыр жүйесі
* Тыныс алу жүйесі
* Эндокриндік жүйе
* Ағзағадағы зат алмасу тұрақтылығының молекулалық деңгейде өзгеруі
* Орталық жүйке жүйесі
! Қарт адамдағы аурудың ағымының негізгі ерекшклігі:
* Ауру санының қысқаруы
* Полиморбидтілік, созылмалылық және аурудың атипиялық ағымы
* Ауру ағымының жедел өтуі
* Сыртқы этиологиялық фактордың басымдығы
* Инфекциялық аурулардың басымдығы
! Жоғарғы жүйке жүйесінің маңызды жастық өзгерістері:
* Негізгі жүйкелік процесстердің тепе-теңдігінің жоғарылауы
* Жүйкелік процесстердің қозғалмалылығының, күшінің төмендеуі
* Эмоционалды шаршағыштық
* жадының сақталуы қалыпты
* Бағытталған өтістің күшеюі
! Қартаю қарқыны байлынысты емес:
* қарт адамдардың өмір сүру салты
* отбасы жағдайы мен өмір сүру деңгейі
* медициналық қызмет инфрақұрылымдары
* әлеуметтік факторлар
* психологиялық факторлар
! Әлеуметтік геронсология мәселелеріне жатпайды:
* жас- ассоциациялық аурулрдың бірлесуі (семиотика)
* Мамандығына байласысты ерте қастаюдың себептері
* Қарттарға медико- социалды қызмет құрылымын ұйымдастыру
* Қартаюшы адамдардың қоғамдағы жағдайы мен орны
* Қартаюшы адамдарға бағытталған әлеуметтің палитика
! Қартаюдың экзогенді факторына жатады:
* Стресс және улану
* Құнарсыз тамақтану
* гиподинамия
* инфекции
* генетика
! ХОСПИС жұмысына кірмейді:
* аурудуың терминальды сатысындағы науқастарға медициналық қызмет көрсету
* аурудуың терминальды сатысында симптоматикалық ем жүргізу
* Ауыр ағымды науқастарға жансыздандыру дәрілерін қолдану
* ауыр жағдайдағы науқастардың туыстарына материалдық көмек көрсету
* Ауыр жағдайдағы науқастардың туыстарына науқас күтімі жайлы түсіндірме беру
! Қартаю кезіндегі биологиялық жасты бағалау критерилері:
* мүшелер мен жүйелер қызметінің бұзылысы
* Диастолалық АҚ деңгейі
* Еңбекке қабілеттілік
* Өмір салты мен тамақтану
* Отбасы жағдайы мен өмір сүру деңгейі
! «жас тұрғындар» терминіне анықтама:
* төменгі туу көрсеткіші, жоғары өлім көрсеткіші, өмір сүру ұзақтығының жоғары аудан
* жоғары туу көрсеткіші, жоғары бала өлімі, жоғары табиғи өсімді және орташа өмір сүру жасы
төмен аудан
* жоғары туу көрсеткіші , жоғарғы жалпы өлім, табиғи өсудің төменгі қарқынды ауданы
* жоғары туу көрсеткіші , балалар өлімі төмен деңгейлі, өмір сүру ұзақтығы жоғары аудан
* жоғары туу көрсеткіші ,жалпы өлім көрсеткіші төмен, орташа өмір сүру ұзақтығы жоғары аудан
! Пневмониямен ауыратын егде жастағы және қарт адамдарды тереңдетіп зерттегенде асқынулар жиі кездеседі:
* Анемия
* Амилоидоз
* Нефрит
* Гипотиреоз
* Қантсыз диабет
! 60-69 жастағы адамдарда ми қан айналымының ауыспалы бұзылуының себебі:
* Гипертониялық ауру
* Симптоматикалық гипертензии
* Бас миы қан тамырларының атеросклерозы
* Бас миы қан тамырларының атеросклерозы мен гипертониялық аурулардың қосарлануы
* Гипертензиялық кризис
! Қарт және егде жастағы адамдар
* Геронтология
* Гериатрия
* Герогигиена
* Герофармакология
* Паллиативті медицина
! Науқаста екі не одан көп аурудың болуы:
* полипрагмазия
* полиморбидтілік
* полиэтиологиялық
* атиптік
* комплексті
! Бір уақытта бірнеше препараттардың тағайындалуы:
* полипрагмазия
* полиморбидтілік
* полиэтиологиялық
* полиморфты
* бір-бірін толықтыру
! Егде және қарт жастағы адамдарда жедел бронхиттің жиі асқынуы болады:
* созылмалы бронхит
* ошақты пневмония
* туберкулез
* өкпе ісігі
* инсульт
! Егде және қарт жастағы адамдарда пневмонияның дамуына әкеледі:
* шаршағыштық
* ыстықтау
* төсектік режим
* күйзеліс
* дұрыс тамақтанбау
! Егде және қарт адамдарда аурушаңдық көрсеткішін зерттегенде ең жиі кездеседі:
* ревматикалық полиартрит
* гепатит
* омыртқа остеохондрозы
* полиомиелит
* инфаркт
! Биологиялық жас - -ол:
* Өмір сүрген жасы;
* ағзаның қартаю дәрежесі (степень износа);
* көру өткірлігі
* бұлшық ет күші;
* пульсттік толқынның таралу жылдамдығы
! Әлеуметтік геронтологияныі мақсатына жатпайды:
* Қартаюдың биологиялық, социологгиялық және психологиялық негіздерін зерттеу
* Халықтың қартаюын демографиялық процесс есебінде зерттеу
* Қарттардың биологиялық, әлеуметтік және психологиялық мәселелерін зерттеу
* Қарттардың зейнеткерлік кезеңге әлеуметтік бейімделу
* қарттарда жастық –ассоциациялық аурулардың қосарлануы
! 60 жастан жоғары адамдардың ми қан айналым жүйесінің ауыспалы бұзылыстарының себебі:
* Гипертониялық ауру
* Симптоматикалық гипертензии
* Бас ми қан тамырларының атеросклерозы
* Бас ми қан тамырларының атеросклерозы мен гипертониялық ауру
* Гипертензивті кризис
! Ишемиялық инсульттің даму кезіндегі қолданылатын бірінші кезектегі емдеу шаралары:
* Жүрек жұмысын арттыратын шаралар
* Седативті препараттардың қолдануы
* Антикоагулянттардың қолдануы
* Артериальды қысымды қалпына келтіру
* ми ісінуін төмендету
! Жасқа қарай жүректің рефлекторлы қызметі:
* жоғарлайды
* төмендейді
* өзгермейді
* әйелдерде жоғарлайды, ерлерде төмендейді,
* ерлерде жоғарлайды, әйелдерде төмендейді
! Қарт адамдарға физикалық жүктеменің қай түрі ұсынылады:
* Орта арақашықтыққа жүгіру
* Кіші арақашықтыққа жүгіру
* Үлкен арақашықтыққа жүгіру
* белгілі арақашықтыққа жүріс
* Фитнеспен айналысу
! Қарт жастағы адамадрдың дұрыс тамақтану принциптері
* калорийді шектеу, теңгерміділкті сақтау
* белогы жоғары тағамды қолдану
* қөмірсу мен сүт тағамдарын қолдану
* сұйық тағамды көбірек қабылдау
* тамақаты дайындауда арнайы технологиягың жоқтығы
! Қарт адмадардың денсаулық жағдайы мен көмекке мұқтаждылығын бағалауда негізгі аспектілер:
* Ауру саны мен ауырлығы, өз мұқтаждығын өзі атқару
* қарт адамдардың мүгедектігі мен өлім көрсеткіші
* қан айналым жұһүйесі мен тірек қимыл жүйесінің аурлары
* қарт адмдардың денсаулығы мен жалғыздығына шағымдануы
* Анамнез, балалардың боуы
! Жас-ассоцияциялық ауруларға жатады:
* жүректің ревматикалық ауруы
* ревматоидты полиартрит
* Вегенер ауруы
* Альцгеймер ауруы
* Крон ауруы
! Халықтың арасындағы “қарт тұрғындар” терминімен берілетін халықтың үлес саны:
* 5%
* 6%
* 7%
* 8%
* 9%
! Қарт адамдардағы ауру ағыының негізгі ерекшелігі:
* аурудың типтік формасымен жүретін аурулар санының жоғарлауы
* Полиморбидтілік, аурудың атиптік және созылмалы түрде өтуі
* Аурудың жедел түрде өтуі
* сыртқы этиологиялық факторлардың жоғары болуы
* жұқпалы аурулардың жоғары болуы
! Хоспистің негізгі мақсаты:
* гериатриялық науқастарға емдеу-диагостикалық көмек көрсету
* аурудың терминальді сатысындағы науқастарға сиптоматикалық көмек көрсету
* Қарт жастағы жалғыз басты адамдарға емдік көмек көрсету
* Қарт жастағы адамдарға емдік-әлуметтік көмек көрсету
* Қарт жастағы жалғыз басты адамдарға емдік-әлуметтік көмек көрсету
! ДДҰ бойынша , «егде жас» топтарына жатады:
* 60-64 жас
* 65-69 жас
* 70-74 жас
* 75-89 жас
* 90-100 жас
! Адамның өмір сүру ұзақтығы байланысты емес:
* Өмір сүру салты
* экология
* генетика
* медициналық қызмет көрсету дәрежесі
* кәсіби дәрежеснің өсуі
! Қазіргі кезде Казахстан мен дүние жүзінде демографиялық жағдай қандай?
* Қартаюдың дәрежесі мен қарқыны жоғары
* Қартаюдың дәрежесі мен қарқыны төмендейді
* Қартаюдың дәрежесі мен қарқыны өзгермейді
* Қартаюдың дәрежесі мен қарқыны түрлі бағытта өзгереді
* Әйел мен ер адамдар санының бірдей жоғарылауы
! Қарт адмадардың денсаулық жағдайы мен көмекке мұқтаждылығын бағалауда негізгі аспектілер:
* Ауру саны мен ауырлығы, өз мұқтаждығын өзі атқару
* қарт адамдардың мүгедектігі мен өлім көрсеткіші
* қан айналым жүйесі, жүйке жүйесі,асқазан-ішек жүйесі және тірек қимыл жүйесінің аурлары
* қарт адмдардың денсаулығы мен жалғыздығына шағымдануы
*Анамнез, балалардың боуы