Национальный характер белорусов
Качества, приписываемые белорусам (Тор-10)
1. Гостеприимство
2. Доброта
3. Трудолюбие
4. Скромность
5. Толерантность
6. Духовность
7. Аккуратность
8. Любознательность
9. Свободолюбие
10. Дисциплинированность
Белорусам в наибольшей степени присущи такие качества, как гостеприимство, доброта, скромность, толерантность, духовность и т.д. Все качества, которые приписывают белорусам, положительные. Среди них положительные деловые качества – трудолюбие, дисциплинированность, аккуратность. Все они характеризуют высокий уровень исполнения работы: с любовью к ней (к работе), подчиняясь предписаниям, установленной дисциплине, тщательно, с проработкой деталей («чисто»).
Белорусский народ - носитель и субъект формирования национально-государственной идеологии. Роль белорусских мыслителей, писателей, ученых, общественных и политических деятелей, граждан и их объединений в формировании национально-государственной идеологии. Значение Всебелорусских народных собраний в формировании государственной идеологии Республики Беларусь. Белорусское государство как выразитель национальных интересов и основной инструмент их реализации.
Роль Президента Республики Беларусь в выражении национальных интересов, формулировании идей и положений национально-государственной идеологии, ее правовом закреплении и обеспечении реализации целей и задач развития белорусского общества. Смысл избрания гражданина в качестве Президента Республики Беларусь - одобрение народом предложенной им программы развития общества. Формы и методы деятельности Президента по реализации положений национально-государственной идеологии: правовые, административные, моральные.
Роль средств массовой информации (печать, радио, телевидение) в формировании и распространении национально-государственной идеологии. Консолидация белорусского общества, защита национальных интересов, формирование положительного образа Беларуси, обеспечение благожелательного отношения к белорусскому народу в мировом сообществе - основная задача СМИ. Информационная политика Республики Беларусь.
Национальная идея в СМИ
Исследованием национальной идеи занимается доктор исторических наук, профессор Института журналистики Олег СЛУКА. Вышло несколько изданий его книги «Нацыянальная ідэя - шлях народа».
Национальная идея - это высокое самосознание белорусского народа в реализации своего исторически объективного пути - создания свободного и справедливого общества.
Национальная идея - это основа идеологии. Итогом воплощения национальной идеи станет, выражаясь лозунгами современных идеологов, сильная и процветающая Беларусь. Это станет реальностью, когда у нас будет построено гражданское общество и возникнет мощнейший средний класс.
У каждого цивилизованного государства есть своя национальная идея - это путь их развития. У нас национальная идея звучит не так сильно, поскольку само наше общество находится в поиске. Хотя следует сказать, что национальная идея у нас разработана не так слабо. Франциск Скорина сделал революционный переворот в философии нашего бытия. От раннего феодализма он направил развитие белорусского общества к буржуазному. Если брать ближе к нашему времени, то Франтишек Богушевич, Евхим Карский, Янка Купала, Якуб Колас, Максим Богданович продолжали разрабатывать нашу национальную идею.
В 1920-е годы, во время белорусизации в БССР, национальная идея цвела. Потом всех, кто ее активно продвигал, обвинили в «национальном демократизме» и посадили в тюрьму. Но идея не растворилась во времени - просто притихла. Многих репрессировали, не было носителей идеи.
В новое же время, когда мы обрели государственность, возник вопрос - куда идти. А у человека ответ на этот вопрос есть всегда: всегда идти к счастью, удовлетворению своих интересов. А как этого достичь? И тогда стали поднимать забытый пласт нашей культуры, а с ним - и национальную идею.
Для воплощения национальной идеи должна быть отработана современная социально-экономическая программа развития, то есть идеология белорусского государства.
Национальная идея — систематизированное обобщение национального самосознания. Национальная идея определяет смысл существования того или иного народа, этноса или нации.
Национальная идея призвана дать ответ на ряд вопросов, характеризующих народ. В частности, вопрос истории и возникновения нации, а также вопрос об исторической миссии и о смысле существования. Далее можно рассказать про газету «Звязда» и ее роль в формировании национальной идеи.
Национальная идея веками для всех народов одна. Мы лучшие, исключительные, великие. Древний Рим - римляне гордились тем, что принадлежат к Великой Римской Империи, самой сильной, самой большой, самой могучей и т.д. самой. Третий рейх - сверх люди, самые, самые. СССР - самая большая страна, самый прогрессивный путь, самая совершенная система, самые лучшие спортсмены, самая сильная армия, самые, самые. США - самая сильная страна (см. СССР) Бразилия - самые лучшие футболисты Канада - самый лучший хоккей.
Национальная идея для Беларуси - мы самые, самые в чем? Нация самая "умная". Выбрать сколько великих людей родилось на территории Беларуси (главы других государств, полководцы, изобретатели, писатели и т.д. независимо от национальности, главное, что родились на самой благодатной земле, где все способствует, чтобы стать великим) посчитать, сколько на душу населения великих и все. Великих людей рожденных на территории Белоруссии много. Первый президент Гавайских островов, Израиля, Сухой, Алферов, Чижевских и много других.
Национальная идея связана с идеологией. Идеология – это социально значимая, теоретически оформленная система идей, в которой отражаются интересы определенных слоев и которая служит закреплению или изменению общественных отношений.
Идеология белорусского государства – это учение о нормах жизни, идеалах и ценностях белорусского народа, об идеологической политике государственных институтов, об идеологических процессах, характеризующих цели и особенности белорусского пути общественного развития. (С.В. Решетников)
«Общество, – отмечал Президент А.Г.Лукашенко, – не может существовать без целостного свода идей, ценностей и норм, объединяющих всех граждан. Государство без идеологии, как и человек без мысли, не может жить и развиваться, тем более, противостоять внутренним и внешним угрозам и вызовам».
Принципами идеологии белорусского государства являются: -- социальная справедливость; -- историческая преемственность; -- человеческая солидарность; -- межнациональное согласие; -- курс на союз с Россией
В стране осуществляется последовательный курс по формированию идеологии белорусского государства, кристаллизации белорусской национальной идеи. Наиболее ёмко и лаконично национальная идея воплощается в лозунге Президента Республики Беларусь: «За сильную и процветающую Беларусь!».
Двуязычие в Беларуси
Двухмоўе - карыстанне дзвюма мовамі. Многія народы знаходзяцца ў пастаянным кантакце адзін з адным, асабліва суседнія этнасы, ці тыя, што знаходзяцца ў складзе адной дзяржавы. Двухмоўныя краіны свету: Канада, Бельгія, Індыя, Пакістан, Швейцарыя, Сінгапур і інш.
У Беларусі білінгвізм існаваў здаўна, хоць яго характар і састаўныя кампаненты мяняліся. У перыяд Вялікага Княства Літоўскага (13-18 ст.) існавала беларуска-царкоўнаславянскае пісьмовае і вуснае двухмоўе. Пасля аб'яднання ВКЛ з Польскім каралеўствам у фэдэратыўную дзяржаву Рэч Паспалітую пачало складвацца беларуска-польскае двухмоўе. Калі пасля трох падзелаў Рэчы Паспалітай (1772, 1793, 1795) беларускія землі былі далучаны да Расейскай імперыі, а функцыі афіцыйнай мовы стала выконваць расейская мова, шырока развівалася беларуска-расейскае двухмоўе. Функцыі міжнацыянальных кантактаў расейская мова выконвала і ў былым СССР.
З прыняццем у 1990 закону «Аб мовах у Беларускай ССР» і наданнем беларускай мове статуса адзiнай дзяржаўнай мовысуадносіны моў у Беларусі пачалі мяняцца на карысць беларускай мовы. Пасля рэферэндумаў 1995 і 1996, паводле вынікаў якіх расейскай мове быў нададзены роўны статус з беларускай, гэты працэс запаволіўся.
Закон аб мовах, што быў прыняты 26 студзеня 1990 года, з’яўляецца, бадай, адным з першых законаў Рэспублікі Беларусь, які замацаваў належнае права беларускага народа карыстацца сваёй роднай мовай без усялякіх абмежаванняў.
Больш за ўсё ўражвае ўступ да гэтага закона, які напісаны высокім літаратурным стылем і прасякнуты вялікаю пашанай да беларускай мовы. І хоць усе прысутныя ў гэтай зале добра ведаюць наш Закон аб мовах, я ўсё ж дазваляю сабе працытаваць некалькі выразаў з гэтага Закона: “Мова – душа народа, галоўная і найбольш важная частка яго культуры”; “Жыве мова – жыве народ”; “Абавязак кожнага – берагчы родную мову, спрыяць яе развіццю і росквіту”.
Заслуга Закона аб мовах (1990 г.) у тым, што тут упершыню беларускай мове надаваўся статус дзяржаўнай мовы. Разам з тым грамадзянам іншых нацыянальнасцяў не забаранялася карыстацца рускай або іншай мовай.
Гэтым Законам былі замацаваныя міжнародныя гарантыі абароны беларускай мовы, а таксама быў пакладзены пачатак прынцыпова іншых адносінаў міжнароднай супольнасці да беларускай нацыі. Рэспубліка Беларусь імкліва набывала статус самастойнай дзяржавы, што асацыявалася з назвай яе карэннага насельніцтва.
Закон аб мовах стаўся адной з прадмоваў далейшых пераўтварэнняў. 27 ліпеня 1990 года Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь прыняў гістарычную Дэкларацыю аб дзяржаўным суверэнітэце Беларусі. У Дэкларацыі наша рэспубліка абвяшчалася суверэннаю дзяржавай, што ўтвары-лася на падставе здзяйснення беларускай нацыяй неад’емнага права на самавызначэнне. Носьбітам суверэнітэту і адзінаю крыніцай дзяржаўнай улады вызначаўся беларускі народ, які складаецца з грамадзянаў усіх нацыянальнасцяў.
З вялікаю павагай паставіліся распрацоўшчыкі Дэкларацыі да беларускай мовы і культуры. У артыкуле 9 Дэкларацыі абвяшчалася, што дзяржава забяспечвае функцыянаванне беларускай мовы ва ўсіх сферах грамадскага жыцця з захаваннем нацыянальных традыцыяў і гістарычнай сімволікі.
Закон аб мовах, прыняты ў перабудовачны час, сапраўды з’яўляецца законам, які ўзяў пад абарону не толькі беларускую, але і мовы нацыянальных меншасцяў, якія пражываюць на нашай зямлі. У ім падкрэслена, што “мова – не толькі сродак зносін, а і душа народа, аснова і важнейшая частка яго культуры”. І гэта, бадай, самае галоўнае. Змяняючы мову, грамадства змяняе і культуру. Мы бачым, якіх вынікаў дасягнула “руская культура” ў выглядзе той штучнай рускай мовы, якая запанавала зараз у паўсядзённым абіходку: такой колькасці нецэнзурных мацюкоў не ўжывалі ў нас ніколі. Гэта адчуваюць нават дзеці.
Да 2000 года Закон аб мовах мусіў цалкам увайсці ў практычнае жыццё беларускага грамадства, адрадзіць нацыянальную культуру, стаць падмуркам беларускай дзяржаўнасці. На жаль, праграма паступовага выкарыстання Закона была вынішчана.1 верасьня 2000 году мусіў цалкам уступіць у сілу Закон аб мовах.Беларускамоўныя адукацыя, абслуга, дзяржаўны апарат — а менавіта такімі яны мусілі стаць пасьля поўнага ўступленьня Закона ў сілу — і не прадугледжвалі іншага разьвіцьця агульнага ляндшафту краіны.
Але закон аб мовах, на ўступленьне якога ў поўную сілу адводзілася 10 гадоў і які мусіў такі запрацаваць 1 верасьня 2000 г. у сілу не ўступіў. Верагодна таму і не ўступіў, што інакш было б зьмененае палітычнае, культурнае, а нават і эканамічнае аблічча краіны. Зь іншага боку, ягоная параза пераканала нас, што без такога закону, бяз мовы Беларусь ніколі ня вырвецца з чэпкіх абдымкаў постсавецкае стагнацыі.
Неўступленьне ў сілу беларускага Закону аб мовах стала прычынай і вынікам нашага цывілізацыйнага адставаньня ад суседзяў, якія даўно пераадолелі многія заганы савецкага паўнявольніцкага быту.
В Беларуси русский язык получил статус второго государственного после прихода к власти Александра Лукашенко.
Избранный летом 1994 года первым президентом Республики Беларусь А. Лукашенко чутко уловил царившие в обществе настроения, и одним из вопросов, который он вынес в мае 1995 года на республиканский референдум, был вопрос: “Согласны ли Вы с приданием русскому языку равного статуса с белорусским?”.
Итоги референдума оказались весьма показательными и, в то же время, вполне прогнозируемыми. Из 4 млн. 800 тысяч граждан, участвовавших в голосовании по данному вопросу, 4 млн. или 83%, ответили утвердительно: “да”. Затем были внесены соответствующие изменения в Конституцию.
Следовательно, согласно Конституции, Беларусь имеет два государственных языка. Но стоит посмотреть, каким на самом деле является белорусское двуязычие.
Никто, ни один член белорусского правительства, ни один чиновник из администрации белорусского президента не говорит публично по-белорусски! За исключением разве что Павла Латушко, министра культуры Белкрси. Просто не осмеливается! Достойна внимания информация, что если бы кто из министров на каком-то заседании вдруг заговорил по-белорусски, то это был бы последний день его правительственной карьеры! Потому что это было бы однозначно интерпретировано — враг, националист!».
Есть еще один красноречивый факт относительно реального российско-белорусского «двуязычия». Как известно, наличие в стране двух государственных языков предусматривает необходимость ведения всего официального документооборота на двух языках. На самом деле вся документация ведется на русском.
Эту проблему затрагивает в своем блоге http://labadzenka.by/ журналист Глеб Лободенко. Он рассылает разным организация письма такого содержания:
"Шаноўнае кіраўніцтва Гармалзавода №2!
Хачу шчыра падзякаваць вам за выдатную якасць вашай прадукцыі, якую я рэгулярна спажываю і вельмі задаволены!
Маю да вас такое пытанне-прапанову. Вось я трымаю ў руках пачак малака “Малочны гасцінец” 6%. Там на 2 баках напісана па-руску. Паколькі ў нас у краіне 2 дзяржаўныя мовы, прашу вас прыслухацца да маёй думкі і выканаць на 1 баку надпіс па-беларуску: МАЛАКО. Таксама на беларускай мове было б няблага змясціць і іншую інфармацыю на прадуктах. Мяркую, сярод вашых кліентаў нямала людзей, якія будуць радыя бачыць родную мову на пакунку.
Паколькі сам ваш брэнд – “Малочны гасцінец” – выкананы па-беларуску, і ніхто ад гэтага не плюецца, гэта сведчаць пра тое, што беларуская мова на пакунку не пужае, а толькі вабіць пакупніка.
Змяшчэнне беларускай мовы на адзін бок пакунка не патрабуе ад вас ніякіх дадатковых фінансавых выдаткаў – проста замяніць літары на кампутары.
У сваю чаргу, прапаную вам сваю бясплатную дапамогу ў перакладзе патрэбнай інфармацыі на беларускую мову.
З павагай, Глеб Лабадзенка"
Падтрымкай і развіццём беларускай мовы і культуры займаецца “Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны” http://tbm-mova.by/
Таварыства беларускай мовы імя Ф.Скарыны ўтварылася ў 1989 годзе. Сябрамі кіруючага органа - Рэспубліканскай рады ТБМ у свой час з'яўляліся прадстаўнікі беларускай эліты, вядучыя навукоўцы, пісьменнікі: Максім Танк, Барыс Сачанка, Фёдар Янкоўскі, Васіль Быкаў, Янка Брыль, Міхаіл Дзямчук, Анатоль Бутэвіч, Тамара Саўчук, Яўген Вайтовіч, Зянон Пазьняк, Юрый Хадыка, Алег Лойка, Адам Мальдзіс, Артур Вольскі, Анатоль Клышка, Вячаслаў Адамчык. Сёння ў складзе Рэспубліканскай рады вядомыя дзеячы навукі, мастацтва і культуры: Генадзь Бураўкін, Ніл Гілевіч, Генадзь Цыхун, Радзім Гарэцкі, Васіль Зуёнак, Леанід Лыч, Уладзімір Содаль і іншыя.
Мэтай дзейнасці Таварыства з'яўляецца наданне беларускай мове рэальнага дзяржаўнага статуса і абарона правоў беларускамоўнага насельніцтва краіны.
Некаторыя з нашых апошніх дасягненняў
1. У адказ на нашы шматгадовыя патрабаванні былі ўнесены змены ў “Закон аб зваротах фізічных і юрыдычных асоб”. Зараз ён гарантуе кожнаму заяўляльніку права атрымаць афіцыйны адказ на яго ці яе роднай мове. Новы “Закон аб геаграфічных назвах” патрабуе, каб новыя населеныя пункты атрымлівалі беларускія назвы.
2. Пад уплывам нашых зваротаў адчынілася шмат беларускіх школ і класаў. Беларуская мова вярнулася ў тэленавіны, у абвесткі на чыгунцы і ў метро і г.д.
3. На беларускую мову перакладзена шмат камп’ютэрных праграм, вайсковыя статуты, правілы дарожнага руху.
4. У гэтым годзе мы правялі ўжо шостую Агульнанацыянальную дыктоўку з нагоды Міжнароднага дня роднай мовы.
Некаторыя дасягненні з нашай гісторыі
1. У 1990 годзе распрацаваны і прыняты “Закон аб мовах у Рэапубліцы Беларусь”. Сябры таварыства прынялі ўдзел у распрацоўцы Дзяржаўнай праграмы развіцця беларускай і іншых нацыянальных моў у Рэспубліцы Беларусь у 1991 годзе.
2. Таварыства выдала больш 20мастацкіх і навуковых кніг, у тым ліку “Нарысы з гісторыі беларускага мастацтва” М. Шчакаціхіна, “Пачаткі роднае мовы” В. Раманцэвіч, “Геаграфія Беларусі” А. Смоліча, “Аняменне: хронікі знішчэння беларускай мовы”, а таксама слоўнікі па фізіцы. матэматыцы, батаніцы, зоапаразіталогіі і іншыя.
3. Сабрана больш за 10000 беларускіх кніг, якія бясплатна перададзены нашым рэгіянальным структурам, вясковым школам і бібліятэкам. а таксама малазабяспечаным сем’ям з мэтай падтрымкі беларускамоўнай адукацыі.
4. Мы арганізавалі шмат навуковых канферэнцый, напрыклад “Закон аб мовах: вынікі і перспектывы”, “Беларуская тапаніміка: гісторыя і сучаснасць”.
На беларускай мове выходзіць адзіная штодзеённая беларускамоўная газета “Звязда”. На рускай і беларускай мове выдаюцца “Рэспубліка” і “Народная газета”.
На беларускай мове выходзяць выданні“ЛІМ”, “Вожык”, “Звязда”, “Маладосць”.