Futurum I ind. act. et pass

Futurum I ind. act. глагола esse

 

а) Прочтите, разберите и переведите предложения:

1. Verum amicum pecunia non parabis. 2. Nemo nostrum amico auxilium negabit. 3. Vobiscum bona malaque superabimus. 4. Vos curate vestrum officium, ego efficiam meum. 5. Quando te videbo? 6. Bona exempla liberis semper prodesse poterunt, mala saepe oberunt. 7. Si necessarium erit pro patria nostra pugnare, ad arma vocabimur, contra inimicos ducemur. 8. Justitia sine prudentia multum poterit: sine justitia nihil valebit prudentia (Cicero). 9. Ut salutas, ita salutaberis. 10. Qui seminat mala, metet mala. 11. Legemus librum de bello Gallico.12. Post prandium stabis, post cenam ambulabis. 13. Si quaeretis reperietis. 14. Inimici nostri semper vincebantur et vincentur. 15. Quod hodie non est, cras erit.

 

Слова

2. Auxilium, i n – помощь, содействие.

3. Malus, a, um – плохой, дурной, злой; злополучный, несчастный; supero, avi, atum, āre – подниматься, возвышаться; превосходить, преодолевать, побеждать.

4. Officium, i n – долг, обязанность; efficio, feci, fectum, ĕre – исполнять; создавать; производить, вызывать, воздействовать.

5. Quando – когда, когда-нибудь.

6. Exemplum, i n – пример, образец.

7. Inimicus, i m – враг; inimicus, a, um – враждебный; duco, xi, ctum, ĕre – вести.

8. Justitia, ae f – справедливость; prudential, ae f – благоразумие, рассудительность, осторожность; valeo, ui, – ēre – быть здоровым (сильным); быть в состоянии; иметь значение.

9. Saluto, avi, atum,āre – приветствовать, здороваться, прощаться; ut – как, каким образом, насколько; чем; ita – так, таким образом.

10. Semino, avi, atum,āre – сеять; meto, messui, messum,ĕre – жать, пожинать.

12. Prandium, i n – завтрак; sto, steti, statum,āre – стоять; cena, ae f – обед; ambulo, avi, atum, āre – ходить, гулять.

13. Quaero, quaesivi, quaesitum, ĕre – спрашивать; приобретать; искать, добиваться; reperio, repperi, repertum, īre – изобретать, находить, открывать, узнавать.

15. Cras – завтра.

 

b) Образуйте формы 2-го л. ед. и 3 л. мн. ч. fut. I ind. act. et pass. от глаголов: respondēre, dicĕre, struĕre, orāre, scīre.

c) Определите форму глаголов и переведите: eramus, erimus, sumus, possumus, poterimus, poteramus, dabunt, dant, dabant, facio, faciam, facietis.

d) Замените действительную конструкцию страдательной, а страдательную конструкцию действительной в предложениях 1, 11, 14 упражнения “a”.

e) Переведите с русского языка на латинский:

1. Мы любили, любим и всегда будем любить нашу Родину. 2. Вы часто будете читать книги о древнем Риме. 3. Моя подруга позовёт нас к себе.

 

f) Прочтите и переведите тексты.

 

De bellis

 

Antīqui Graeci et Romāni bella gerēbant, terras populōrum vicinōrum invadēbant, incolas interficiēbant aut captīvos secum asportābant; victos premēbant. In numero servōrum apud Graecos nec non apud Romānos multi captīvi erant. Nobis autem bella odiōsa sunt. Itaque bella vitabimus, iustitiam atque amicitiam inter popŭlos colēmus, pacem defendēmus. Vita nostra pulchra erit.

 

De familia Romāna

De familia Romāna ex libris virōrum Romanōrum doctōrum cognoscĭmus. Primum locum in ea vir obtinēbat. Sed in familia Romāna non solum domĭnus et domĭna, filii filiaeque ipsōrum, sed etiam servi erant. Servōrum officia varia erant: alii eōrum, catēnis vincti, agros in latifindiis colēbant, alii in ludis gladiatoriis exercebantur, alii domi ministrābant, alii fabri erant, ferrum, argentums aurumque formābant, alii alia faciēbant. Multi servōrum, praecipue Graeci, viri docti erant; ei erant scribae, medĭci et magistri liberōrum. Servi vitam molestam et misĕram agēbant; a domĭnis injuste puniebantur. Nonnulli servi injuriam dominōrum non ferēbant et contra eos armis pugnābant.

 

 

ЗАДАНИЕ X

Склонение существительных

 

а) Прочтите, разберите и переведите предложения:

1. Labores gignunt honores. 2. Legibus servire debemus. 3. Salus populi summa lex est. 4. In pace litterae florent. 5. Pugna pro pace! 6. Tempus tibi consilium dabit. 7. Urbi et orbi. 8. Prima luce Caesaris milites arcem oppidi capiunt. 9. Mens sana in corpore sano. 10. Milites pontem trans flumen aedificant. 11. Leones et feles ab uno genere sunt. 12. Apud Germanos dotem non uxor marito, sed uxori maritus offerebat. 13. O tempora, o mores! 14. Repetitio est mater studiorum. 15. Vim vi repellere licet. 16. Antiquis temporibus apud Romanos in anno decem menses erant.

17. Vér sua grána serít, | fovet áestas sémina fóta,

Cólligit áutumnús, | lécta recóndit hiéms. (Anthologia latina)

 

Слова

 

1. Labor, oris m – работа, труд, трудность; honor, oris m – честь, почесть, почёт, уважение.

2. Lex, legis f – закон; servio, ivi, itum, īre – служить, подчиняться.

3. Salus, utis f – благо, благополучие, здоровье, спасение, приветствие; summus, a, um – высший, верхний, главный, лучший.

4. Pax, pacis f – мир, покой; littera, ae f – буква, письмо, послание, литература, наука; floreo, ui, –, ēre – цвести, процветать.

6. Tempus, oris n – время; consilium, i n – совет, совещание, решение, план, благоразумие.

7. Urbs, urbis f – город; orbis, is m –круг, круг земель, мир, орбита.

8. Lux, lucis f – свет; primus, a, um – первый; “Prima luce” – на рассвете (букв.: с первым светом); miles, itis m – воин; arx, arcis f – крепость.

9. Mens, mentis f – ум, рассудок, настроение; sanus, a, um – здоровый; corpus, oris n – тело.

10. Pons, pontis m – мост; flumen, inis n – поток, река; aedifico, avi, atum, āre – строить, сооружать.

11. Leo, onis m – лев; feles, is f – кошка; genus, eris n – род, вид, порода, происхождение.

12. Dos, dotis f – приданное; uxor, oris f – жена, супруга; maritus, i m – муж, супруг; offero, obtuli, oblatum, offerre – предлагать.

13. Mos, moris m – нрав, обычай, характер, поведение.

14. Repetitio, onis f – повторение; mater, tris f – мать; studium, i n – учение, изучение, старание, занятие.

15. Vis, – f – сила; repello, puli, pulsum, ĕre – отталкивать, отгонять; licet, uit, – , ēre – позволено, разрешено.

16. Decem – десять; mensis, is m – месяц.

17. Ver, veris n – весна; granum, i n – зерно; sero, sevi, satum, ĕre – сеять; foveo, fovi, fotum, ēre– благоприятствовать, согревать, лелеять; aestas, atis f – лето; semen, inis n – семя; fotus, a, um – согретый; colligo, legi, lectum, ĕre – собирать; autumnus, i m – осень; lectus (lectum), i m, n – ложе, постель; recondo, didi, ditum, ĕre – прятать; hiems, hiemis f – зима.

 

b) Просклоняйте следующие словосочетания: lex dura, aliud exemplar bonum, mons altus, vis mala, carmen clarum, rex bonus.

c) Определите к какому типу III склонения относятся существительные draco, onis m– дракон; frater, tris m – брат;lumen, inis n– блеск; navis, navis n– корабль;canis, canis m, f– собака;sitis, sitis f–жажда.

d) Образуйте nom. sing. по форме родительного падежа: timōris, salūtis, oratiōnis, senectūtis, libertātis, dotis, lapĭdis, altitudĭnis, scriptōris, arcis, mentis, avis, fontis, navis, genĕris, litŏris, febris, sidĕris, moris, regis. Проверьте по словарю.

e) Переведите с русского языка на латинский:

1. На берегах рек цветут растения. 2. Древний Рим управлялся царями. 3. История имеет свои законы. 4. Рим – древняя столица (голова) и крепость Италии.

 

f) Прочтите и переведите тексты.

 

Caesar de Suebis et Ubiis

 

Caesar in quarto de bello Gallico libro dicebat de Suebis et Ubiis, Germanōrum gentĭbus. Privatus ac separatus ager apud Suebos non erat neque diu colěbant agros uno in loco. Vita Suebōrum libera erat. Ab ipsis puĕris erant durati. Itaque eorum hominess immani magnitudine corporum erant. Ubii, finitimi Suebōrum, dextram ripam fluminis Rheni incolebant. Miseram vitam illi agebant, nam Suebis magna vectigalia pendebant. Postea Ubii sinistram ripam Rheni incolebant.

 

De aetāte aurea

Scriptōres antiqui quattuor aetātes nomĭnabant: aetātem auream, argenteam, aeneam et ferream. De aetāte aurea multa in Ovidii poētae carminĭbus, quae Metamorphoseon libri inscribuntur, legĭmus. In aetāte aurea homĭnes sine legĭbus tuti erant, nam iustitiam et veritātem colebant. Nec leges, nec vectigalia timebant. Oppĭda nec fossis nec vallis aut muris cingebantur. Bella hominĭbus ignōta erant, oppĭda non oppugnabantur. Ager non arabatur, nam terra ipsa per se frumentum dabat.

 

De Iove

Antiqui Romāni multos deos colebant. Dominus coeli et terrae erat Iuppĭter. Poētae Graeci Iovem patrem deorum hominumque vocabant. Et dei et homĭnes Iovem timebant. Iuppĭter in Olympo habitabat. Is cum fratribus mundum gubernabat. In tutēla Iovis praecipue reges erant. Iuppĭter auctor erat legum humanarum. Fraters Iovis erant Neptūnus, Pluto, sorōres Iuno, Ceres, Vesta. Bestiae nonnullae deis sacrae erant, ut aquĭla Iovi, pavo Iunōni, equus Neptūno. Ex arboribus oliva Minervae, Apollĭni laurus, Plutōni cupressus sacra erat.

 

De Achille

Celěber est Achilles, filius Pelēi Regis et Thetĭdis deae. Achilles particeps belli Troiāni erat. Celĕbre est scutum, celebria sunt arma Achillis. Et scutum et arma ei Hephaestus ille fabrĭcat. Celĕbris est celebrĭtas Achillis. Celeritāte suā incredibĭli et magno corpŏris robŏre Achilles Troiānis terribĭlis erat. Ira Achillis Graecis perniciōsa erat. Mors Patrocli, eius amīci, Achilli dolōres acres dat. Propterea Achilles Hectŏrem ad pugnam provōcat et virim fortem necat.

 

 

ЗАДАНИЕ XI