Борпылда жадайда

Жер асты суларын классификациялау. Жер бетіндегі, жерді атты

Абаттарындаы жне абатаралы сулар.

Жер асты суы екі факторабайланысты арастырылады.Біріншісігидравликаабайланысты,екіншісі – жайласуыбойынша. Гидравликалы байланысты жер асты суы тегеурінді жне тегеурінсіз болып, жайласуы (орналасуы) бойынша маусымды жне топыраты, абатаралы, жарыты, блатар болып блінеді (5.1.-сурет).

Топыраты жне маусымды жер асты суларыжер ыртысыны е жоары абатына жайласан болады. Бл суларда су ткізбейтін абат болмайды, топыраты тесіктерінен капилляр сулары ктерілу байалады. Бл сулар маусымды, температурасы маусым бойынша згеруші, органикалы жне микроорганикалы заттарыны барлыы. (5.1-сурет). Маусым жер асты сулары уатынша болып, олар жабырды кп жаууыны салдарынан жер сіу нтижесінде пайда болады.

Маусымды жер асты сулары лкен емес су ткізбейтін абатта аллювиалды жайылмада жайасан болады.

Топыраты жер асты суыбірінші су ткізбейтін е жоары су сатаыш абатта жататын суды айтады. Ол тмендегі ерекшелігімен сипатталады.

1. Оны сті айдын, ол жер бетінен 1-50м тередікте жатады.

2. Бл типтегі жер асты суы жабыр суыны жерге сіуі жне айналадаы су оймалары зендерден оректенеді.

3. Мндай сулар небойы жалпылай иялы бойынша динамикалы озалыста болады.

4. Жер асты суыны тередік бойынша орналасуы (жайасуы), оны таралуы, жерді геологиялы жадайына ауа райы жне геоморфологиялы факторлара байланысты.

абатаралыжер асты сулары екі ткізбейтін абаттарды арасында жатады. Олар тегеурінді жне тегеурінсіз болады.

Тегеуріндіжер асты суына артезиан сулары жатады. Бл сулар зендерді трлері бойынша абатаралы суа жатады жне оларды жабыр суыны фильтрациясынан оректенеді.

абатаралыжер асты жер бетінен едуір тередікте жатандыынан олар таза боландыынан адамдарды сумен амтамасыз ету шін олданады.

Жары арасындаы сулар, бл сулар атты, жартылай атты тау жыныстарыны жарыында орналасан болады. Жарытаы су орналасу характері бойынша топыраты немесе абатаралы сулара жатып, оларды алыдыы лкен болмайды.

Бла сулары бл жер асты суыны жер бетіне шыуы айтылады.

Инфильтрациялысулары жабырларды жерге сіуінен жне зендерден, су оймалары жне баса су кздеріні инфильтрациясынан пайда болады.

Конденсациялысулар жер асты сулары жне су буларыны конденсациясынан пайда болатын сулар.

Седимантациялысулар бл тау жыныстарындаы суларды сыылуы жне оларды тыыздалуынан келіп шыады.

Ювенилдысулары жер ойнауындаы магмадаы буларды конденсациясыны жер ыртысына кіруінен (сіуінен) пайда болады.

 

 

Мды грунттарды тыыздыын анытау дістері.

Мды грунттарды тыыздыын анытау

йінді немесе бзылан мды грунттарды тыыздыы екі жадайда аныталады: борпылда жне тыыз кйінде. Грунт мндай жадайда минимал жне максимал мнге ие болады.

борпылда жадайда мны тыыздыын анытау:

1. Клемі 50 см³, диаметрі 2-3 см шиша стакан таразыда лшенеді.

2. Стаканда алдын ала ртылан ммен толтырады. Стакана мды май йышпен мият толтырылады.

3. Грунтпен толтырылан стакан таразыда лшенеді.

4. Борпылда жадайдаы мны тыыздыы тмендегі формуламен аныталады:

 

_min = (g₁ – g₀) / V, (г/см³)

Мнда: g₀ – бас стакан массасы, г

g₁ – грунт толтырылан стакан массасы.

V – стакан клемі, см³

5. Тжірибе кемінде 3 рет айталанады. мны борпылда кйінде мні немесе осыларды орташа мні алынады.

6. Тжірибе нтижелері журналан жазылады.

Мны тыыздыын анытау журналы

Тжірибе №	Бос стакан массасы, т	Грунт толтырылан стаканны массасы, т	Стаканны клемі, см3	Грунт тыыздыы, т/см3
Тжірибе нтижелері	Орташа мні
g0	g1	V	1max	1min	1max орm	1min opm

Тыыз жадайда

	137,20	519,20		1,91
	137,20	509,10		1,86		1,88
	137,20	494,90		1,79

Борпылда жадайда

	32,30	107,80			1,51
	32,30	103,30			1,42		1,44
	32,30	105,30			1,46

Тыыз жадайда мны тыыздыын анытау дісі

1. Клемі 200 см³, диаметрі 5 см³ ры метал стакан таразыда лшенеді.

2. Стаканды рытылан ммен толтырады. мды стаканды аз млшермен толтырып, оны ааш топапен ныыздайды.

3. Грунтпен толтырылан стакан таразыда лшенеді.

4. Ныыздалан мны тыыздыы тмендегі формула арылы аныталады:

_max = (g₁ – g₀) / V (г/см³)

Мнда: g₀ – бас стакан массасы, г

g₁ – грунт толтырылан стакан массасы.

V – стакан клемі, см³

5. Тжірибе кемінде 3 рет айталанады. мны тыыз жадайдаы мні немесе осыларды орташа мні алынады.

6. Тжірибе нтижелері журналан жазылады (кесте №1).