анытау формулалары

Билеті

Инженерлік-геологиялы рекогносцировка.

Инженерлік геологиялы рекогносцировка –бл рылатын жергілікті жайларды инженерлік масат шін алашы мліметтерді тексеру. Бл инженерлік геологиялы ізденуді те маызды жне жауапты блігі. Мны білікті инженер геологтар жне рушы жабашылар орындайды, олар рылысты практикалы жне экономикалы тиімділігін негіздейді.

Рекогносцировка жасааннан кейін тмендегі мліметтерге ие боламыз, олар тмендегілер: криторияны геологиялы пен геоморфологиялы ерекшеліктері, грунтты литолого – генетикалы трі мен оны физикалы – механикалы асиеттері негізгі су жинаыш абаттарды сипаттамалары мен оларды оректенуі мен су сііргіштігі , оларды физикогеологиялы процестері былыстар дамуы туралы млшерлік жне оларды крінісі.

Рекогносцировкада негізгі грунттарды литологиялы трлерін анытау шін, жаымсыз физикалы – механикалы процестер мен былыстарды анытау шін тадалан баыт бойынша кзетіледі.

Рекогносцировка жмысында керек болса кіші клемде тау жыныстарында азба геофизикалы жмыстарын грунттар мен жер асты суларын тексеру жмыстарын алып барады.

Рекогносцировканы негізгі масаты инженерлік геологиялы жмыстарды жоспарлау болып табылады. Біра кейбір кезде рекогносцировкалы зерттеуді нтижесінде орытынды жасалып, сана негізінде жобалауды белгілі бір шешімін абылдайды.

Грунттарды су сііргіштігі нелерге (факторлара) байланысты .

 

кеуектілік коэффициентін мына формуламен анытайды:

e=P_s/P *(1+0,01w)-1

P_s-атты блшекті тыыздыы

P-грунтты тыыздыы

W-табии ылалдылы

 

Грунтты сыымдылы коэффициенті мен деформация модулін

анытау формулалары.

Массивті тау жыныстарыны топыратан айырмашылыы, топыратарды механикалы асиетіні маызды сипаттамасы оны сыылуы болып табылады. Топыратарды сыылуы дегеніміз сырты салматы сер етуінен клемні кішірею абілетін айтады. Лабораториялы жадайда топыраты сыылу задылыын зерттеуді одометрмен орындайды. Оны компрессионды прибор деп атайды.

Одометрмен зерттеу методикасы топыра лгісіні кееюінен баса жадайда сыылуы, ысымнан топыратарды кеуектілік коэффициентіні згерісін анытайды. Одометр топыра лгісін береді, бл кш серінен топыра лгісі шамасына кішірейеді, оны индикатормен лшейді. Штампа кш сатылап беріледі. рбір сатысында салматы топыра тнбасы траталана дейін стайды. р сатыны кш серінен сйкес келетін топыра кеуектілік коэффициентін мына формуламен анытайды:

e_i=e-S_i/h(1+e₀)

Компрессионды тжірибелер нтижелерінен графикке компрессионды исы сызылады. Ол график арылы іргетас шгуін анытайтын деформациялы сипаттамаларды, сыылу коэффициентіні деформация модулі жне сыылуды салыстырмалы коэффициентін анытайды.

ажетті рал-саймандар: одометр, сзгіш, ааз, пыша, топыра лгісі.

 

Анытау дісі

 

1. Топыраа арналан _S, , W жне е₀ шамаларына анытау.

2. Одометрді металл саинасын топыраа толтыру. Одометр топыра толтыран саинаны жне сзгіш аазды саламыз жне оны жмыс кйіне келтіреміз. Индикатор крсеткішін 0-ге келтіреміз.

3. Рычагты жйе кмегімен сатылап 0,05-1 мПа топыра лгісіне Р тік баытта кш оямыз. рбір сатыны шгу жартылай тратаана дейін уаыт стайды. Индикатор арылы лгіні миллиметріне сйкес келетін деформацияны анытау.

4. Алынан лшемдерді журнала жазамыз. Тзетілген лшемдер есебімен р сатыны кшіне сйкес келетін кеуектілік коэффициентін е_і жне лгіні тік баытта сыылуын S_i есептейді.

 

5. Компрессионды исы сызу, сол арылы 0,05-0,30 мПа интервал асама шін сыылу коэффициентін топыратарды деформация модулін жне салыстырмалы сыылу коэффициентін анытайды.

Топыраа жргізілген компрессионды тжірибе нтижелерін деуге мысал.

ысым интервалы шін: Р₀₁ =0,05 мПа е₁ = 0,575

Р₀₂ =0,30 мПа е₂ = 0,43

Сыылу коэффициенті:

m₀=e₁-e₂/P₀₂-P₀₁

Салыстырмалы сыылу коэффициенті:

m_v=m₀/1+e₀

Коэффициент:

B=1-2u₀²/1-u₀

Топыра деформациясыны (компрессионды) модулі:

E₀=B/m_v

Ескерту: мні бйір ₀ топыраты кееюі коэффициентіні мні бойынша аныталады, абылдау шегі сазбен атты жне жартылай атты сазда шін консистенциялайды: ₀ = 0,10÷0,15; атты пластикалы ₀ = 0,20÷0,25; пластикалы жне аыш пластикалы консистенция ₀ = 0,30÷0,40; аыш консистенция шін ₀ = 0,45÷0,50; майттар шін консистенциясына байланысты ₀ = 0,15÷0,30; мдар шін оларды тыыздыына байланысты ₀ = 0,20÷0,25.

Кеуектілік коэффициентіні е₀ компрессионды зерттеуге дейін аныталады.