Швейцария Конфедерациясының маркетингтік ортасы

Тұрғындардың жас шамасына байланысты құрылымы:

0-14 жас: 15, 8%

15-64 жас: 68, 2%

65 жастан үлкенi: 16%

Тұрғынның орташа жас шамасы

орташасы: 40, 7

еркектер: 39, 6

әйелдер: 41, 7

`

Сурет 1 – Швейцария халық санының динамикасы (1970-2010 ж.)

Швейцария бізге мектептері мен ЖОО-ларымен емес, көбіне банктерімен белгілі. Алайда, дәл осы Швейцария университеттері әлемге Нобель сыйлығының ондаған лауреаттарын сыйлады.Халқының саны 7,28 млн адамды құрайтын елде оқушылар мен студенттер саны 1,1 млн-нан асады. Бұл елде оқу үшін жылына ең көбі 2600 доллар төлейсіз. Алайда оқуға түсу үшін тапсыратын емтихандар талабы өте күшті

Экологиялық орта:

Швейцария — таулы ел, көпшілік бөлігі Альпі таулары аумағында орналасқан (ел аум-ның 60%-ын құрайды). Оңтүстігінде Пеннин Альпісі, Лепонтин, Ретийя Альпісі мен Бернин массиві орналасқан. Бұл таулар бір-бірінен жоғарғы Рона мен алдыңғы Рейннің терең көлденең аңғарлары арқылы бөлінген. Негізінен кристалдық жыныстардан қалыптасқан биік, тегіс емес, қармен жабылған таулар терең шатқалдармен бөлшектенген.

Таулардың басында көптеген фирндік алаңдар мен мұздықтар бар (ел аум-ның 10%-ы). Негізгі асулары (Үлкен Сен-Бернар, Симплон, Сен-Готард, Бернина) 2000 м-ден биік орналасқан. Солтүстік пен солтүстік-батысқа қарай Альпі аласара түсіп, мұздықтар сирей бастайды. Альпіден солтүстік-батысқа қарай ел аум-ның 1/3-іне жуығын алып жатқан Швейцария қыраты орналасқан. Ол 1000 — 1200 м-ден 400 м-ге дейін аласарады (Рейн мен Ааре өзендерінің аңғарлары). Мұнда ел халқының басым бөлігі шоғырланған, ірі қалалар мен өнеркәсіп орталықтары орналасқан. Сондай-ақ мұнда ең құнарлы а. ш. жерлер мен жайылымдар бар. Елдің солт.-батысында қатпарлы Юра таулары (Швейцария шегіндегі ең биік жері —Мон-Тендр тауы — 1679 м) жатыр.^[2]

Швейцарияның жануарлар дүниесі адамның шаруашылық қызметінің ықпалын күшті сезініп отыр. Қар құры мен ақ қояндар кең тарағанымен, таулардың жоғ. бөлігіне тән елік, бұғылар мен альпі суырлары сирек кездеседі. Жабайы жануарлар дүниесін қорғау жөнінде көп жұмыстар атқарылуда. Австриямен шекарада орналасқан Швейцария Ұлттық саябағын еліктер мен бұғылар, тауешкі мен түлкі мекендейді, сондай-ақ ақ құр мен жыртқыш құстардың бірнеше түрі кездеседі.

Швейцария - теңiзге шығусыз ел, аумағы үш табиғи аймаққа жiктеледі:

• Солтүстігіндегі Юра таулары,

• Отралығындағы Швейцария үстірті,

• Оңтүстігінде Швейцарияның 61% жерін алатын Альпі таулары.

Солтүстiк шекарасы Швейцария Альпiлерiнiң ортасынан басталып Боден көлi мен Рейн бойымен орталығында бастайтын және шығыс шекарасының бөлiгiн құрастырған Рейн бойынша жартылай өтедi. Батыс шекарасы Юра таулары арқылы өтедi, оңтүстiк - Италиялық Альпiлер және Женевалық көлі бойымен.

Үстірт ойпатта жатыр, бiрақ оның көп жағы теңiз деңгейiнен 500 метр жағарыда орналасқан. Орманды жоталардан (1600 м дейін) тұратын жаңа қатпарлы Юра таулары Франция мен Германия аумағына дейін созылған. Швейцарияның ең биік нүктесі Пеннин Альпісінде орналасқан — Дюфур шыңы (4634 м), ең аласа нүктесі — Лаго-Маджоре өзені — 193 м.

Швейцарияда Еуропаның тұщы судың 6% орналасқан. Ең ірі өзеңдері - Рона, Рейн, Лиммат, Аaре.

Швейцарияның ең ірі он көлі:

• Женева көлі (582,4 км²)

• Боден көлі (539 км²)

• Нёвшатель көлі (217,9 км²)

• Лаго-Маджоре (212,3 км²)

• Фирвальдштет көлі (113,8 км²)

• Цюрих көлі (88,4 км²)

• Лугано (48,8 км²)

• Тун (48,4 км²)

• Бильск көлі (40 км²)

• Цугск көлі (38 км²)

Экономикалық ортасы:

Швейцария — жоғары дамыған өнеркәсібі мен өнімді ауыл шаруашылығы бар мемлекет. Швейцария дүние жүзінде капиталды шеттен тартудан алғашқы орындардың бірін иемденеді, дүние жүзіндегі ең ірі қаржы орталықтарының бірі саналады. Щвейцария банкілерінің сейфтерінде дүние жүзіндегі ең дамыған елдердің, барлық құнды қағаздарының жартысы жатыр. өнеркәсібі жоғары сапалы, қымбат және ғылым жетістіктерін қажет ететін өнімдер шығаруға маманданған. Ел экономикасында ірі трансұлттық монополиялар үстемдік жағдайға ие. Щвейцария туризм мен өз аумағы арқылы өткізілетін транзиттік жүктерден көп пайда табады. Өнеркәсібі сырттан әкелінетін шикізаттарға тәуелді және дайын өнімдерді экспорттауға бейімделген. Жетекші салалары — машина жасау мен металл өң-деу, химия, тамақ өнеркәсіптері. Машина жасауда ұсталық-престеу жабдықтарын, дәлдігі жоғары металл өңдеу станоктарын (оларды шығару мен экспорттау бойынша Щвейцария дүние жүзіндегі жетекші орындардың бірін иемденеді, өнімнің 80%-ына жуығы сыртқа шығарылады), дәл өлшеу аспаптарын (күрделі медициналық аппараттар, дәл таразылар, оптик. аспаптар, т.б.), сағаттар (дүниежүз. өндірістің жартысынан көбі, өнімнің 95%-ы экспортталады) шығару неғұрлым жоғары дамыған. Щвейцария тоқыма (тоқу, иіру, тігін машиналары, дүниежүз. экспорттың 1/5-і), полиграф. (баспахана машиналары, түптеу станоктары, т.б.; өнімнің 90%-ы экспортталады), тамақ, сағат өнеркәсібі үшін құрал-жабдықтар өндіру мен экспорттау жөнінде дүние жүзіндегі ең алдыңғы орындардың бірін иеленеді. Ш-ның компьютерлер мен оларды бағдарламалық қамтамасыз ету өндірісіндегі, күзеттік (видеобақылау, банкноттар мен бағалы қағаздарды қорғау жүйелері) және орау құрал-жабдықтарын, егін жинау техникасын, құрылыс саймандарын өндіру салалары да жақсы дамыған.

Үлкен Цюрих облысы 1.5 млн адамдардың және 150-ден астам компаниялардың үйі

Химия өнеркәсібінде дәрі-дәрмектер (дүние жүзінде 2-орын, өнімінің 90%-ы – витаминдер, дәрілік құралдар, тазалық бұйымдары экспортталады; “Роше” мен “Сандос” фирмалары фармацевтевтикалық трансұлттық корпорациялардың алғашқы бестігіне кіреді), агрохимикаттар (дүние жүзінде 1-орын), тағамдарға иістік және дәмдік қоспалар, парфюмерлік бұйымдар, тоқыма өнеркәсібі үшін бояғыштар, химиялық талшықтар мен пластмассалар шығару да неғұрлым жоғары дамыған.

Швейцариялық ірімшіктер, шоколад, кофе, балалар тағамдары, қоюлатылған сүт, тағамдық концентраттар (“Нестле” концерні дүние жүзінде нидерландық “Юнилеверден” кейін 2-орын алады) бүкіл дүние жүзіне таныма`л өнімдер болып есептеледі.

Тоқыма (өнімінің 50%-ына жуығы экспортталады), тігін, аяқ-киім өнеркәсібі дамыған.

Жылына 57,2 млрд. кВт/сағ электр қуаты өндіріледі (негізінен СЭС-терде, 4 АЭС жұмыс істейді). Темір жолдарының барлығы электрлендірілген, ең биіктегі т. ж. бекеті теңіз деңгейінен 4000 м-ден жоғары орналасқан.

Ауыл шаруашылық — жоғары өнімді, ел сұранысының -ін бөлігін қанағаттандырады. Ауыл шаруашылық мақсаттары үшін ел аум-ның 11%-ы пайдаланылады. Жетекші сала — мал өсіру (а. ш. өнімдерінің -ін бөлігін береді), оның ішінде сүтті ірі қара (симменталь және швиц тұқымдары) мал өсіріледі. Негізгі дәнді дақылдар: бидай (бүкіл жыртылатын жердің жартысынан көбіне егіледі), қара бидай, жүгері, сұлы. Сондай-ақ қант қызылшасы, картоп, азықтық шөптер мен тамыржемістілер өсіріледі. Жүзім, жеміс-жидек өсіру де дамыған.

Швейцарияда жылына 12,5 млн-дай турист демалады. Мейманханалық іс, сонымен бірге арнаулы мейрамханалық құрал-жабдықтар шығару жоғары дамыған. Швейцариядағы ұлттық табыстың жан басына шаққандағы жылдық мөлшері 53.400 АҚШ долларына тең (2005).

Сыртқа машина жасау мен металл өңдеу өнімдерін, сағаттар, дәрі-дәрмек және химия өнеркәсібі өнімдерін, азық-түлік, жоғары дәлдіктегі аспаптар, тоқыма тауарларын, киім-кешек шығарады. Импортын ауыр машина жасау өнімдері, автомобильдер, ауыл шаруашылық мен орман өнеркәсібінің өнімдері, құрылыс материалдары, минералдық отын, химия өнеркәсібі өнімдері, тоқыма мен киім-кешек құрайды.

Негізгі сауда серіктестері: Германия, Франция, Италия, Ұлыбритания мен Еуро Одақтың басқа да елдері, АҚШ, Жапония.

Швецария Қазақстанның Батыс Еуропадағы ең ірі сыртқы сауда серіктесі болып табылады. Оның үлесіне Қазақстанның еур. елдермен жүргізілетін сауда айналысының 11%-ына жуығы тиеді. Қазақстан мен Ш. арасындағы сауда айналымы 2005 ж. 5710,6 млн. долл-ды құрады. Қазақстанда бүгінгі күнге дейін швейцариялық капиталдың қатысуымен 108 компания тіркелген.^[3]

Cаяси – құқықтық орта:

Швецария — федеративтік парламенттік республика. Мемлекет басшысы — Президент, жоғарғы заң шығарушы органы — екі палаталы Федералдық жиналыс (Ұлттық кеңес пен кантондар кеңесі). Мемлекеттік тілі — неміс, француз, италиян тілдері. Ұлттық мейрамы — Конфедерацияның негізі қаланған күн, 1 тамыз (1291).

Швейцария — Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық ұйымның, Еуропалық кеңестің (1963) мүшесі.^[4]

Мәдени орта:

Швейцария мәдениеті: Ерекшеліктері Конфедерация мәдени ерекшеліктері туралы көрінетін әсер етті Швейцарияда дамыту. Ел халқының басым көпшілігі неміс сөйлейді, бірақ Ғасырда француз тілінде сөйлейтін және итальян тілінде сөйлейтін халықпен өрісін кірді одағы мен олардың дәстүрлерін сақтап қалу. Нәтижесінде, Ренессанс бүкіл, Ал әлдеқайда кейінірек, Swiss мәдениет шешуші рөл атқарған жоқ қалай еліміздің әр өңірінен (олар болған болса да), қосылу емес, оның халық ортақ тарихи тағдыры мен жеке тұлғаның мәдени ұқсастық болып табылады Неміс, - олар сол тілде сөйлейді көрші елдердің, Швейцария Француз, итальян.

Бұл жағдай одан әрі реформалау және Counter-Реформации қиындатылады. Бір жағынан, Олар Swiss үшін қазірдің өзінде әлсіз саяси бірлестігін бөлу басқа мәдениет көрсетіледі конфессиялық, - қарамастан бірін құрылған және сол елдің сол бөліктерінде бірдей тіл айырмашылықтарды сенім. Дін теңшелімдер жиі баяу қайшы енеді ұлттық ерекшелігін қалыптастыруға. басқа да маңызды рөл атқарды әсіресе Швейцария. XVI ғасырда. Мұнда нығайтуға, сондай-ақ нығайту ғана емес, Өткен кезеңге тән қалалық арасындағы мәдени Контрасты бар және ауылдық кантоны. Сонымен қатар, қоғамның барлық салалары кеңінен болды Swiss тәуелсіздік үшін ортақ күресте тамыры antidvoryanskie және antimonarchist көңіл-күй, еңбек және шаруа құрмет жауынгер-Швейцария ерлігі мен сезімі ғасырдан ғасырға ұласты үшін азамат. Ерекшелігі - Швейцария ел қала мемлекеттер және өзін-өзі реттейтін ауылдық жерлерде - болды сияқты, олардың тән салтанат сот мәдени орталықтар, ешқандай Франция, Италия және Германия, соседние. Жалпы алғанда, түрлі салалардағы Швейцарияда мәдениет ортағасырлық дәстүр тұрақты және өз көршілерімен, бұл артық өткізді; жылы өнер, мысалы, стиль өзгерістер, бірнеше ерекшеліктермен бірге орын алған айтарлықтай кідіріс. Осы орайда, бұл көшпелі суретшілер рөлін асыра бағалау қиын, жиі Швейцарияда жыл бо. йы жұмыс істеді. Оның негізгі мәдени өміріне қарамастан жергілікті күшімен рөлі, өз шығармашылығына қуатты серпін, олар бірнеше рет бар Шетелдік авторлардың идеялары, сынамаларды, мысалдар, қызмет алынған мәдени құндылықтар.

XVI ғасырда Швейцария мәдениетін дамыту. Сіз үш негізгі кезеңдерін анықтауға болады. Біріншіден, ғасырдың үштен кем қамтитын, басып шығару табысқа және гүлдену байланысты гуманизм. Екінші кезең, ерте 1560s дейін созылды кезеңі болды Реформация процестерді мәдениет қарқынды әсер. Үшінші кезеңде үшін, ол сондай-ақ XVII ғасырдың басталуы кіреді., өсіп келе жатқан ықпалы сипатталады Counter-реформалау Швейцария мәдениет және оның өсіп төмендеуіне және провинциялық.

Limbo Швейцария топыраққа Ренессанс үрдістері бар, Германияда, сондай-байланысты болды Италия экспозиция. Тіпті XV бірінші жартысында. Canon, Цюрихте туған және Итальяндықтардың мысалы мынадай Заңгер Феликс Gemmerlin (1389-1460) арналған жинау мүдделі болды ежелгі авторлардың оның үлкен кітапхана, жиналған жұмыстар Италиялық өнер. Күмбезді қозғалысының жақтаушысы бола отырып, ол орналасқан Рим Куриясы сыни латын шығармалары, ол mendicant туралы фельетон деп жазды (1438), «Денсаулық сақтау Poor қарсы» монахтардың, бірақ негізінен идеологиялық ортағасырлық дәстүр принциптеріне адал болып қалды.^[5]

Техникалық орта :

Швейцария университеттері әлемге Нобель сыйлығының ондаған лауреаттарын сыйлады. Халқының саны 7,28 млн адамды құрайтын елде оқушылар мен студенттер саны 1,1 млн-нан асады. Бұл елде оқу үшін жылына ең көбі 2600 доллар төлейсіз. Алайда оқуға түсу үшін тапсыратын емтихандар талабы өте күшті

Мысалы:

Цюрих Швейцария жоғарғы техникалық мектебі (нем. Eidgenössische Technische Hochschule Zürich) Швейцарияның Цюрих қаласында орналасқан инженерлік, ғылым, технология, математика және менеджмент университеті.

Кесте 1 - Цюрих Швейцария жоғарғы техникалық мектебі туралы мәліметтер

Оның ең негізгі бағытталатын бағдарламалары (факультеттер):

- Архитектура және құрылыс ғылымдары;

- Инженерлік ғылымдар;

- Жаратылыс ғылымдары және математика,

- Жүйеге есептелген қоғамдық ғылымдар;

- Менеджмент және қоғамдық ғылымдар.

Цюрих Швейцария жоғарғы техникалық мектебі белгілі түлектер мен оқытушылар танымал, мысалы:

- Вильгельм Конрад Рёнтген — 1901 жылғы физикадан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Шарль Эдуар Гийом — 1920 жылғы физикадан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Альфред Вернер — 1913 жылғы химиядан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Фриц Габер — 1918 жылғы химиядан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Нильс Густав Дален — 1912 жылғы физикадан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Рихард Мартин Вильштеттер — 1915 жылғы химиядан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Альберт Эйнштейн — 1921 жылғы физикадан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Герман Штаудингер — 1953 жылғы химиядан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Петер Дебай — 1936 жылғы химиядан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Леопольд Ружичка — 1939 жылғы химиядан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Отто Штерн — 1943 жылғы физикадан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Тадеуш Рейхштейн — лауреат Нобелевской премии по медицине 1950 ж..

- Вольфганг Паули — 1945 жылғы физикадан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Рихард Кун — 1938 жылғы химиядан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Феликс Блох — 1952 жылғы физикадан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Владимир Прелог — 1975 жылғы химиядан Нобель сыйлығы лауреаты

- Вернер фон Браун — конструктор первой в мире баллистической ракеты «Фау-2».

- Карл Александр Мюллер — 1987 жылғы физикадан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Вернер Арбер — лауреат Нобелевской премии по медицине 1978 ж..

- Генрих Рорер — 1986 жылғы физикадан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Рихард Эрнст — 1991 жылғы химиядан Нобель сыйлығы лауреаты

- Никлаус Вирт — один из известнейших теоретиков в области разработки языков программирования, лауреат премии Тьюринга(1984)

- Курт Вютрих — 2002 жылғы химиядан Нобель сыйлығы лауреаты

- Йоханнес Георг Беднорц — 1987 жылғы физикадан Нобель сыйлығы лауреаты.

- Сантьяго Калатрава — архитектор және инженер.

- Корине Маух — Цюрих қалысының мэрі.

- Морозов Иван Абрамович — мәскелік кәсіпкер, сатып алушы, коллекционер^[6]

Менің ойымша мұндай университте оку үлкен мәртебе.

Швейцария аумағында көп деген университетер бар, 10 кантональ университет, 2 федерал иститут және 50 - шақты жеке меншік универсиеттер бар.