Магнитті резонансты томография

Тыныс алу мшелерні азіргі заманы зерттеу дістер

Рентгенографияны артышылыы бейнені са детальдарын алу ммкіндігі, объективті документацияны арасында дертті кезеін динамикада адаалау.арапайым рентгенограммада кріністерді клекелері бірімен – бірі абаттасан, (суммация) осымша клекені ішіндегі згерістер крінеді. Бл тсілді кмегімен бір беттікте жатан структура згертістерін круге болады. Зерттелетін атпарды тередігі алдын ала аныталады. Ттік пен кассета бір мезгілде арама-арсы баытта озалады. Ттік, ондыры айналатын кіндік, кассета зара ондыры білік арылы байланысандытан зерттейтін атпарлар суретке озалмай тседі, ал баса тередіктегі мшені блшектері озалыста болады да, сондытан шайылып алады.

Рентгеноскопия

Кпшілікті немесе полипозициялы тсіл. Бл тсілді кмегімен мшені анатомо-топографиялы ерекшеліктерін баалауа болады. Мшені ызметін зерттеуге болады (мысалы, жректі, асазанны жиырылуын, жтынуды).Артышылыы: полипозициялы зерттеу, кпе ызметіне баа беру: диафрагма озалысы, плевра синустарыны жазылуы, жрек-тамыр соысы, ккірекаралы мшелерді жылжуы, кпе тініні млдірлігіні згерісі. Кемшілігі: суле кші кп, документацияны жотыы, са згерістерді крінбейді. Рентгенологиялы зерттеу.Тыныс алу органдарына рентгенологиялы зерттеулер жасалынады. Ал кейбір тсініксіз жадайларда диагнозды длдеу шін рентгонография. Томоргафия жне бронхография дістері олданылады. алыпты жадайда кпе тінінде рентген сулелері тотамайды. Сондытан, экранда кпе екі ашыл ала ретінде крінеді, ішінде зіне тн ан тамырлармен бронхылар орналасан, кпе тбірінде сіресе айын крінетін тбі бар. Ірі жне орташа бронхтар бл жадайда з абаттарыны жай ана клекесімен шектелген ашы тілімдер болып крінеді, ал ан тамырлар болса, ол анмен толы боландытан зіліссіз сызы трізді клекелер трізді крінеді. Егер бронхылармен ан тамырлар клдене кемкінмен тссе, онда жай ашы дгелектер болып крінеді. Зерттегенде е ашы болып кпені тменгі бліктері крінеді, кпе штарыны ашытыы тмендеу болады, йткені олар алы блшы еттермен жабылып трады.

Кеуде уысыны рентген тсірілімі Патологиялы жадайларда кпе тсыны аны ашытыыны тмендеуі мен жоарылауы да кездеседі.

кпе тініні ашытыыны артуы кпе эмфиземасында жне сіресе пневмоторакста кездеседі. Сонымен атар жректі сау жаа арай жне ауру жаында кпені компрессиялы ателектазы байалады. кпені дгеленіп крінуі кавернада кпе абцесінде кездеседі. Кавернаны шекаралары детте айын крінеді жне оны ішінде сйыты байалмайды.кпе абцесінде дгелек пішінді уыс болады. Сол уыс тбінде оны жоары шекарасынан рашан клдене орналасан сйыты аныталады, яни уысты жоары жаы ашы болып, ал тменгі жаы аралау, оырлау болып крінеді.

Сирек жадайларда рентгеноскопия кезінде шектелген ашыты тбінде ірі бронхоэктаздар аныталуы ммкін, онда кпе суреті ара яшытары трізді болады.кпені ашытыыны тмендеуі кпе тініні абынуы дерісіні серінен тыыздалуы кезінде (кпе абынуы, кпе туберкулезі, кпе инфаркті) жне кпе ісіктері байалуы ммкін.кпе абы уысында сйытыты жиналуы (-гемо, гидроторакс экссудатты плеврит кезінде кеуде клеткасыны тменгі бліктерінде айын арайанын круге болады. Рентген сулесімен экссудатты зерттегенде сйытыты жоары шекарасы иаш орналасан сызы сияты болып крінеді, оны е жоары нктесі олты астынан теді.кпеде, яни кіші ан айналым шеберінде ан іркілгенде, кпені ашытыы тмендейді, сіресе оны тменгі бліктерінде айыныра болып крінеді.

Флюорографи

Флюография дісі диспансерлеу масатымен жаппай кпшілік зерттеулерде олданылады. Науастарды кішкене форматты флюогреаф деп аталатын аппаратты рентген аппаратты экранына осып суретке тсіреді, осылай жасалынан фотопленка деттегідей фотолкейткіш арылы тексеріледі.

Артышылыы: аз уаытты ішінде кп адамдарды тексеруге болады. Клікке орнатыландытан жылжымалы.Кемшілгі: сурет те са детальдарды ажырата алмайды.

Ангиопульмонография

Кіші анайналым жйесіндегі тамырларна зерттеу. Сельдингер дісі бойынша кпе артериясын катетеризациясы арылы жргізілетін тсіл. Крсетілімі:аневризма, тарылу, кпе веналарыны варикозды кееюі, аномалиялар, тромбоэмболия.

Бронхография

Бронхография – контратсылы затты кмегімен бронх тармаыны бейнесін алу тсілі.

Крсетілімі:

Ø бронхоэктазия

Ø бронх дамуны аауы

Ø ісік жне тыртыты тарылуы

Ø бронх ішіндегі ірі жолдары

арсы крсетілімі:

Ø тыныс жне жрек жетіспеушілігі

Ø тыныс алу мшелеріні жедел аурулары

Ø кпені асырауы

Ø 3-4 дрежедегі тиреотоксикоз

Ø науасты хал-ауалыны нашарлыы

Бронхография шін мына заттар олданылады:

А) суда еритін йод оспалары (дионозил, пропилйодон, бронхоабродил)

Б) майда еритін йод оспалары (йодолипол)

Ангиография

Рентгенмен зерттегенде артериялар мен веналар крінбейді. Сондытан СА олданады. Ангиографияны ата трде асептика жадайында жасау керек.Тамыр жйесіне сйкес тсілді аталуы: артериография, венография, лимфография боп блінеді.

Ангиопульмонография

Томография

Белгілі бір беттікте жатан структруаны бейнесін алуа арналан тсіл. Техникасы: суретті тсірген кезде кассета мен рентген ттікшесі синхронды бір мезетте бір-біріне арама-арсы баытта озалады. Сол кезде озалысты а ортасындаы дегейдегі бейне аны алынады. Томографиялы кесіндіні тередігі алдын ала жасалан рентгенографиялы мліметтерге байланысты таайындалады.

Крсетілімі:

- патологиялы процестерді скиологиялы детальдерін анытау шін олданылады (деструкциялы абыну, ісікті инфильтрациясы)

- бронх ішіндегі процестерді анытау (ісіктер, бгде заттар, тырты стеноздар)

- ккірекаралы, кпе тбіріні лимфа тйіндеріні лайуы

Компьютерлік томография

Томография рентгенографияны ерекше бір дісі, яни абаттама трдегі рентгенографиялы тексеру. Бл тексеру дісі кпені ртрлі тередігінде орналасан згерістерді (кпе ісіктері, инфильтраттар, уыстар, лкейген лимфотйіндер) длдеп зерттеуге ммкіндік береді.Ал, компьютерлі томография болса, сол абаттарды тексеруге жне патологиялы згерістерді анытауа ммкіндік жасайды.

Санды тсіл. Бл тсілді мні: шоыры жіішке рентген сулесіні кмегімен клдене атпарлап бейне алу. Баса рентгенологиялы тсілдерден айырмашылыы бір бейнені алу шін 360 проекция олданылады. Ол Гентриді кмегімен алынады. Гентри рентген ттікшесі жне детекторлармен жабдыталан.Сонымен атар пациентке арналан стол жне ЭВМ-нен трады.КТ дстрлі жне спиральді боп екіге блінеді. Дстрлі КТ рентген ттікшесі кіндігінен бір рет айналаннан кейін аспап тотайды. Спиральді КТ-да бір мезетте екі операция жргізіледі: стол мен рентген ттікшесі здіксіз озалып трады. Спиральді сканирлеу аспапты 3-ші, 4-ші,5-ші буынында ана іске асады.Компьютерлік томограмманы бір жасы жері суммациялы бейне бермейді.Рентген сулесі детекторлармен абылдананнан кейін электр сигналына айналады, сосын ЭВМ бейнені электронды матрицасын жасайды. Матрицада элементтерді жалпы саны 5122 райды. Компьютерлік томограммада екібаытты бейне алынатын боландытан, элетронды матрица - беттік элемент, яни пиксел ретінде крінеді. Ал матрицаны клемдік элементі – воксел (пиксел размері + кесінді алыдыы) ретінде белгіленеді.

Рентген сулесіні лсіреу коэффициентіні лшем бірлігі Хаунсфилд (HU).

0 HU -суды лсіреу коэффициенті

-1000 HU - ауаны лсіреу коэффициенті

+1000 HU жне жоары – жоары шекарасы

кпе тініні лсіреу коэффициенті – (-700…-900 HU)

Бгінгі кні бейне алу жылдамдыы сті. КТ-ы жаа моделдерінде 0,35 с ішінде 64 кесінді (томограмма) алуа болады.Торакальді радиологияны соы жетістіктеріні бірі – МСКТ (мультиспиральді КТ). МСКТ-ы кмегімен АТЭ (ТЭЛА) анытау иыдыа тспеді. Сонымен атар альвиолит, бронхиолит, р трлі пневмониялар, ксіби кпе дерттеріні дифдиагностикасын талдауа ммкіндік берді.КТ тсілімен кпені перифериялы ісігін анытау жиілігі арапайым рентгенографияа араанда 10 есе жоары.

КТ-ы мини-инвазивті трансторакальді рекеттер жасауда маызды роль атарады, мысалы: пункция, гистологиялы материалдар алу, катетеризация жне уыстарды дренажы.

Магнитті резонансты томография

Бл тсіл сутегі протоныны радиотолындарыны серінен озып, сосын алпына келгенде (релаксация) энергия бліп шыару процесіне негізделген.Протон магнит рісі сырты магнит рісіні баытымен айналуы – прецессия деп аталады. Прецессияны жиілігін резонансты жиілік немесе Лармор жиілігі деп атайды. Лармор жиілігі сырты магнит рісіне пропорциональді.Сутегі протоны 1800 айналанда тзілген радиоимпульс (тігінен) спин-торлы немесе Т1, ал 900 айналанда (клдене) спин-спиндік немесе Т2 деп аталады.

МРТ – магниттен, радиотаратыштан, радиожиілікті абылдаыш катушкадан, компьютерден трады.

шкоординатты жйі олданылады:

Во, z – магнит рісіні баыты, солтстіктен отстікке баытталан;

x – горизонтальді ось

y – вертикальді ось

М – тінні магниттенгендігін білдіретін вектор

х пен у арылы ткен беттік магнит рісіне перпендикуляр.

Магнит рісі кшіні лшем бірлігі – тесла несес гаусс. Клиникада 2 теслаа дейін олданылады.МР бейнесі релаксацияны трі мен уаытына байланысты. Спин-торлы (Т1) релаксация кезінде: релаксация уаыты ыса болан сайын, МР-сигнал кшті жне бейне ашы тсті. Томограммада май тіні - ашы тсті; ішкі мшелер, блшы ет, ми - ср тсті; ауа, ан – ара тсті.Спин-спиндік (Т2 ) релаксация кезінде: релаксация ыса болан сайын, МР-сигнал лсіз, ал бейне негатив.

Т1 – релаксация дегеніміз – бл х-у беттігінде магнетизмні 63%-ке алыптасу уаыты. Т2 –уаыты нерлым ыса болса, М-ны алыптасуы сорлым тез жреді.

Т2 – релаксация дегеніміз – бл х-у беттігінде магнетизмні 63%-ке жоалу уаыты. Сйы тіндерді Т2 уаыты за (МР-сигнал баяу жоалады), ал тыыз тіндерді Т2 уаыты ыса(МР-сигнал тез жоалады).

Т1– релаксация Т2 – ге араанда баяу.

айталану уаыты (TR) – радиоимпульстер аралыындаы уаыт интервалы. TR кбейтуді арасында контрасты бейне алуа болады, яни протонны тыыздыымен (ПТ) лшенген бейне тзу деген сз.

Т2 – контрастылыы (ТЕ) – жаыры уаытына байланысты.

МРТ ккірек абырасыны жмса тіндерін зертеуге олданылады. сіресе Пэкност ісігін анытауда маызы зор. Сонымен атар ккірек уысындаы ірі тамырларды зерттеуге болады.