І. Кіріспе. Гигиена - медицинадағы алдын алу пән. Гигиеналық нормалау
1. Гигиенаның мақсаты:
* аурулардың диагностикасын жақсарту
* аурудың патогенезін зерттеу
* аурудың себебін анықтау
*денсаулықты нығайту және аурудың алдын алу
* ауруларды емдеу
2. Ауруды алдын алу пәндерге қандай пәндер жатады:
* терапия
* хирургия
* гигиена
* санитария
* бала емдеу ісі
3. Санитарияның міндеттері:
* гигиеналық нормативтерді дайындау
* адам денсаулығына әсер ететін табиғи және антропогенді факторларды зерттеу
* гигиеналық нормаларды, ережелерді және шараларды сақтауды қадағалау
* улы заттардың әсер ету механизмін зерттеу
* ауруды емдеу
4. Гигиена келесі мәселелерді зерттейді:
* улы заттардың әсер ету механизмін
* аурудың клиникалық ағымын
* ауруларды емдеу жаңа әдістерін
* әйелдің репродуктивті жағдайын
* қоршаған ортаның адам организміне әсер ету заңдылықтарын
5. Гигиенаның міндеттеріне жатады ( 2 жауап):
*гигиеналық нормативтерді өңдеу
*ағымдағы санитарлық бақылауды жүзеге асырудағы гигиеналық талаптардың сақталуын бақылау
*тұрғындар денсаулығына қоршаған орта факторларының әсерін зерттеу
*аурулардың үшіншілік алдын алу
*тазарту құрылымдарының жұмыс тиімділігін бақылау
6. Санитарияның міндеттері болып табылады: (2 жауап)
*гигиеналық нормативтерді өңдеу
*ағымдағы санитарлық бақылауды жүзеге асырудағы гигиеналық талаптардың сақталуын бақылау
*тұрғындар денсаулығына қоршаған орта факторларының әсерін зерттеу
*аурулардың үшіншілік алдын алу
*тазарту құрылымдарының жұмыс тиімділігін бақылау
7. Санитарлық бейнелеу әдісінің кемшіліктері (3 жауап):
*обьектіге визуальды баға беріледі
*тек қана аспаптық зерттеу жүргізіледі
*ортаның химиялық, физикалық, биологиялық қасиеттері бағаланбайды
* қосымша аспаптық зерттеулер қажет
*тұрғындардан, жұмыс істейтіндерден сұрау деректері қолданылады
8. Тұрғындардың денсаулық жағдайын көлденең зерттеуде(2 жауап):
*зерттеуші аурудың нақты сәтінен бұрында өткен әсерлерді талдауға көшеді
*зиянды әсерлерге ұшыраған және ұшырамаған адамдарға динамикалық бақылау жүргізіледі
*белгілі сәттегі тұрғындар денсаулығы жағдайы зерттелінеді
*денсаулық жағдайының динамикасын зерттеу мүмкіндігі болмайды
*уақыт бойынша тұрғындардың денсаулық жағдайындағы өзгерістерін бақылауға болады
9. Тұрғындар денсаулығы жағдайын ретроспективті зерттеуде жүргізіледі (2 жауап):
*бұрынғы өткен әсерлерді талдау
* белгілі кезеңдегі денсаулық жағдайын бір сәттік бағалау
*бұрынғы болған әсерлерден аурулардың даму себептерін іздеу
*динамикада қайта пайда болған ауруларды талдау
*талданатын әсерге ұшыраған және ұшырамаған адамдардың денсаулық жағдайын динамикалық бақылау
10. Тұрғындар денсаулығы жағдайын проспективті зерттеуде (2 жауап):
*зерттеуші аурудың нақты сәтінен бұрында өткен әсерлерді талдауға көшеді
*зиянды әсерлерге ұшыраған және ұшырамаған адамдарға динамикалық бақылау жүргізіледі
*белгілі сәттегі тұрғындар денсаулығы жағдайы зерттелінеді
*денсаулық дұрыс болған жағдайда динамиканы зерттеу мүмкіндігі болмайды
*уақыт бойынша тұрғындар денсаулығы өзгерістерін бақылауға болады
11. Алдын ала мемлекеттік санитарлық бақылаудың міндеттері (2 жауап):
*обьектілерді жобалау барысындағы гигиеналық нормалар мен ережелердің сақталуын бақылау
* өндіріске қайта енгізілген тағамдық заттарды бақылау
*қолдану үрдісіндегі обьектілердің санитарлық жағдайын бақылау
*өндірістердегі жұмыс аймағы ауасының сапасын бақылау
*гигиеналық білімді насихаттауды бақылау
12. Ағымдағы мемлекеттік санитарлық бақылаудың міндеттері (2 жауап) :
*обьектілерді жобалау барысындағы гигиеналық нормалар мен ережелердің сақталуын бақылау
* өндіріске қайта енгізілген тағамдық заттарды бақылау
*қолдану үрдісіндегі обьектілердің санитарлық жағдайын бақылау
*өндірістердегі жұмыс аймағы ауасының сапасын бақылау
*гигиеналық білімді насихаттауды бақылау
13. Ибн-Синаның (Авиценнаның) қандай еңбектерінде гигиена мәселелері қарастырылады:
*дәрігерлік ғылым заңдары
* ресей халқының сақталуы және өсуі жөнінде
*гигиенаға көмекші оқулық
*жалпылама медициналық көмек көрсету жүйесі
*денсаулықты сақтау жөнінде немесе гигиенаның қысқаша ережелері
14. М.В. Ломоносовтың қандай еңбектерінде гигиена мәселелері қарастырылады:
*дәрігерлік ғылым заңдары
*ресей халқының сақталуы және өсуі жөнінде
*гигиенаға көмекші оқулық
*жалпылама медициналық көмек көрсету жүйесі
*денсаулықты сақтау жөнінде немесе гигиенаның қысқаша ережелері
15. Гигиенаның негізгі әдістеріне жатады (2 жауап):
*санитарлық тексеру
* анкеталық сұрастыру
*эпидемиологиялық
*радиометрлік
*математикалық анализ
16.Аурудың алдын алуға арналған іс шараларды жоспарлауды шешетін гигиенаның міндеті:
*гигиеналық нормативтерді, ережелер мен іс шараларды өңдеужәне ғылымғы негіздеу
*келешектегі санитарлық жағдайды болжау
*ҚО факторларының ағзаға әсер ету заңдылықтарын зерттеу
*ҚО факторларының популяцияға әсер ету заңдылықтарын зерттеу
*адам денсаулығына әсер ететін табиғи және антропогендік фак торлар
17. Өнеркәсіп уларының қауіптілік дәрежесі бойынша химиялық заттар қауіптілігінің 1-нші сыныбына қандай заттар жатқызылады:
*қауіпсіз заттар
* аз қауіпті заттар
*орташа қауіпті заттар
*қауіпті заттар
*аса қауіпті заттар
18. Өнеркәсіп уларының қауіптілік дәрежесі бойынша химиялық заттар қауіптілігінің 2-нші сыныбына қандай заттар жатқызылады:
*қауіпсіз заттар
* аз қауіпті заттар
*орташа қауіпті заттар
*қауіпті заттар
*аса қауіпті заттар
19. Факторлар әсеріне ағзаның қандай биологиялық жауаптары ең төмен болып табылады:
*өлім жітім
* аурушаңдық
*аурудың физиологиялық белгілері
*табиғаты белгісіз ауытқулар
*ағзада заттардың жиналуы
20. Факторлар әсеріне ағзаның қандай биологиялық жауаптары ең күшті болып табылады:
*өлім жітім
* аурушаңдық
*аурудың физиологиялық белгілері
*табиғаты белгісіз ауытқулар
*ағзада заттардың жиналуы
21. Атмосфералық ауадағы факторлар зияндылықтың қандай көрсеткіші бойынша нормаланады (2 жауап):
* санитарлық тұрмыстық
* жалпы санитарлық
* транслокациялық
* миграциялық -ауалы
* рефлекторлық
22. Топырақ факторлары зияңдылықтың қандай көрсеткіштері бойынша нормаланады (3 жауап)?
*санитарлық- тұрмыстық
* жалпы санитарлық
*транслокациялық
*суға миграциялануы
*рефлекторлық
23. Кез келген химиялық зат белгілі бір жағдайларда улы болуы мүмкін деген БДҰ сарапшыларының пікірі қандай гигиеналық нормалау принципінің негізіне қойылған :
*доза- уақыт- тиімділік принципінің
* барлық қолайсыз әсерлерді ескеру принципінің
*қоршаған орта обьектілерін бөлу принципінің
*табалдырықтық принципінің
*биологиялық жауаптарды дифференциялау принципінің
24. Бір заттың әртүрлі ортадағы обьектілерде адам денсаулығына біркелкі емес қауіптілігі гигиеналық нормалаудың қандай принципі негізінде жасалған:
*доза- уақыт- тиімділік принципі
* барлық қолайсыз әсерлерді ескеру принципі
*қоршаған орта обьектілерін бөлу принципі
*табалдырықтық принципі
*биологиялық жауаптарды дифференциялау принципі
25. Топырақтың ластануындағы өсімдіктерде заттардың жиналуы зияндылықтың қандай көрсеткіштеріне жатады?
*жалпы санитарлық
* санитарлық- тұрмыстық
*санитарлық- токсикологиялық
*арнайы
*транслокациялық
26. Жергілікті жердің климаттық, тұрмыстық жағдайының өзгеруі зияндылықтың қандай көрсеткіштеріне жатады?
*органолептикалық
* жалпы санитарлық
*санитарлық- тұрмыстық
*рефлекторлық
*арнайы
27. Жоғарғы тыныс жолдарының және көздің кілегейлі қабатына тітркендіргіш әсері болса, зияндылықтың қандай көрсеткішіне жатады?
*органолептикалық
* жалпы санитарлық
*санитарлық- тұрмыстық
*рефлекторлық
*арнайы
28. Норматив ағзаның қандай биологиялық жауаптарын болдырмауы қажет (2 жауап):
*өлім жітімді, аурушаңдықты
* ағзада заттардың жиналуын
*ағзадағы табиғаты белгісіз өзгерістерді
*организмге зиянды химиялық заттың түсуін
*тұрғындардың ішінде өте жиі кездесетін, биологиялық жауаптың ең аз күшін
29. Гигиеналық нормалаудың принциптерін көрсетіңіз (2 жауап):
*ағзаның биологиялық жауабын ескеру
* табалдырықтық
*қоршаған ортада заттардың трансформациясы
*қимыл белсенділігінің жіктелуі
*энергия шығын оның орнын толтыру
30. Санитарлық тексеру әдісімен не зерттеледі:
* ҚО факторларының жеке әсер ету механизмі
*ҚО химиялық факторларынан уланудың клиникасы
* аурулардың құрылымы және таралуы
*адам денсаулығына және тіршілік ету жағдайларына әсер ететін орта факторлары
* орта факторларының адамның тіршілік жағдайларына әсері
31. Мәселе жағдайын көлденеңнен кесіп зерттеу түріне жатады:
*осы уақыттағы мәселенің жағдайын бір сәттік зерттеу
*ұзақ динамикалық бақылау
* өткен жылдың статистикалық материалдарын жинау
* жобаларға санитарлық сараптама жүргізу
* ШРЕД, ШРЕК орнату
32. Физикалық факторларға арналған гигиеналық норматив қалай аталады:
*ШРЕК
*ШРЕД
* ЗШАҚД
* ШРК
* ШРД
33. Химиялық факторларға арналған гигиеналық норматив қалай аталады:
*ШРЕК
*ШРЕД
* ГОСТ
* ҚНмЕ (СНиП)
* СанЕмН
34. Химиялық заттардың зиянды әсерінің табалдырығы:
*тәжірибеге алынған жануарлардың 100%ін өлімге әкелетін заттың концентрациясы
*жануарларды өлімге әкеліп соқтырмайтын заттың концентрациясы
* орташа өлімге әкелетін концентрация
* әсер ететін минималды концентрация
* әсер ететін максималды концентрация
ІІ. Ауа гигиенасы
1. «Жарық коэффициенті» түсінігіне анықтама беріңіз:
* бөлме ішіндегі жарықтандырудың бөлме сыртындағы жарықтандыруға қатынасы
* терезе ауданының бөлме еденінің ұзындығына қатынасы
* терезенің жоғарғы нүктесінен еденге дейінгі қашықтық
* терезенің әйнектелген ауданының еден ауданына қатынасы
* терезе биіктігінің бөлме ауданына қатынасы
2. Ауаның қозғалу жылдамдығын анықтайтын аспап:
* барограф
* гигрограф
* флюгер
*анемометр
3. Ауаның физикалық факторларына жататындар:
*температура
* көміртегі
* улы газдар
* микроорганизмдер
* күкірт
4. Ауаның физикалық факторларына жататындар:
* оттегі
* улы газдардың ерітіндісі
* микроорганизмдер
*ылғалдылық
* сынап
5. Ауаның физикалық факторларына жататындар:
* СО2
* О2
* улы газдар
* ауаның қозғалу жылдамдығы
* микроорганизмдер
6. Салыстырмалы ауа ылғалдылығының өлшем бірлігі:
* г%
*%
* мл/м3 ауа
* мл/л ауа
* ккал/м
7. Анемометр нені анықтайды?
* сүттің майлылығын
*ауаның қозғалу жылдамдығын
* судың мөлдірлілігін
* ауа қысымын
* ауа ылғалдылығын
8. Ауа ылғалдылығын анықтау үшін қандай аспап қолданылады:
* барометр
* анемометр
*психрометр
* калориметр
* Кротов аспабы
9. Ауаның максималды ылғалдылығы дегеніміз не:
* берілген температурада сумен жартылай қаныққан аудағы су буларының мөлшері
*берілген температурада сумен толық қаныққан аудағы су буларының мөлшері
* су буларымен қанығу пайызы
* максимальды ылғалдықтың абсолюттік ылғалдыққа қатынасы
* абсолюттік ылғалдылықтың максимальды ылғалдылыққа қатынасы
10. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы дегеніміз не (2 жауап):
* берілген температурада сумен жартылай қаныққан аудағы су буларының мөлшері
*берілген температурада сумен толық қаныққан аудағы су буларының мөлшері
* су буларымен қанығу пайызы
* максимальды ылғалдықтың абсолюттік ылғалдыққа қатынасы
*абсолюттік ылғалдылықтың максимальды ылғалдылыққа қатынасы
11. Орталықтан жылытылатын бөлмелердегі ауа температурасының көлденеңінен ауытқуы қандай болу тиіс:
* 4 град.
* 5 град.
* 2 град.
* 3 град.
* 6 град.
12. Орталықтан жылытылатын бөлмелердегі ауа температурасының тігінен (әрбір метр биіктікке ) ауытқуы қандай болу тиіс:
* 2,5 град.
* 5 град.
* 2 град.
* 3 град.
* 6 град.
13. Қандай жағдайларда барометрлік қысымының айқын жоғарылауы байқалады:
*теңіз және мұхит астында жұмыс істегенде
* кеңдалалы жерде
* орманды далада
* таулы жерлерде
* сай жерлерде
14. Қандай жағдайларда барометрлік қысымының айқын төмендеуі байқалады
* теңіз және мұхит астында жұмыс істегенде
* кеңдалалы жерде
* орманды далада
* таулы жерлерде
* сай жерлерде
15. Шағын климаттың адам ағзасына әсерін қандай көрсеткіш бойынша анықтайды:
* СО2 мөлшері бойынша
* О2 мөлшері бойынша
* улы газдардың мөлшері бойынша
*тері температурасы бойынша
* бөлмедегі ауа температурасының тігінен ауытқуы бойынша
16. Бөлмедегі ауа температурасы 18-20 град. болған кезде, салыстырмалы ылғалдылығы қалыпты жағдайда қандай болу керек?
* 30 %
* 40 %
*40-60%
* 90%
* 10%
17.Ауа температурасы жоғары немесе төмен болса , салыстырмалы ылғалдылығының қандай шамасы қолайлы болып саналады?
* 60%
* 90%
*30-40%
* 20%
* 70%
18. Палаталардағы ауаның қозғалу жылдамдығы:
* 0,3 м/сек
*0,1-0,15 м/сек
* 0,4 м/сек
* 1,0 м/сек
* 0,5 м/сек
19. Қыздыратын дискомфортты микроклиматтың жылу реттеу үрдістеріне әсері:
* бұзылмайды
* жылу түзу процесі бұзылады
* жылу беру процессі төмендейді
*химиялық және физикалық жылу реттеу бұзылады
* организм суынады
20. Ауа ылғалдылығын анықтау үшін қолданады
* барометр
* анемометр
*психрометр Ассмана
* катотермометр
21. Шық нүктесі - бұл ;
* максимальды ылғалдылықтың абсолютті ылғалдылыққа тең болған кезіндегі температура
* берілген ауа температурасындағы максимальды ылғалдықпен абсолюттік ылғалдықтың айырмашылығы
* берілген температурада сумен толық қаныққан аудағы су буларының мөлшері
* су буларымен қанығу пайызы
* салыстырмалы ылғалдықтың 50%-ға тең болған кездегі ауаның температурасы
22. Қандай параметрлік микроклимат комфортты деп аталады?
* t – 2,50 , ылғалдылық 70%, ауаның қозғалу жылдамдығы 0,4 м/сек, ауа қысымы 760 мм.сн.бғ.
* t – 180 , ылғалдылық 40%, ауаның қозғалу жылдамдығы 0,15 м/сек, ауа қысымы 755 мм.сн.бғ.
* t – 150 , ылғалдылық 50%, ауаның қозғалу жылдамдығы 0,2 м/сек, ауа қысымы 710 мм.сн.бғ.
* t – 2,50 , ылғалдылық 70%, ауаның қозғалу жылдамдығы 0,4 м/сек, ауа қысымы 760 мм.сн.бғ.
* t – 220 , ылғалдылық 80%, ауаның қозғалу жылдамдығы 0,1 м/сек, ауа қысымы 680 мм.сн.бғ.
* t – 100 , ылғалдылық 60%, ауаның қозғалу жылдамдығы 0,5 м/сек, ауа қысымы 700 мм.сн.бғ.
23. Емдеу, алдын алу мекемелеріндегі ең жиі қолданылатын жылыту жүйесінің түрі:
* сумен жылыту
* бумен жылыту
* ауамен жылыту
* радиациялы жергілікті
* панельдік-сәулелік
24. Кротов апараты не үшін қолданылады
* ауаның қозғалу жылдамдығын анықтау үшін
* сүттін майлылығын анықтау үшін
* ауаның бактериалды ластануын анықтау үшін
* судың мөлдірлігін анықтау үшін
* атмосфералық қысымды анықтау үшін
25. Жарық сәулесінің саңылау бұрышы - бұл:
* табиғи жарықтандырудың көрсеткіші
* жасанды жарықтандырудың көрсеткіші
* күн нұры үнемділігінің көрсеткіші
* жарықтың біркелкі болатының сипаттайтын көрсеткіші
* люминесцентік шамның қуаттылығы
26. Жарық сәулесінің түсу бұрышы - бұл:
* табиғи жарықтандырудың көрсеткіші
* жасанды жарықтандырудың көрсеткіші
* күн нұры үнемділігінің көрсеткіші
* жарықтың біркелкі болатының сипаттайтын көрсеткіші
* люминесцентік шамның қуаттылығы
27. «Жел розасы» деген не?
* жел бағыты
* жел бағытының графикалық суреті
* желдің басым соғатын бағыты
* берілген жергілікті жердегі әр түрлі бағыттар бойынша жыл бойы желдің тұру жиілігінің графигі
* жарық бағыты
28. Конвекциялық жылу беру жолына анықтама беріңіз?
* адам денесінің қоршаған ауаға жылу беруі
* адам денесінің қоршаған заттарға жылу беруі
* кілегей қабаттардан жылудың булануы
* адам денесінен жылу радиациялық сәулеленуі
* тыныс алу кезінде жылу жоғалту
29. Төменде көрсетілген көмір қышқыл газының қандай мөлшері естен тануға және ауыр салдарларға әкеп соғады?
* 1 %
* 1,5 – 2 %
* 10 – 12 %
* 4 – 4,5 %
* 5 – 6 %
30. Ауа температурасын қандай аспаппен анықтайды?
* барометр
* психрометр, термометр, термограф
* катотермометр, анероид
* люксметр
* анемометр
31. Шағын климат бұл:
* шектелген аймақтағы метеофакторлар мен күн радиациясының деңгейі
* табиғи жарықтану және атмосфераның мөлдірлігі
*жабық немесе шектелген аумақтағы температура, ылғалдылық, ауаның қозғалу жылдамдығы және атмосфералық қысым жиынтығы
* метеофактрлар мен ауаның химиялық құрамының жиынтығы
* барлық жауап дұрыс
32. Табиғи жарық коэффициенті – бұл:
* жарықтандырылатын бетке жарықтың түсу бұрышы
* жарықтың ауаны қыздыратын қабілеті
* бөлме ішіндегі жарық деңгейінің бір уақыттағы бөлме сыртындағы жарық деңгейіне пайыздық қатынасы
* жарықтын бактериалдык ластануды жоятын көрсеткіші
* терезелердің әйнектелген ауданының еден ауданына қатынасы
33. Оңтүстік аймақтардағы ғимараттардың терезелерінің оптимальды бағытталуы:
* солтүстікке
* шығысқа
* батысқа
* оңтүстікке
*оңтүстік-шығысқа
34. Салқын климатта ғимараттар терезелерінің бағытталуы:
* солтүстікке
* шығысқа
* батысқа
* оңтүстікке
* солтүстік-шығысқа
35. Ыстық климаттық аймақтарда ғимарат терезелерінің қандай бағытталуы қолайсыз болады:
* батысқа
* шығысқа
* солтүстік-шығысқа
* солтүстікке
* оңтүстік-шығысқа
36. Қандай көрсеткіш табиғи жарықтандыруды бағалауда қолданылмайды:
* жарық коэффициенті
* түсу бұрышы
* шамның сиымдылық қуаты
* түсу тесігі
* табиғи жарықтанғандық коэффициенті
37. Табиғи жарықтандыруда сәулелер түсетін саңылау бұрышы неше градус болуы тиіс:
* 10 град. төмен
* 5 град. төмен емес
* 15 град. төмен емес
* 27 град. төмен емес
* барлық жауап дұрыс
38. Ыстық шағын климат жағдайында ағзаның жылу берілуі қандай жолмен басым іске асырылады:
* булану
* конвекция
* кондукция
* радиация
* барлығы дұрыс
39. Адамның жылулық жағдайын бағалаудың субъективті көрсеткіштері:
* дене мен тері температурасы
* тер бөліну
* жылу алмасы
* жылуды сезу
* тыныс және пульс жиілігі
40. Жабық бөлмелердегі ауаның бактериалды ластануын зерттеу әдістері:
* суреттеу
* физикалық
* санитарлы-статистикалық
*седиментациялық
* химиялық
41. Инфрақызыл сәулелердің әсері:
* фотохимиялық үрдістерді баяулайды
* бактериоцидтік
*жылулық
* эритемды- күнге күю
* рахитке қарсы
42. Қандай бөлме үшін 1 : 6, 1 : 7 жарық коэффициенті жеткілікті:
*палаталарға
* операция бөлмесіне
* оқу бөлмесіне
* босану бөлмесіне
* аудиторияларға
43. Қандай бөлмелерде жарық коэффициенті 1 : 4, 1 : 5 болу тиіс:
* палаталарда
* операция бөлмесінде
* оқу бөлмесінде
* тұрғын үйлерде
* дәліздерде
44. 1%-ға тең табиғи жарықтанғандық коэффициенті қандай бөлмелерде жеткілікті деп саналады:
* оқу аудиторияларда
* сыныптарда
* операция бөлмелерінде
* босану бөлмелерінде
* босанудан кейінгі бөлмелерде
45. Люминисцентті шамның, қыздыру шамына қарағанда, тиімділігі:
* жарықтың таралуы біркелкі
* көлеңке болмауы
* табиғи жарық спектіріне жақын
* жылу шығару
* күндізгі жарықтан ерекше
46. Люминисцентті шамның, қыздыру шамына қарағанда, тиімділігі:
* жарықтың таралуының ерекшелігі жоқ
* көлеңке болмауы
* табиғи жарық спектіріне жақын
* жылу шығару
* күндізгі жарықтан ерекше
47. Люминисцентті шамның кемшіліктері:
* стробоскопиялық әсері
* жарықтың тең жайылуы
* әлсіз жарықтану
* ыстық шығару
* күндізгі жарыққа жеткіліксіз
48. Ультра күлгін сәулелерді ауруларды алдын алу мақсатында қандай жағдайда қолданбайды:
* рахиттің алдын алуда
* баланың физикалық жетілуінде
* қатерлі ісік ауруларында
* ыстыққа шынықтыруда
* барлық жауап дұрыс
49. Жабық бөлмелердегі көмір қышқыл газының шекті рұқсат етілген концентрациясы:
* 0,07 %
* 0,1%
* 0,04%
* 0,01%
* 1,5%
50. Ыстық цех жұмысшыларында ыстық өтуінің себептері
* иондаушы сәулелердің әсері
* инфрақызыл сәулелердің әсері
* ультра күлгін сәулелердің әсері
* шу мен дірілдің әсері
* табиғи және жасанды жарықтандырудың жеткіліксіздігі
51. Атмосфералық ауадағы азоттың мөлшері:
* 70 %
* 19%
* 78-79%
* 90%
* 54%
52. Атмосфералық ауадағы оттегінің мөлшері
* 20-21%
* 15%
* 10-13%
* 29%
* 18%
53. Химиялық терморегуляция - бұл:
* конвекция
* сәулелену
* кондукция
* көмір қышқыл газының бөлінуі
* тотығу процестері нәтижесінде жылудың түзілуі
54. Ауаның жоғары ылғалдылығы мен төмен температурасы бірлесіп әсер етуі қандай өзгерістерге себеп болады:
* жылу берілуінің төмендеуіне
* жылу өндірілуінің төмендеуіне
* сіңір тартылатын ауруының пайда болуына
*ағзаның салқындауына, қарсы тұру қабілетінің төмендеуіне
* тер бөліну жоғарылауына
55.Тек адам метаболиттерімен ластанатын жабық бөлмелердегі ауа тазалығын сипаттайтын әмбебап жанама көрсеткіш:
* азот оксиді
* көмір қышқыл газы
* күкірт оксиді
* сынап
* аммиак
56.Ауаның температурасы 18 – 20 град. болған жағдайда, салыстырмалы ылғалдылығының қолайлы шамасы қандай болу керек:
* 40 %
* 30%
* 40-60%
* 65 - 70%
* 90%
57. Ультра күлгін сәулесінің бактерицидтік әсері неге байланысты:
* терең жылыту әсеріне
* фотохимиялық әсеріне
* үстіртін жылыту әсеріне
* әлсіз механикалық әсеріне
* механикалық деструктивті әсеріне
58. Қандай шамның спектрі күндізгі жарық спектріне жақын:
* шашыранды жарық шамның
* шағылысатын жарық шамның
* люминисцентті шамның
* тікелей жарық шамы
* қыздыру шамның
59. Түсті дұрыс ажырату үшін қандай шам түрі қолданылуы керек:
* сүтті шар
* шашыранды жарық шамы
* спектрі күндізгі жарық спектріне жақын шам
* шағылысатын жарық шамы
* барлығы дұрыс
60. Қоршаған ортаның ақпараттық нысандары – бұл:
* топырақ
* балықтың сүйек ұлпасы
* жемістер
* ағаштардың тамыры
* сөз
61. Жасанды ультра күлгін сәулесін не үшін пайдаланады:
* ауа алмасуын жақсарту үшін
* температураны қалыпты ұстау үшін
* ауаның ылғалдылығын жоғарлату үшін
* +рахиттің алдын алу үшін
* ауаның ылғалдылығын төмендету үшін
62. Төменде аталған түстердің қайсысының шағылыстыру коэффициенті аз:
* ақшыл-сары
* жасыл
* сұр
* қызыл
* қара
63. Төмен барометрлік қысымның ағзаға теріс әсері неге байланысты:
* тыныс алатын ауада азот мөлшерінің жоғары болуына
*оттегінің төмен парциалды қысымына
* оттегінің мөлшерінің жоғары болуына
* СО2 мөлшерінің жоғары болуымен
* СО2 мөлшерінің төмен болуымен
64. Климат бұл:
* берілген уақыттағы метеофакторлар
* берілген аймақтағы қысқа мерзімнің аралығында физикалық қасиеттерінің жиынтығы
*берілген аймақтағы көп жыл бойынша қайталанатын метеофакторлардың жағдайы
* берілген аймақтағы ауауның химиялық қасиеттерінің жиынтығы
* барлық жауап дұрыс
65. Ірі қалалардағы атмосфералық ауаның негізгі ластану себептері:
* өндірістік мекемелердің тастандылары
* автокөліктің газдары
* тұрмыстық қалдықтар
* химиялық өндірістер қалдықтары
* барлығы дұрыс емес.
66. Жарықтануды анықтайтын аспапты атаңыз:
* актинометр
* батометр
* дозиметр
* люксметр
* анемометр
67. (22,6 х n) х V формуласымен анықтаймыз:
( 1 – 0,4)
* ауа t
* ауаның бактериалды ластануын
* СО2 құрамын
* желдендірудің қажетті көлемін
* ауаның ылғалдылығын
68. БУВ-15 шамымен анықтаймыз:
* ауаның тазалығын
* ауаның ылғалдылығын реттеу
* барометрлік қысымын оптимизациялау
* ауаны санациялау
* азық-түлікті залалсыздандыру
ІІІ. Су гигиенасы
1. Жер бетіндегі су көздеріне тән ерекшеліктердің бірі
* техногенді ластану мүмкіндігі
* жоғары минералдану
* қалқыған заттардың аз болуы
* еріген оттегінің болмауы
* климаттық жағдайға қарамастан су көлемінің тұрақтылығы
2. Ересек адамның организміндегі су мөлшері:
*63-65%
* 90-95%
* 50-55%
* 40-45%
* 25-30%
3. Су қандай физиологиялық процестерге қатысады:
* ассимиляция
* диссмиляция
* тағамдық заттардың және организмнен қалдық заттардың шығуына
* термореттеуге
*барлық процестерге
4. Адамға суды неше күн бермесе қауіпті:
* 10 күн
*3-5 күн
* 1 ай
* 2 апта
* 20 күн
5. Гидросфераға жатады:
* тек жер беті сулары
*барлық жер асты, жер беті, мұздықтар, жасанды су қоймалары, болоталар
* тек жер асты сулары
* мұздықтар, грунт сулары
* мұхиттар, артезиан сулары
6. Судың мөлдірлігі қандай болу керек:
* 30см. кем емес
* 15 см.кем емес
* 30 см
* +25 см
* дұрыс жауап жоқ
7. Судың органикалық заттармен ластануын қандай көрсеткіштер бойынша бағалайды:
* судың кермектілігі
* судағы йод
* судың құрғақ қалдығы
* судың рН
* судың тотыққыштығы, БПК
8. Суық климат жағдайларында ауыз судағы фтордың нормасы
* 0,7-1,5 мг/л
* 1,8 мг/л
* 0,3-0,7 мг/л
* 1,8 мг/л
* 2,2 – 2,5мг/л
9. Қандай жағдайда флюороз дамиды:
* судағы иодтың мөлшері жоғары болған кезде
*су құрамында фтордың көп болған кезде
* судың минералдануы жоғары болған кезде
* судың кермектілігі жоғары болғанда
* судағы фтордың мөлшері аз болған жағдайда
10. Ауыз суының эпидемиологиялық тұрғыдан қауіпсіздігінің жанама көрсеткіші:
* тек сапрофиттер
* ішек таяқшалары
* вирустар
*сапрофиттер мен ішек таяқшалары
* микроскопиялық саңырауқұлақтар
11. Тұтынуға жарамды ауыз судың иісі мен дәмі қандай болуы керек
* 2 балдан жоғары емес
* 3 балдан жоғары емес
* 3 – 5 балл
* 5 балл
* 0 балл
12. 0,002 мг/л асатын судағы нитриттердің мөлшері нені білдіреді:
* органикалық заттармен ластанғанына белгілі бір уақыт өткенін
* жақында ластанғандығын
* минералдану процестерінің аяқталғанын
* ұдайы ластанып жатқанын
* органикалық заттарменлстанғанына көп уақыт өткенің
13. Судың тотыққыштығы не үшін зерттеледі:
* судың органикалық заттармен ластануын анықтау үшін
* судың кермектілігін анықтау үшін
* судағы нитраттардың мөлшерін бағалау үшін
* судың рН анықтау үшін
* судың ауыр металдармен ластануын анықтау үшін
14. Судағы сульфаттардың мөлшері жоғары болған кезде:
* қан тамыр жүйесінің қызметі бұзылады
* эндокринді патология пайда болады
* зәр шығару жолдарының қызметі бұзылады5* асқазан ішек жолдарының секрециясы мен моторикасы бұзылады
* қатер ісіктер пайда болуы мүмкін
15. Микроб саны - бұл судың қандай микроағзалармен ластануының санитарлық көрсеткіші:
* сапрофиттермен
* ішек таяқшаларымен
* вирустармен
* патогенді микрофлорамен
* барлық жоғарыда аталған қоздырғыштар
16. Эндемиялық зоб ауруының пайда болу себебі:
* судағы йодтың мөлшері аз болуы
* судағы йодтың мөлшері көп болуы
* тағамда йодтың мөлшері аз болуы
* тағамда йодтың мөлшері көп болуы
* судағы фтордың мөлшері көп болуы
17.Судың керемктілігі дегеніміз не?
* суда еріген барлық тұздар жиынтығы
* суда кальций мен магний тұздарының болуы
* судың құрамындағы темір тұздарының болуы
* судың құрамындағы аммиак пен нитриттердің мөлшері
* судың құрғақ қалдығы
18. Флюороз судағы фтордың мөлшері қай деңгейден асқанда пайда болуы мүмкін:
* 0,5-0,7 мг/л
* 1,0-1,2 мг/л
* 1,5мг/л
* 3,5-4,0 мг/л
* 4,5-5,0 мг/л
19. Суға ащы дәм беретiн:
* темiр тұздары
* магнидiң хлоридтерi мен сульфаттары
* улы металдар тұздары
* органикалық заттар ертiндiсi
* микрофлоралар
20. Су құрамындағы қандай заттардың күштi канцерогендi әсерi бар
* нитрозоаминдер
* нитриттер
* карбонаттар
* сульфаттар
* хлоридтер
21. Судың органикалық заттармен ластану көрсеткiштерi
* темiр тұзы, марганец
* кальций, натрий
*аммиак, нитриттер, нитраттар
* магний тұзы
* фторлы қосылыстар
22.СанЕ мен Н- ға сәйкес ауыз судағы хлоридтердiң шектiк концентрациясы (ПДК)
* 350 мг/л
* 500 мг/л
* 100 мг/л
* 20 мг/л
* 0,05 мг/л
23. Судағы стронцийдiң жоғары концентрациясының салдары
* көру органдарының қызметi бұзылуы
* метгемоглобинемияның дамуы
* хондро- және остеодистрофия пайда болуы
* ас қорыту органдарының аурулары
* анемия
24. Жер асты суларының жер бетiнен бастағандағы орналасуы:
* грунт суы, үстiлiк су, пластаралық қысымсыз
* грунт суы, пластаралық қысымды
* үстiлiк су, грунт суы, артезиан суы
* пластаралық қысымды, пластаралық қысымсыз
* жер бетi суы және қысымсыз грунт суы
25. Су сапасын жақсартудың негізгі әдiстерiне жатады:
* тек мөлдiрлендiру
* тек түссiздендiру
* тек зарарсыздандыру
* тущыландыру
* мөлдірлендіру; түссіздендіру, зарарсыздандыру
26. Коагуляция қандай мақсатпен жүргiзiледi
* патогендi бактериялар мен вирустарды зиянсыздандыру
* химиялық қосылыстарды жою
* мөлдiрлеу мен түссiздендiру
* судағы тұздардың мөлшерін азайту
* судың кермектiлiгiн төмендету
27. Метгемоглобинемияның дамуы ауыз судағы қандай заттың артық болғанда кездеседi:
* фтор
* нитраттар
* сульфаттар
* хлоридтер
* аммиак
28. Микроэлементтердің қоршаған ортада артық немесе аз болғанына байланысты халықтың көпшілігінде пайда болатын ауруларды қалай атайды:
* жұқпалы
* паразитарлық
* эпидемиялық
* эндемиялық
* соматикалық
29. Санитарлық тұрғыдан сенiмдiлiгi ең жоғары суларға жататыны:
* пластаралық сулар
* грунт суы
* үстiлiк су
* мұхиттар, теңiздер
* өзендер
30. Суды мөлдiрлендiру әдiсiнiң бiрi
* коагуляция
* хлорлау
* темiрсiздендiру
* фторсыздандыру
* залалсыздандыру
31. СанЕ мен Н бойынша қалдық хлордың суда мөлшері қандай болуы керек
* 1-2 мг/л
* 0,3-0,5 мг/л
* 0,5-1мг/л
* 0,8-1мг/л
* 2-3 мг/л
32. Санитарлыіқ тұрғыдан сенiмділігі төмен су көздерi
* пластаралық қысымсыз
* грунт суы, үстiлiк су
* барлық пластаралық
* пластаралық қысымды
* грунт суы
33. Пластаралық суға тән ерекшелiгi
* ерiген оттегiнiң көп мөлшерi
* ерiген оттегiнің болмауы
* әлсiз минералдануы
* орташа бактериялық ластануы
* әлсiз бактериялық ластануы
34. Су сапасын жақсартудың негізгі әдістерінің бірі:
* темірсіздендіру
*залалсыздандыру
* дегазация
* дезактивация
* барлық жауаптар дұрыс
35. Қандай су көздерін бірінші кезекте ауыз суы үшін қолданады:
* өзендер
* грунт сулары
* көлдер
* артезиан сулары
* су қоймаларының сулары
36. Судың физикалық және органолептикалық көрсеткіштеріне жатады:
* температурасы
* иісі
* дәмі
* мөлдірлігі
* микробтар саны
37. Ауыз судың қолайлы температурасы:
* 7 – 12 град.
* 5 град.төмен
* 15 град.
* 25 град.
* 36 град.
38. Судың өздігінен тазару процесінің аяқталғанын сипаттайтын көрсеткіштер:
* аммиак, кермектілігі, рН
* нитраттар, хлоридтер, сульфаттар, тотыққыштығы 4 мг/л төмен, БПК 3 мг/л төмен
* полиакриламид, нитраттар, полифосфаттар
* тотыққыштығы 4 мг/л жоғары, БПК 4 мг/л жоғары, иісі - 2 баллдан жоғары емес, мөлдірлігі – 1,5 мг/л
* түстілігі 20О, мөлдірлігі – 30см, тотыққыштығы 8 мг/л, БПК 5 мг/л
39.Судың минералдануы қандай деңгейден аспау керек:
* 2500 мг/л
* 1000 мг/л
* 50000 мг/л
* 1500 мг/л
* барлық жауап дұрыс
40. Коагулянт ретінде не қолданылады:
* хлорлы әк
* хлорлы натрий
* сутегінің асқын тотығы
* калий перманганаты
* күкірт қышқылды алюминий
41. Суға көгілдір түс береді:
* өсімдік тектес гуминді коллоидты заттар
* судың гүлденуі (көк-жасыл балдырлардың дамуы)
* судың жоғары минерализациясы
* саздың болуы
* темірдің коллоидты қосылыстары