Клиникалық терминологияға арналған жаттығулар
1.Терминдердi талдап, мағынасын түсiндiрiңдер:
1. Adenitis. 2.Aetiologia. 3. Logopedia 4. Gastralgia 5. Lumbalgia 6. Apathia 7. Sympathia 8. Antipathia 9. Pathalogia 10. Capillaropathia 11. Arthritis. 12. Arthrosis. 13. Endocardium. 14. Pericardium. 15. Endocarditis 16. Osteoma 17. Periosteum. 18. Synostosis. 19. Chondritis 20. Synchondrosis 21. Syndesmosis 22. Syndesmologia 23. Cystoma 24. Cholecustis. 25. Acholia 26. Cholecystopathia 27. Osteochondrosis 28. Osteoarthritis.
2.Терминдердi аяқтањдар:
1. Без iсiгi - … oma. 2. Ауру себебiне әсер етушi - … tropus. 3. Сәби (бала) қабiлетiн бузылуын емдеу - … paedia. 4. Iшкi бездер бөлiнуi туралы iлiм - endocrino… 5. Жансыздандыру маманы – anaesthesio … 6. Жүйке ауруы – neur … 7. Ауруды болдырмау – an … inum. 8. Iшкi бездердiң бөлiну секрециясы ауруы - endecrino … 9. Қан тамырлары ауруы – anagio … 10. Жүрек қалтасы айналасының қабынуы – peri …. 11. Жүректiң iшкi беткейiнiң сұр қабығы – endo…ium. 12. Iшкi сүйек қабығы - end…um. 13. Сүйектi кесу - …tomia. 14. Сүйекке пластикалық операция жасау - …plastica. 15. Бiр ғана буынның қабынуы – mon… . 16. Буын ауруы – algia…. 17. Шемiршек қабығының қабынуы – haem…osis. 18. Сүйектiң шемiршектi ұлпамен байланысы - … oma. 19. Буынға қан құйылу – peri … itis. 20. Шемiршектi ұлпа iсiгi – syn … osis. 21. Сүйектiң байламмен байланысы – syn … osis. 22. Сүйектiң сүйектi ұлпамен байланысы – syn … osis. 23. Байлам туралы iлiм - … logia. 24. Несептi тексеру (қарау) - … oscopia. 25. Өт көпiрiшiгi – chole …. 26. Өт көпiршiгiнiң қабынуы - …. cystisis. 27. Өт айдаушы дәрiлер – remedia … agoga.
3.Берiлген мағынамен терминдер жасаңдар:
1.Буынның қабынуы. Қуықтың қабынуы. Өт көпiршiгiнiң қабынуы 2.Қолқаның ауруы. Буын ауруы. Бастың ауруы. (cephale - бас). 3.Сүйектердiң аурулық жағдайы. Жүректiң аурулық жағдайы. Қан тамырларының аурулық жағдайы. 4.Адам туралы iлiм (anthropos - адам). Жүрек туралы iлiм. Ауру себептерi туралы iлiм. 5.Адамды зерттеушi маман (anthropos - адам). Терi ауруларын зерттеушi маман (derma, dermatos – терi).
4.Терминдердiң мағынасын түсіндiрiңдер:
1.Angiologia 2.Angioma 3.Angiomatosis 4.Cholangitis 5.Trombophlebitis 6.Phebolithus 7.Phlebectasia 8.Gastroectasia 9.Capillarectasia 10.Laryngostenosis 11.Stenocardia 12.Epidermis 13.Dermatologia 14.Dermatisis 15.Gerontologia 16.Geriatria 17.Paediatria 18.Paediater 19.Therapia 20.Psychotherapia 21.Physiotherapia 22.Oxygenotherapia 23.Serotherapia 24.Orthopaedia 25.Physiologia 26.Apophysis 27.Diaphysis.
5.Терминдердi аяқтањдар:
1.Тамырлы нервоз - …. neurosis. 2.Қан тамырларының аурулық жағдайы - ….pathia. 3.Қан тамырларының рентгенографиясы - ….graphia. 4.Веналардың рентгенографиясы - ….graphia. 5.Венаның қабынуы - ….itis. 6.Венаны ашу (кесу) - ….tomia. 7.Венаны кеңейту – pleb…. 8.Артерияны кеңейту – arteri…. 9.Лимфалық тамырларды кеңейту – lumph…. 10.Трахеяны кеңейту – tracheo…. 11.Терi қысымын зерттеушi маман – logus. 12.Терiнi зақымдаушы вирус – pua….ia. 14.Кәрiлiктi зерттеушi маман-дәрiгер - ….logia. 15.Дәрiгердiң жауапсыздығынан пайда болу - ….iater. 16.Балалар ауруларын емдеу - ….iatria. 17.Кәрi кiсiлер ауруларын емдеу - ortho…. 18.Туберкулездi зерттеушi маман-дәрiгер – phthis…. 19.Туберкулездi емдеу – phthis…. 20.Рентген сәулесiмен емдеу – roentgeno…. 21.Қанмен емдеу – haemo…. 22.Ауамен емдеу – aero…. 23.Табиғи жолмен емдеу - ….therapia. 24.Төменгi милық өсiндi – huro….
6.Берiлген мағынасымен терминдер жасаңдар:
1.Қан тамырларының қабынуы. Тамырлардың қабынуы. Қуықтың қабынуы. Терiнiң қабынуы. Венаның қабынуы. 2.Бронхтың кеңейуi. Асқазанның кеңеюi. Қан тамырларының кеңеюi.. 3.Бронхтың тарылуы. Қарын қалтқысының тарылуы (привратник желудка). 4.Туберкулез және оны емдеу туралы iлiм (phthisis, is f - туберкулез). Кәрiлiк аурулары және оларды емдеу туралы iлiм. Психикалық аурулар және оны емдеу туралы iлiм. 5.Туберкулездi емдеушi маман. Балалар ауруларын емдеушi маман. Күн сәулесiмен емдеу. Су көмегiмен емдеу. Дәрiлiк өсiмдiктер көмегiмен емдеу.
7.Терминдердi аударып, мағынасын түсiндiрiңдер:
1.Granulocytis 2.Cytodiagnostica 3.Phagocytus 4.Phagocytosis 5.Aphagia 6.Erythema 7.Erythropoesis. 8.Leucoderma 9.Leucocytus 10.Leukaemia 11.Glykaemia. 12.Glycolysis. 13. Glycerinum 14.Corglyconum 15.Macrophagus 16.Anaemia. 17.Haemotherapia 18.Hypoglykaemia. 19.Hydroemia 20.Hydrotherapia 21.Lipaemia 22.Lipoma 23.Throbopenia 24.Leucopenia 25.Haemolysis 26.Haemolyticus 27.Spasmolyticus 28.Hydrolysis 29.Erythropoesis 30.Leucopoesis 31.Metastasis 32.Remedia haemostatica 33.Hyperglycaemia.
8.Терминдердi аяқтаңдар:
1.Жасуша дамуы, құрылымы туралы iлiм - ….logia. 2.Сүйекмилық жасуша – myelo….. 3.Бактерияларды жұтушы клеткалар - ….cyti. 4.Жұтудың әлсiреуi - micro…. 5.Жұтудың қиындауы – dys…. 6. Қызыл жасуша – histo …. 7. Қызыл жасуша - ….cytus. 8. Қан құрамында эритроциттiң жетiспеушiлiгi – ….pemia. 9. Ақ қан түйiршiктерi - ….cyti. 10. Қан құрамында лейкоциттiң болуы - ….aemia. 11. Қан құрамында лейкоциттiң көп болуы - cytosis. 12. Қанда қанттың болуы – aemia. 13. Несеп құрамында қанттың болуы - ….suria. 14. Өз қанымен емдеу – auto…..therapia. 15. Қан құрамында бактерияның болуы – bacteri…. 16. Қан құрамында судың көп болуы - ….aemia. 17. Қаннан пайда болу - ….genes. 18.Сумен емдеу - ….therapia. 19.Сутегi – genium. 20.Буынға судың жиналуы - ….arthrosis. 21.Майлы ұлпадан шыққан iсiк. - ….oma. 22. Майлы коректенудiң бұзылуы - ….dystrophia. 23. Қан құрамында лимфоциттердiң көбеюi – lympho…. 24. Қан құрамында нейтрофилдердiң аз болуы – neutro…. 25. Жүректi операция жолымен босату – cardio…. 26 Спазмды болдырмау – spasmo…. 27. Несептiң жиналуы – uro…. 28. Несептi құрушы – uro…. 29. Қан ағудың тоқтауы - haemo. 30. Төменгi мүшелерде қанның тоқтап қалуы - hypo….
9.Берiлген мағыналармен терминдер жасаңдар.
1.Қан құрамында ақ түйiршiктердiң көп болуы. Қанның улануы. Қан құрамында өттiң болуы. Қан құрамында майдың болуы. 2.Қанда эротрициттiң жетiспеуi. Қанда лейкоциттердiң жетiспеуi 3.Қанның бұзылуы. Жүйкенi операция жолымен босату. Өкпе ұшын операция жолымен босату. Өкпенi операция жолымен босату. 4. Эротрициттiң құрылуы(дамуы). Гранулоциттердiң құрылуы (granulocytus, i m - гранулоцит).
10.Терминдер мағынасын түсiндiрiңдер.
1.Raentgenogramma. 2.Encephalogrammo 3. Roentgenographia 4.Electroencephalographia 5.Myogramma 6.Bronchographia 7.Bronchoscopia 8.Esophagoscopia 9.Cystoscopia. 10.Cromatopsia 11.Biopsia 12.Myositis 13.Myocardium 14.Myocarditis 15.Myoma 16.Adenomyoma. 17.Myocardiopathia 18.Histocytus 19.Histolysis 20.Histologia 21.Cardiosclerosis 22.Phlebosclerosis 23.Nephrosclerosis 24.Pyelonephritis 25.Nephrolithialis 26.Nephritis. 27.Pyelonephritis. 28.Pyelitis 29.Pyelocustisis 30.Pyelographia 31.Urologia 32.Urologus 33.Anuria 34.Dysuria. 35.Uropoeticus 36.Haemoturia. 37.Uraemia 38.Urolithiasis 39.Choleclithiasis 40.Phlebolithus 41.Anastomosis 42.Stomatologus. 43.Gatrostomia 44.Choledochostomia.
11.Теминдердi аяқтаңдар.
1.Бұлшық ет жұмысының графикалық көрiнiсi – myo…. 2. Вена пульсының дұрыс соқпауы – phlebo…. 3. Несепағардың рентгенографиясы – uro…. 4. Өт көпiршiгi рентгенографиясы – cholecysto…. 5. Тiк iшектi зерттеу (қарау) – recto…. 6. Көздi тексеру (қарау) – ophthalmo…. 7. Қуықты қарау – cysto…. 8. Затты сары түсте көру – xanth…. 9. Өлiктi өзi тексеру – aut…. 10. Бұлшық ет туралы iлiм, - …logia. 11. Бұлшық ет ауруы …pathia. 12. Жатыр бұлшық етi - …metrium. 13. Бұлшықеттiк ұлпа iсiгi - ….oma. 14. Бұлшық ет ауруы – algia. 15.Ұлпалар туралы iлiм - ….logia. 16. Ұлпалардың құрылуы, дамуы - ….genesis. 17. Бүйректiң қатаюы – nephro…. 18. Артерияның қатаюы – arterio…. 19. Бүйректi алып тастау – ectomia. 20. Бүйректiң қабынуы - ….itis. 21. Бүйректiң ауруы - ….pathia. 22. Бүйректiң төмен түсуi - …ptosis. 23. Бүйрек астауының қабынуы - ….itis. 24. Бүйрек астауы мен бүйректiң қабынуы - ….nephritis. 25. Бүйрек астауының кеңеюi - ….ectasia. 26. Несептiң аз бөлiнуi – olig…. 27. Несепте бактерияның болуы – bacteri…. 28.Несептiң құрылуы, жиналуы - ….poesis. 29. Өтте тас жинау ауруы – chole….iasis. 30.Тоқ iшекке жасанды тесiк жасау – colo…. 31. Асқазанда тоқ iшекпен байланыстыру – gastroentero….
12.Берiлген мағыналармен терминдер жасаңдар:
1.Қанды тексеру нәтижесi. Вена қабырғасының ауытқуы. 2.Тамырлар рентгенографиясы (phone - дыбыс). Қуық рентгенографиясы. Жүрек дыбысын тексеру нәтижесi. 3.Жұтқыншақты тексеру. Азқазанды тексеру. Бронхтарды тексеру. 4 Артериялардың қатаюы. Венаның қатаюы. Өкпенiң қатаюы. 5. Зәрмен iрiңнiң бөлiнуii (pyon – iрiң). Зәрмен қанның бөлiнуi. Зәрмен белоктың бөлiнiп шығуы (albumen, inis n - белок). Зәрдiң тоқтап қалуы. 6.Асқазанға жасанды тесiк жасау. Бүйрекке жасанды тесiк жасау.
13.Берiлген терминдер мағынасын түсiндiрiңдер :
1.Endocrinologus. 2.Pantocrinum 3.Colitis 4.Colostomia. 5.Gastroenterocolitis 6.Enteritis 7.Dysenteria 8.Enteroptosis. 9.Nephroptosis 10.Gastroptosis 11.Cholecystopexia 12.Esophagotomia 13.Pelviotomia 14.Osteotomia 15.Gastrotomia 16.Adenectomia 17.Gastertomia 18.Nephrectomia. 19.Monoplegia 20.Monomorphus 21.Mononuclearis 22.Polynucrealis 23.Polymorphus 24.Polymyositis 25.Polyglandularis. 26.Panplegia. 27.Panophthalmitis 28.Ophthalmoscopia 29.Ophthalmologus. 30.Rhinoscopia. 31.Rhinoscleroma. 32.Otorhinolaryngologus. 33.Otosclerosis. 34.Otisis.
14.Терминдердi аяқтаңдар:
1.Iшкi бөлiнулер ауруы - …. …. pathia. 2.Iшкi бөлiну бездерi туралы iлiм – endo….logia. 3.Жiңiшке iшек пен асқазанның қабынуы – gastro … . 4.Жiңiшке iшекпен тоқ iшектiң қабынуы - … ….itis. 5.Асқазан iшек жолы туралы iлiм – gastro….logia. 6.Асқазан мен аш iшектi операция жолымен бiрiктiру – gastro…..stomia. 7.Тоқ iшекке жасанды тесiк жасау - ….stomia. 8.Тоқ iшектiң төмен түсуi - ….ptosis. 9.Iшкi мүшелердiң төмен түсуi – splanchno …. 10.Жатырды бекiту – hystero…. 11.Жүрек айналасы қалтасын ашу – periocardio …. 12.Трахеяны ашу – tracheo …. 13.Аппендикстi алып тастау – append … 14.Бүйректi кесу – nephro … 15.Өкпе бөлiгiн алып тастау (жеңiл) – lob … 16.Бiр буынның қабынуы - ….arthritis. 17.Көптеген буындардың қабынуы - ….arthritis. 18.Барлық буындардың қабынуы - ….arthritis. 19.Жалғыз болудан қорқу - ….phobia. 20. Бiрнеше жүйкелердiң бiрден қабынуы – neuritis. 21. Елдiң бәрiне аурудың тарауы, - ….demia. 22.Көз аурулары туралы iлiм - …. logia. 23.Көздiң барлық қабығының қабынуы - ….itis. 24.Мұрынның қабынуы– itis. 25.Мұрынға пластикалық операция жасау - ….aortisis. 26. Есту түтiгiмен дабыл жарғағын тексеру(қорғау) – ….scopia. 27. Құлақтың саңырауқұлақшамен залалдануы - ….mucosis.
15.Берiлген мағыналармен терминдер жасаңдар:
1.Бауырдың төмен түсуi. Тоқ iшектiң төмен түсуi. Көк бауырдың төмен түсуi. 2. Iшектi құрсақ қабырғасына бекiту. 3. Кеуде клеткасын ашу (lapare - Iш). Iштi ашу. Венаны кесу 4. Бадамша бездi алып тастау. (tonsilla, ae f –миндалина) Жемсауды алып тастау. (struma, ae f – зоб). Көк бауырды алып тастау.
16.Терминдер мағынасын жазыңдар.
1.Dystrophia 2.Osteodystrophia 3.Autotroficus. 4.Autoinfectio. 5.Allergenum. 6.Autohaemotherapia. 7.Autopsia. 8.Allergia. 9.Synergia 10.Chirurgia. 11.Heteromorphus 12.Autogenes. 13.Heterogenes. 14.Homogenes. 15.Homolateralis. 16.Histogenes 17.Histogenesis. 18.Hydrogenium. 19.Dystonia 20.Solutio isotonica. 21.Tonometria. 22.Hypotonia. 23.Thermotherapia. 24.Thermoreceptor 25.Monomorphus. 26.Polymorphismus. 27.Metomorphosis. 28.Syndromum. 29.Adynamia.
17.Терминдердi аяқтаңдар:
1.Қоректенудiң шамадан тыс болуы – hyper …. 2. Майлы қоректенудiң бұзылуы - ….plastica. 3. Басқа мүшенi қондыру (пересадка) – plastica. 4. Ұлпаға немесе мүшеге пластикалық операция жасау - plastica. 5. Өз қолымен емдеу - ….serotherapia. 6. Өз мүшесiмен пластикалық операция жасау– transplantatio. 7. Басқа адам мүшесiмен пластикалық операция жасау - ….plantatio. 8. Организм қабiлетiнiң төмендеуi – hyp …. 9. Бiрге әрекет етудiң бұзылуы, – dyssyn …. 10. Дәрiгер қатесiнен пайда болу – iatro …. 11. Гликогеннiң құрылуы – glyco …. 12. Ұлпалар тонусының бұзылуы – dys …. 13.Бұлшық еттiң тонусының бұзылуы – mya …. 14. Жылу көмегiмен емдеу – dia …. 15.Пiшiнсiз (формасыз) – a …us. 16. Адам құрылысын зерттейтiн ғылым - ….logia. 17. Ауру алды, - periodus pro ….alis.
18.Берiлген мағыналармен терминдер жасаңдар:
1. Ұлпалар қоректенуiнiң бұзылуы. өлпалардың жеткiлiксiз түрде қоректенуi. Ұлпалар мен мүшелер қоректенуiнiң жеткiлiксiз болуы.
2. Реактивтiлiктiң болмауы. Организм реактивтiлiгiнiң артуы. Организм реактивтiлiгiнiң бұзылуы. Организм реактивтiлiгiнiң төмендеуi. Мүшелер әрекетiнiң бiрдей болуы.
3. Организм iшiнде пайда болған. Iштен сыртқы әсер нәтижесiнде пайда болуы. Қаннан пайда болған. Мұрында пайда болған.
4. Ұлпалар мен мүшелер қысымының болмауы. Артериялық қысымның төмендеуi. Артериялық қысымның жоғарлауы. Дененiң қызуы. Дене температурасының түсуi.
19.Терминдер мағынасын түсiндiрiп жазыңдар:
1.Anoxia. 2.Anoxaemia. 3.Peroxydum. 4.Oxygenotherapia. 5.Spondylosis deformans. 6.Spondylotomia. 7.Myelographia 8.Osteomyelitis. 9.Encephalomyelitis. 10.Polioncephalitis. 11.Encephalogramma. 12.Macrocephalia. 13.Mesenterium. 14.Hydrocephalia. 15.Encephalomalagia. 16.Microorganismus. 17.Microbiologia. 18.Mesogastrium. 19.Hydrophilus. 20.Spasmophilia. 21.Photophobia. 22.Hydrophobia. 23.Monophobia.
20.Терминдердi аяқтаңдар:
1.Оттегi - ….genium. 2. Қышқылдану - ….datio. 3.Омыртқаның қабынуы - ….itis. 4.Омыртқа аралық буындардың қабынуы - ….arthritis. 5. Жұлынның қабынуы - ….itis. 6.Сүйектi ми жасушасы - ….cytus. 7.Жұлынның сұр затының қабынуы - ….myelitis. 8.Мидың сұр затының қабынуы - ….polia. 9.Бас ауруы – algia. 10.Көзбен көру- ….scopicus. 11. Көзбен көре алмау(кiшi зат) - ….scopicus. 12.Затты үлкейтiп көрсету - ….opsia. 13. Үлкен бас - ….cephalus. 14. Қалыпты өлшемдегi бас – ….cephalus. 15. Кiшi бас – ….cephalus. 16. Артерияның ортаңғы қабығының қабынуы - ….arteriitis. 17. Жасушалардың негiзгi бояулармен боянуы – baso …. 18. Биiктiктен қорқу – acro ….
21.Берiлген мағыналармен терминдер жасаңдар:
1.Жұлынның жұмсаруы. Сүйектiң жұмсаруы. Мидың жұмсаруы.
2. Қан ағуға бейiмдi болу. Тырысқақ ауруына бейiмдiлiк. 3.Судан қорқу. Жүрек ауруынан қорқу.