Тэма 6. Грамадска-палітычны лад і права Беларусі ў складзе Расійскай Імперыі
Гадзіны
Семінар 1 (2 гадзіны)
1. Змены ў прававым становішчы розных груп насельніцтва пасля далучэння Беларусі да Расійскай Імперыі.
2. Адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі Расійскай імперыі на землях Беларусі і Літвы ў канцы ХУ111 – пачатку Х1Х ст. Органы дзяржаўнага кіравання і мясцовага самакіравання.
3. Судовая і прававая аўтаномія Беларусі ў канцы ХУ111 – першая палове Х1Х ст. Спроба кадыфікацыі права Заходніх губерняў у 20-я – 30-я гады Х1Х ст. Распрацоўка праэкта “Звода мясцовых законаў Заходніх губерняў”.
Семінар 2 (2 гадзіны)
1. Змест і асаблівасці правядзення ў Беларусі аграрнай рэформы 1861 г.
2. Сутнасць, значэнне і асаблівасці правядзення судовай рэформы на тэррыторыі Беларусі.
3.Земская рэформа ў Беларусі: асаблівасці правядзення.
4. Спецыфічныя рысы гарадского самакіравання ў Беларусі (паводле аналізу гарадской рэформы 1875 г).
Крыніцы
Белоруссия в эпоху феодализма Мн., 1961.
Белоруссия в эпоху капіталізма. Мн., 19836. Т. 1.
Дакументы і матэрыялы па гісторыі Беларусі. Мн., 1940. Т. 2.; Мн., 1953. Т.3.
Законодательство Екатерины 11: В 2 т. М., 2001.
Российское законодательство Х-ХХ вв.: в 9-и т. М., 1987 – 1991. Т. 5-9.
Свод местных законов Западных губерний (Проект). СПб., 1910.
Хрестоматия по истории государства и права СССР. Дооктябрьский период. М., 1990.
Літаратура
Анішчанка Я.К. Інкарпарацыя: Літоўская правінцыя ў падзелах Рэчы Паспалітай. Мн., 2003.
Бардах Ю. Ад палітычных да этнічных народаў у Цэнтральна-Ўсходняй Еўропе // Бардах Ю. Штудыі з гісторыі Вялікага княства Літоўскага. Мн., 2002.
Владимирский – Буданов М.Ф. Обзор истории русского права. Ростов н/ Д,. 1995.
Ерошкин Н.П. История государственных учреждений дореволюционной России. М., 1983.
Забаўскі М.М. Дзяржаўная Дума ў грамадска-палітычным жыцці Беларусі (1906-1917 гг.). Мн.,: БДПУ, 1999; яго ж. Прадстаўніцтва ад Беларусі ў Дзяржаўнай Думе Расіі (1906-1917). Мн., 1998.
Лысенко Л.М. Губернаторы и генерал-губернаторы Российской империи. М., 2001.
Иоффе О.С. Из истории цивилистической мысли // Избранные труды по гражданскому праву. М., 2000.
Макарова Т.И. Присоединение Беларусии к России в конце ХУ111 в: Государственно-правовой аспект. Авторев. дис… канд. юрид. наук. Мн., 1992.
Марискин А.Б. Судебная реформа 1861 г. и особенности ее проведения на территории Беларуси. Авторев. дис… канд. юрид. наук. М., 1985.
Нольде А. Очерки по истории кадификации местных гражданских законов при графе Спиранском. Вып. 1. Попытка кодификации литовско – польского права. СПб., 1906.
Самбук С.М. Политика царизма в Беларусии во второй половине Х1Х в. Мн., 1982.
Свиб А.Ф. Государственно-правовой статус Беларуси в составе России в пореформенный период (1861-1900). Авторев. дис… канд. юрид. наук. Мн., 1995.; яе ж. Государственно-правовой статус Беларуси в составе России в пореформенный период (1861-1900). Мн., 2004.
Слобожанин В.П. Земское самоуправление в Беларуси (1905-1917). Мн., 1994.
Улащик Н. Предпосылки крестьянской реформы 1861 г. в Литве и Западной Беларуси. М., 1965.
Шабека З. Нарыс гісторыі Беларусі (1775-2002). Мн., 2003.
Швед В.В. Паміж Польшай і Расіяй: грамадска-палітычнае жыцце на землях Беларусі (1772-1863). Гродна, 2001.
Шелкопляс В.А. Судебные органы в Беларуси (конец ХУ111 – первая пол. Х1Х вв.). Мн., 1997.
Тэма 7. Грамадска-палітычны лад і права Беларусі ў перыяд фарміравання беларускай дзяржаўнасці (1917-1921 г.г.ХХ)
Гадзіны
Семінар 1 (2 гадзіны)
1.Дзейнасць беларускіх палітычных партый і грамадскіх арганізацый на акупаванай германскімі войскамі тэрыторыі Заходняй Беларусі (Беларускі Народны Камітэт; Універсал Канфедэрацыі ВКЛ, “Сувязь непадзельнасці і незалежнасці Беларусі”).
2. Эвалюцыя нацыянальна-дзяржаўнай палітыкі пасля Лютаўскай рэвалюцыі 1917 г. (БНК, Вялікая Беларуская Рада і яе “Адозва да беларускага народа”).
3.Першы Ўсебеларускі з’езд /кангрэс/: рашэнні і наступства.
4.Брэст-Літоўскі мірны дагавор. Абвяшчэнне БНР (Беларускай Народнай Рэспулікі). Устаўныя граматы.
Семінар 2 (2 гадзіны)
1. Пазіцыя кіраўніцтва Савецкай Расіі ў беларускім пытанні. Утварэнне ССРБ. Маніфест часовага рабоча-сялянскага савецкага ўрада Беларусі.
2. Першы Ўсебеларускі з’езд Саветаў. Прыняцце Канстытуцыі ССРБ 1919 г.
3. Утварэнне і лес Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Літвы і Беларусі. Савецка-польская вайна 1919-1920 гг. Рыжскі мірны дагавор.
4. Другое абвяшчэнне ССРБ. Другі з’езд Саветаў ССРБ і ўнясенне змен і дапаўненняў у Канстытуцыю ССРБ 1919 г.
Крыніцы
Архівы БНР. Мн., 1999. Т.1. Ч.1-2.
Асновы Часовай Канстытуцыі Літоўскага Гаспадарства. Коўна, 1920.
Борьба за Советскую власть в Белоруссии. 1918-1920 гг. Мн., 1968-1971. Т.1-2.
Брэсцкі мірны дагавор // Спадчына. 1993. №2.
Дакументы дыпламатычнае чыннасці БНР у Нямеччыне // Спадчына. 1998.
№ 1.
История Советской Конституции (в документах) (1917-1956). М., 1957.
Кастрычнік на Беларусі: Зб. арт. і дак.: матэрыялы да гісторыі Кастрычнікавай рэвалюцыі на Беларусі. Мн., 1927. Вып.1.
Краўцоў М. Разгон (Успамін). 20 гадоў назад (Успамін пра Усебеларускі з’езд
1917 г.) // Спадчына. 1996. № 1.
Луцкевіч А. Злучаныя Штаты ад Балтыкі да Чорнага мора // Свабода. 1990.
№ 2.
Первые декреты Советской власти. М., 1987.
Пратакол з’езду беларускіх нацыянальных арганізацый у Менску 25-27 сакавіка 1917 г. // Спадчына. 1990. № 4.
Рыжская дамова 1921 г. (Мирный договор между Россией и Украиной, с одной стороны, и Польшей – с другой) // Спадчына. 1993. № 4.
Сборник документов и материалов по истории СССР Советского периода (1917-1958). М., 1966.
Статут Рады Беларускае Народнае Рэспублікі (11.Х.1918) / Падрыхт. да друку А. Сідарэвіч // Arche=Пачатак. 2003. № 2 (25) Туманнасьці беларускай гістрорыі.
Усебеларускі з’езд 1917 года: сведчанне сучасніка //БГЧ. 1993. № 1-2.
Устаўныя граматы да народаў Беларусі // БГЧ. 1993. № 1-2.
Чернин О. Брест-Литовск (из мемуаров) // Архив Русской революции. М., 1991. Т.ІІ.
Широков А. ЦИК Белорусской ССР в 1919-1936 гг. Мн., 1979.
Літаратура
Вішнеўскі А.Ф. Палітыка-прававы рэжым савецкай дзяржавы (1917-1953 гг.) Мн., 2002.
Довнар Т.И. Преемственность в конституционном строительстве БССР: Автореф. дис. канд. юрид. наук (12.00.01) / Л.: ЛГУ, 1986.
Дуж-Душэўскі К. Беларусь і Рыжскі мір // Спадчына. 1995 . № 6.
Игнатенко И.М. Февральская буржуазно-демократическая революция в Белоруссии. Мн., 1986; яго ж. Октябрьская революция и самоопределение Белоруссии. Мн., 1992; яго ж. Кастрычніцкая рэвалюцыя на Беларусі: асаблівасці і вынікі. Мн., 1995.
Калубовіч А., “Айцы БССР і іхны лес // Спадчына. 1990. № 3”.
Краўцоў М. Рада Беларускае Народная Рэспублікі // Спадчына. 1998. № 1.
Крэчэўскі П. Мандаты БНР // Спадчына. 1993. № 1.
Круталевич В.А. История Беларуси: Становление национальной державности (1917-1922). Мн., 1999; яго ж. Административно-территориальное устройство БССР. Мн., 1966.
Круталевич В.А. На путях национального самоопределения. БНР – БССР- Республика Беларусь. Мн., 1995; яго ж. Чаму паў урад Жылуновіча // Спадчына. 1989. № 1.
Круталевіч В.А., Юхо І.А. Гісторыя дзяржавы і права Беларусі (1917-1945 гг.) Мн. 1998.
Кушнер В. Цяжкія шляхі адраджэння дзяржаўнасці // БГЧ. 1993. № 2.
Ладысеў У.Ф., Брыгадзін П.У. Напераломе эпох: станаўленне беларускай дзяржаўнасці (1917-1920 гг.) Мн.1999.
Ладысеў У.Ф., Брыгадзін П.У. Паміж Усходам і Захадам: станаўленне дзяржаўнасці і тэрытарыальнай уласнасці Беларусі (1917-1939 гг.) Мн. 2003.
Лойка Л. БНР – БССР – звёны аднаго працэссу // Звязда.. 1990. 13 кастрычніка.
Луцкевіч А. За двадцаць пяць гадоў (1903-1928). Успаміны аб працы першых беларускіх палітычных арганізацыяў: Беларуская Рэвалюцыйная Грамада, Беларуская Сацыялістычная Грамада. Мн., 1991; яго ж. 25 марта 1918 году (З маіх успамінаў) // Спадчына. 1997. № 1.
Міхнюк У. Першае абвяшчэнне ССРБ: умовы, прынцыпы, значэнне. БГЧ. №3. 2004.
Скалабан В. Дакументы аб утварэнні ССРБ. БГЧ. №3. 2004.
Турук Ф. Белорусское движение. Очерк истории национального и революционного движения белорусов. М., 1921.
Хомич С. Асноўныя этапы фарміравання тэрыторыі БССР (1918-1926) // БГА. 2000. Т.7, сш. 2 (13).
Цвикевич А. Краткий очерк возникновения Белорусской Народной Республики. Мн., 1992; яго ж. Адраджэнне Беларусі і Польшча. Мн., Вільня; Берлін, 1921.
Шабека З. Нарыс гісторыі Беларусі (1775-2002). Мн., 2003.
Чудаков М. Ф. Конституционный процесс в Беларуси (1447-1996 гг.) Мн., 2004.
Юхо Я.А. Фарміраванне тэрыторыі беларусаў // Спадчына. 1991. № 6; яго ж. Беларускія ўрады 1918-1921 гг. і іх паўнамоцтвы // БГЧ. 1993. № 4.