Ukraina podczas II WOJNY WIATOWEJ

Wielki Gód na Ukrainie w 1921 – 1923 latach

Wielki Gód na Ukrainie w 1921-1923 latach by spowodowany z nastpujcych powodów:

• polityka "komunizmu wojennego";

• wprowadzenie zakazu nadwyki zboa po cenach rynkowych;

• upadek rolnictwa w skutek Pierwszej wojny wiatoej i domowej;

• zniszczenie bazy materialnej rolnictwa ze wzgldu na straszn susze, która spowodowaa nieurodzaje w 1921 - 1922 latach.

Cay wiat wiedzia o godzie w regionie Wogi, który mia miejsce w tym samym czasie. Ale gód na Ukrainie wyciszono. róda oficjalne poinformoway, e na Ukrainie katastrofalny wskanik urodze. Dopiero od poowy 1922 roku do godujcych bya wspierana pomoc przez administracj amerykask. Wprowadzono system "godówka", zaczy si grabiey i sprzeda za granic wasnoci kocielnej i muzeum. Gód zosta wyeliminowany w poowie 1923 roku - póniej ni w godujcych regionach Rosji.

USSR w ramach Nowej Ekonomicznej Polityki

Nowa Ekonomiczna Polityka (NEP) - polityka oparta na relacjach rynkowych oraz rónych formach wasnoci i metod ekonomicznych zarzdzania gospodark. Decyzja o tym zostaa wykonana podczas X Zjazdu RKP (b) (marzec 1921 rok). Konieczno zastpienia polityki "komunizmu wojennego" NEPem spowodowa kryzys gospodarczy, spoeczny i polityczny w kraju. NEP by postrzegany jako forma przejcia od kapitalizmu do okresu socjalizmu. Na Ukrainie NEP zosta wprowadzony w 1922 roku. W okresie NEPu byy osignite wysoki tempy rozwoju kraju. W krótkim okresie gospodarka bya przywrócona, wzrós poziom ycia. W 1929 roku NEP byo skasowano.

Polityka kolektywizacji Ukrainy

Jednym z najgorszych skutków kolektywizacji na Ukrainie by god w 1932-1933 latach. Zosta on zaprojektowany przez radzieckie kierownictwo w celu masowego wejcia chopów do kochozów. Osabione chopy nie mogli przeprowadzi kampani siewu w 1932 roku, ale mimo wszystkieko udao si zasia ponad poow z planowanych obszarów. Plan dostawy chleba by w niebezpieczestwie. Jednoczenie zacz si gód. Godni ludzie zbierali kosy pszenicy pozostawione na polach, aby karmi swoje dzieci.

7 sierpnia 1932 zosta wydany dekret "O ochronie wasnoci socjalistycznej", popularnie zwany "Prawo o pi kosów". On polega na tym, e za kradzie wasnoci kochozu - rozstrzelanie z konfiskat mienia lub pozbawienia wolnoci na okres nie krótszy ni 10 lat.

Gód sta si narodow katastrof. Chopy, pozbawieni ywnoci, zostay skazane na mczestwo i mier. Gód 1932-1933 spowodowa ogromn miertelno, zwaszcza dzieci i osób starszych. Wedug rónych przepisów w tym czasie od gódu zgino od 3,5 do 9 mln osób. Taki by wpyw kolektywizacji na Ukrainie.

Ukraina podczas II WOJNY WIATOWEJ

1 wrzenia 1939 roku rozpocza si II wojna wiatowa. Przyczyn byo tajne porozumienie przywódców nacistowskich Niemiec i bolszewickiego ZSRR - Adolfa Hitlera i Józefa Stalina, kady z nich stara si panowa nad wiatem. Liderzy tych krajów, na wasny rozsdek, zdecydowali o losie wielu europejskich narodów. Za ich zgod ziemie zachodnie oddeszy do Zwizku Radzieckiego. W poczonym obszarze wadze sowieckie wprowadziy taki zasady, jak we wschodniej Ukrainie. Ale pokój midzy Niemcami a Zwizkiem Radzieckim by krótkotrway.

22 czerwca 1941 - Niemcy napady na Zwizek Radziecki. Wojna ZSRR z Niemcami wszeda do historii jako Wielka Wojna Ojczyniana.

Ziemi ukraiski cierpiay uderze przeciwnika w pierwszych godzinach wojny, a Ukraina staa si bezporednim polem bitwy. To byy krwawe walki, które doprowadziy do straszliwego zniszczenia i mierci milionów onierzy i cywilów.

onierze i dowódcy Armii Czerwonej - tak zwanych si zbrojnych Zwizku Radzieckiego - pokazali heroizm, ale zostali zmuszeni do odwrotu. Od 11 lipca do 26 wrzenia 1941 roku obroniali Kijów. Wtedy w niewoli byo ponad 600 tys. onierzy i dowódców. Przez rok od pocztku wojny ziemi ukraiskie byy w peni zajty przez wojska niemieckie i ich sojuszników.

Ukraiskie ziemi okupanty próbowali skrci jako dostawcy ywnoci i surowy. "Nowy porzdek", zaoony przez nazistów, by strasznym okruciestwem. Okupanty zatortuowali okoo 5 milionów zwykych mieszkaców i winiów wojskowych. Do Niemiec na roboty przymusowe wywieziono okoo 2,5 miliona chopców i dziewczt.

Wyzwolenie Ukrainy od okupantów stao si w 1943-1944 latach. Wane znaczenie dla zwolnienia ziem ukraiskich bya walka o Dnipro. 6 listopada 1943 roku wojska I Frontu Ukraiskiego pod dowództwem generaa Nikoaja Vatutina zwolnili Kijów. W grudniu rozpocz si ogólny nastup wojsk radzieckich w prawobrzenej Ukrainie.

Za zwolnienie swojej ojczystej ziemi, ukraiski naród zapaci najwysz cen, w Armii Czerwonej walczyli ponad 6 milionów ukraiców, z czego 3 miliony - zgino. Ogólnie rzecz biorc, od 8 do 9 mln obywateli Ukrainy oddali swoje ycie w tej wojnie. Dni, kiedy mona pochyli gowy przed wyzwolicielami s 28 padziernika - oficjalny dzie wyzwolenia Ukrainy i 9 maja - dzie, który dla milionów ludzi s Dzie Zwycistwa.

"Odwil" Chruszczowa - nieformalna nazwa okresu w historii ZSRR po mierci Józefa Stalina (od 1953 do 1964 roku.). Wyraenie "odwily" pochodzi z nazwy powieci Illi Erenburga. Pojcie "Chruszczowa odwil" zwizane z kadencj pierwszego sekretarza Nikity Chruszczowa (1953-1964 lata). Okres ten charakteryzowa si spadkiem represji politycznych, rehabilitacj winiów represjonowanych w czasach stalinowskich, czciowej liberalizacji ycia politycznego, nieznaczne osabienie totalitarnej wadzy.

Po mierci Stalina 5 marca 1953 roku Nikita Chruszczow, który by gow partii komunistycznej, uda si do reformowania reimu stalinowskiego. "Odwil" zacza by zwizana z potpieniem kultu osobowoci Stalina. Na XX Zjedzie KPZR w 1956 roku Chruszczow wyda raport krytykujcy kult osobowoci Stalina oraz stalinowskie represje. W polityce zagranicznej ZSRR zosta ogoszony kurs "pokojowego wspóistnienia" z Zachodem. W tym czasie nieznacznie osaba cenzura, zwaszcza w literaturze i sztuce. W 1954 roku do USRR wszed Krym, którego gospodarka po masowej deportacji krymsko-tatarskich ludzi bya w stanie zaamania.

W 1961 roku Chruszczow rozpocz now fal destalinizacji, którego kulminacj byo usunicie trumny dyktatora z kremlowskiego mauzoleum. W tym okresie pojawi si ruch "szedziesitych", który sta si wyznacznikiem pocztku kryzysu systemu totalitarnego w ZSRR. Ale wci, kada niezgoda bya surowo karana. W maju 1961 roku Sd Okrgowy we Lwowie skaza ukraiskiego pisarza Lewka Lukjanenka na mier. Oskarenie opiera si na podstawie pierwszego projektu programu Ukraiskiej robotniczo-chopskiej wspóki. Pisarz zosta oskarony, e by "od 1957 roku wpad na pomys oddzielenia USRR od ZSRR, podwaa autorytet partii komunistycznej, oczernia teori marksizmu-leninizmu". Poza L. Lukjanenkom sd skaza innych czonków narodowo wiadomych intelektualistów – Ivana Kandybu (15 lat), Stepana Viruna (11 lat), Andrzeja Lyubovycza, Ivana Kipisza (10 lat wizienia dla kadego). Po 72 dniach, Sd Najwyszy zmieni rozstrzelanie Lewka Lukjanenka na 15 lat wizienia. Pozostae osoby otrzymali kar od 7 do 15 lat wizienia.

Polityka Chruszczowa bya nieprzemylana i niespójna. W wyniku eksperymentów w dziedzinie rolnictwa zacz si kryzys. Podczas plenum padziernikowego KC KPZR w 1964 roku Chruszczow by odsunity od wadzy.

Mimo czciowej destalinizacji administracyjny system zachowa swoj tosamo. Zwikszone przeladowania wierzcych, masowe zniszczenia kocioów, odnowione przeladowania intelektualistów. W czasy Chruszczowa Ukraina z jej ogromnymi zasobami i potn baz paliwowo-energetyczn staa surowym dodatkiem sowieckiego systemu politycznego i gospodarczego.

W padzierniku 1964 roku na plenum Komitetu Centralnego byo wybrano pierwszego sekretarza KC KPZR Leonida Breniewa. Podczas jego kierownictwa jeszcze wicej bya wzmocniona rola aparatu partyjnego. Zgodnie z Konstytucj ZSRR 1977 roku Komunistyczna Partia bya ogoszona "prowadzc i przewodni si spoeczestwa", co oznaczao, monopol partii komunistycznej na wadz w kraju.

"Era" Leonida Breniewa bya okresem stagnacji, ostatecznego zaniku systemu administracyjnego modelu stalinowskiego. Reformy Chruszczowa zostay odwoane. Od wrzenia 1965 roku zdecentralizowany system zarzdzania, który nie by uzasadniony, zmieni system testowany - scentralizowany. Unijnym ministerstwam byy podlege wikszo przedsibiorstw. A Edukacja, nauka, kultura i medycyna byy finansowane przez to, co si zostao.

Przez eliminacj rad ekonomicznych zostao ograniczone uprawnienia republiki i jej kierowników. Wbrew deklaracji o ochronie jzyka ukraiskiego i kultury, bya prowadzona likwidacja szkó ukraiskich, prowadzia si celowa rusyfikacja Ukrainy.

Krajowy ruch wyzwolenia zosta aktywowany w drugiej poowie 1960 roku, gdy w odpowiedzi na uciski wadz oficjalnych pojawiy si protesty przeciwko amania praw czowieka. Wszystkim opozycjonistom zarzucali antyradzieck nacjonalistyczn agitacj. Jedn z form obrony demokracji i kultury narodowej narodu ukraiskiego by ruch dysydentów (Vasyl Symonenko, Vasyl Stus, Lina Kostenko, Ivan Dzyuba, Ewhen Sverstyuk, Chornovil, Alla Górski i inne). Dysydenci krytykowali totalitarne porzdki, zadali pen rehabilitacj represjonowanych, rozszerzania praw cywilnych, religijnych i narodowych. Ci ludzie walczyli z reymem drog organizacji wydarze masowych, pisaniem listów protestacyjnych do wadz URSR i Zwizku Radzieckiego, podaniami do organizacji midzynarodowych, rzdów demokratycznych pastw, akcjami solidarnoci z innymi narodami, które ucierpiay ucisk przez system totalitarny.

W latach 1970-1972 we Lwowie pojawio si czasopismo "Ukraiski wisnyk", zaoone przez Wjaczeslawa Chornovola. Zosta on wydrukowany na temat narusze praw zwizanych ze swobod sowa, praw czowieka i narodów, gwarantowanych przez Konstytucj, o represjach sdowych i pozasdowych w Ukrainie, o protestach.

Nowy etap aresztowa i zabójstw opozycjonistów rozpocz si z kierownictwem nowego sekretarza Komunistycznej Partii Volodymyra Szczerbytskiego. Szczególnie aktywnymi w walce z dysydentami byli sekretarz partii komunistycznej z ideologii Walentyn Malanchuk i przewodniczcy KGB Ukrainy Witalij Fedorchuk.

W 1976 roku w Kijowie powstaa grupa spoeczna, aby pomaga w realizacji Helsiskich umow 1975 roku - Ukraiska Grupa Helsiska (UGH), która bya pierwsza zorganizowana struktura w ukraiskim ruchu narodowo-wyzwoleskim. Grupa przyjmowaa pisemne skargi o amaniu praw czowieka jako na Ukrainie tak i ukraiców za granic. Z 1979 KGB rozpocza wojn z UGH. Na Ukrainie zaczy si procesy karne przeciwko obroców praw czowieka przez wymylone sprawy "pasoytnictwo", "opór policji", "chuligastwo", "próba gwatu", "gotowanie, posiadanie i sprzeda narkotyków." Te metody wadzy na pocztku 1980 roku przerway dziaania Grupy i uwiziy wikszo jej czonków.

Na Ukrainie te istnieli religijne dysydenci, które ochroniali prawa wierzcych. Szczególnie aktywnie wystpowali za odzyskiwanie swoich praw grekokatoliki. Zniszczony Koció grecko-katolicki pracowa nielegalnie tylko w obszarach zachodnich. Z zagranicy Koció kierowany by przez kardynaa Josefa Slipoho, który przyby do Watykanu w 1963 roku, po dugim wygnaniu na Syberie.

Pomimo cigej represji przez KGB, ruch na rzecz praw czowieka nie by zatrzymany, a popeniony nowymi ludmi. Na pocztku przebudowy, w celu podniesienia swego prestiu midzynarodowego, reym sowiecki musia zwolni wszystkich winiów dysydentów.

Ukraina w okresie pierestrojki (1985-1991)

Ogólny kryzys spoeczestwa tylko zaostrzy si. Pytanie zmian stao kwesti ycia lub mierci sowieckiego systemu. W marcu 1985 roku nowym sekretarzem generalnym KC KPZR zosta wybrany Mychajlo Gorbaczow, z inicjatywy którego w ZSRR rozpocza si pierestrojka spoeczestwa.

Periodyzacja pierestrojki

- 1985-1988 lata - okres opracowania koncepcji pierestrojki i realizacji pierwszych reform gospodarczych.

- 1988-1991 - okres aktywnej politycznej transformacji pod hasem budowania demokratycznego socjalizmu.

Przeprowadzenie reform gospodarczych

Etapy:
- Kwiecie 1985 rok - program przyspieszenia rozwoju spoeczno-gospodarczego kraju, który przewidywa:

- do 2000 roku stworzy potencja produkcyjny, równy ju utworzonym za 70 lat wadzy radzieckiej;

- rozwiza standardowe problemy spoeczne - ywnociowe, mieszkaniowe, zaopatrzenie ludnoci towarami codziennego spoycia.

W rezultacie, program okaza si utopijny i wiadczy o niezrozumieniu kierownictwem gbokoci spoeczno-gospodarczego kryzysu.

Zamiast oczekiwanego przyspieszenia tempów rozwoju gospodarczego przypieszy si ich spadek, wzrosy problemy spoeczne. Czerwiec 1987 roku - reforma Mikolaja Rykowa i Leonida Albakina.

Istota reformy polega na trzech "S" - samodzielno, samowystarczalno, samofinansowanie.

Zostaa uchwalona "Ustawa o przedsibiorstwie pastwowym (zjednoczenie)", "Ustawa o kooperacji" i inne, które dotycz:

- przelew przedsibiorstw na rozrachunek gospodarczy;

- formacja spódzielczego sektora;

- bezporedny zwizek wynagrodzenia z wynikami dziaalnoci gospodarczej;

- wspieranie wdraania osigni postpu naukowo-technicznego.

W wyniku reformy okazay si niezgodne, odbyway si niepewnie i poniosy porak. W 1990 roku po raz pierwszy od wielu lat obserwuje si spadek iloci rodków produkcji. Dochód narodowy Ukrainy zmniejszy si na 1,5%.

Nierozsdna finansowa polityka doprowadzia do wybuchu inflacji w kraju.
Stao si jasne, e tylko przejcie do gospodarki rynkowej w stanie wyprowadzi kraj z gbokiego kryzysu gospodarczego.

Czerwiec 1990 rok - Rada Najwysza ZSRR przyja program przej do regulowanej gospodarki rynkowej, który od samego pocztku okaza si nieopacalny.
Reforma systemu politycznego

XIX konferencja partyjna (czerwiec 1988 rok) podja decyzj o reformowaniu systemu politycznego, umacniaa kurs na gasnost.

Przeprowadzenie reformy systemu politycznego pomigo demokratyzacji spoeczestwa, polityka jawnoci przyspieszya proces destalinizacji, rehabilitacji ofiar represji. Likwidacja art. 6 Konstytucji wiadczya o rezygnacji od kierowniczej roli KPZR. Byy podwaone podstawy reimu totalitarnego.

Procesy pierestrojki przyczyniy wzrost aktywnoci politycznej, odrodzenia wiadomoci narodowej ludu ukraiskiego.

Katastrofa elektrowni atomowej w Czarnobylu

Ogromny wpyw na wydarzenia na Ukrainie miaa awaria w elektrowni atomowej w Czarnobylu w nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 roku, która doprowadzia do bezprecedensowego zanieczyszczenia biosfery, promieniowania tysicy ludzi, pojawy na terytorium Ukrainy martwej 30-kilometrowej strefy. Awaria w Czarnobylu bya prawdziwym szokiem dla republiki, ona spowodowaa aktywizacj ruchu spoecznego przeciwko istniejcego reymu, przeciwko komunistycznej Partii Ukrainy, która wyrazia zgod na budow elektrowni atomowej w Czarnobylu, zamilczya straszne skale i skutki katastrofy.

Awaria w Czarnobylu nabya globalnego charakteru. Czas, który upyn od tego czasu - okres trudny i kontrowersyjny. Z jednej strony, wiele zrobiono dla likwidacji skutków najwikszej i najgorszej z katastrof spowodowanych przez czowieka. Gówny ciar tej pracy wzia na siebie i ponosi dalej Ukraina, wydajc duo rodków i zasobów. Nastpnym krokiem w realizacji naszych midzynarodowych obowizków stao si usuwanie stacji z eksploatacji w grudniu 2000 roku.

Na Ukrainie zosta przyjty program ochrony socjalnej pracowników elektrowni atomowej w Czarnobylu i mieszkaców Slawutycza, podejmowane s dziaania w celu jej realizacji. Ale wasnych moliwoci to za mao.

W Apelu Prezydenta Ukrainy z okazji 15 rocznicy awarii w Czarnobylu podkrela si konieczno koncentracji wspólnych dziaa i zasobów naturalnych Ukrainy i spoecznoci midzynarodowej, wdraania dziaania Midzynarodowego funduszu ochrony socjalnej pracowników stacji, w ramach którego akumulowa finansowe, techniczne, intelektualne zasoby i zapewni efektywne ich wykorzystanie.

Niepodlega Ukraina

24 sierpnia 1991 roku Rada Najwysza Ukrainy przyja dokument Historyczny, który jest bardzo wany dla narodu ukraiskiego — Akt proklamowania niepodlegoci Ukrainy. W nim napisano: "na podstawie prawa do samostanowienia, przewidzianego Statutem ONZ i innymi midzynarodowymi prawnymi dokumentami, realizujc Deklaracj o suwerennoci Ukrainy, Rada Najwysza Ukraiskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej uroczycie proklamuje niepodlego Ukrainy i utworzenie niezalenego Ukraiskiego pastwa — Ukrainy. Начало формыКонец формыTeren Ukrainy jest niepodzielny i w stanie nienaruszonym. Na terytorium Ukrainy obowizuj wycznie Konstytucja i prawa Ukrainy. Akt ten wchodzi w ycie z chwil jego zatwierdzenia. Rada Najwysza Ukrainy." Za Akt gosowaa zdecydowana wikszo deputowanych rady Najwyszej. URSR przesta istnie. Na geopolitycznej mapie wiata pojawio si nowe niepodlege pastwo — Ukraina.

Ogólnoukraiskie referendum 1 grudnia 1991 roku

Na potwierdzenie Aktu niepodlegoci Rada Najwysza Ukrainy postanowia zrobi 1 grudnia 1991 roku republikaski referendum. On by potrzebny, aby zneutralizowa spekulacje polityczne przeciwników niepodlegoci ukraiskiej, zwaszcza we wschodnich i poudniowych obwodach republiki, które deklaroway, e ludzie nie popieraj Akt o niepodlegoci. Zwizkowe przewodniki, na czele z prezydentem ZSRR Michajlem Gorbaczowym, nie tracc nadziei na zawarcie nowego traktatu, prowadzili aktywn prac w tym kierunku. Ponadto, spoeczno midzynarodowa nie spieszya si z uznaniem niepodlegoci Ukrainy, czekajc, jak potocz si wydarzenia. Na ogólnoukraiskim referendum kady obywatel powinien by jasno odpowiedzie "Tak, potwierdzam", lub "Nie, nie potwierdzam" na pytanie: "Potwierdza Pan (Pani) Akt proklamowania niepodlegoci Ukrainy?"

Начало формы

Конец формы

Z 37885,6 tys. obywateli Ukrainy, które zostay wpisane na listy do tajnego gosowania, wzili udzia w gosowaniu 31891,7 tys. (84,18%). Z nich pozytywnie odpowiedzieli 28804,1 tys. wyborców (90,92%). W szczególnoci, w Krymie odpowiedzia na pytanie referendum "Tak, potwierdzam" 54,19% obywateli, w Sewastopolu — 57,07%, w Donieckim, ugaskim, Odesskim, Charkowskim obszarach potwierdzili Akt o niepodlegoci ponad 80% wyborców; w Iwano-Frankowskim, Lwowskim, Tarnopolskim, Woyskim, Równowskim, ytomierzskim, Kijowskim, Chmielnickim, Czerkaskim, Winnickim obszarach o niepodlego gosowao ponad 95%, w pozostaych dziedzinach — ponad 90% obywateli. Na podstawie wyników referendum ju nikt nie móg mie wtpliwoci, ukraiski naród chce mie swoje niepodlege pastwo. Po raz trzeci w cigu 350 lat Wyzwoleczej wojny poowy XVII wieku Ukraina odzyskaa samodzielno.

Gównym zadaniem stao si utrzymanie niepodlegoci i suwerennoci pastwa Ukraiskiego, unikania bdów, dokonanych w poprzednich dwóch etapach istnienia pastwowoci, — w poowie XVII wieku i w latach 1917-1920. Przejcie od gospodarki nakazowo-administracyjnej do gospodarki rynkowej spowodowao pogorszenie sytuacji spoeczno-gospodarczej w kraju, co pocigno za sob zaostrzenie sytuacji politycznej. Zdecydowano si przeprowadzi przedterminowe wybory Prezydenta i rady Najwyszej. 27 marca 1994 roku odbyy si wybory do Rady Najwyszej Ukrainy. Zostao wybrano 338 ludowych deputowanych, poowa z nich byli czonkami partii politycznych. Najwicej miejsc otrzymali KPU — 96, Ludowy ruch Ukrainy — 20, SeІPU — 18 i SPU — 14, co zawiadczyo dominacj lewicy. Przewodniczcym rady Najwyszej zosta wybrany Aleksander Mróz. Nowy parlament zatwierdzi premierem Vitalija Masola. Proces zmiany wadzy politycznej na Ukrainie zakoczyy wybory prezydenckie, które odbyy si w czerwcu—lipcu 1994 roku. W drugiej turze wyborów wygra Leonid Kuczma.

Wolne wybory 1994 roku pokazay, e Ukraina stoi na drodze demokratycznego rozwoju. W okresie panowania Leonida Kuczmy przeprowadzone pewne rynkowe konwersji, jednak kontynuowa spadek produkcji, dochód narodowy w 1991-1994 latach zmniejszy si o ponad poow (56%), rubel cierpi z powodu hiperinflacji.

28 czerwca 1996 roku uchwalona Konstytucja Ukrainy, która umacniaa osignicia suwerennej Ukrainy, potwierdzia prawo czowieka na bezpieczestwo, zdrowie i samostanowienia we wasnym kraju. Równie dokument musi uregulowa uprawnienia ustawodawczej, wykonawczej i sdowej wadz. We wrzeniu tego samego roku przez Narodowy Bank, którym kierowa Wiktor Juszczenko, wprowadzono krajow walut hrywn. Stabilizacja sektora finansowego bya jedn z przesanek oywienia gospodarki.

W marcu 1998 roku wybory parlamentarne odbyy si w nowym systemie — mieszanym (proporcjonalno-wikszociowym). Z 450 deputowanych 225 zostali wybrani w jednomandatowych okrgach wyborczych, a 225 — od partii politycznych i bloków w wielumandatnym ogólnokrajowym okrgu wyborczym. Na podstawie wyników gosowania czteryprocentn barier pokonali KPU (24,65%), Ludowy ruch Ukrainy (9,4%; 32), blok wyborczy STC i SelPU "Za prawd, za lud, za Ukrain!" (8,6%), Partia zielonych Ukrainy (5,4%), Ludowo-demokratyczna partia (5%; 17), Ogólnoukraiskie zjednoczenie "Gromada" (prawie 4,7%; 16), Postpowa socjalistyczna partia Ukrainy (4%).

Wybory Prezydenta zgodnie z Konstytucj przyznaczono na 31 padziernika 1999 roku. Po zliczeniu gosów okazao si, e aden z kandydatów nie zdoby wymaganej do zwycistwa liczby gosów. W drugiej rundzie wyszli obecny prezydent Leonid Kuczma i lider komunistów Petro Symonenko. Za Kuczm gosowao 56% wyborców, za Symonenko — 38%

Po wyborze na Prezydenta odbya si zmiana rzdu. W grudniu 1999 roku premierem Ukrainy zosta mianowany Wiktor Juszczenko, ówczesny przewodniczcy Narodowego banku Ukrainy, który mia opini reformatora. Za lata premierstwa w yciu gospodarczym kraju nastpiy wane zmiany i rozpocz si wzrost gospodarczy. Szczególnym wydarzeniem, co pozytywnie wpyno na przyspieszenie procesów i przeprowadzenie reform, byo ksztatowanie w skadzie Rady Najwyszej wikszoci parlamentarnej. W styczniu 2000 roku jej tworzyli deputowane 11 parlamentarnych grup i frakcji, a take niektóre deputowane pozafrakcyjne. Wikszo wspieraa dziaania rzdu Juszczenka. Przewodniczcym Rady zosta Iwan Pluszcz.

lata 2000

16 kwietnia 2000 roku odby si Ogólnoukraiski referendum z inicjatywy ludzi. Ponad 80% wyborców, którzy wzili udzia w gosowaniu, opowiedziali si za tworzenie dwuizbowego parlamentu, zmniejszenie liczby deputowanych z 450 do 300, likwidacj prawa immunitetu poselskiego, prawo Prezydenta przedwczenie rezygnowa uprawnienia Rady Najwyszej Ukrainy, jeli ona w cigu jednego miesica nie moe tworzy wikszo parlamentarn lub w cigu trzech miesicy nie jest w stanie zatwierdzi przygotowanego i podanego w ustalonym porzdku Gabinetem Ministrów projektu Pastwowego budetu Ukrainy. Jednak decyzja w referendum nie zostaa wcielona w ycie.

Wiosn 2001 roku Ukrain ogarn kryzys polityczny, zwizany z zabójstwem opozycyjnego dziennikarza Georgija Gongadze. Podczas ledztwa pojawiy si negatywne zjawiska w wyszych szczeblach wadzy. Wpisy majora Suby bezpieczestwa Ukrainy Melnyczenka, wykonane przez niego w gabinecie Prezydenta, wiadczyy o przynalenoci do tego i innych gonych zbrodni przedstawicieli najwyszych szczeblów wadzy. Stay si one przyczyn gonego "kasetnego skandalu", który znacznie obniy zaufanie ludzi do wadzy. Zostay zorganizowane masowe demonstracje i protesty w ramach akcji "Ukraina bez Kuczmy!", 9 marca 2001 roku nawet zakoczyy si starciami z policj. Jednak dopi swego, opozycja nie moga, ale autorytet wadzy by znacznie utrudniony, zarówno wewntrz kraju, jak i za granic.

Konsekwencj tego staa si przegrupowanie si politycznych w kraju w 2000-2001 roku, zwaszcza w przededniu wyborów parlamentarnych 2002 roku. W 2001 roku zosta wysany do dymisji cay rzd Juszczenka. To byo impulsem do powstania silnej opozycji. W okresie jesie-zima 2001 roku stao si tworzenie bloków wyborczych. Gównymi przeciwnikami w wyborach parlamentarnych byy opozycyjny blok "Nasza Ukraina" i blok od wadzy "Za jedyn Ukrain".

Wybory w marcu 2002 roku odbyway si w mieszanej wyborczej systemie. Na podstawie wyników gosowania czteryprocentn barier pokonali: blok "Nasza Ukraina" (23,55%), Komunistyczna partia Ukrainy (20,01%), Blok "Za jedyn Ukrain!" (11,79%), Blok Julii Tymoszenko (7,25%), Socjalistyczna partia Ukrainy (6,87%), socjaldemokratyczna partia Ukrainy (zjednoczona) 6,27%. Po raz pierwszy w historii niepodlegej Ukrainy komunistyczna partia przegraa pierwsze miejsce w wyborach.

Начало формы

Конец формы

Na pocztku pracy Rady Najwyszej nowej kadencji partii i bloky, którzy wygray w wyborach, utworzyy swoje frakcji. Do frakcji "Jedna Ukraina" weszo 177 deputowanych, "Naszej Ukrainy" — 118 deputowanych, KPU — 64, SDPU (o) — 31, BJUT — 23, SPU — 22; 12 deputowanych chceli zosta poza frakcj. Prorzdowe frakcji poprzez posów, którzy wybierani byli w okrgach wikszociowych, uzyskali wikszo w parlamencie, a tym samym niweloway zwycistwo opozycji.

Pomaraczowa rewolucja

Wybory Prezydenta Ukrainy w 2004 roku stay si przeomowymi w historii pastwa. Kandydatem od wadzy sta si aktualny Premier-minister Ukrainy Wiktor Janukowycz. Siy opozycyjne byy zgrupowane wokó lidera "Nasza Ukraina" Wiktora Juszczenka, byego Premiera w latach 2000-2001, zwolennika reform.

W wyniku gosowania 31 padziernika 2004 roku gosy podzielone w taki sposób: Wiktor Juszczenko (39,26% gosów), Wiktor Janukowycz (39,11%), Aleksander Mróz (5,82%), Petro Symonenko (4,97%). Taki rozkad nie wykazao zwycizcy, wic zostaa mianowana druga tura wyborów — 21 listopada 2004 roku. Po pierwszej rundzie wspiera Juszczenko wezwa Aleksander Mróz i Anatolij Kinach. Wiktora Janukowycza popara Natalia Witrenko. Gosowanie drugiej rundy odbyo si ze znacznymi zaburzeniami i oszustwami. Wydane przez CKW wyniki o zwycistwie W. Janukowycza znacznie róniy si od danych exit polls, którzy zeznawali w zwycistwie W. Juszczenka. Oburzeni takim stanem rzeczy wyborcy odpowiedziali na wezwanie opozycyjnego kandydata chroni swój wybór i ju wieczorem 21 listopada zebrali si na wiecu na centralnym placu Kijowa, majdanie Niepodlegoci. Nastpnego dnia mityng przerodzi si w masow pokojow akcj protestu, która trwaa do 8 grudnia 2004 roku i otrzymaa nazw "Pomaraczowa rewolucja".

Swoj decyzj z dnia 3 grudnia 2004 roku Sd Najwyszy Ukrainy uzna za niewane wyniki drugiej tury wyborów prezydenckich i wyznaczy przegosowanie drugiej tury na 26 grudnia 2004 roku.

Podczas Pomaraczowej rewolucji Ukraina znajdowaa si w centrum uwagi wiatowej prasy. Na przegosowanie na Ukrain przyjechaa rekordowa liczba obserwatorów midzynarodowych — okoo 12 tysicy osób. Przegosowanie 26 grudnia 2004 roku dao takie wyniki: za Wiktora Juszczenka gosowao 51,99% wyborców, a Wiktora Janukowycza — 44,21%. Inauguracja nowego Prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenka odbya si 23 stycznia 2005 roku.

2010 rok

17 stycznia 2010 roku odbya si pierwsza tura wyborów prezydenckich na Ukrainie, w wyniku którego zwycizcy nie stwierdzono. 7 listopada odbya si druga tura wyborów, w której zwycistwo z przewag w trzy procentu nad ówczesnym premierem Ukrainy Juli Tymoszenko odniós opozycyjny prezydent Wiktor Janukowycz. Jest to pierwszy w historii Ukrainy przypadek, gdy prezydent zosta wybrany na mniej ni 50% gosów wyborców.

11 marca zosta utworzony nowy rzd, na czele z Myko Azarowym. 21 kwietnia Wiktor Janukowycz podpisa porozumienie z prezydentem Federacji Rosyjskiej Dmitrijem Miedwiediewem o przeduenie okresu pobytu floty Czarnomorskiej Federacji Rosyjskiej w Sewastopolu do 2042 roku. 27 kwietnia t umow synchronicznie ratyfikoway Rada Najwysza Ukrainy i duma Pastwowa Federacji Rosyjskiej.

16 listopada 2010 roku rozpocza si Akcja protestu przeciwko kodeksu Podatkowego, w wielu miastach odbywaj si masowe wiece i protesty na Majdanie Niepodlegoci w Kijowie rozbity namiot. Na gównym placu stolicy zebrao si okoo 20 tysicy demonstrantów.

2012 rok okaza si kluczowy dla grup politycznych, które znajdoway si przy wadzy. W cigu roku rozwój polityczny okrela si wyborami parlamentarnymi, sprzecznym rozwojem gospodarczym i wzrostem spoeczno-gospodarczego ruchu.
Przywracanie mieszanego systemu wyborczego oznaczao powrót do dopomaraczowych oszustw procesu wyborczego na Ukrainie. Jak pokaza monitoring mediów, polityczna opozycja miaa znacznie mniejszy dostp do mediów, podczas gdy siy polityczne, którzy byy bliej do prezydenta, utrzymyway reklam na krajowych kanaach. Szereg midzynarodowych monitoringowych misji poinformowa o krycie konkurencji w wikszociowych wyborach. W raporcie misji ODIHR/OBWE midzynarodowi obserwatorzy powiedzieli, e wybory byy taki: "brak równych warunków, spowodowane przede wszystkim naduywaniem administracyjnymi zasobami, brakiem przejrzystoci kampanii i finansowania partii, a take brak zrównowaonego owietlenia mediów. Kampania wyborcza jest krokiem wstecz w porównaniu z najnowszymi krajowymi wyborami"; obserwatorzy ocenili gosowanie w dniu wyborów i pocztkowe obliczenia gosów "w zasadzie pozytywnie", tym nie mniej, w raporcie podkrelono, e podsumowanie wyników gosowania zostao ocenione negatywnie ze wzgldu na brak przejrzystoci.

Bez wzgldu na nieregularno obserwacji, Centralna komisja wyborcza zatwierdzia wyniki liczenia we wszystkich obszarach, z wyjtkiem wyników w piciu jednomandatowych okrgach. Zgodnie z t decyzj Partia regionów (208 czonków, mniej 226 niezbdnych dla wikszoci), Komunistyczna partia (32 uczestników) i grupa niezalenych deputowanych (okoo 30 czonków) utworzyli niestabiln wikszo parlamentarn.
Przeznaczenia w nowym gabinecie ministrów wykazay, e s zmiany w stosunku midzy biznes-grupami wewntrz Partii regionów. Zajmujc wikszo ministerialnych foteli przedstawiciele grupy prezydenta, wzmocniy kontrol nad przepywem rodków pieninych i organami cigania. Grupa Achmetowa utrzymuje pewn kontrol nad poszczególnymi sektorami gospodarki. Grupa Firtasza traci swój wpyw gospodarczy (zachowujc pewien wpyw w sektorze energetycznym), ale zdobywa coraz wiksz obecno w politycznym i media sektorze. Jednak wikszo wczeniej wpywowych grup biznesowych w Partii regionów staj si marginalne, e i przewiduje ewentualne przysze konflikty wewntrz partii rzdzcej.

Начало формы

Конец формы

Polityczna opozycja okazuje si w trudnych warunkach funkcjonowania. Z wieloma liderami w wizieniu i/lub w przymusowej emigracji, opozycja jest wykluczona z najwikszych procesów podejmowania decyzji.

Ekonomiczny rozwój Ukrainy wzbudza zaniepokojenie. Ukraina znalaza si w recesji w drugim póroczu 2012 roku, w wyniku wzrostu realnego PKB za cay rok wyniós zaledwie 0,2 procenta. Sabe wyniki gospodarcze w wyniku znacznego deficytu budetu w drugim póroczu 2012 roku: rzeczywiste dochody budetu centralnego zostay 33000000000 grywe (2,5% PKB) jest nisza ni pierwotny plan budetu, bo wzrost realnego PKB i inflacji byy nisze ni prognoza, na której budet zosta zaoony. Do koca 2012 roku, deficyt na rachunku obrotów biecych wzrosa do 8,4% PKB i rezerwy walutowe Narodowego banku Ukrainy (NBU) osabione.

Pojawienie si nowych politycznych sporów i pogbianie starych, zmniejszenie udziau spoeczestwa w procesie podejmowania decyzji, a take pogorszenie warunków ekonomicznych, stay si podoem dla rozwoju spoeczno-gospodarczego ruchu protestów na Ukrainie. Publiczne protesty szybko wzrosy w cigu ostatnich dwóch lat, pozostajc gównie niegwatowny. Geografia protestu zmienia si: teraz, gówne protesty odbywaj si w Kijowie, Lwowie, Odessie, Mikoajowie, na Krymie i w Doniecku. Ponadto, w przeciwiestwie do poprzednich lat, partie polityczne wzi na siebie wiodc rol w coraz wikszej liczbie spoecznych protestów, z wyran dominacj radykalnego nacjonalistycznego ruchu Swoboda.

Jeden z najbardziej znanych przypadków przygotowania do prezydenckich wyborów w sektorze mediów – zmiana wacicieli najwikszego ukraiskiego kanau telewizyjnego Inter. Teraz kana naley do grupy Firtasza. Zmiana ta natychmiast odbia si na równowagi w wietle wiadomoci politycznych. Zosta równie przeprowadzony bezprecedensowy konkurs na cyfrowe licencjonowania czstotliwoci. W wyniku tego konkursu, wikszo regionalnych firm straciy moliwo nadawania w formacie cyfrowym po 2015 roku, gdy telewizja analogowa zostanie zlikwidowana.

Начало формы

Конец формы