Пайдаланылан дебиеттер тізімі

Мазмны

Кіріспе......................................................................................................................1

I.Негізгі блім........................................................................................................4

1.1Баскетбол секциясыны маызы................................................................

1.2Баскетбол секцияны йымдастыру мезгілі................................................

1. 3 Баскетбол секциясындаы ойын техникасын йрету дістемесі............

1.3.1 Баскетбол секциясынды ойын техникасы...............................................

1. 3.2. Баскетбол секциясынды ойын тактикасы................................................

II. Практикалы блім:

2. 1Баскетбол оу – жаттыу сабаында оушыларды дене дайындыын дамыту.....................................................................................

орытынды..........................................................................................................

Пайдаланылан дебиеттер тізімі....................................................................

 

 

 

Кіріспе

азастан Республикасыны лемдік ркениетке, демократиялы дстрге ту жадайында адамзат оамыны асырлар бойы жинатаан жалпы ндылытар мрасына ден оюы, рухани-адамгершілік негізінде дене трбиесін сабатастыта дамытып, салауатты мір сру дадылары арылы дене мдениетін алыптастыру зектілігі артуда. Бл мселені шешде 2012 жылы 27 атарда азастан Республикасыны Президенті-Елбасы Н.. Назарбаевты «леуметтік-экономикалы жаырт-азастан дамуыны басты баыты» азастан халына Жолдауы жарияланды. Ондаы жетінші баыт: азастанда адами капиталды сапалы суі мазмнында «Білім беру жйесін жаырту барысында біз шін келесі іс-шараларды жзеге асыруды маызы зор» - деп арастырады. .

Біріншіден, оыту дерісіне азіргі заманы дістемелер мен технологияларды енгізу.

Екіншіден, педагогтар рамыны сапасын арттыруды маызы зор. Араулы педагогтік білім беруді лгі-алыптарын, мектептер мен жобалар оытушыларыны біліктілігін арттыруа талаптарды кшейту ажет. шіншіден, оу жастара тек білім беріп ана оймай, сонымен бірге оларды леуметтік бейімделу дерісінде пайдалана білуге де йретуі тиіс. кіметке мектеп оушыларыны функциялы сауаттылыын дамыту жнінен бесжылды лтты іс-имылдар жоспарын абылдауды тапсырды.

Тртіншіден, оыту дерісіні трбиелік рамдасын кшейту ажет.

Олар – патриотизм, мораль мен парасаттылы нормалары, лтаралы келісім мен толеранттылы, тнні де, жанны да дамуы, заа мойынсынушылы.

Бл ндылытар, меншікті андай тріне жататынына арамастан, барлы оу орындарында да сіірілуге тиіс деп жолдайды.

Сондытан жалпы орта мектеп оушыларыныозалу белсендігін дамыту, кпшілікті шылдануы шін спортты секциялар ру, сіресе, адамны озалу белсендігі техникалы ілгерілеу, апаратты жне телекоммуникациялы технологияларды даму мен білім беру жйесі салдарынан лсірегендігі азіргі тада зекті мселе. Гиподинамияны арынды суі мен дене дамуы кезеінде, яни балалы жне жасспірімдік шата адам денсаулыына айын кері сер етеді. Азаны тіршілікті амтамасыз ету жйесіні, жйке жйесіні, тірек-озалу аппаратыны жне т.б. алыптасуы мен дамуы дерісінде жинаталан кері былыстар мен бзылулар гиподинамияны серінен болаша рпаты, яни тым уалауда крініс тауып, адамны барлы кейінгі мырында денсаулыты нашарлауына жол береді.

Жалпы орта мектеп оушыларыны дене асиеттерін жан-жаты дамыту дене трбиесі сабаы мен баскетбол спорт йірмесін йымдастыру мен жйелі жргізудегі негізгі масат.

Баскетболда оушыларды дене асиеттерін арттыру жолдары.

Иілгіштікті трбиелеу.«Иілгіштік» ымы тірек - имыл аппаратыны морфоызметтік асиеттерін бейнелейді, ол оны топтарыны озалышты дегейін анытайды. Баскетболшыны имылды лкен лашпен орындау абілеті кп жадайда діс амалдарын жеіл жне еркін орындауды, оларды шапшандыы мен длдігін анытайды. Иілгіштікті дамыту дегейіні лшемі имылды е жоары лашы болып табылады. имыл лашы буындарды озалыштыына блшыеттерді, сіір мен оспаларды икемділігіне, блшыет кшіне, сондай-а, орталы жйке жйесі жадайына байланысты болады.

Баскетболда оушыларды иілгіштігін дамытуды негізгі міндеттері бл сапаны баскетбол талаптарына сай жетілдіру. Бірінші кезекте балтыр табан жне білезік-оспа буыдары озалтыштыыны лаюына назар аудару керек.

Иілгіштікке арналан жаттыуларды пайдалануда басты діс-айталау дісі. Баскетболда тыныу абілеті доп салу жне латыру имылдарына сйкес дамытылуы тиіс. Иы белдеуіні, білезікті, араны блшыеттер жиырылуы имыл дісін мегеруді иындатып, оны згергіштігі мен серін шектейді Жмсаты еркіндік пен айлакерлік баскетболшыа секіруде, сіресе ойыншы белсенді айталау рекетіне дайындалан стте онуда те ажет. Жоары дрежелі баскетболшылар детте тыныу нерін біледі, дістерді блшыетті тиімді озалысын амтамасыз ету шін, аландарын тиімді тынытырып, тек ажеттісін ана белсенді жмыса кірістіріп, жеіл жне еркін орындайды.

Тыныа білуді мегеру шін орындалуында алаа атынасы бойынша те жоары алыпта тран денені жеке бліктері тгелдей пайдаланылатын жне орындалуы дене салмаыны орташалыын ауыстырумен байланысты жаттыулар олданылады.

Ойын рекеттерін амтамасыз ететін блшыетті негізгі топтарын тынытыра білу баскетболда тмендегі жаттыулар кмегімен алыптасады:

- олды трлі бастапы алыптарында білезікті сілкілеу;

- тланы оа жне сола брып, олды еркін тсіріп сермеу;

- бір орынында секіру немесе олды еркін тсіріп тынытыратын жгіру;

- дене салмаын кезегімен бір аятан келесісіне тсіру, еркін аяты тізесін тез бгіп, ая шын еденнен ажыратпай;

- санды, екі олмен тсіру жне ктеру (балтыр мен табан еркін);

- еркін аяты еркін тербелтіп, бір аяпен орынында секіру;

- ол еркін тсілген, тланы ала иіп, тынытыра сілку.

Тыныа білуді жетілдіру шін психореттеуші жаттытыру табысты олданылады.

Кшті трбиелеу. Жаттыушыны сырты арсылытара арсы тру рекеті-кш деп аталады.. Ойын рекетінде осы дене сапалары баскетбол ойыныны дрыс дістеріне лайы белгілі біримыл дадысы шеберінде, имыл шапшандыымен йлестіріліп крінеді.

Блшыет кштерін крсету шарттары мен сипатына арай зіндік кш абілетін ажыратан жан (трмыс жадайында жне баяу имылда). Баскетболда жылдамды - кш абілеті маызды орын алады. Баскетболды 70% имылы жылдамды-кш сипатында болады. Алайда ораныс трысында, допты тартып алуда жне баса атты имылдарда едуір табанды кш ажет. Сондытан ойыншыны кш дайындыы жан - жаты болып, рі блшыет кшін трлі тртіпте дамытуы ажет.

Блшыет кшіні маызды трі аз уаыт ішінде шартпен ата адааланатын спортты жаттыуларды немесе ойына рекеті шін кшті крсету абілетін бейнелейтін уатты кш болып табылады. Кшті бл трін баскетболда оушылар секіруде, тез топ жаруда, уатты за доп беруде іске асырады.

«Абсолюттік» жне «атысты» кш ымы бар. Абсолюттік кш - бл адам з салмаына атыссыз андайда бір имылда крсететін шамалы кш. атысты кш - бл ойыншыны дене салмаына 1 кг-нан келетін кш шамасы. Баскетболшыны имыл рекетін амтамасыз ететін блшыет кші имылды биомеханикалы сипаттамасынан барынша ірі блшыеттеріні жмыстарын арастыратын иінтірек зындыы жне блшыет жмысын дамытуы ммкін ысым шамасына байланысты болады.

ысым клемі блшыетті физикалы ызметімен, имыл бірліктеріні белгілі бір саны жмыса ендірумен, блшыетке жіберілетін жйке импульсіні жиілігінен жне жмыса атысатын барлы имыл бірліктеріні кшін жптастыру дегейімен аныталады.

Баскетболшыны кш абілетін трбиелеу мына баытта болуы тиіс:

- блшыетті абсолюттік дегейін стап тру мен дамыту;

- е ыса мерзімде кшті барынша крсету;

- жмыс кшін имылды белгілі бір блігінде шоырландыра білуді алыптастыру;

- бір имылдан келесі имыла кшуде жоары кш крсету абілетін жасарту.

Азаа сері бойынша кшті дамытатын барлы жаттыуларды ойыншы денесіні лкен блшыет топтарыны кпшілігін дамытуа арналан глобальды жне наты имыла атысатын жмысшы блшыет топтарын дамытуа баытталан локальды деп блуге болады. Спортты йірмеде оушыларды дене асиетін дамытуды мына ережелері сынылады:

«жылдамды - кш абілетін дамыту шін жоары млшері 45% салматаы штангамен жоары екпіндегі жаттыуларды орындау, айталау саны - 8-12;

-.з кші абілетін дамыту шін шектіктен 70-85 %~а те салмапен баяу ырата 4-6 рет жаттыуларды айталау, жаттыу босасытуа арналан ыса мерзімдік зіліспен жасалады;

- кш тзімділігін дамыту шін орташа екпінде «бас тартана дейін» демалыссыз, з салмапен атарын 25-50 рет айталайды.

йірме сабатарында кшті дамыту шін згермелі жылдамды тртібіндегі тмендегіі жаттыуларды кеінен олданады: ауыр тыыздалан допты заа аяпен тебу жне итеру, тартылу, кеестік алаында белгіленген сызытан тора тсіру, арсылас олынан допты тартып алу жне т.б..

Оушыларды кешенді жылдамды - кш асиеттеріні бірі секіргіштік болып табылады, яни секіре доп салуды алан астында допты сараптауда, тартысты доп салуларды, т.б. орындаанда барынша жоары секіру абілеті.

Секіргіштікті крсетуді ерекше асиеттері мыналар:

- секіруді шапшадыы мен дер кезінде орындалуы;

- тік алыпта орыннан немесе ыса деуден секіруді орындау;

- олды жоары ктеріп, секіруді орындау;

- кш сынасу жадайында, секіруді бірнеше рет айталау;

- з денесін тірексіз жадайда басару;

- ону длдігі жне кенеттен баса имылдара дайын болу.

Баскетболда оушыны дамытуды негізгі ралдары орнынан жне ыса екпінмен жоарыа немесе зындыа трлі секірулер, секіру топтамалары, гимнастикалы жабдытар арылы секіру. Сондай-а, серпілумен орындалатын трлі жаттыулар болып табылады.

Кш жаттытыруын жеке жоспарлаанда трлі рольдегі ойыншыларда имыл рекетіні сипаты кш абілеттеріні даму дегейін де анытайтынын ескеру ажет.

Кш жаттыулары буындарды озалыштыын арттыруа жне босасытуа арналан жаттыулармен сйкестенуі керек. Кшті жетілдіру мен трбиелеуді негізгі дістері: шектен тыс салматы «бастартана дейін» айталап, барынша кш салып ктеру, айналымды жаттытыру дісі, кмекші серлер дісі, интервалды, жарысты дісі жатызылады.

Шапшадыты дамыту(жылдамды абілеті) шапшанды дене сапасы ретінде баскетболшыны имылды те аз уаыт аралыында орындау абілеті деп тсінеміз. Шапшадыкты крсетуді арапайым жне кешенді трлерін бліп арастыруа болады. арапайым тріне мыналар жатады: жай жне крделі реакциялар уаыты, жеке имыл мен имыл жиілігі уаыты.

Спортшыны жай реакциясы - бл алдын ала белгілі, біра ктпеген белгіге белгіленген имылмен жауап беру (мысалы, жгірудегі сре тартысты допты ойнатандаы секіру). Баскетбол шін озалмалы нысана жауап беретін (допа ріптесіне) крделі реакция мен бірнеше ммкін имылдан бір стте аталан жадайа олайлы біреуін тадауды талап ететін, тадау реакциясы тн. Білікті ойыншылар жадайды танып жне имылды зіне емес, оан деген дайынды рекеттеріне жауап беретін крделі де жай реакцияларды дамуыны жоары дегейіне жетеді.

Ойында детте шашпадыты барлы трлерін кешенді крсету талап етіледі, йткені олар оушыларды имыл рекеттерін райды жне доппен, допсыз жекелеген діс амалдарын жне оларды кешендерін орындауда озалыс шапшадыында бір амалды екіншісімен ауыстыру шапшадыын да крінеді. Баскетболдаы шапшацыты дамытуды айрыша ерекшелігі оны здіксіз згермелі жадайларда, бзушы ыпалдар негізінде крсету ажеттігі болып табылады. Сонымен шапша жауап беру маыздылыыны соы нтижесі жылдамдыты тез арттыру (срелік екпін алу), жоары жылдамдыа жету болып табылады.

Жылдамды абілеті доп салуда: доп беруді, жгіруді орындау шапшадыы мен тсілдік міндеттерді шешу жылдамдыы жатарында крінетін іс-рекеттер болып табылады.

Крделі реакцияларды трбиелеу шін озалмалы зата (доп, ріптесі), кенеттен крінген, згерген имыл жылдамдыына жне ойын жадайыны трлі згерістеріне жауап бері ажет жаттыуларды пайдалануа болады. Мысалы, тез топ жарудаы имылды басталуы шін аланнан шып шыан доп болуы ммкін.

Жоары имыл жиілігімен орындау соына арай шаршаан со жылдамды тмендемес шін жоары ырата шаын мерзімді жаттыуларды (10-20с) орындауды мегереді.

Срелік екпін мен ашыты жылдамдыыны жылдамдыы баскетболдаы шапшадыты іргетасы болып табылады, себебі оны астарында осы дене сапасыны келесі жатары пайда болады, мысалы, доп беру, жргізу мен алдап ту шапшадыы тез топ жару имылын орындау. озалыс жылдамдыын лайту тек ойыншыны жылдамды абілеттеріне сер етумен ана емес, Сондай-а, имыл дістерін жетілдіре отырып кш ерекшеліктерін трбиелеумен орындалуы да ммкін.

Баскетболдаы шапшандыты трбиелеуді негізгі ралдары шектеулі немесе шектен тыс жылдамдыпен орындалатын жылдамды жаттыулары болып табылады. Осы сапаларды дамытуа жрдемдесетін бірнеше дістемелік амалдарды келтіреміз:

- жеілдетілген жадайларда жаттыулар орындау (иаш жолда жгіру, аспалы салма трлерін пайдалану);

- иын жне арапайым жадайларда жаттыуларды кезектестіру, салматарды згерту;

- екпіндеп жгіру, кшбасшыны (ріптесті) ізінен жгіру;

- жаттыуларды орындау уаыты шарттарына шектеу ендіру.

Тзімділікті трбиелеу.Оушы азасыны дене жаттыулары за уаыт орындай алу жне шаршауа арсы рекет жасай алу абілеті. Тзімділікті дамытуда екі жолды масаттайды. Олар: жалпы жне арнайы. Жалпы тзімділік белгілі бір дрежеде баскетболшы азасыны жмыс істеу абілетін арттыра отырып, арнайы дайынды, оны ішінде арнайы тзімділікті негізін райды. Арнайы тзімділік йірмеде оушыларды барлы мшелері мен жйелеріні дайындыымен аныталады. Жне ол заа созылатын ойын рекеттерінде тсілдік-тактикалы амалдарды тиімді жзеге асыруын амтамасыз етеді.

Оушыны баскетбол спорт трінде жалпы тзімділігі мына баытта трбиеленеді:

а) жалпы жмыс істеу абілетін дамытатын жрек-ан тамыр жне тыныс алу жйелеріні функционалды ммкіндіктерін кеейту;

б) оушыларды тірек-озалыс аппаратын бекіту;

в) машытану жмыстарыны пайдалы клемін арттыруа алышарттар жасау;

г) арнайы тзімділікті дамуына сер ету.

Арнайы тзімділікті дамытуда біріншіден, арнайы машытану тзімділігін баскетболшы клемі жаынан жарыс жктемелерінен жоары арынды жктемені ктере алатындай етіп арттыру, екіншіден, осы сатыда барынша ммкін болатын жарыс тзімділігіне ол жеткізу ажет.

Спортты йірмеде жалпы тзімділікті дамыту шін циклді сипаты бар жаттыулар (кросс, жзу) бір алыпты, лкен жне ауыспалы арынды, аэробты баыты бар жаттыулар олданылады. Баскетболшы шін жалпы жне арнайы тзімділікті маызы зор. Оларды дрыс бірізді, жылдам жаттытыру сатыларына сйкес дамыту ажет.

Сонымен оушыларды дене асиеттерін трбиелеуде спортты машытандыру ілімі мен тжірибесінде жылдамды, иілгіштік, кштілік, тзімділік жне ептілік асиеттері арастырылды.. Оушыларды имыл-озалыс рекетіне жасалан талдау ойынны жоары жылдамдыпен жне шапша имылдармен, аялдаулармен, айналулармен орындалатын жылдамды-кштілік рекеттерінен рылатындыын крсетеді.

 

Баскетбол аылшын тілінен аударганда «basket» себет жане «ball» доп деген сзді білдіреді.Баскетбол камандалы спортты ойын,оны масаты арсыласты торын олмен доп тсіру,сонымен атар арсылас каманда допты салдырмау рекетін жасайды.

Орталы Американы ежелгі халытарыны доп ойыныны крінісі салынан сурет тапаннан кейін белгілі болды.Бл суретті кріністі казіргі кездегі баскетбола састыы болан жне Юкатан тбегінен трт брышты ала табылан.Алады оршаан таста соылан абыраны ортасында арама-арсы трілген.

Сонымен атар 1603ж Дитрих Брусты салынан суретінде де азіргі баскетбола састыы болан.

1818жылы Фата энциклопедиясында Флориада трындарыны ойыны жазылан,онда баанаа ілінген тора допты кздегені тр.

1891ж Джеймс Нейсмит 1-ші рет ойыны негізгі принціптерін растырды олар осы кнге дейін маызын сатады.

азіргі заман техникасы-ол кресті формасы мен дісіні тарихы даму орытындысы.Уаыт те келе,тсілдерді саны да згерді.р бір тарихи уаыт кесіндісі кп деген тымды тсілдерді сынды.Сондытан,зіргі заман дістеріні керекті арсеналын білуі ажет жне зіргі заманы е тиімді дістерді бастысын анытайтын ойыны даму тенденция арсеналын білуі ажет.

Жіктеу-ол белгідегі барлы дістер мен тсілдер блім мен топ бойынша таныталан белгі негізінде топтастыру.

Техника-ол ойынны тсілі,ойыншылардыораны мен шабуылда нтижені рекеттерін амтамассыздандырып,команда ішінде ойыншыларды бірігіп рекеттесуі мен арсылы крсетіп йымдастырады.

азіргі заман техникасы-ол кресті формасымен дісіні тарихи даму ортындсы.Уаыт те келе,тсілдерді саны да згерді.

Ойынны белсенді трде дамуы азіргі заман техникасыны алуан трлілігіне алып келеді.Ол ашы крсетілген динамикалы шабуылын сипаты жай жне рационалды,ауыспалы жылдамды пен шапшады,тиімділік пен длдікпен йлестіреді.

азіргі уаытта белгілі бір шарадаы тактика дістерді дрыс орындалуы сипатын анытайды,соны арасында озалыста трлі жаыдайдаы ойыншыларды зіндік бір ерекшеліктері пайда болып труы керек.

Баскетболды отаны Америка рама Штаттары болып есептелінеді. Алашы ойын 1891 жылы Массачусетс штатыны Спрингфилд аласында рылан Христианжастар ауымдастыыны оу жаттыу орталыында йымдастырылан. Сол кезде Канададан оныс тепкен жас малім, доктор Джеймс Нейсмит гимнастика трін ары арай жетілдіру масатында жаа ойын трін ойлап тауыпты деседі.
Баскетболды этимологиясы (basket – себет, boll -доп) деп жіктеледі. Алашында ойынды футбол добымен ткізген. Арада бір жыл ткен со Джеймс Нейсмит арнайы доппен оса, баскетболды алашы 13 ережесін ойлап тапан.1893 жылы баскетбола ызыушылар саны бірден кбейген. Ал, 1894 жылы жаа ойына ызыып, уестенушілер айтарлытай артан. Сол кездері АШ–та алаш рет ресми ережелер тіркелімге алынды. АШ-тан бастау алан баскетбол ойыны бірте-бірте Шыыс елдеріне таралды. Атап айтар болса, Жапония, ытай, Филиппин, солай-солай Еуропа елдеріне, Отстік Америкаа бет алды. Араа он жыл салып АШ-ты Сент-Луис аумаында американдытарды олдауымен бірнеше аладан ралан командааралы турнир тті. Сондай-а баскетбол 1924, 1928 жылдары олимпиада бадарламасынан орын алды.
Жиырмасыншы жылдары алашы лемдік кездесулер йымдастыра бастаан лтты баскетбол федерациялары жмыс жасады. Осылайша, 1919 жылы АШ, Италия мен Францияны скери командалары арасында турнир ткізілді.
1923 жылы Францияда йелдер арасындаы халыаралы кездесу тсауын кесті. Оан Англия, Италия, АШ-ты командалары атысан. 1932 жылы Халыаралы баскетбол федерациясы (FIBA) рылды.
ФИБА-ны алашы рамына 8 мемлекет енді. Атап айтса, Аргентина, Грекия, Италия, Латвия, Португалия, Румыния, Швеция, Чехословакия. 1935 жылы халыаралы Олимпиадалы комитет баскетболды олимпиада ойындары атарына осу жнінде шешім шыарды. 1936 жылы Берлинде ткен олимпиада ойындары аясында баскетболды бадарламасы дайындалды. Онда аталмыш ойын трін ойлап тапан азамат Д. Нейсм доданы рметті онаы болды. Теннис алаында ткен матча 21 ел атысты. Олимпиада тіп жатан кезде ФИБА- алашы конгресі тті. Онда халыаралы ойынны орта ережелері айындалды.
Ал, Ресейде баскетбол 1906 жылы алыптасты. Сол жылдары Петербор аласында "Маяк" ауымдастыы жмыс істеген. ауымдастыты гимнаст шеберлері алаш рет баскетбол командасын рып, кейіннен "Богатырь" оамына айналан. Алайда, 1917 жылы орнаан азан ткерісіне дейін баскетбол ойыны тек сол кездегі Ресей астанасы - Петерборда ана танылан. Ал, 20 жылдары бл ойын арынды дамыды. Бастапыда скери мектептерде жаттытырылан еді. Кп замай Мскеуинституты баскетболды денешынытыру факультетіні бадарламасына енгізілді. Бл оу ошаыны тлектері ксіби баскетболшы атанды. Ресей рамасы алаш рет 1923 жылы Бкілодаты денешынытыру мерекесіне орай кездесу ткізді. Сл осы кезде КСРО рыла бастаан еді.
КСРО–ны екінші біріншілігі 1924 жылы ткізілді. Ал, 1934 жылдан бастап КСРО-да баскетбол спартакиадасы ткізіліп трады.
1946 жылы ФИБА шеберінде жалпы одаты баскетбол секциясы абылданып, бір жыл ткен со ерлер командасы Еуропа біріншілігінде ба сынап, чемпион атанды. Ал, баскетболдан йелдер рамасынан олимпиадалы ойын 1976 жылы сарапа салынды. Олимпиадалы ойынны чемпиондары тмендегідей: 1976 ж. - КСРО, 1980 ж. - КСРО, 1984 ж. - АШ, 1988 ж. - АШ, 1992 ж.-Туелсіз достасты мемлекеттеріні рама командасы, 1996 ж. - АШ.
лем бойынша АШ- спортшылары мыты баскетболшылар деп саналады. Олар 1936 жылдан бері ткізіліп келе жатан барлы олимпиада ойындарында жеімпаз атанан. Ал, соы жылдары тылыс тапан тстары саусапен санаралытай. Мселен, 1987, 1988, 1990 жне 1991, 1992 жылдары американ ойыншылары стсіз ойын крсетіп, тылыс тапан.
1992 жылы олимпида ойындарына тек білікті спортшылардан жасаталан лтты баскетбол ауымдастыы шеберінде алаш рет жымды рама рылды. Бл Америкада Dream Team", «жымды арман» деп аталан. Оны рамында Барселон ойындарында 40 пайдан жинап, жеімпаз атанан Майкл Джордан, Мэджик Джонсон, Чарльз Баркли жне Ларри Берд алынды. Олар 1994 жылы лем чемпионатында, 1996 жылы Атланта олимпиадасында тырдан крінді.
Ал, АШ-ты йелдерден ралан баскетбол командасы 1992 жылы стсіздіктен кейін, олимпиадалы чемпион атаын 1996 жылы айтарып алды деген болатын.

1. Мен берген малуматты тексеріп шы, керегін жаз, жмыса кіргіз

2. азастандаы баскетбол тарихы...

3. Секцияны йымдастыру мезгілі

4.

1. 1 Баскетбол секциясынды ойын техникасы

Техника-ол ойынны тсілі ,ойыншыларды ораныс пен шабуылда нтижелі рекеттерін амтамасыздандырып,команда ішінде ойыншыларды бірігіп рекеттесуі мен арсылы крсетуін ймдастырады.

азіргі заман техникасы-ол кресті формасы мен дісіні тарихи дамуы орытындысы.Уаыт те келе,тсілдірді саны да згерді.р бір тарихи уаыт кесіндісі кптнген тымды тсілдерді сынады.Сондытан,азіргі заман дістеріні керекті арсеналын білу ажет жне азіргі замана е тиімді дістерді бастысын анытайтын ойынны даму техденсия арсеналын білу ажет.

Ойынны белсенді трде азіргі заман техниканы алуан трлілігіне алып келді.Ол ашы крсетілген динамикалы шабуыл сипаты жай жне роционалды,ауыспалы жылдамды пен шапшады,тиімділік пн длдікпен йлестіріледі.азіргі уаытта белгілі шарадаы техника дістерді дрыс орындалу сипатын анытайды,соны арасында озалыста трлі жаыдайа ойыншыларыны зіндік бір ерекшеліктері пайда болып р трлі,алуан трлілігімен сипатталады.Яни,барлы озалыстарды кмегімен р трлі дістер жзеге асырылады,ол былыан сипат болмай,белгі бар задылыпен алыпты жаыдайда айталанады,оларды топтастыруа жне жйелеуге болады.

Жіктеу-ол белгідегі барлы дістер мен тсілдерді блім мен топ бойынша аныталан белгі негізінде топтастыру.

Брын осындай барлы белгіні санына озалысты кинематикалы жне динамикалы рылымыны згешелігі,рекет сипатын белгілеуге атысты еді.рекетті сипаттау бойынша барлы озалысты екі лкен блімге блуге болады:Шабуыл техникасы мен ораныс техникасы.Оларды райсысына доппен жне допсыз орындалатын имылды ртрлі сипатты топтпар кіреді:ауысу техникасы,допа ие болу техникасы, допты менгеу техникасы жне тсілдерге арсы рекет.

Ауысу техникасы

Барлы ойын барысында баскетболшы кенеттен болатын,р трлі рекет орындауа дайын болуы ажет.Сондытан ол рдайым дайынды кезеде болуы керек,яни бл оан ажетті тапсырманы орындауа ммкіндік береді. Мны бастапы рлі ала 1.

Техника-ол ойынны тсілі,ойыншыларды ораныс пен шабуылда нтижелі ректтерін амтамассыздандырып,команда ішінде ойыншыларды бірігіп ректтесуі мен арсылы крсетіп йымдастырады.

азіргі заман техникасы-ол кресті формасы мен дісіні тарихи даму ортындысы.Уаыт те келе,тсілдерді саны да згерді.рбір тарихи уаыт кесіндісі кптеген тымды тсілдерді сынады.Сондытан,азіргі заман дістеріні керекті арсеналын білуі ажет жне азіргі замана е тиімді дістеріні бастысын анытайтын ойынны даму тенденция арсеналын білу ажет.

Ойынны белсенді трде дамуы азіргі заман техникасыны алуан трлілігіне алып келеді.Олашы крсетілген динамикалы шабуыл сипаты жай жне рационалды,ауыспалы жылдамды пен шапшады,тиімділік пен длдікпен йлестіреді.азіргі уаытта белгілі бір шарадаы тактика дістеріні дрыс орындалу сипатын анытайды,соны арасында озалыста трлі жаыдайдаы ойыншыларды зіндік бір ерекшеліктері пайда болып труы керек.Кез- кеген уаытта арсыласынан допты алуа дайын болу абілеттілігі мен бір алыпты жаыдайды сатау негізгі талап болып табылады.Бір алыпты жгіру ойынны ауысу жмсатыымен оны еркіндігімен ерекшеленеді.

Жлыну-тез шапшадау.Жлнуды кмегімен арсыласынан жлып алу жне баытты згерту іске асырылады.Жлыну шін жаын ашытыта жгіру олданылады.

осымша адам-имыл баыты бойынша бірінші тратын аяы баскетболшыны тік тру адамынан басталады.Бір уаытта жмса,айнымалы озалыспен екінші ая оан тартыла тседі.ораныста арсы рекетке тсілдерді олдануда олар ерекше ке пайдаланады.

Секіру-барлы йлесімді тсілдерменбірге олданылады жне оны еш арсы рекетсіз жне оны еш арсы рекетсіз жне тиімді орындауына жасы жадай жасайды.Секіру екі аяпен жне бір аяпен секіру болып блінеді.

Екі аяпен жлына секіру тік тру негізінде орындалады.Секіріс сл ана шамалап отырып аланан аяты бгілуімен оса алды ала жоары баытта серпілуі арылы орындалады.Секіріп жерге айтадан тскенде,тізкні бгілуі,жерге жайлап тсуге бір уаытта тік труына кмектеседі.Бір аяпен жлына секіріп ол тек жгіру кезінде орындалады.Жгіруді соы адамы жай адама араанда бір шама лкенірек болады жне алаа бірінші кше тиеді.Осы себептен отырысты табии жадайы алыптасады,бл аланан зін итеру кезінде керек.шуды жоары нктесінде бланан ая жайлап жерге тседі,сона баскетболшы толыымен зарады.Жерге тсу екі бгіліп жасалан аяпен жасалады.

Аялдау-бл діс,бір шама ауысуды тататуа ммкіндік береді,яни арсылыс топты уаытын немесе ене белсенді кедергісіз рекеттерді орындалу араашытыын туына ммкіндік береді.Аялдаманын екі тсілі бар:екі адам,секіру.Екі адаммен аялдау аялдамаа дейінгі соны адам жгірістен кейінгі лкен болдады,аяты айырылыстан кейін аялдамадаы баскетболшыны денесі біршама бір жаа арай ыысады,ол арсы озалыса байланысты болады. Жерге тсу аяты бгілуімен яни сл отырынырап орындалады.Екінші ая ала арай яни бастапы озалысты баытына арай ойылыды,баскетболшы тірек алан жаа арай брылыды.Тіреуші аяы амортизация функциясы мен озалысты жылдамдыын баяулату шін олданады.Жгірісті жылдамдыы коп болан сайын жерге ону кезіндеол атты бгіледі.Екінші адам тотату функциясын орындап денені еш бір алыптылыын жоалтпайды,тіреу шегінде бір алыпты стап тру мен амтамасыз етеді.

Секіру аялдау.Аланан денені итергенен кейін келесі жерге тскендегі жгіріс адамы,ал алдындаы тсіл сияты бірден екі аяпен орындалады.

Брылыстар арылы ойыншы допты арсылысынан орап ала алады жне де сол шарттар бойынша ойыншы арсыласына жаындай жне алыстай алалады.Брылыстар ала жне арта арай болады.Келесі ая брыла ара адам жасайды.Егер брылыс кезінде ойыншыны кеудесі ала брылса,брылыс ала арай болады,егер рекет арта арай болса,демек брылыс арта арай болады.Тіреу болатын аяты бгіліп трып тіке тербеліссіз ось айналасында айналуы негізгі талап болып табылады.

Допты билел техникасы.

Допты билеу техникасыны абылдануына тосып алы,ола беру,допты басару жне жгіріс жатады.

Тосып алу-баскетболисті допты басару тсілі.Стті тосып алу баса тсілдерді стті орындалуын амтамасыз етеді.Егер ойыншы з рекетін белгілепалмаса,доп бел жаа келіп тиеді.

Екі олмен тосып алу.Допты алу шін олдарды жарты шар трізді етіп доп сыйып нететіндей дгелек жасап,арсы шып келе жатан допа арсы тосады.Допты тосып алысымен келесі тсілді орындауа дайындалады.олды иілуі допты шу жылдамдыыны амортизациясын амтамасыз етеді.

олдар ертерек иелгіндіктен доп ола тигенде рылмауды керек.

Бір олмен тосып алу.Бл тсіл екі олмен тосу ммкіншілігі болмаан жадайда немесе келесі бір олмен орындалатын балса олданылады.Тосусоында келесі олмен тіреуге болады.олды допты шу биіктігіне арай сйкес ктереді.Допты шу траекториясын кріп баылау маызды шарт болып табылады.

олдан-ола беру-ойыншыларды бір-бірімен бірлесіп рекет ылуына жне допты тора жаындатуа кмек тесетін е басты тсіл.Оны орындауды трлі тсілдері бар,олар бастапы алыпа жне рекет згешегіне байланысты.Кез-келген олдан-ола беруді дайындау фразасы допты бастапы алпына келуін амтамасыз етеді.Негізгі фразаны рекетін керекті бет брыс пен допты шу жылдамдыын амтамасыз етеді.

олдан-ола беруді тпотастыруды оны алдыны алпына байланысты.Негізінде 3 рылым бар:

а) Негізгі алыптаы доп иытан биік жерде тосылады.Бл жаыдайда сауса бастары иін алдында немесе иінде сйеніп болады.Бл тсіл олды сл бгілуі жне білезікті кмегінен орындалады 2 жне 1 олмен допты жоарыдан беру жатады.

Екі олмен жоарыдан олдан-ола беру арсыласты белсенді арсы рекетіні олданылады. Бл жаыдайда доп бастан жоарыда,ал шынта алда болады.олды жай ана бгілуі арылы доп ойыншыны серігіне беріледі.Бір олмен жоарыдан олдан-ола беру допты бір білезіктегі негізі алпы.Алдыа арай жасалан рекет арылы ол бгіледі жне білезік допа шарпа тиуі арылы доп ола беріледі.

)Бастапы алыпта ол шынта бгілген алыпта допты стап трады.олдан-ола беру допты кеуде тстан латыру арылы олданады.Оан кеудеден екі олмен латыру,бір олмен иытан латыру сияты тсілдер жатады.Кеуде тстан екі олмен олдан-ола берілу.Бл тсіл алты метірлік ашытыта допты дл жне тез беруге ммкіндік жасайды.Бастапы алыпта доп кеуде тста трады.олдарды ала арай иілуі мен аятарды да сол уаытта иілуі арылы немесе алдыа бір адам білезіктерді белсенді рекеті арылы доп керекті баыта латырылады.Иы тсынан бір олмен олдан-ола беру.Бл тсіл едуір ашытыа тура латыруа ммкіндік береді.Бастапы алыпта допты бір олды білезігінде иы тсында стап трады.Екінші ол оны тіреуі болады.олды сермеу кезінде ойыншы беретін ола арай брылып айтадан брыланда ол иіліп доп керекті баыта арай латырылады.

б)Бастапы алыпта доп белден томенгі алыпта болады жне беріліс серлеу рекеті арылы орындалады.Осы принципке байланысты екі олмен тмене олдан-ола беру,бір олмен бас стінен олдан-ола беру рекеттері йымдастырылады.

Екі олмен тменен олдан-ола.Доп ке ашылан саусатар арылы жанынан артынан тосылады.Бір олмен тменен олдан-ола беру.Бастапы алыпта доп ойыншыны бір олыны білезігінде болады,ал олды алааны бйір тста болады.

Латыруа. Латыруа дайындалу жне крзенкеге дл тию ойын масатын райды.Латыруды длдігі кптеген факторлара байланысты,жасы техника болып табылады,ал баса факторларды теріс серін тмендетеді жне жлдік абілетін анытауа ммкіндік береді.

Крзекеге латыруды берілісті барлы тсілдері иен орындауа болады.Е кп тараан трі екі олмен кеуде тсынан латыру,екі олмен жоарыдан латыру,бір иыты тсынан латыру,бір олмен жоарыдан латыру.Екі олмен кеуде тсынан латыру.Негізі бір орында орындалады,алыс жне жаын ашытытан орындалан да серлі болады.Бастапы алыпта доп кеуде тсында болады.Аятарды біреуін сл ала ойу болады.Аятарды иілуімен атар,олар жоары арай тзу ктеріледі.Соы кезде ойыншыны денесі мен олдары жоарыа арай созылады.Екі олмен жоарыдан латыру.Доп басты стінде кеінен ашылан олда орналасады,алаан ала арай орнатылады,шынта барынша тмен тседі.Ая бгіліп дене жоары ктеріледі жне ол олды шынта тсыны бгілуімен бірдей тзуленеді.Осы рекет арылы доп крзенкеге жнелділеді.Бір олмен иы тсынан латыру орта жне жаын ашытытан шабуыл жасау шін олданылады.Бастапы алыпта доп иы тсында болады,олды басы ала аратылады.Доп астынан екінші олмен тіреледі.Аяты бгіп доп бар ол жоары жіберіліп,бір алыпты,жмса ректпен доп нысанаа латырылады.Соны кезде ол тегісімен созылып ,деніні ауырлы орталыы алда тран аяа ауысады.Бір олмен жоарыдан латыру арсы рекетте сері болып келеді.Допты дегеніне жеткізу шін ойыншы жоары секіріп,созылан алпымен,ашылан саусатармен допты жоары нктеде арсы алуы керек.Жмса рекетпен допты крзенкеге арай итеріп жібереді.

Секіріп латыру.Секіре латыру андайда болса тсілмен орындалады.Секіру шін ойыншы екі жне бір аяымен де жлына ктеріле алады.Баскетболда «секіре латыру» термині екі аятап секіріп бір немесе екі олмен жоарыдан латыру дегенді білдіреді.Бл жерде негізінен секіру мен латыру тйіседі.

Латыру шін бастапыалыпа екі жолымен шыуа болады:

1)Ойыншы бел тсындаы добымен тік трады.Содан кейін,секіріп допты бастапы алыпа алып келеді,секіруді жоаргы нктесіне жетіп,ол бгіліп нысанаа баытталады.Бл тсіл кбінесе егер латыру бастапы орында орындалса олданылады.

2)Ойыншы тік трып допты стап латыруа негізгі алыпта трады,содан со секіріп латырады.Бл тсіл кобінесе ойыншыны рекетінен кейін олданылады.

Жргізу(басару)-допты за стай алады соылау.Егер доп за олда трса,жгіру бітті деген сз.Допты жргізу шін сл бгілген аятара ауысып тру керек.Допты еркіндікте басару шін оны алды жата,бйір тсында стау керек.

арапайым басаруда доп айтадан ктерілгенде белге дейін не жоарыа жетеді.Тмендеген секіріспен басаруда допты алаа жаын жерде арсы алу керек.Мндай ойыншы аяын аттыра бгеді,допты соу кбіне колды басына жктеледі.

Допты иелену жне арсы рекет техникасы.

Допты иелену тсілдеріне аып алу,жлып алу жне аланнан секіргенде алу жатады,ол арсы рекет тсілдеріне адастыру,жлып алу,латыранда тартып алу жатады.

Бл тсілдерді ерекшіліктері арсы рекетті тсіліні тадауы,оны атарылу уаыты,рекет озгешілігі р ашан доп басаратын арсыласа байланысты.Оны рашан рекеті бірінші болып жасауа ммкіндігі бар.

аып алу-ораныс техникасыны е белсенді тсілдеріні бірі.Ол арсы шабуыл жасауа жне допты жргізуге ммкіндік береді.Оны арасында олдан-ола беруге,жргізуге арсы труа болады.олдан-ола бергенде аап алу.Шабуылушыа олдан-ола беріп жатан кезде ораушы оны жанына немесе арасына орналасады.Доп беретін адамны олынан шыанда денеде ала шып допты аып ала білу керек.

Жлып алу.Егер арсылас допты стап трып айналып жатанда жлып алса пайдалы,жлып алуды 2 тсілі бар:зіне арай жлу жне арсыластан ала-тмен жлылау.

зіне арайжлу арылы жлып алу.Ойыншы допты екі жаынан стап алып,жылдам рекетпен зіне арай жлып тез теріс арау керек.Ала тменге жлалау арылы жлып алу.Ойыншы допа бірден бас салып оны арсыласы жо жерге итереді.

Допты секіру кезінде ал.Бл тсіл те маызды жне те серлі.Ол кезде латыра шабуылла жне арсы шабуылдауа ммкіндік береді.Доп секіргенде екі жаты ойыншылары да тедей алыпта болады жне допты басаруды ойластырып трады.Допты алу шін бірінші болып алып шыып,жоары секіріп,допты стап алуы керек. Жерге тскенде аятарды кеінен ашып,шынтатарды шетке кіріп,допты кеудені астына тыу керек.Бл тсілді сттілігі допты алып лгеруге жне секіруге байланысты.

Тартып алу.Бл тсілді ойыншы орнында допты стап транда немесе жгіртіп жргенде орындауа болады.олдан тартып алу.Ойыншыны жанына стті рекет жасай алатындай немесе стсіздікке арта шегінуге болатындай алыпта жаындау керек.Шапша жне те аз уаытта тырыстыра стаан саусатармен допты бос жерге рып лгеру керек.Жгірту кезінде тартып алу.Доп басаран арсыласты шеттегі сызыа баыттап сл итермелеп допты жанынан тартып алады.

Алдынан тосу.Бл тсіл латыруа арсы олданатын тсіл.Допты латырып жатан ойыншыа жаындап,дл латырар кезде допта арсы шыу керек.

Тойтарыс беру.Бл тсіл допты тосуа немесе басау болмаанда олданылады.Допты латыруы олынан босаанын кре сала шапша ретпен допты шу траекториясынан алып лгеру керек.Бл тсілді сттілігі рекетті з уаыттылыына жне рект орындаушыны секіру биіктігіне байланысты.

 

1. 2 Баскетбол секциясынды ойын тактикасы

Ережелерді згеруі,физикалык дайындыкты дегейіні рдайым ктерілуі, кресті баскару формасыны рекеттенуі рашанда тактикаа байланысты. азіргі заманы тактика ртрлі жне куресті акыла онымдылыы, жасы туіне ммкіндік береді. Екі арсылас команданы физикалы жне механикалы дайындытарыны те болан жадайында, спортты кресті з жне арсыластарыны ммкіншіліктеріне сйкес йымдастыран команда жееді.

Тактика кптеген факторлара байланысты:команданы механикасы, оны ебек ету абілеті, психологиялы дайынды, стамды кшін олдана білу, арсыластара з ммкіндігін беру т.б.

Командаа ызметтерін бліп беру рекетіні йымдасуын амтамасыз етеді.

ызметті анытау ойыншыны з міндетіне жне рлін кз алдына елестетуге кмектеседі, азіргі уаытта ызметтерді тмендегідей блу масата сйкес келеді. Алдыны сызытаы ойыншылар(ортадаы, шеттегі шабуылшылар), арты сызытаы ойыншылар.

Ортадаы ойыншы ереже бойынша зын бойлы болады. Ол баріненде алана е жаын орналасады, сондытан ол шабуылды басарып, бітіре алады немесе ораныста крес йымдастыра алады.Алдыны сызыты шеткі ойыншылары крзенкеге шабуыл тасталады.

Арты сызы ойыншылары шабуыл йымдастырушыларды рлін ойнап тсілді ойын басару міндетін атарады.азіргі заманда ойыншыларды орындарын ауыстыра білу керек. Алдыны жне арты сызытаылар да дл солай. Уаытты ту шін орында трып алан ойыншыны ызметін атара білу керек.

Шабуыл тактикасы.

Жеке рекет – бл тактикалы рылысты сттілігіні негізі. Оны сері ойыншыны дл уаытында, рационалды трде рекет жасай білуіне байланысты. Тактиканы негізгі дісі – физикалы дайындыа байланысты емес, ол ойыншыны тактикалы біліміні болуы, рекетт белсенділігіне, алада жан табуа, арсыласты алады білуге байланысты. Жеке рекет доппен, допсыз болуы ммкін.

Бл рекет масата кздеген жне серлі болуы керек. Сондытан орындалатын рекет, тез жне арсыластан брын болуы керек. андай жадай болса да арсыласты шатастыра білу керек, ол шін рекетті білдірмей жасау керек. Ол шін кей рекет дістерді тактикаларын білу керек. шып келе жалан допты орында тоспай арсы алдына шыу керек берілістер атты,тез жне жасырынды трде болуы керек.Егер рекет йлесімді орындалса,сер болады.улы рекет деп кіл аударатын жне шын рекеттердін жасыруын айтамыз.улыта екі сала бар:кіл аударатын рекет,наыз рекеттер.

Топтаса жасалатын рекеттер.олданылатын барлы тактикалырекеттері 2-3 адамнан трады команданы рекеттілігін територияны олдану,зара орналасу жне з ара кмектесу райды.Екі ойыншыны рекеттестігі.рекеттестікті екі трі бар:»Бір де бір шы» жне серігіне кмектесу «тосауыл».»Бір де шы»-рекеттескен територияа блу,дара орналасудан трады.Допты беріп айтадан алу пазициясын алу керек,оны ораншыны кзі ауан кезде жасау керек.»Бер де шы» рекеттестігінде масата кзделген шешім абылдануы мжбр жаыдайлар тууы ммкін.Егер екі ойыншы арсыласып,оны бірі доп шін крессе,арсыласы оны серігіні кілін аударуы керек.Ал з серігіне допберуге олайлы жаыдай жасау керек.Егер рекеттестік ала ортасында болас,онда олара диагональді баытта болу керек.

«Тосауыл»-бл рекет серікке кмектесуден трады.Тактикалы белгілер бойынша тосауыл берілген тапсырманы орындау масатына арай блінеді.»Латыруа тосауыл» серікті латыруа арсыласудан босатады.»Кету шін тосауыл» доп стаан серігіне арсыластан ашып тылуа кмектеседі.»Шыу шін тосауыл» серігіне допты тосуына кмектесу.

ш ойыншыны рекеттестігі.ш ойыншыны рекеттестігіне»ш брыш»,»штік»,»кішігірім сегіздік»,»айаса шыу»,»екіленген тосауыл» жатады.»ш брыш»-рекеттестікте ш ойыншы ш брыш трінде трады.Ол ауысумен немесе ауысусыз орындалады.Егер олар шегінсе добы бар ойыншы озіне мкмек срап,допты серігіне беру керек.

«штік»-«енгізу» жне «иысу» тосауылына негізделген рекеттестік. Бл тсіл берік аморлы жасайтын ораушыны саны бірдей боланда олданылады.»Кішкене сегіздік» – бл рекеттестікке ойыншыларды журу жолы 8 санын еске тусіреді. Коп айталауларды нтижесінде ораншылар тосауыла тседі. » иылыс шыу» –

» айшыласу» тосауыла негізделген рекеттестік. рекеттестікті басында ойыншылар » шбрыш» жасайды. Екі ойыншы шбрышыны негізін алап, 3-ші ойыншыны алдын ояды. Нтижесінде шіншіге ораушы сотыысады, содан олар шабуыл жасай алады.

Командамен жасалатын рекет. Командалы рекет жй жне серлі комбинациядан трады. Баскетболда шабуылды екі трлі топтаса жасалу рекеті бар: екпіндікпен шабуылдау,позициямен шабуылдау.

Екпіндікпен шабуылды екі трі бар: «шапша жару» жне «энеолондап жару». Баытталан шабуыл. Бл шабуылда екі жйе бар:»ортрдаы ойыншы арылы» немесе «ортадаы ойыншысыз». райсысыны з нсаулары бар. Ортадаы ойыншы арылы баытты шабуылды негізгі жйесі. Ол ортадаы ойыншыны, ызметін атаратын ойыншылар. Санына арай неше трлі нсалары бар. Ортадаы ойыншы бойы зын боландытан арсыластарына ауіпті. Оны міндеті кбіне соы стте алып шабуыл жасау болады. Ол шін ол еркін алдыру команда ойыншылары шашылып тру керек, сонда арсыластарды кілі блінеді. Шабуыл тек ортадаы немесе баса да ойыншылар арылы жасалу ммкін. Ортадаы арсыластарды кілін бліп серіктестеріне кмектесе алады.

«Ортадаы ойыншысыз шабуыл» – бл шабуыл ортада наты ойыншы болан жадайда олданылады.

орау тактикасы.

Жеісті е басты шарты – арсылас шабуылшымен стті жасалан крес. з крзекесіне еш доп жолатпай жеуге болады. ораныстаы команда рекеті шабуыла жауап болып табылады.

Тапсырманы орындау шін команда тек з крзекесін орап оймай шабуыл да жасау керек. ораныс рашан екі ызмет атару керек: бзу жне ру, шабуыл жасауа ммкіндік ру.

Жеке рекет. р ойыншыны дрыс шешім абылд