Ынталандыру және тежеуші салық саясаты. Лаффер қисығы

Салық өсімі үш түрге бөлінеді. Бірінші түрі - прогрессивтік салық өсімі. Мұнын, мәнісі - табыстың өсуіне қарай салық өсімінің мөлшері өседі. Екінші түріне салық осімінің пропорңионалды өсімі жатады. Үшінші түріне регрессивті салық өсімі жатады. Регрессивті салық өсімі біздің елдегі салық заңдылықтарында қолданылмайды. Бұл өсім кері прогрессивті жзне оның мәиі салық өсімі мөлшерінің ұлғаюуын табыстың азаюымен түсіндіріледі.

Прогрессивтік салық туралы әңгіме еткенде, ғалымдар жогары (көтеріңкІ) табыс салығы фирма мен тұрғындардың іскерлік белсенділігін темендетпей ме деген күдікті жиі айтады

Американ экономисі Артур Лаффер 80 жылдардың басында осы мәселені қарап, мынандай ой түйген: салық өсімінің жоғары болуы адамның экономикалык белсенділігін бәсеңдетіп, оларды салық төлеуден кашуга игермейді. Қызмет жасау арқылы табатын табыстың өмір сүруден гөрі олар жәрдем - ақыға өмір сүргенді жөн санайды. А.Лаффердің атағын ресторанда салфеткаға салған «Лаффер қисығы» шығарды.Лаффер қисығында салық өсімі 0-ден 100%-ға өскенде,салық түсімі максимальды деңгейде көтеріліп,онан соң 0-ге дейін төмендейді.

61.Экономика ақша ұсынысы және ақшаға сұраныс. Ақша массасы.Монетарлықереже.Ақша ұсыныс: ақша мультипликаторы көмегімен есептелінеді. Ақша мультипликаторы –бұл артықрезервтің бөлігі, оны айналымдағы ақша массасның және мерзімсіз салымдардың сомасыныңкөбеюі үшінжаңа зайымдар ұсыну жолымен коммерциялық банктер жүйесі қолдана алды. Ақша мультипликаторы, ақша базасының өзгеру жағдайына ақша массасы көлемнің неше рет өзгеретіндігін көрсетеді. Ақша мультипликаторы ақша ұсынысы және ақша массасын реттеудегі болжам үшін қолдалынады . Бұл процесте басты рольде –Орталық банк ойнайды. Нарықтағы ақша массасы және тауар мен қызмет көрсету массасының қатынасы ақшаны сатып алу қабілеттілігін анықтайды.Ақша нарығыныңекінші компаненті- сұраныс.Ақшаға сұранысты талдау кезіндегі әр түрлі теориалық тәсілдер кездеседі. Басынан, монетарлық тәсілді қарастырайық .Монетаризм(ағылшынша money- ақша )-экономикалық консепция, айналымдағы ақшаны қарастырады.Монетаризм 20 ғ. 50-ші жылдарындаболды, ал терминнің өзі К.Бруннердің «Ақшаның монетарлық саясаттағы ролі» деген еңбегінде алғаш рет найда болды.Осы бағыттың туынды бастаушысы –Гервинг Фишер.Монитаризмнің кең ауқымды таратылуы 70 жылдары қамтиды. Батыста қазіргі заманның монитаризм лтдері-М.Фридмэн ,ал Қазақстанда – О. Жандосов саясатта қолданды.Қысқаша айтқанда, монитаризм екі түрлі тезиске саяды. 1.Ақша экономикада басты ролді ойнайды.2.Орталық банк ақша ұсынысына, яғыни айналымдағы ақша санына әсер ете алады.Ақша массасы– қолма-қол және аударым ақша нысанындағы щаруащылықта бар барлық ақша құралының жиынтығы , ол сонымен қатар , қор жинау , төлем және айналым құралының қызметін атқарады.Басқа да рынок секілді , ақша рыногында да, ақшаға сұраныс пен ұсыныс болады.

61.Экономика ақша ұсынысы және ақшаға сұраныс. Ақша массасы.Монетарлықереже.Ақша ұсыныс: ақша мультипликаторы көмегімен есептелінеді. Ақша мультипликаторы –бұл артықрезервтің бөлігі, оны айналымдағы ақша массасның және мерзімсіз салымдардың сомасыныңкөбеюі үшінжаңа зайымдар ұсыну жолымен коммерциялық банктер жүйесі қолдана алды. Ақша мультипликаторы, ақша базасының өзгеру жағдайына ақша массасы көлемнің неше рет өзгеретіндігін көрсетеді. Ақша мультипликаторы ақша ұсынысы және ақша массасын реттеудегі болжам үшін қолдалынады . Бұл процесте басты рольде –Орталық банк ойнайды. Нарықтағы ақша массасы және тауар мен қызмет көрсету массасының қатынасы ақшаны сатып алу қабілеттілігін анықтайды.Ақша нарығыныңекінші компаненті- сұраныс.Ақшаға сұранысты талдау кезіндегі әр түрлі теориалық тәсілдер кездеседі. Басынан, монетарлық тәсілді қарастырайық .Монетаризм(ағылшынша money- ақша )-экономикалық консепция, айналымдағы ақшаны қарастырады.Монетаризм 20 ғ. 50-ші жылдарындаболды, ал терминнің өзі К.Бруннердің «Ақшаның монетарлық саясаттағы ролі» деген еңбегінде алғаш рет найда болды.Осы бағыттың туынды бастаушысы –Гервинг Фишер.Монитаризмнің кең ауқымды таратылуы 70 жылдары қамтиды. Батыста қазіргі заманның монитаризм лтдері-М.Фридмэн ,ал Қазақстанда – О. Жандосов саясатта қолданды.Қысқаша айтқанда, монитаризм екі түрлі тезиске саяды. 1.Ақша экономикада басты ролді ойнайды.2.Орталық банк ақша ұсынысына, яғыни айналымдағы ақша санына әсер ете алады.Ақша массасы– қолма-қол және аударым ақша нысанындағы щаруащылықта бар барлық ақша құралының жиынтығы , ол сонымен қатар , қор жинау , төлем және айналым құралының қызметін атқарады.Басқа да рынок секілді , ақша рыногында да, ақшаға сұраныс пен ұсыныс болады.

62.Несие және банк жүйесі.Банк түрлері, олардың экономикаға атқаратын қызметтері.Қарыз нарығы - қаржы нарығының бір бөлігі.Ұдайы өндіріс процесіне уақытша қатысуға пайдалану үшін бос қалған ақша қорлары өткізу объектісі міндетін атқарады.Қарыз нарығы бос қалған ақша қорын қайта бөліп,жаңадан ақша ресурстарын құрайды.Бұл жаңа ресурстардың жеделдігіне, төлем қабілеттілігіне ж/е қайтарымдылығына жағдай жасайды.Банк ұсынатын несиелер - қысқа,орта,ұзақ мерзімді болып жіктеледі.Қысқа мерзімді несиелер бір жылға беріліп,айналым қорларын қалыптастыруға жұмсалады.Орта мерзімді несие 2-3 жылға жаңа құрылысқа, өндірісті техникалық қайта құрыландыру ж/е жаңғыртуға, жаңа техника мен технологияға бріліп, оларды 3 жылда қайтарымыболуы міндетті.Ұзақ мерзімді несие 10 жылға одан да көп уқытқа беріліп,кәсіпорынның негізгі қорларын ұлғайтуға жұмсалады.Несиенің а)банктік ә)чектікб)коммерциялық в)тұтыну г)халықаралық түрлері бар.Банктік несиеде клиент векселі дисконттанып,оған есепшот ашылады.Есеп-шотқа дисконтталған векселің құқы салынады.Чектік несиеде банк қарыз сомасын ұсынады.Осы сала көлемінде клиент төлемдерді өтеу үшін чек жазып береді.Белгіленген уақыт мерзімінде қарыз өтелуі қажет.Коммерциялық несие төлемдерді төлеуді созу үшін ұсынылады.Бұл несиені банк кәсіпорыннан уақытқа мұқтаждығы үшін береді.Тұтыну несиесі тұтынушыға тауар мен қызмет төлемдерін соза орындау үшін қажет.Халықаралық несие сыртқы экон-қ байланыстарға қызмет жасайды.Біздің елімізде банк жүйесіне а) ұлттық банк ә) коммерциялық банктер бар.Банк ресурстарын −өз капиталы және клиенттер салымы немесе депозиттер жатады.Соңғы 10-15 ж. Банк қызметінде операцияның жаңа түрлері белең ала бастады.Олар : лизинг, факторинг, қаржы−−трастық операциялар.Лизинг−уақытша пайдалануға алу, беру.факторинг−банк өз клиентінен құқықты сатып алып, оған ақшалай қарыз болғанддарды өндіреді.трастық операциялар−коммерциялық банк жеке тұлғаға мүліктерін басқару жұмысын атайды.Келісім бойынша банк өз клиеттерінің қаржысын басқарады. Бұл қаржылар акция, облигация басқада бағалы қағаздар болып салынады.Қазіргі кезде ҚР−да коммерциялық банктер қаржы трастық операцияны жасауға енді−енді кірісуде.

63.Ақша несие саясаты. Ақша несие саясатын іске асыру құралдары.Қазақстан Ұлттық банкі мемлекеттік ақша-несие саясатын анықтайтын және жүзеге асыратын орган болып табылады. Қазақстан Ұлттық банкі ақша-несие саясатының басты мақсаты: ұлттық валютаның тұрақтылығын, яғни оның төлемқабілеттілігі мен басқа шетел валюталарына қатысты тұрақтылығын қамтамасыз етуді көздейді.Ақша несие бұл айналыстағы ақша несие жиынын, несие көлемін , сыйақы мөлшерлемесін өзгертуге, жалпы банк жүйесінің қызметін реттеуге бағытталған шаралар жиынтығы.Мемлекет нақты салалық және аймақтық мәселелерді шешу үшін арнайы мемлекеттік бағдарлама негізінде мақсаттық жеңіл несиелер береді. Ол арнайы бюджеттен тыс даму қорын құруы мүмкін. Несиені реттеудің төмендегідей түрлері жиі қолданылады:а) экономикалық банктің есептеу ставкасын өзгеруі;б) «ашық нарықтағы опреация»

64-65.билетЭкономикалық өсу ұғымы және оны өлшеу. Экон-лық өсу үлгілері және типтері, факторлары. ҚР экономикалық өсу факторлары.Экономиканың өсуі көбінесе тұтынудың жаңа түрлерін қанағаттандыру қабілеті болып табылады. Қазіргі таңда экономикалық өсу деп өндіргіш күштердің ұзақ мерзімдік дамуымен байланысты өндірістің нақты көлемінің табиғи дәрежесінің ұзақ мерзімдегі өзгерістерін айтады. Яғни , өндірістің потенциалдық көлемінің өсуі талдаудың пәні болып табылады.Экон-лық өсуді есептеу екі жолмен жүргізіледі: жалпы ұлттық өнімнің пайыздық жылдық өсуі қарқынымен және осы көрсеткіштердің халықтың жан басына шаққанда өсуімен есептеледі.Жыл сайынғы қоғамдық өнім көлемінің өсуі ұлғаймалы ұдайы өндірістің экстенсивті немесе интенсивті типі негізінде дамиды.Экстенсивті типте өнім шығаруды екі есе арттыру үшін жұмыскер саны және және өндірістік қорлары екі есе ұлғаюы қажет.Ал интенсивті типінде осындай нәтижеге жұмыс күшін және өндірістік қорларды дұрыс қолдану арқылы қол жеткізуге болады.Сұранымның өсу жағдайында табиғи ресурстар мүмкіндігі мәселесі одан әрі қиындай түседі, сондықтан экон –лық өсу бірқатар факторларға байланысты:-табиғат ресурстарының саны мен сапасына; -еңбек ресурстарының саны мен сапасына;-капитал ресурстарына ; -қолда бар технологияға;

66.Мемлекеттің сыртқы саудадағы протекционисттік және еркін сауда саясаты. Сыртқы сауда саясатын жүргізу құралдарыХалқаралық сауда- бұл әлемдегі барлық елдердің сыртқы саудаларының жиынтығын көрсететің халқаралық қатынастар жүйесі.Мемлекет протекционизм және еркін сауда саясатын жүргізу арқылы экспорт және импорт қатынасын реттейді .Протекционизм – бұл импортты шектей отырып,ұлттық экономиканы шет ел тауарларынан қорғауға бағытталған саясат.Фритредер- еркін сауда саясаты.Протекционизм саясаты келесідей бағыттарда жүргізіледіИмпорт кезінде жоғары кеден алымы бар және экспорт кезінде төмен мөлшердегі кеден салымдары;Тарифтік барьерлер: контингентирлеу, лцензиялау, мемлекеттіки монополияЕлдің ағымдағы сыртқы экономикалық жағдайын төлем балансы арқылы көруге болады.Төлем балансы – бұл шет елге төлем мен бір уақыттағы шет елден түскен кірістің қатынасы. Оның іргетасын сауда балансы құрайды.

67.Қазақстанның сыртқы саудасы 2008 жылы Қазақстанның сыртқы сауда көлемі 109,1 млрд АҚШ долларын кұрады. Оның 65%-ы экспортка тиесілі болды. Еліміздің сыртқы саудасының географиялық құрылымы соңғы онжылдықта едәуір өзгеріске түсті. Кейінгі жылдары Қазақстан импортында ТМД елдерінің үлесі артты, экспортта Еуропа елдері жетекші орын алады. Экспорттың географиялық құрылымында салықтық жеңілдіктерге ие офф-шорлық зоналардыңүлесі артуда. Өйткені Қазақстаннан мұнай мен түсті металдар сатып алатын ірі компаниялардың кейбіреулері осындай аумақтарда тіркелген.. Қазақстанның сыртқы саудасының тауарлық қцрылымы соңғы жылдары экспорт пен импорттағы жеке тауарлар үлесінің артуына немесе кемуіне байла- нысты едөуір өзгеріске түсті. Басты экспорттық өнім — мүнай және газ конденсаты 1995 жылы 793 млн АҚШ доллар көлемінде сыртка сатылса, 2004 жылы бұл көрсеткіш 11417 млн АҚШ долларына жетті. Керісінше осы уакыт аралыгында кемірді сыртка сату көлемі екі еседей кысқарды. Соңғы бес жылда машиналар мен жабдықтар, көлік күралдарын сатып алуға жүмсалған каржы екі есе артты; табиғи газ бен электр энергиясын сатып алу көлемі бірнеше есеге кыскарды. Сонымен, дцниежцзілік сыртқы сауда — халықаралың географиялық еңбек бөлінісі негізінде ірлттық шаруашылыцтарды өзара байланыстыратын маңызды сала; Қазақстанның сыртқы саудасы осы курделі жуйенің қурамдас бөлігі болып табылады.

68.Капитал миграциясы. Тікелей және қоржын түріндегі шетел инвестициясы.Әрбір экономикалық мектептерде капитал әр түрлі түсіндіріледі. Бірақ ең басты бағыттары төмендегілертабылады.1)заттықнемесенатуралдықконцепция;2)ақшалай немесемонетарлық концепция;3)“адам капиталы” теориясы. Жеке ұдайы өндіріс – тауар өндіру және табыс табу мақсатында факторлардың өндірістік бірігуінің үздіксіз қайталанатын процесі. Ұдайы өндіріс капитлдың ауыспалы айналымынан басталады. Капиталдың ауыспалы айналымы - өндіріс факторлары құнының нәтижесінде оның үш сатыдан өтетін және өндірістік, ақшалай және тауар формаларын қабылдайтын өндірітік және айналым сфералары арқылы қозғалысы.Негізгі капитал құнының қызмет ету мерзімі кезінде өндірілген тауар құнына көшу процесі және оның амортизациялық қорда шоғырлануы амортизация деп аталады.Амортизациялық қор өндірістік циклдан табиғи және рухани тозуына байланысты шығып қалған негізгі капиталдың элементерін қалпына келтіруге арналған. Амортизация нормасы – амортизациялық аударымдадың жылдық сапасының негізгі өндірістік капиталдың орташа жылдық құнына процентпен көрсетілген қатынасы.Капиталды шетке шығару мына нысандарда жүргізіледі:1.өнеркәсіп, сауда т.б. кәсіпорындарына тікелей инвестициялар ;2.портфельдік инвестициялар (шетелдік облигацияларды, акцияларды және басқа да құды қағаздарға алу үшін);

69.ҚР шетел инвестицияларыШетелдік инвестицияларын тарту саясаты 1991 жылдан басталып, оң нәтижелер беруде. Шетел капиталын басқаратын Қазақстан эксимбанкі, сырттан қарыз алу жөніндегі комитет және инвестициялар жөніндегі комитет тәрізді органдар құрылды. Сөйтіп Қазақстанда шетел капиталы үшін қолайлы ахуал ққалыптасты. Шетел инвестицияларын тартудың басты бағыттарына тіршілікті қамтамасыз ету салалары мен экспорт бағдарындағы өндірістер – мұнай-газ және мұнай – химия салалары , электр энергетикасы , металлургия , коммуникация және де Қазақстан дәнді дақылдапр , жүн , мақта т.б. ірі өндіруші болу себепті, ароөнеркәсіп кешені жатады. Мұнай-газ саласында күш-қуат мұнай мен газ өндіріп , экспорттқа шығаруды арттыруға сыртқы мұнай құбырлары мен ішкі газ құбырларын салуға жұмсалады. Шетелдік инвестицияларды тартудың маңызды көзі- потрфель инвестициялары . Олар ірі корпорациялардың , мемлекеттік және жекеменшік банктердің облигациялық қарыздарын қаржыландырады. Қаржы емес активтерге жұмсалған инвестициялар мынадай элементтерді: негізгі капиталға жұмсалған инвестицияларды , материалдық айналым қаражаты қорын толтыруға жұмсалған инвестицияларды , өндірілмеген және материалдық емес активтерге жұмсалған инвестицияларды , басқа да қаржы емес активтерге жұмсалған инвестицияларды өзіне қосадыШетелдік тікелей инвестицияның өсу себептері және күтілетін үрдістері түралы мыналарды айтуға болады. Халықаралық капитал жылжуының негізгі қатысушылары жеңілдікті инвестициялы режиммен ерекшелінетін елдерге емес,нарықтық үдерістер белсенді дамыған елдерге жатады. Бұл себептерге келесілер жатады: бәсекенің қысымы, жаңа технологиялар , жекешелендіру , үкіметтің қолдауы. Сонымен қатар инвестициялар келуіне белсенді әсер ететін аймақтық елдер тобын атауға болады : ЕО, НАФТА, АСЕАН, АТЭС,МЕРКОСУР. Себебі, олар бизнестің ғаламдануына,барлық деңгейде салыстырмалы инвестициялық режим әзірлеу және қолдануға жағдай жасайды. Әлемдік экономикадағы Қазақстанның интеграциялық қозғалысы жыл өткен сайын артып келеді . Мәселен, 2001 жылы шетелдік инвесторлармен 16 келісім – ьшарт жасалып , 817 млн . Ақш доллары көлеміндегі капитал ел экономикасына араласты. Бұл – 200 жылға қарағанда 7.6 есе , 1999 жылға қарағанда 1.4 есе көп . Шетел алпауыттарының Қазақстан бюджетінің жыртығын жамауға себін тигізуі ел экономикасына шетелдік инвестицияны тартудың халықаралық нормаларына сәйкестендіруге , яғни жетілген ұлттық заңнаманың жемісін көруге болатынына үміт ұялатады. Айталық , ел өнеркәсібінің өркен жаюына бағытталып жатқан шетелдік инвестицияның жалпы көрсеткіші капиталдың 31 пайызын құрап отыр.

70. Қазақстан Үкіметі ДСҰ-ға кіру — елдің сыртқы экономикалық саясатындағы басымды бағыттардың бірі деп біледі. Қазақстанның ДСҰ-ға кіру жөніндегі жұмысшы топқа осы ұйымның 38 мемлекеті кіреді, сонымен бірге нарыққа тауарларды шығару жөніндегі келіссөздерге 14 ел, ал қызмет нарығына қатысты 10 ел қатысады.Келіссөздер Женевада орналасқан ДСҰ Хатшылығында көпжақты және екіжақты негізде жүргізіліп келеді. Бүгінгі таңда қазақстандық делегация төрт негізгі бағыттар бойынша келіссөздер жүргізуде:— Тауарлар рыногіне шығу келіссөздері ұйымға кіргеннен соң Қазақстан пайдалануға құқық алатын импорттық кедендік алымдарды барынша байланыстыру деңгейлерін ДСҰ-ға мүше-елдермен анықтау және келісуді көздейді;— Қызметтер нарығына шығу туралы келіссөздердің мақсаты қазақ нарығына шетелдік жеткізіп берушілердің шығу шарттары болып табылады;— Ауыл шаруашылығына қатысты арнайы көп жақты келіссөздер, тарифтік аспектіден бөлек, ауыл шаруашылығын іштен қолдау білдіру мен экспорттық субсидиялардың мөлшерін келісуді көздейді;— ДСҰ қатысушысы ретінде өз міндеттемелерін орындау үшін заңнамада қолдануға тиіс шараларды анықтау мақсатында жүргізіліп отырған жүйелік мәселелер бойынша келіссөздер;Жеке елдермен өткізілген екіжақты келіссөздердің 14 раундының қорытындылары бойынша Қазақстан тауарлар нарығына шығу жөнінде келіссөздердің соңғы мәресіне жетті. Бүгінгі таңда тарифтік міндеттемелерді егжей-тегжейлі талқылап, АҚШ, Еуропалық Одақ, Канада сияқты елдермен диалог құруға қол жеткізді. Қазіргі кезде Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына кіру процесі маңызды сатыда тұр. Келіссөздер жүргізу тұрғысында Қазақстан үшін бес мемлекет, атап айтқанда, АҚШ, Еуропалық Одақ, Канада, Аустралия және Болгария ең маңызды болып табылады. Келіссөздер процесінде уағдаластыққа жету қиыншылықтары тауарлар мен қызметтер нарығына шығуда көп жағдайда олардың нақты коммерциялық мүддені қозғамайтын, тіпті еліміздің экономикалық қауіпсіздігіне нұқсан келтіретін әсіреқатаң талаптар қоюынан туындауда. Аталған проблемаларды реттеу үшін Қазақстанның ДСҰ-ға кіру жөніндегі келіссөздер мен ресми кездесулер кестесі әзірленді. Бұл тұрғыда Сыртқы істер министрлігінің шетелдік мекемелері де ДСҰ мүшелері болып табылатын жеке елдерге саяси ықпалды күшейтуге барлық мүмкіндіктер жасауда.

71.Тәуелсіздік жылдардағы жетістігі.Біз талайлы заманда тарыдай ша­шы­лып кеткен қандастарын атамекенге жи­наған әлемдегі үш елдің бірі болдық.Осы жылдары шет елдерден 800 мың­нан астам отандасымыз келіп, ха­лық саны бір жарым миллионға артты.Біз Сарыарқаның сайын даласына сәулеті мен дәулеті келіскен Астана салдық.Қазақстанның халықаралық резерві бүгінде 60 миллиард долларға жуық қаржыны құрайды.Тәуелсіздік жылдарында ел эконо­микасына 120 миллиард доллардан астам шетелдік инвестиция тартылды.Сонымен қатар біз әлемнің 126 еліне 200-ден астам өнім түрін шы­ға­ра­мыз.Бүгінде ұлттық дәулетіміздің үш­тен бір бөлігі шағын және орта бизнестен құралады.Ауыл шаруашылығы саласы да дамып келеді.Ішкі жалпы өнім өсімі 2010 жылы 7 пай­­­ыз, өнеркәсіп өндірісі – 10 пайыз, өң­деу өнеркәсібі 19 пайыз мөлшерді құрады.Орташа айлық жалақы 2007 жылғы 53 мыңнан 2010 жылы 80 мың теңгеге дейін артты.Ұлттық әл-ауқат деңгейі жөнінен әлем мемлекеттерінің рейтингінде Қа­зақ­стан өткен жылы 26 сатыға ілгерілеп, 110 ел арасынан 50-ші орынға көтерілді.Біздегі орташа айлық жалақы 5 жарым есеге, зейнетақының орташа көлемі 4 есеге көбейді..Алдымызға ұлан-ғайыр мақсаттар қой­­дық және оларға қысқа мерзімде қол жеткіздік.Тәуелсіздік жылдарында 500-ге жуық жаңа денсаулық сақтау нысан­да­ры салынды.Медицина мекемелерінің материал­дық-техникалық базасы айтарлықтай жақ­сарды.Еліміз білім беру ісін дамытуда 129 елдің арасында көш бастаушылар қата­рында келеді.Өткен онжылдықта білімге бөлі­не­тін қаражат 10 есеге көбейді.Осы жылдары 750 жаңа мектеп са­лын­ды.Сонымен қатар, 5 302 мектепке дейінгі мекемелер, 1 117 балабақша мен 4 185 орталық ашылды.БізТәуелсіздіктің жиырмасыншы жылына аяқ бастық.Ел ілгерілеуінің шоғырланған көр­сет­кішін ғана келтірейін.1994 жылы жан басына шаққандағы ішкі жалпы өнім жеті жүз доллардан сәл ғана асатын.2011 жылдың 1 қарашасына қарай бұл көрсеткіш 12 еседен артық өсіп, 9 мың АҚШ долларынан асып түсті.Біз бұл деңгейге тек 2015 жылы ғана жетеміз деп есептеп едік.Әлемдік тәжірибе тәуелсіздіктің ал­ғашқы 20 жылында мұндай нәтижеге ешқандай ел қол жеткізе алмағанын көрсетеді..Біз 152 кәсіпорынды іске қостық, 24 мыңға жуық қазақстандықты тұ­рақты жұмыспен қамтамасыз еттік.Бүкіл ел бойынша барлығы сегіз жүзге жуық әртүрлі өндіріс орны құ­рылды.Біз химия және жеңіл өнеркәсіпті белсенді түрде қалпына келтіру мен да­мы­ту үдерісін бастадық, ауылшаруа­шы­лық өнімдерін өңдеуде серпіліс жасадық. Тек 2 жылдың ішінде қылмыстық жауапкершілікке 40-тан астам рес­пуб­ликалық деңгейдегі жетекші, облыстық және қалалық ауқымдағы 250-ден астам лауазымды тұлғалар тартылды, олардың арасында 39 әкім мен олар­дың орынбасарлары бар. Бүкіләлемдік банктің 2010 жылғы баяндамасында Қазақстан бизнес мүд­десі үшін реформа жүргізуде көш­басшы деп танылған.Бизнеске неғұрлым қолайлы ахуал жасау жөніндегі әлемдік рейтингте Қазақстан 183 елдің арасынан 59-шы орынды иеленеді.Тұтастай алғанда мемлекеттік ор­ган­дардың шаруашылық жүргізуші субъек­тілердің қызметіне негізсіз араласу фактілері тыйылды деуге жақын қалды.Өткен жылы Қазақстан, Ресей мен Беларусьтің Кедендік одағы жұмысын бастады.2010 жылдың 10 айының нәтиже­сінің өзінде Ресеймен және Беларусьпен сауданың көлемі 38 пайызға өсті.Қазақстандық өнімдердің Кедендік одақ елдеріне экспорты 52,4 пайызға артты. Бюджетке құйылатын кедендік баждың өсімі 25 пайыз болды.

72Қазақстан экономикасын жедел түрлендіру2014 жылға дейін жалпы құны 8,1 трил­лион теңгені құрайтын 294 ин­вестициялық жобаны жүзеге асыру жос­парланып отыр.161 мың тұрақты жұмыс орны және 207 мың құрылыс уақытына есеп­телген жұмыс орны құрылады.Таяу онжылдықтағы Стратегия­лық жоспардың мақсаттарын тағы да еске салып өтейін.2020 жылға қарай біз мынандай көрсеткіштерге қол жеткізуге тиіспіз.Ішкі жалпы өнім өсуі кемінде 30 пайыз болады.Өңдеуші салалардағы өсім игеруші салалар деңгейінен асып түседі немесе соған жетеді.Ұлттық қордың активтері ІЖӨ-нің кемінде 30 пайызын құрайды.Экономиканың шикізаттық емес секторына салынатын отандық және шетелдік инвестиция кемінде 30 пайызға артады.Ішкі жалпы өнімдегі шағын және ор­та бизнестің үлесі 40 пайызды құ­райды.Халықтың саны 18 миллион адам­ға жақындайды.Білікті мамандардың үлесі 40 пай­ыз­ды құрайды.Жұмыссыздық деңгейі 5 пайызға дейін төмендейді.Ауыл шаруашылығындағы еңбек­тің өнімділігі 2014 жылға қарай 2 есе, ал 2020 жылға қарай 4 есе өседі.Аграрлық секторда етті мал ша­руашылығын дамыту жөнінде бұрын-соңды болып көрмеген жоба жүзеге асырылады.2016 жылдың өзінде ет экспорты 60 мың тоннаға жетеді, мұның құны 4 миллион тонна бидай экспортына тең.Мемлекет бұл мақсатқа 130 миллиард теңгелік несие ресурстарын бөледі.Бұл ауылдық жерлерде 20 мыңнан астам жұмыс орындарын ашуға мүм­кін­дік береді, жүз мыңнан астам ауыл тұрғындарының кіріс көзіне айналады. Мұның өзі малдың барлық түрінің асыл түліктері мен тұқымдарының бас санын көбейтуге мүмкіндік береді.Бұлардың барлығы сабақтас салаларда – ауылшаруашылық мәшине жасауда, химия және тамақ өнеркәсібінде, жемшөп өндірісінде, техника жөндеуде өндірісті ұлғайтуға қозғау салады