Znani Polacy Rosji. Ludzie kultury

Irena obodziska

 

Losy Polaków i Rosjan s cile powizane od pokole. Niestety najczciej spotykamy si w niezbyt miych i przyjacielskich okolicznociach. W Polsce jak i w Rosji nadal istniej ludzie, którzy nie s w stanie wyzby si swoich, niczym nie uzasadnionych, wrogich przekona. Czsto nie zdajemy sobie sprawy jak duo nas czy, w szczególnoci jeli chodzi o dziedzictwo kulturowe. W yach ilu wybitnych rosyjskich malarzy, pisarzy, komików czy ludzi teatru, estrady lub kina, pynie polska krew? Jestemy powizani ze sob poprzez dzieje historii i kultur, co te nie znaczy, e nie moemy tworzy nowej wspólnej historii i kultury, moe bardziej przyjaznej.

Niezwykle miym zjawiskiem s niczym nieskrpowane wspomnienia, znanych wspóczesnych Rosjan o swoich przodkach, Polakach. Michail Zadornow (ros. Михаил Задорнов) — znany radziecki i rosyjski pisarz – satyryk, z przyjemnoci wspomina we wasnej biografii o swoim dziadku Melchiorze, pochodzcym z arystokratycznej polskiej rodziny, rodu Matusiewiczów. Daria Doncowa (ros. Дарья Донцова) — znana i lubiana rosyjska pisarka, tworzca gownie powieci kryminalne o zabarwieniu humorystycznym, w jednym z wywiadów na temat gotowania, opowiada o swoim dziadku Stefanie Nowickim, dla którego wanie jej babcia nauczya si gotowa tradycyjne polskie dania. Znana pisarka przyznaje, e lubi polski bigos, flaczki oraz karpia.

wiatosaw wiacki (ros. Святослав Свяцкий) – wybitny tumacz literatury polskiej i popularyzator polskiej klasyki w Rosji, równie nie kryje swoich polskich korzeni, mówic o sobie: „Jestem i Polakiem, i Rosjaninem”. Wnuk Polaka, Stanisawa wiackiego, sucego w armii carskiej. wiatosaw wiacki synie zwaszcza z tumacze poetów romantycznych. Doceniony za wybitny przekad „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. Razem z polskimi tumaczami opracowa równie obszerny tom poezji zachodnich i poudniowych Sowian («Поэзия западных и южных славян» 1955).

Grzechem byo by nie wspomnie o wybitnych polsko-rosyjskich osobowociach z ubiegego stulecia. Takim przykadem moe by znany malarz i teoretyk sztuki zaliczany do rosyjskiej awangardy artystycznej – Kazimierz Malewicz. Artysta ten wywar znaczny wpyw na rosyjskich konstruktywistów jak i na polsk awangard lat 20-tych. Wkrótce sam sta si zapowiedzi minimalizmu.

Na licie nie moe równie zabrakn Aleksandra Gribojedowa (ros. Александр Грибоедов), wybitnego rosyjskiego dramaturga i dyplomaty, okresu romantyzmu, znanego w Polsce przede wszystkim z ponadczasowego dramatu „Mdremu biada” (ros. Гореотума). Przodkowie pisarza pochodzili z rodu szlacheckiego Grzybowskich z Polski, skd przesiedlili si w XVII w. do Rosji, gdzie zaczli mianowa si Gribojedowymi, przeksztacajc swe nazwisko na jzyk rosyjski. Gribojedow by czowiekiem wszechstronnie wyksztaconym, znajcym kilka jzyków w tym perski, arabski i turecki. By równie poet, kompozytorem i pianist. Pochodzi z rodziny o gbokich wojskowych tradycjach, dlatego te sam suy w armii, a bdc dyplomat w Persji podpisa korzystny kontrakt przyczajcy do Rosji znaczne tereny.

Ludzi polskiego pochodzenia, którzy tworzyli na terenie Zwizku Radzieckiego i Rosji jest naprawd niemao: Dymitr Szostakowicz (ros. Дмитрий Шостакович) — kompozytor, pianista i pedagog jest uwaany za najwybitniejszego symfonika XX wieku. Polakiem ze strony matki by te znany radziecki aktor filmowy i teatralny Anatolij Papanow (ros. Анатолий Папанов). W 1995 roku zmar Wadysaw Strzelczyk (ros. Владислав Стржельчик), lubiany i honorowany ucze szkoy petersburskiej. W pamici Rosjan na zawsze zostanie znakomitym aktorem, znanym przede wszystkim z filmów historycznych np. ’’Wojna i Pokój ’’, w teatrze gra w utworach Szekspira, Dickensa. W rodowisku petersburskim Strzelczyk by znany jako po prostu dobry, umiechnity czowiek, który mimo dobrego wyksztacenia, ogromnej wiedzy, zawsze syn z ludzkiej prostoty. W roku 2009 w Moskwie poegnano si z artyst narodowym ZSRR Olegiem Jankowskim (ros. Олег Иванович Янковский). Ojciec aktora Jan (póniej ju Iwan) pochodzi z polskiej szlachty, w latach 30-tych by kilkakrotnie aresztowany, a potem zesany wraz z rodzina do Kazachstanu. Oleg Jankowski by popularny na terenie Zwizku Radzieckiego, a saw zagraniczn przyniosy mu role w ‘’Zwierciadle’’ i ’’Nostalgii’ Andrieja Tarkowskiego. Nastpny geniusz szanowany zarówno przez Rosjan i przez Polaków to Henryk Hektor Siemiradzki, w Rosji znany jako Генрих Ипполитович Семирадский, yjcy i tworzcy w latach 1843-1902. Mówi si, e aden polski artysta nie zdoby takiej sawy za ycia ani przed Siemiradzkim ani po nim. Ojciec malarza by wysokim oficerem armii Imperium Rosyjskiego, ale mimo tego, jego dzieci zostay wychowane w duchu patriotycznym i katolickim. Rodzina Siemiradzkich przez pewien okres czasu przyjania si nawet z rodzina Mickiewiczów. Po ukoczeniu Akademii Sztuk Piknych artysta duo podróowa, w tym czasie midzy innymi odwiedzi Wenecj, Florencj, Rzym oraz Kraków. Henryk Siemiradzki zmar w Strzakowie, wsi w województwie ódzkim. Najwiksze dziea genialnego malarza mona zobaczy we Lwowskiej Galerii Sztuki, petersburskim Ermitau, w Muzeach Narodowych w Krakowie oraz Warszawie, a take w Galerii Trietiakowskiej w Moskwie. Jednym z najbardziej znanych dzie jest obraz ’’Pochodnie Nerona’’ z roku 1876. Z polskiej rodziny pochodzi równie Jurij oza (ros. Юрий Лоза) – poeta, piosenkarz i kompozytor.

Foto. Kadry z filmu „Ironia losu”(1966), re. Eldar Riazanow

 

Jedn z Polek najczciej kojarzonych z kultur Zwizku Radzieckiego jest Barbara Brylska. Twarz tej piknej kobiety oraz utalentowanej aktorki pojawia si na ekranie telewizora w kadym domu w byych pastwach Zwizku od ponad 30 lat. Wszystko za przyczyn kultowego filmu „Ironia losu” (ros. Ирониясудьбы, илиСлёгкимпаром! ) lub jak go ochrzcili Polacy „Szczliwego Nowego Roku ” Eldara Riazanowa. Drog do kariery pani Barbarze otworzy „Faraon”(1966) Jerzego Kawalerowicza lecz prawdziwa sawa docigna j dopiero po odegraniu roli Nadji w znanym i uwielbianym przez wielu filmie Riazanowa. Mówi si, e adna wspóczesna amerykaska komedia romantyczna nie posiada takiego klimatu jak ten film. „Ironia losu” przedstawia komiczn histori znajomoci modego mczyzny eni oraz Nadji (w roli Barbara Brylska), która wkrótce przerodzia si w prawdziw i szczer sympati. enia obudzi si pewnego dnia w sypialni bardzo podobnej do swojej, w bloku i mieszkaniu pod swoim numerem, do którego dosta si za pomoc wasnych kluczy. Pikna Nadja obudzia go z wrzaskiem i uwiadomia, e wszystko si zgadza, oprócz tego, e enia znajduje si w innym miecie. W 2007 roku nakrcono „Ironi losu. Kontynuacj” (ros. Ирония судьбы. Продолжение.), w którym to Pani Barbara Brylska z przyjemnoci ponownie zagraa Nadj. Teraz taka sama historia spotyka jej córk..

Rosja kocha Barbar Brylsk z wzajemnoci. Miejmy nadziej, e w przyszoci Polacy i Rosjanie te bd si nawzajem uzupenia w kulturze i jeszcze nie raz stworzymy taki pikny duet.

***

Фамилии я обозначила толстым шрифтом только для того, чтобы увидеть сколько было добавлено новых персон. А зеленым шрифтом – все что исправила на этот раз.

А как мы в прошлый раз решили вопрос с переводом? А то нету у меня этого текста на русском а помню,что мы этот текст уже обсуждали.

Все добавленные фамилии я проверила и кажется, что все верно.