Класс: ос жарнатылар

Тымдас: Ерінглділер- Labiatae Jass- губоцветные.

Туыс: Poglochilus- оянжыры – зайцегуб

Орта Азияны эндемик сімдігі болып табылады. Тау жаалауларында седі. Сабаы 20-80см. Ааш трізді, бта трізді формалары болады. Жапыратары жмырта трізді , 3-5 салалы крделі. Глшоыры крделі. Глдері оырау трізді тирс райды. Шілде айында глдейді.

Халы емінде ан ауын тотатуа олданылады. «Лагелон» препаратын жасауа олданылады.

Окілі: оянжыры тптесін- Poglochilus Subhispidus – Зайцегуб почти- щетенистый

Сабатары мен жапыратары безді тктермен немесе абыршатармен жабылан, олар эфир майларын бліп шыарады. Глшоыры р трлі тирстерден трады. Глдері зигоморфты кп жадайда екі ерінді.Тостаанша жапырашалары біріккен , оырау трізді, ттік трізді, детте 5 мшелі. Андроцейі клтені трубкасына бекінген 4 аталытан трады.Гинцей барлы уаытта 2 біріккен жеміс жапырашасынан тзіледі. Жер бетіні барлы рылытарында таралан. Кптеген туыстары згергіш келеді. Трлері, тымы жне вегетативтік жолмен кбейеді. Бтатарына жапыратары кезектесіп, сиректеу арама – арсы немесе топтасып орналасады.

 

 

Класс: ос жарнатылар

Тымдыс: Крделіглділер – Compositae – Сложноцветные

Бл тымдаса 18-20 мыдай тр (мы туыс) жатады. мірлік формалары кішігірім ааштар, бталар, лианалар, жартылай бталар, кп, біржылды шптесін сімдіктер. Олар кп жадайда рмелеп седі, кейде скуленттер. Жер бетіні барлы рылытарында таралан. Кптеген туыстары згергіш келеді. Трлері, тымы жне вегетативтік жолмен кбейеді. Бтатарына жапыратары кезектесіп, сиректеу арама – арсы немесе топтасып орналасады. Кейде розетка тзеді. Тымдаса тн белгілер: глшоыры себет, сырт араанда глге сас. Кейде себеттер жиналып аланша немесе сыпырты (метелка) тзеді. Себетті сыртын гл асты жапырашалары жауып трады. Оларды жиынтыы орама (обвертка) тзеді. Орама жапырашаларыны зара орналасу ерекшеліктері оларды формасы жне тсі осы тымдасты кілдерін классификациялауа жне анытауда е ажетті белгілер. Глдері алуан трлі біреулері біршама лкен жне аны боялан, екіншілері са, крінсіз. Жемісі тымнан кп жадайда оларды шуын амтамасыз ететін желайдары (легушка) болады.

 

Туыс: Лакса туысы – Echinopc – Мордовник

Глшоыры себет, сырт араанда глге сас. Кейде себеттер жиналып аланша немесе сыпырты (метелка) тзеді. Себетті сыртын гл асты жапырашалары жауып трады. Оларды жиынтыы орама (обвертка) тзеді. Орама жапырашаларыны зара орналасу ерекшеліктері оларды формасы жне тсі осы тымдасты кілдерін классификациялауа жне анытауда е ажетті белгілер. Глдері алуан трлі біреулері біршама лкен жне аны боялан, екіншілері са, крінсіз. Оларды барлыы 4 шебер тзіп орналасады. Клтесі 5 мшелі тостааншасы жел айдара айналып кеткен редукцияа шыраан. Андроцейлері жіпшелері бос орналасан 5 аталытан жне трубкаа біріккен тозадытардан трады. Гинецейі ценокарпты 2 жеміс жапырашадан трады. Аналыы 1 гл тйіні тменгі 1 ялы аналы мойыны аталыты трубкасыны ішінде орналасады.