Ақшаға деген сұраныс графигі

Ақшаның сандық теориясы мынадай айтылады: ақша ұсынысы елде баға деңгейін анықтайды. Басқаша айтқанда егер ақша ұсынысы өссе, онда баға деңгейі де өседі. Ақшаның сандық теорияы сипатында И.Фишер теңдеуі қолданылады: M .V = P . Qһ

M – айналымдағы ақша мөлшері

V – ақша айналымының жылдамдығы

P – орташа баға

Q – белгілі мерзімдегі сатып алу-сату мөлшері

Егер инфляция қарқыны нөлге тең болса, онда нақты пайыз мөлшерлемесі атаулы пайыз мөлшерлемесіне теңеседі. Инфляцияның аз қарқындығына сәйкес шамамен алғандағы байланыс мынадай: r= i – . Бұл ара қатынас i=r + түрінде фишер теңдеуі деп аталады. Ақша сұранысына әсер ететін фаакторлар:Табыс деңгейі.Ақша айналым деңгейі.Пайыз қойылымы

Адамдардың ақшаны қолында ұстағысы келетінін мынадай себептері бар: трансакциялық себеп, сақтық себеп, алыпсатарлық (спекулятивтік) себеп. Бірақ ақшаны қолында ұстау – оларды депозитте сақтағанда алатын пайыздардан айырылу дегенмен бірдей. трансакциялық себеп – күнделікте келісімді жүзеге асыру үшін эк-қ субьектінің қанша ақша ұстайтыны. Яғни тамақ өнімдерін, ұзақ қолданатын тауарларды қолдану, тұрмыстық-комунальды шаруашылық, оқуға төлеу т.б. сақтық себеп- эк-қ субьектінің ақшасын кездейсоқ жағдайларды тындауына сақтауға арналған. Яғни кездейсоқ жағдайға арналған ақша сұранысы. Осылайша мұндай жағдайлар деген ауру, соған байланысты өтімділік болуы керек, маңызды келісім жасау, экономикадағы макроэкномикалық кездейсоқтық. алыпсатарлық (спекулятивтік) себеп- ақша құралын құндылықты сақтау функециясы ретінде негізделген. Сонымен әр индивид өзінің ақша құралын қандай түрде сақтау пайдалы екенін өзі шешеді.ақша абсолютті өтімді, бірақ пайыз әкелмейді. Ал облигациялар өтімділігі аз болсада кіріс әкеледі. Сонымен ақшаға деген жалпы сұраныс Md трансакционды сұранысты, кездейсоқтықтан сақтану мотиві бойынша сұраныс пен алыпсатарлық ақшаға сұранысты көрсетеді де игілік кірісінен және пайыз мөлшерлемесінен i тәуелді болады, МD = L(i, Ү),мұндағы L- өтімділікті таңдау функциясы.

Шынында адамдар ақшаға емес, М/P ақшаның нақты қалдықтарына сұраныс білдіреді, себебі ақшаның мөлшері емес, сол ақшаға сатып алынатын тауарлар мен қызметтер мөлшері маңызды. Мұндағы М – ақша массасы, ал Р – бағалар деңгейі. Ақшаның нақты қалдықтарына сұраныстың функциясы бұлайша жазылады:

 

(М/Р)D = L(r, Ү),

оның үстіне r пайыз мөлшерлемесіне тәуелділік кері, ал Ү табыстан – тікелей.

Ақшаға сұраныс моделі

1. k=const

2.

Ақшаға сұраныс моделдерінде ақшаның негізгі 2 функциясына назар аударылады.

1-ден жинақтау құралы

2-ден айналым құралы

Ақшаның жинақтау құралы ретінде функциясына ақшаға сұраныстың портфелдік теориялары акцент қояды. Бұл теорияларға сәйкес, ақша активтер формасының бірі.

Бұл теориялардың негізгі тұжырымы бойынша, ақшаның басқа активтерге қарағанда тәуекелдік пен табыс факторлары жағынан белгілі ерекшелігі бар.

Мемлекеттік акция мен облигацияларға бағалар төмендегенімен, ақшанаң қорлануы сенімді атаулы табыс әкеледі.

Сондықтан экономистердің ойынша, оптималды активтер қоржынын немесе портфелін құрастырғанда халық өтімділігі жоғары ақша құралдарына артықшылық береді.

Портфельдік теориясына сәйкес ақшада қажеттілік әртүрлі активтердің салыстырмалы тартымдылығымен анықталады.

Ақша сұранысы графигі

R

 

(M/P)d

 

M/P

Ақшаға деген жалпы сұраныс алыпсатарлық ақшаға сұранысты көрсетеді де кіріске және пайыз мөлшерлемесіне тәуелді болады.