Таъйини љазои маъмурї барои содир намудани якчанд њуќуќвайронкунии маъмурї
1. Дар сурати аз тарафи шахс содир намудани ду ва ё зиёда њуќуќвайронкунии маъмурї љазои маъмурї барои њар як намуди њуќуќвайронкунии маъмурии содиршуда алоњида таъйин карда мешавад.
2. Агар шахс якчанд њуќуќвайронкунии маъмурї содир карда бошад ва парвандањоро дар њаќќи ў дар як ваќт як маќомоти ваколатдори давлатї ё шахси мансабдори ваколатдор баррасї намояд, љазои нињоии нисбат ба ин шахс татбиќшаванда дар доираи танњо як модда муайян карда мешавад, ки љазои нисбатан вазнини маъмуриро пешбинї менамояд.
Агар љаримаи маъмурї ба њисоби фоизаз маблаѓи ўњдадории андози иљронашуда ё ўњдадории андози бо вайронкунии ќонунгузории андоз иљрошуда муќаррар шуда бошад, љаримаи маъмурї барои њар як њуќуќвайронкунии маъмурї људогона ситонида мешавад.
3. Агар шахс кирдоре (амал ё беамалие) содир намуда бошад, ки барои он љавобгарии маъмурї тибќи якчанд моддаи Ќисми махсуси Кодекси мазкур пешбинї гардида, парвандањои чунин њуќуќвайронкунии маъмурї аз љониби маќомоти ваколатдори давлатї ё шахсони мансабдори ваколатдори гуногун баррасї карда шаванд, љазои маъмурї барои њар як њуќуќвайронкунї дар доираи меъёрњои ин моддањо алоњида татбиќ мегардад.
4. Дар њолатњои пешбининамудаи ќисми якум ва банди якуми ќисми дуюми њамин модда ба љазои асосї метавонад яке аз љазоњои иловагии пешбининамудаи моддаи 37 Кодекси мазкур њамроњ карда шавад.
Мўњлати њабси маъмурї бо шабонарўз, мўњлати мањрум кардан аз њуќуќи махсус бо шабонарўз, моњ ва сол њисоб карда мешавад.
Шахсе, ки дар њаќќи ў барои содир намудани њуќуќвайронкунии маъмурї љазои маъмурї таъйин шудааст, дар давоми як сол аз рўзи ќабули ќарори таъйин кардани љазои маъмурї ба љазои маъмурї кашидашуда њисобида мешавад.
1. Бањсњо оид ба рўёнидани зиёнимолумулкї аз љониби суд тибќи тартиби мурофиаи судии гражданї њал мегарданд. Судя њангоми баррасии парвандаи њуќуќвайронкунии маъмурї дар сурати набудани бањс оид ба рўёнидани зиёнимолумулкї њуќуќ дорад њамзамон бо таъйини љазои маъмурї масъалаи рўёнидани зиёнимолумулкиро низ њал намояд.
2. Њангоми аз љониби дигар маќомоти ваколатдори давлатї ё шахси мансабдори ваколатдор баррасї гардидани парвандаи њуќуќвайронкунии маъмурї бањси рўёнидани зиёнимолумулкї аз љониби суд бо тартиби мурофиаи судии гражданї њал карда мешавад.
3. Бањсњои рўёниданизарари маънавии аз њуќуќвайронкунии маъмурї расида дар суд тибќи тартиби мурофиаи судии гражданї баррасї мешаванд.
Таъйини љазои маъмурї шахсро аз иљрои ўњдадорие, ки дар натиљаи содир намудани њуќуќвайронкунии маъмурї ба миён омадааст, озод намекунад. Љазои маъмурї баъди гузаштани се моњ татбиќ карда намешавад.
Хулоса
Њангоми навиштани кори курси ба чунин хулосае омадам, ки асоси љавобгарї ва љазои маъмурї ин кирдори зиддињуќуќї яъне њуќуќвайронкунии маъмурї мебошад. Маќсади тадбиќи љазои маъмурї ин таъмини волоияти ќонун, њифзи истиќлолияти давлат ва њуќуќу озодињои инсон ва шањрванд ба њисоб меравад.
Њабси маъмурї њамчун љазои маъмурї аз муваќќатан мањрум кардани шахс аз озодї барои содир намудани њуќуќвайронкунии маъмурї ва бо роњи маљбуран љалб кардани ў ба мењнати фоиданоки љамъиятї тибќи шартњо ва тартиби муайяннамудаи Њукумати Љумњурии Тољикистон иборат аст. Инчунин дигар намудњои љазои маъмурї аз љониби ќонунгузор дуруст ба роњ монда шудаанд.
Дар шароити муосир идоракунии давлати, вазифаи асосии худро дошта таъмини якхелаи фаъолияти ижроия – яке аз шохаьои ьокимияти давлати дорад. Ин механизми маъмурияти давлат мебошад, ки тажрибаи амалгардони ьокимияти ижроия дар самти тамоми давлат мебошад. Маыомотьои ьокимияти идоракуни дар соьаи иытисодиёт, ижтимоц – маданц, маъмурц – сиёсц амали мегарданд. Фаъолият оньо характери маъмури идоравц дошта хусусияти њуќуќтадбиќкунандагиро дороанд, лекин маќомоти корњои дохилї, амнияти миллї, мудофиа ва адлия њамчун ќисми таркибии маќомоти њокимияти иљроия барои тадбиќи љазоњои маъмурї ва амалигардонии вазифањои њуќуќњифзкунї равона шудаанд.
Рўйхати адабиётњои истифодашуд:
1. Конститутсияи Жумьурии Тожикистон бо тащироту иловаьои сольои 1999-2003. Д., «Пайёми Сомониён». 2003
2. Кодекси ьуыуывайронкунии маъмурии Жумьурии Тожикистон 31.12.2008с аз 01.04.2009с мавриди амал ыарор дода шуд (тащироту иловаьо с 2010)
3. Козлов Ю.М. Попов Л.Л. Административное право, М. Юрист, 2000.
4. Л.Л.Попов, М.С.Студеникиной Административное право М.Норма 2010.
5. Закон РТ «О государственном контроле экспорта оружия, военной техники и взрывчатых вещества»
6. Манохин В.м., Адушкин Ю.С., Багишаев З.А. Административное право учебник, М., Юрист. 1996г.
7. Овсянка Д.М. Административное право М., Юрист, 2001.
8. Агеев А.Ю. Юридическая ответственность в государственном управлении, М., 1990.
9. Адушкин Ю.С. Дисциплинарное производство. Саратов С.Ю.И. 86.
10. Бахрах Д.Н. Производство по административным правонарушениям, М, 1989.
11. Лазарев Б.М. Административная ответственность, Знание, М., 1976.
12. Студеникина М.С. «Что такое административная ответственность?». М, 1990.