дріс. Электромагнттік толындарды желіні соы зындытарында таралуы

Тарату желісіні зілуі, жктемені осылуы жне т.б. – шекаралы шарттарды згерісіне эквивалентті болады.

Желіні соы блігінде жаа шекаралы шарттара жауап беретін баса ріс рылымы пайда болады. Бл згеріс желіде негізгі (тскен) толыннан баса, басынан аяына дейін таралатын (шаылан) толынны пайда боланын білдіреді. Егер толын бірмодалы режимде жмыс жасаса, онда шаылан толынны рылымыны тскен толынны рылымынан айырмашылыы болмайды.

Кез келген желі кесіндісіндегі шаылу коэффициенті:

.

Шаылан толынны арты болуы желі кесіндісіндегі кіріс кедергіні згеруіне алып келеді. Кейбір жадайларды арастырса:

1)Бос жріс Zн=¥ (трын толын режимі).

U жне I-ні интегралды сипаттамасын пайдаланамыз.

 
Е жне Н-ты мбебап дифференциалды сипаттамасын да пайдалануа болады.

Толынны жоары типін елемеу шін, желідегі рісті желідегі бірнеше толын зындытарыны ашытыындай деп арастыру керек.

Кернеуді, тоты жне кедергіні желідегі эпюрлері бос жріс кезіндегі эпюрлері 10.1 суретте крсетілген, бос жріс режимінде желіні кіріс кедергісі мына формуламен сипатталады:

.

2)ыса тйыталу Zн=0 (трын толындар режимі). U жне I исытарыны l/4 шамасына жылжуымен ана ерекшеленеді (10.2 сурет). ыса тйыталу режимінде желіні кіріс кедергісі былай сипатталады:

алан
10.1 сурет – Бос жріс кезіндегі кернеуді, тоты жне кедергіні эпюрлері 10.2 сурет – ысатйыталан желіні кернеу, то жне кедергіні эпюрлері

3)Ерікті реактивті жктеме

Реактивті жктеме кезінде, активті уаттан /R/=1 модулі блінеді. Тапсырманы шоырланан C (10.3 сурет) немесе L-ді (10.4 сурет) желі кесіндісіне ауыстырып шешу оайыра, яни

,

Бос жріс кесіндісімен алмастыру немесе

ctg hl=-XL/Zв ,

ыса тйыталу кесіндісімен алмастыру.

 

10.3 сурет – сыйымдылыты жктемесі бар желіні кернеу, то жне кедергісіні эпюрлері 10.4 сурет – индуктивтілікті жктемесі бар желіні кернеу, то жне кедергісіні эпюрлері

 

10.5 сурет –Активті жктемесі бар желіні кернеуіні эпюрі

 

 

4)Таза активті жктеме (Zн=Rн).

Активті жктеме кезінде екі трлі жадай болуы ммкін:

1. Rн>Zв, КБВ=Zв/Rн.

2. Rн<Zв, КБВ=Rн/Zв.

Екі жадайда да желіні жмыс режимі – аралас (10.5 сурет).

Шаылан толынны амплитудасы тскендікінен аз (энергияны блігі жктемеге жмсалады). Активті кедергіге жктелген желідегі кернеуді жне кіріс кедергіні эпюрлері 10.6 суретте крсетілген.

 

10.6 сурет – активті кедергіге жктелген желідегі кернеу мен кіріс кедергіні эпюрлері 10.7 сурет – комплексті (кешенді) кедергіге жктелген желідегі кернеу мен кіріс кедергіні эпюрлері

 

5)Келісілген жктеме режимі (Rн=Zв=W).

КБВ=1, R=0, . Бл кезде кез келген кесіндіде Н-ты Е-ге атынасы траты. Фаза сызыты задылыпен згереді.

Бл режим нерлым тадаулы (ума толын), Zвх жиіліктен туелді емес жне Zвх=Zв=W.

Теория жзінде толытай келісімділік болуы ммкін, біра практикада детте КБВ»0,9¸0,95 жне кіріс кедергі комплексті шама болады. Егер келісілген режимдегі кернеу мен кіріс кедергіні эпюрлерін арастыратын болса. КБВ нерлым 1-ге жаын болса, сорлым 10.6 суретте крсетілген лшемдерді максималды жне минималды мндері арасындаы айырмашылы аз болады, яни графиктер тзу сызыа жаындайды.

6)Комплексті жктеме

Бл жадайда аралас толын режимі болады. 10.6 суреттегі графиктен айырмашылыы жктемедегі осымша жылжуы болып табылады (10.7 сурет).

КБВ-ны мына формуламен есептейді:

,

мндаы .

Ал жктемеден жаын максимума дейінге дейінгі ашыты 1-ге те:

.

7)Шыынды желі

Шыынны арасында генератордан ажыраан кезде амплитуда азаяды, 10.8 сурет.

10.8 сурет – Эпюрлер: а) бос жріс режиміндегі шыынды желіні кернеу, то; б) ыса тйыталу режиміндегі шыынды желіні кернеу, то; в) бос жріс жне ыса тйыталу режиміндегі шыынды желіні кіріс кедергі;

Желіні маызды сипаттамасы болып оны ПК-і табылады. ПК – жктемедегі активті уатты РН, желіні кірісіндегі активті уата атынасы:

h=РН/Р.

Егер желіде ума толын режимі (RН=ZВ) болса,онда Е жне Н желі кедергісі арылы байланысады жне

h=е-2az»1-2az.

Егер жктеме келісілмеген болса, онда шаылуды ескеру ажет:

.

Орнына ойса:

h=е-2az(1-R2).

10.9 суреттен кріп транымыздай, шыын аз болса ртрлі КБВ шін h шамасы сйкес келеді(az<0,1).

ыса толындар диапазонында келісім керек те емес жне КБВ0,3 ¸0,5 мндері бола алады. Аса жоары жиіліктер диапазонында КБВ³0,8¸0,9.

 

 

0.5
0.1
0.1
0.2
КБВ=1
0.1 0.5 az  

10.9 сурет – КБВ-ны ртрлі мніндегі зындыты желіні ПК-інен туелділігі