Электронды басылымдар залы

00(06)-2010

ISBN 9965-14-590-3 М.Ж.ырыбаева, Ж.А.Нртілеуова

Х.Досмхамедов атындаы АМУ 2010

АЗАСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖНЕ ЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

АБАЙ АТЫНДАЫ АЗА ЛТТЫ ПЕДАГОГИКАЛЫ УНИВЕРСИТЕТІ

МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛ КАФЕДРАСЫ

 

 

ЖОАРЫ КСІПТІК БІЛІМ

 

 

АЗА ТІЛІ КУРСЫНЫ ТИПТІК БАДАРЛАМАСЫ

(Жоары оу орындарыны згетілді топтарына арналан)

 

Клемі – 6 кредит (270 саат)

 

 

АЗАСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖНЕ ЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

 

Авторлары:

филология ылымдарыны докторы, профессор З.Ш.Ерназарова

филология ылымдарыны докторы, профессор Б..асым

педагогика ылымдарыны докторы, профессор К.Б. Жасылыкова

педагогика ылымдарыны кандидаты, доцент М.А.Мхамбеталиева

филология ылымдарыны кандидаты, доцент .Иманалиева

филология ылымдарыны кандидаты, доцент Н.А.Егіншібаева

Абай атындаы азПУ – ды доценті Ж.М.ырыбаева

 

Пікір жазандар:

 

педагогика ылымдарыны докторы, профессор Ф.Ш.Оразбаева

педагогика ылымдарыны докторы, профессор Р.А.Шаханова

 

  1. Абай атындаы аза лтты педагогикалы университетіні «Білім» тобындаы мамандытар бойынша оу - дістемелік секциясы РАСТЫРАН жне СЫНАН.
  2. азастан Республикасы білім жне ылым министрлігіні 22.06.2006 ж., Республикалы жоары жне жоары оу орнынан кейінгі білім жніндегі Кеес жиналысыны Хаттама шешімімен БЕКІТІЛГЕН жне ПАЙДАЛАНУА рсат етілген.
  3. БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН
  4. Типтік оу бадарламасы мемлекеттік жалпыа міндетті білім стандартына сйкес растырылан.
  5. Бадарламаны Абай атындаы аза лтты педагогикалы университетіні Мемлекеттік тіл кафедрасы сынан

 

 

Бл типтік бадарлама азастан Республикасыны білім жне ылым министрлігіні рсатынсыз таратылмайды.

Алы сз

 

азастан Республикасыны азіргі тадаы экономикалы даму дегейі, баса елдермен халыаралы байланысыны ныаюы, лемдік ауымдастыта ыпалыны артуы біліктілік дегейі лемдік стандарттара сйкес келетін, з еліні тарихи ндылытары тілі мен тарихына, мдениетіне рметпен арап, аламдану дерісінде мемлекетімізді жедел дамуына лес осатын мамандарды даярлауды ажеттігін туызып отыр. Мемлекеттік тілді мегерген білікті мамандарды алыптастыру оу мазмныны міндетті рамдас блгі болуы тиіс.

Бл жоары оу орындарында аза тілін оыту мселесін айта арап, елімізді даму дегейі мен халыаралы стандарт талаптарына сай руды талап етеді. Осы уаыта дейін аза тілін оытуда мектеп пен арнаулы жне жоары оу орындары арасында сабатасты болмай, таырыпты айталаулар орын алып келеді. Ол тіл йренушіні ызыушылыын азайтты. Сонымен атар тіл йренушілерді бір дегейден екінші дегейге жоарылап, ауысып отыруы назардан тыс алды. Оу процесі бастауыш жне жаластырушы топтарда жргізілді. Сондытан ЖОО з масаттарына сай болаша кадрлара маманды тілін мегерту міндетін толы орындай алмады.

Білім беру жйесінде жргізіліп жатан реформалара сйкес аза тілін зге тілді аудиторияларда оыту дегейлік, коммуникативті – бадарлы оыту дістемесіне негізделуі ажет. аза тілін оыту мазмнын згертіп, сапасын арттыру масатында біратар мемлекеттермен абылданып отыран Тілдерді мегертуді дегейлері басшылыа алынып отыр. Оларды сипаттамасы тмендегідей:

А1-А2 – негізгі дегей; В1-В2 – ксіби бадарлы дегей; С1-С2 – маманды тілі дегейі:

А1 – Кнделікті арым – атынаста зі туралы, отбасы, университеті туралы айтады, сратар оя алады, шаын мтіндерді тсінеді.

А2- зіне атысты таырыптар бойынша жекелеген сздер мен сз тіркестерін тсінеді. з елі, тарихи, табиаты, зіні ызыушылыы, масаттары туралы гімелей алады. Осы таырыптаы мтіндерді оып, негізгі апаратты тсіне алады.

В1 – Ксіби бадарлы мтіндердегі негізгі ойды тсінеді, БА – таы кнделікті жаалытан ксібіне атысты апараттара гімелесе алады. Болаша ызметі туралы баяндай алады.

В2 – Мамандыы бойынша таныс таырыптардаы баяндамалар мен дрістерді тыдап тсінеді. БА – тан берілетін зіне ажетті апараттарды толы тсінеді. Тіл иесімен дайындысыз схбаттаса алады. з мамандыы бойынша пікірталаса атысады, з кзарасын длелдей алады. з саласына байланысты негізгі ым, тсініктерді схбат барысында олданады.

С1 – Теледидар, радиодан хабарларды тыдап, тсінеді. з мамандыына байланысты тілдік бірліктерді орынды олданады. Ксіби сйлеу жадаяттарында атысыма тседі. з саласы бойынша мтіндерді, ылыми ебектерді оып тсінеді. Хабарлама, жоба т.б. жазанда ойын мейлінше жйелі, длелді бере алады.

С2 – Тіл иесіні жылдам айтылан сзін тсінеді. ылыми ебектерді оып тсінеді. Мжіліс, жиналыстарда зіне ажетті апарат пен мліметтерді жаза алады. з ксіби шеберінде кеес беріп, пікір білдіреді. зіні ылыми зерттеу таырыбы бойынша маала, баяндама жазып, з пікірлерін орай алады.

Курсты масаты – студенттерді кнделікті арым – атынас трлеріне еркін араласып, з мамандыы бойынша схбаттар жргізе алуа йрету. Маманды саласына арай жиі кездесетін лексиканы, ылыми терминдерді, крделі синтаксистік рылымдарды олдануа йрету. з мамандыы бойынша хаттар, баяндамалар, пікірлер, эссе йрету, радио, теледидардан апараттар тыдап, тсінуге машытандыру.

  • кнделікті трмысты жне ксіби сйлеу жадаяттарында схбат трлеріне еркін араласып, сйлеу, гімені олдау дадыларын алыптастыру;
  • р трлі стильде жазылан мтін трлерін, з мамандыына сйкес ебектер мен ылыми зерттеулерді оып, негізгі апараттарды ала білу дадысын алыптастыру;
  • зі туралы апаратты, тйіндеме, рецензияларды, ттытау хаттарын жаза білуге дадыландыру;
  • теледидар, радио арылы берілген апараттарды, тіл иесіні табии айтылан сзін, з мамандыы бойынша схбаттарды тсіне білуін алыптастыру;
  • монолог трінде берілген мтінні жеке маыналы бліктері бойынша негізгі ойды апаратты есту, тыдау арылы тсіне білу дадысын дамыту;
  • аза тіліндегі ксіби бадарлы жарнамаларды, іс – ааздарды, нсауларды оып, тсіну абілетін алыптастыру;
  • аударма, ксіби баыттаы тсіндірме сздіктерді пайдалана білуге йрету;
  • азаша дрыс, мнерлеп сйлеу машыын алыптастыру;
  • ауызекі сйлеу стилі, кркем деби стиль, публицистикалы, ылыми стильдерді, сондай – а, ксіби тілді олданылу жадайларын айыра білуге йрету;
  • белгілі бір ксіби атынас саласындаы танымды – атысымды міндетті шешуге керекті апаратты тыдау арылы тсіне білуге дадыландыру;
  • з мамандыы бойынша ылыми мтіндерге пікір беруге, ылыми маала, баяндама жазуа машытандыру.

азіргі тада ЖОО – даы аза тілі бойынша Республикалы оу - дістемелік

бірлестігі оу топтарын дегейде тмендегідей блуді сынады. Оу жылы басында р факультет бойынша І курс студенттеріні білім дегейі тест арылы аныталып, 3 топа блінеді.

Оу процесінде рбір факультетті І курс топтарында аза тілі саба кестесіне бір

уаыта ойылып, (мысалы: са: 830 - 920) ш дегей бойынша бірнеше оу топтарында бір мезгілде саба жргізіледі. Студенттерді саны мен маманды трлеріне арай топтастыруа болады. Айталы, І курста 200-ге тарта студент болса, 100-ден бліп, райсысынан 5 топ рып, осы топтарды саба кестесіне атар оюа болады. Дегейлер арасындаы сабатастыты сатап, берілген кредит санына арай наты нтижеге жету шін аза тілін тмендегідей оыту сынылады.

 

  І семестр ІІ семестр Кредит саны
І топ І негізгі дегей (А1-А2) А2-В1 6 кредит
ІІ топ ІІ ксіби бадарлы дегей (А1-А2) В1-В2 6 кредит
ІІІ топ ІІІ маманды тілі дегейі А2-В1 В2-С1 6 кредит

С2 дегейі магистратура мен аспирантурада оылады.

 

 

аза тілі курсы бойынша тілдік зыретті алыптастыруды

амтамасыз ететін білім мазмны

Грамматикалы минимум

Негізгі дегей

Жалау трлері, етістікті шатары, етіс формасы, етістікті трлері, есімше, ксемше, кмекші сздер, шылауларды олданылуы. рмалас сйлемдер трлері. Сз маыналары, омоним, синоним, антонимдерді жасалуы. Траты сз тіркестері, жасалуы, анатты сздер.

 

Ксіби бадарлы дегей

Ксемшелі біріай баяндауыштар, есімшелі йірлі мшелер, кмекші етістікті (деп, болса) рылымдар, біріай мшелі сйлемдер. Кмекші сздерді (барысында, ретінде, трінде жне т.б.) байланыстырушы ызметі. Тсіндірмелі, талаулы салалас рмалас, мезгіл мнді (- алы, -ысымен), арсылыты (-анмен, -анша), салыстырмалы (алай, ... солай), масат мнді (-у шін, масатында) баыныылы сабатас рмаластар.

 

Маманды тілі

Сзжасам тсілдері, терминдерді жасалу жолдары, мтінді кркемдеуші ралдар, сипаттау, баяндау, длелдеу мнді крделі фразалы бірліктер.

 

аза тілі курсы бойынша атысымды зыретті алыптастыруды

амтамасыз ететін білім мазмны

Студенттерді аза тілін сйлесім рекеті трлері бойынша мегеру

іскерліктеріне ойылатын талаптар.

Негізгі дегей

Негізгі дегейді лексикалы минимумы шамамен 12000-1500 сз.

Тыдалымбойынша студенттер бейтаныс клемі: 300-400 сзден тратын мтінді таспадан тыдап, оны мазмнындаы негізгі жне осымша хабарды тсіне білуі тиіс. Тыдалым уаыты – 2-2,5 минут жне бір рет тыдалады. Мтінде 2-3 таныс емес сз кездесуі ммкін. Дикторды мтінді оу (сйлеу) арыны минутына 170-200 буын.

Диалога тсу жадайында схбаттасушы сзіні мазмнын мият тыдап, тсінуі жне жауап айтаруа зір болуы тиіс. Диалог кнделікті жне леуметтік – мдени салада арым – атынас жасау шін ажетті таырыпта болуы ммкін. Диалог клемі: 8-10 сйлемнен труы ммкін.

Оылымрекеті бойынша студент мтінді оып, мазмнын жне негізгі таырыбын тсінуі тиіс. Студент мтін бойынша тсінгенін ауызша айтып, сратара жауап беруі немесе мтін бойынша тсінгенін з сзімен гімелеп бере білуі ажет. Бдан студентті мтінні мазмнын тсінген – тсінбегенін жне сздік орынын ауымын бірден ааруа болады. Мтінні трлері: гіме, баяндама, сипаттама, нсау, дйектеме, ауа райы туралы млімет, хабарландыру, т.б. Мтін клемі 600-700сзден трады жне мазмнында 3-5 таныс емес сз кездесуі ытимал.

Айтылымбойынша студенттер здеріне сынылан таырыптарды бірін тыдап, схбат ра білуі тиіс. Мнда оларды рухани танымдары тексеріле келіп, осыан тадаан таырыпа сай сйлесімде тмендегідей шарттар ескертіледі:

Студентті берілген таырып бойынша клемі 400-500 сзден тратын млімдеме жасау, схбат ру, серіктесін оштау, т.б. баыттарды білім, білік, дадысы болуы ажет. Егер тапсырма жеке немесе шаын топа арналан монологтік сйлеу болса, айтылым уаыты – 2-3 минут, арыны минутына 140-160 сз болуы тиіс. Монологтік сйлеуде студент берілген таырып бойынша байланысты гіме рай білуі, оыан немесе тыдаан мтін бойынша атысымды баытта репродуктивті негізде мтін тзе растыра білуі; мтінде берілген оиа, ондаы кейіпкерлерге з кзарасын айта білуі тиіс.

Диологты сйлеуде айтылым арыны – минутына 130-150 сз. Диологтік сйлеуде студент мыналарды орындай білуі ажет:

- айтушы гімесіні мазмнын тсіну, ткен таырыптар бойынша сйлесе білу;

- диологті аятай білу, зіні ойын айта білу.

Жазылымбойынша жмысты орындауда студенттер тадаан таырып мазмнын

тере тсініп, оны з сзімен жазбаша баяндай білуі жне сонымен атар зіні осы таырып бойынша жеке кзарасын, тжырымын да жеткізе білген жн. Мны зі студентті аза тілін алай мегергенін, оны азаша сз байлыыны ауымын крсетеді. рине, жазба жмысы студенттерді сздік орымен ана емес, сонымен атар оларды сауатты жазу абілеті, сйлемдегі сздерді нормаа сай байланыстыруы трысынан бааланады. Жазба жмысы (эссе - шыарма) 400-500 сз клеміндегі мтінмен берілуі тиіс. Оианы хабарлау, суреттеу, баяндау тріндегі мтіндер деби тіл нормасына сай болуы ажет.

 

Ксіби бадарлы дегей

Ксіби бадарлы дегейді лексикалы минимумы шамамен 1300-1600 сз.

Тыдалым бойынша студенттер бейтаныс ксіби бадарлы мтінді таспадан тыдап, апаратты мазмнын, таырыбын, негізгі идеясын, негізгі жне осымша хабарды толы тсіне білуі тиіс. Тыдалым уаыты – 3-4 минут жне бір рет тыдалады. Мтін клемі: 600-800 сз. Мтінде 5-6 таныс емес сз кездесуі ммкін. Дикторды оу (сйлеу) арыны алыпты, сйлеу жылдамдыы: 220-250 буын.

Егер тыдалым диалог арылы жзеге асатын болса, онда студент схбаттасушыны ксіби таырып аясында ойан сраын, айтан ойыны мазмнын тыдай отырып, тсініп, жауап айтара білуі тиіс. Диалог клемі: 10-12 сйлем рылымнан труы ммкін.

Оылымрекеті бойынша студент клемі 900-1000 сзден тратын мтінді оып, тсінгенін ауызша айтып, сратара жауап беруі немесе мтін бойынша тсінгенін з сзімен гімелеп беруі ажет. Бдан студентті мтінні мазмнын тсінген – тсінбегенін жне сздік орыны ауымын бірден ааруа болады. Мтіндер ксіби – іскери, арнайы ресми баытта оианы хабарлау, мазмндау, суреттеу негізінде арнайы растырылуы ажет. Мтін мазмнында 8-10 таныс емес сз кездесуі ытимал.

Ксіби мтінді оу барысында студент мыналарды орындай білуі ажет:

- оуды р трлі стратегияларын олдана білуі;

- мтінні таырыбын анытап, оны негізгі идеясын тсіне білуі.

Жазылымбойынша жмысты орындауда студенттер тадаан таырып мазмнын

тере тсініп, оны з сзімен жазбаша жеткізе білуі жне сонымен атар зіні осы таырып бойынша жеке кзарасын, тжырымын да жеткізе білгені жн. Мны зі студентті ксіби аза тілін алай мегергенін, оны азаша сз байлыыны ауымын крсетеді. Шыарма – эссе клемі - 600-700 сзден труы тиіс. Студент сонымен атар ксіби таырып бойынша оыан кітаптары, маалалары немесе тыдаан хабарлары жайында шаын млімдеме, тйіндеме жаза білуі ажет. Егер студент ксіби таырыпта реферат жазатын болса, мтінні ауымы 5-8 бет, аннотация немесе іскерлік ааз лгілері – 0,5-0,8 бет, ал конспект мтініні ауымы 2-3 бет болуы тиіс.

Айтылымда студенттер здеріне сынылан ксіби баыттаы таырыптарды біріне схбат (сйлесім) рады. Тадаан таырыпа сай сйлесімде тмендегідей шарттар ескеріледі:

- берілген таырып бойынша студент байланыстырып, еркін сйлеу білуі ажет;

- мамандыы бойынша тыдаан немесе оыан мтінні, естіген апаратты

мазмнын айта білуі, ондаы оиаа з кзарасын білдіре білуі, оны зінше толытыра білуі тиіс.

Студентті берілген таырып бойынша клемі 700-800 сзден тратын млімдеме жасау, схбат ру, гімені оштау, т.б. баытта білім, білік дадысы болуы ажет. Егер тапсырма жеке немесе шаын топа арналан монологтік сйлеу болса, айтылым уаыты 4-5 минут, арыны – минутына 160-170 сз болуы тиіс. Ал диологтік сйлеу болса, айтылым арыны – минутына 150-160 сз. Диологтік сйлеуде студент айтушыны сзін тсіне білуі, оны пікірін оштап, келісіп немесе, керісінше, з длелдерін теріске шыарып, тжырымын айта білуі тиіс.

 

 

Маманды тілі дегейі

Маманды тілі дегейіны лексикалы минимумы шамамен 1800-2000 сз.

Тыдалымбойынша бейтаныс тпнса 900-1000 сзден тратын ксіби мтінді таспадан тыдап, студент:

· берілген наты маманды саласындаы танымды – атысымды міндетті шешуге

керекті апаратты тыдап тсіне білуі;

· тсіндірмелі сипаттаы монолог трінде берілген маманды саласы жайындаы

ойды, таырыпты, негізгі мазмнды, оны жеке маыналы бліктері бойынша негізгі апаратты тыдау арылы тсіне білуі тиіс.

Сонымен атар:

· іскери-ресми кездесулердегі екі немесе бірнеше адамдарды арасындаы схбат

мазмнын, негізгі ойды тсініп, орытынды жасай білуі керек.

Тыдалым уаыты – 5-6 минут жне бір рет тыдалады. Ксіби мтінде 6-8 таныс

емес сз кездесуі ммкін. Дикторды оу (сйлеу) арыны алыпты, минутына 180-250 буын, апартты дл беру шін сз арыны – минутына 120 буын. Мтіндерді таырыбы студенттерді тандап алан мамандытарына сйкес алынады.

Оылым рекеті бойынша клемі: 1000-1200 сзден тратын мамандытарына сай мтінді мият оып, студент:

· оылан мтінні негізгі мазмнын, жеке маыналы бліктері арасындаы

логикалы жне себеп – салдарлы байланысты тсіне білуі керек.

Студент маманды саласы бойынша берілген мтінні мазмнын з кзарасы трысынан толытырып, згертулер енгізе отырып, гімелеп бере білуі ажет. Мтінні трі: жалпы ылыми, жалпы ксіби жне арнайы маманды саласы бойынша растырылуы тиіс. Мтін мазмнында 10-15 таныс емес сз кездесуі ытимал. Оылым арыны минутына 220-230 сз болуы тиіс. Материал клемі – 2-2,5 бет.

Маманды саласы бойынша берілген мтінді, ылым мааланы, баяндаманы оу барысыда студент мыналарды орындай білуі ажет:

· оуды басты стратегияларын олдана білуі;

· мтінні негізгі идеясын тсініп, оны ішінен зіне ажетті апаратты ала білуі;

· хабара, апарата зінше тйіндеме жасап, авторды ойына баа бере білуі тиіс.

Жазылымбойынша жмысты орындауда студенттер тадаан таырып мазмнын

тере тсініп, оны з сзімен жазбаша жеткізе білуі жне сонымен атар зіні осы таырып бойынша жеке кзарасын, тжырымын да жеткізе білгені жн.

Егер эссе-шыарма болса, мтін мазмныны ауымы 800-1000 сзден труы тиіс.

Реферат мтініні ауымы 10-15 бет, аннотация жне ксіби іскерлік ааз лгілері 0,8-1 бет, ал конспект мтініні ауымы – 3-5 бет болуы тиіс.

Студент сонымен атар:

· мамандыы бойынша тадап алан таырыпа жоспар ру арылы, осы таырып

бойынша естіген, оыан мтін мазмнында берілген ойды айта жаырту, толытыру, з бетінше дей білуі тиіс;

· ылыми баяндама, млімдеме, хабарлама жазу шін ойды логикалы жйемен

жазбаша ра білуі тиіс;

· наты мамандыы бойынша оыан кітаптары, маалалары немесе тыдаан

хабарлары жайында шаын млімдеме, тйіндеме жаза білуі ажет.

Айтылым бойынша студенттер здеріне сынылан таырыптарды біріне тадауы бойынша схбат (сйлесім) рады. Тадаан таырыпа сай сйлесімде мынадай шарттар ескеріледі: студентті берілген таырып бойынша 800-900 сз аясында тадаан ксіби, мамандыы жайында гімелеп айта білуі, баяндама жасай алуы, схбат ра білуі тиіс. Егер тапсырма жеке немесе шаын топа арналан монологты сйлеу болса, айтылым уаыты 4-5 минут, арыны минутына 170-200 сз болуы тиіс. Ал диологты сйлеу болса, айтылым арыны – минутына 160-180 сз.

Диологты сйлеуде студент:

· айтушыны ой-пікіріне зіні тжырымдарымен жауап беріп, р трлі сратар

ою негізінде зіне ажетті апаратты ала білуі;

· мамандыы бойынша жаалытармен блісіп, ол жайында з кзарасын

серіктесіне жеткізе білуі;

· естіген апараты жайындаы зіндік тжырымын длелдей білуі тиіс.

 

Лексикалы таырыптар

 

Типтік бадарламада ЖОО-да дайындалатын барлы маманды трлері бойынша лексикалы таырыптар тізімін беру ммкін емес. Оны р оу орны з бадарымен жоарыда крсетілген халыаралы стандарта сай анытайды. Біра негізгі жне ксіби бадарлы дегей таырыптары орта болып алады.

Барлы маманды салалары шін міндетті А1, А2, В1, В2, дегейлеріне арналан лексикалы таырыптар:

А1, А2 :

  1. Мен жне оршаан орта.
  2. Мінез жне келбет.
  3. Денсаулы – зор байлы.
  4. оам жне жастар.
  5. Туелсіз азастан.
  6. азаты нері мен мдениеті.
  7. Бос уаыт жне ызыушылы.
  8. Адам жне табиат егіз. (лемдік экологиялы мселелер. азастанны

географиясы. азастанны сімдіктер жне жануарлар лемі. азастан экологиясы (жер, су, ауа мселесі). Азамат денсаулыына экологияны сері. Экологияны орау йымдары. азастанны табии саябатары, орытары, оларды орау. азастанны туризм индустриясы, оны дамыту. Еліміздегі альпинизм жетістіктері. оршаан ортаны орау жне тіршілік ауіпсіздігі.

  1. Саяхат. (азастанны тарихи орындары. азастанны крікті жерлері).

 

В1

Мемлекеттік тіл – азастан халытарын біріктіретін фактор.

оам жне тіл. дептілік мдениет негізі. Замана жне дстр.

 

Мені мамандыым.

Университет білім ордасы. Мені замандастарым.

 

Маманды тарихы.

(Мамандыты ызмет ету саласы. Мамандыым – матанышым мамандыы бойынша жеке тлалара еліктеу).

 

Білім де бсекеге тседі.

лтты кадрлар – мемлекет негізі. Ел болашаы – білікті маман олында. лтты рухы кшті адам.

 

В2

  1. азастан лемдік кеестікте.

Туелсіз азастан. азастан – Азия барысы. азастан жаандану дуірінде.

 

  1. азастанны білім беру жйесі.

азастан Республикасыны білім беру жйесі. Білім жйесіндегі реформалар.

 

  1. Адам жне за.

азастан мемлекетіні ыты негізі.

 

  1. Халыаралы атынастар.

Халыаралы атынастар жне халыаралы ы. Халыаралы йымдар (Б, ЮНЕСКО, ЮНЕП, ЮСАИД т.б.). Дниежзілік жне халыаралы экономикалы атынастар.

 

  1. ылым мен техника.

ылым мен техниканы даму тарихы. ылым мен техника байланысы. ылымны оамды рлі, орны. ылымдаы жетістіктер. арышты, ядролы аруды бейбітшілік баытта игеру. Атом – электр станциялары. Технопарктер.

лы алымдар жне оларды ашан жаалытары. Бгінгі ылыми жаалытар. Нобель сыйлыыны лауреаттары. р ылым саласы бойынша ашылан жаалытар жайында.

 

С1, дегейіне арналан натылы маманды саласы бойынша лексикалы таырыптар:

Жаратылыстану – гуманитарлы мамандытар саласы бойынша

Филология мамандытары (журналист, аудармашы т.б.).

Адамдар анша тілде сйлейді? Дниеде анша тіл бар? лі жне тірі тілдер. Жазу

тарихы. Тіл біліміні алыптасу негіздері. Тілдерді жіктелімі. Тркі тілдері.

 

Медицина мамандытары шін:

лтты медицина ылымыны дамуы. Медицина салалары. Халыты медицина,

салалары. Емдеу жне сауытыру орындары, ызметі. Медицина жаалытары. лемдік медицина жетістіктері. Фармакология, фармацептика. Оптика. Жаа технологияа негізделген медициналы рал-жабдытар.

 

Техникалы, ауылшаруашылы экономикалы мамандытар саласы бойынша

Экономика жне экономикалы кластерлер

Экономика, нарыты экономика ымдары, негіздері. Ксіпкерлік, ксіпкерлікті

жоспарлау, аржыландыру. Акционерлік оамдар, жеке шаруашылытар т.б.

ндіріс, оны трлері, йымдастыру тсілдері. ндіріс пен нерксіпті басаруды

автоматтандыру. німді ндіруді жаа технологиялары. нерксіп, оны трлері. Ауыр нерксіп, жеіл нерксіп кластерлері. Ауыл шаруашылыы кластерлері, оны трлері.

 

 

Тауар, тауар ндіру трлері. Отанды тауар ндірісі.

Тауар, тауар ндіру. Отанды тауар ндірісі. ндірістік німдер. Мнай, газ т.б.

мнай мен газды шыу тарихы. Алашы мнайшылар. Мнай компаниялары, инвесторлар. Мнай ндіру. Мнай экспорты. Газ ндіру, экспорты. Ішкі жне сырты сауда. лы Жібек жолы. Дниежзілік сауда йымы. Кеден ісі.

Тау-кен ндірісі, ашы жне жабы кен ндіру орындары. Геология жне пайдалы

азбалар кен орындарын барлау. Алашы геологтар. Геодезия жне картография.

Минералдар, асыл тастар, трлі тсті металдар, кмір т.б. ндірісті басару жне автоматтандыру. ндірісті компьютерлік жйе арылы басару. Техникалы кибернетика.

Ауыр нерксіп німдерін (машина, станок, вагон т.б. жасау) шыару. азастан

зауыттары. Металлургия. Алашы металлургия. Клік, клік техникасы мен технологиясы. Электр энергетикасы. Радиотехника, электроника, робототехника жне телекоммуникация.

 

Отанды авиация, теміржол жне коммуникация. Отанды авиация мен

теміржол тарихы. Алашы шыштар, алашы теміржолшылар. арыш айлаы. Локомотив жне локомотив шаруашылыы. Электровоздар жне электрлі пойыздар. Вагон, оны трлері. уе, теміржол, су жолы, тасжол арылы тауар тасу жне халыа ызмет крсету.

Жеіл нерксіп. Полиграфия. Мата-мата нім шыару, ааз жасау т.б.

азастан фабрикалары. рылыс-сулет ісі. рылыс компаниялары. Жол рылысы. Дизайн (ландшафты, жиаз-жабды дизайны т.б.). олданбалы нер німдері (зергерлік іс, тігін жне сн, ааш, тері деу ісі т.б.).

Ауыл шаруашылыы німдерін ндіру. Бау-баша німдері (жеміс, ккніс т.б.

шаруашылыы). Агрономия, топыратану жне агрохимия. Орман шаруашылыы. Жерге орналастыру жне кадастр. Су оры жне оны пайдалану.

Ветеринария жне мал шаруашылыы. Зоотехния. Ашылы жне а

шаруашылыы. Балы шаруашылыы. Биотехнология.

 

аржы жне есеп

Баа, оны трлері. німді баалау. н. Тлем трлері. Маркетинг. німді жарнамалау тсілдері. Менеджмент. тымды йымдастыру жне басару жайында. Бсекеге абілеттілік. Крме, жрмеке оны йымдастыру, аржыландыру. Салы, салыты трлері. Стандарттау, метрология жне сертификаттау.

 

Банк жне оны ызметі

Банк тарихы. Банктік жйе жне отанды банктер, оларды ызметі. азастандаы есеп айырысу реттері. Валюталы баам жне белгіленім. лтты валюта. Халыаралы валюта оры. Халыаралы валюта жне аржы – несие атынастары жйесіндегі азастанны орны. Халыаралы жне коммерциялы операциялар. нды ааздар. ор биржасы.

 

аза тілі курсыны барлы дегейінен ткен тіл йренуші тмендегідей біліктілерді игеруі ажет:

Негізгі дегей.

  1. з пікірін, ойын дрыс жеткізе білу, о немесе теріс жауап бере білу.
  2. зі жайлы, отбасы, оу орны жайлы гімелеп, ойын дрыс айта білу.
  3. Еліні тарихы, табиаты, зіні ызыушылыы туралы гімелеп айта білу.
  4. арапайым сратар оя білу жне жай сйлемдерді кмегімен зіні ойын длелдей білу.
  5. тінішті, бйрыты, олдауды, кінішті, сенімсіздікті, болжауды айта білу.

 

Ксіби бадарлы дегей.

  1. Оыаны туралы зіні баасын бере отырып, пікірін, ойын дрыс айта білу.
  2. Крделі емес пікір- сайыса атысып, з ойын аргументтеу, делелдей білу.
  3. зіні ксібі туралы гіме ра білу, сипаттау.
  4. з ойын анытаушы, сипаттаушы компоненттермен крделендіріп бере білу.

 

Маманды тілі дегейі.

  1. Ресми-іскери, іскери-ксіби кездесу этикетіне сай слемдесу, алыс білдіру, схбаттасу, келісу, келіспеу, талап ету, тадану;
  2. Серіктесіне тінішпен, кешіріммен, ресми ттытаумен, кмек сыныспен келу; кешірім срау жне кешіру, мамандыы бойынша апарат срау жне апарата жазба трде жауап беру (формальды емес атынас), серіктестер арасындаы дрежелі арым-атынас;
  3. Белгілі бір маманды аясында леуметтік, ксіби байланыстар туралы сйлеу. Кез- келген ортада зіні пікірін еркін айту, еліміздегі леуметтік жадай, баралы апарат ралдары туралы кзарасын жеткізе білу.
  4. Мамандыы бойынша айтылан тжырымдара з пікірін білдіре отырып, серіктесінен жауап айтара алу; серіктесін сйлеу рекетіне тарту;
  5. Жеке тлалармен ксіби байланыс кезінде телефон, теледидар, радио арылы абылдаан апараттарды негізгі тйінін а алу; сз болан мселені негізгі мазмны тсініп, ой тю, орытынды жасай білу. Мамандыы бойынша ылыми ебектерді оып тсіну жне хабарлама, баяндама, маала жаза білу.

 

сынылатын оулытар мен оу ралдары

 

  1. Бектров Ш.., Бектрова А.Ш. аза тілі (Ана тілі дегейіндегі йрету ралы). – Алматы, 1998.
  2. Оралбаева Н., Есенов Х., Хайруллина С.К. Изучаем казахский язык. – Алматы 1989.
  3. Аяпова Т. аза тілі (Негізгі оулы, й кітабы, малім кітабы). – Алматы, 1998.
  4. Е.М.Арын, Б..асым., Е.Жматаева. аза тілін оыту дістемесі. (Экономика бліміні студенттеріне арналан). – Павлодар, 2005.
  5. Мхамадиева Н.. Ксіби аза тілі. – Алматы, 2004.
  6. Ерназарова З.Ш. жне т.б. аза тілі Елтану. – Алматы, 2005
  7. асым Б.., Молдасанов Е.М. аза тілі (Тарих факультеті шін) – Алматы, 2003.
  8. ырыбаева Ж.М. Халыаралы атынас факультеті дипломатия мамандыына арналан сынбалар (Оу дістемелік рал). – Аламты, 2006.
  9. Жасылыова К.Б. «аза тілі» пні бойынша студентті оу- дістемелік кешені. .И.Стбаев атындаы аза лтты техникалы университеті, - Алматы: азТУ, 2004.-165 б.
  10. Егіншібаева Н.. аза тілі. Оу ралы. аза лтты аграрлы университеті. – Алматы, 2000.
  11. Егіншібаева Н.., Раымбаева Б.К. жне т.б. аза тілі сабатары. азАУ. – Алматы, 2004.
  12. Егіншібаева Н.., Жапахов С.И., Раымбаева Б.К. жне т.б. аза тілі кредиттік оыту жйесі бойынша оу - дістемелік кешен. – Аламты, 2006.
  13. Мусинов А.О., Мамбеталиева М.А., дайбергенов Е.. аза тілі . – Алматы, айнар, 1995.
  14. «аза тілі: дістеме» Республикалы ылыми - дістемелік журнал. - №2 – 2006 (4).

 

Сздіктер

  1. азаша-орысша (1925). Басарушы: .Кемегерлы – Астана: «Келешек-пресс», 2005,-288 б.
  2. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Жеіл жне тоыма нерксібі. – Алматы: «Рауан» баспасы, 2000. – 280 б.
  3. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік Статистика, стандарттау жне патенттану. – Алматы: «Рауан» баспасы, 2000. – 272 б.
  4. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Электроника, радиотехника жне байланыс. - Алматы: «Рауан» баспасы, 2000. – 240 б.
  5. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Су шаруашылыы. - Алматы: «Рауан» баспасы, 2000. –304 б.
  6. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Механика жне машинатану. - Алматы: «Рауан» баспасы, 2000. – 328 б.
  7. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Энергетика. - Алматы: «Рауан» баспасы, 2000. – 320 б.
  8. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Клік жне атынас жолдары. - Алматы: «Рауан» баспасы, 2000. – 288 б.
  9. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Сулет жне рылыс. - Алматы: «Рауан» баспасы, 2000. – 366 б.
  10. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Геология, геодезия жне география. - Алматы: Республикалы мемлекеттік «Рауан» баспасы, 2000. – 352 б.
  11. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Кен ісі жне металлургия. - Алматы: «Рауан» Республикалы мемлекеттік баспасы, 2000. – 2000 б.
  12. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Затану. - Алматы: «Рауан» Республикалы мемлекеттік баспасы, 2000. – 360 б.
  13. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Іс жргізу жне мраат ісі. - Алматы: Республикалы мемлекеттік «Рауан» баспасы, 2000. – 256 б.
  14. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: дебиет жне лингвистика.
  15. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Алматы: Республикалы мемлекеттік «Рауан» баспасы, 2000. – 288 б.
  16. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Экономика жне аржы. «Рауан» баспасы, 2000. – 288 б.
  17. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Алматы: Республикалы мемлекеттік «Рауан» баспасы, 2000. – 344 б.
  18. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Мдениет жне нер.
  19. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Клік жне атынас жолдары. - Алматы: «Рауан» баспасы, 2000. – 256 б.
  20. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Алматы: Республикалы мемлекеттік «Рауан» баспасы, 2000. – 288 б.
  21. азаша-орысша, орысша-азаша терминологиялы сздік: Ауылшаруашылыы. Республикалы мемлекеттік «Рауан» баспасы, 2000.
  22. Егіншібаева Н.., Бейсенова Ж.С. Эпизиотологиялы терминдер сздігі. азАУ, Алматы, 2004ж.
  23. Егіншібаева Н.., Жапахов С.И. Экологиялы терминдерді тсіндірме сздігі азАУ, Алматы, 2006ж.

 

 

Оу курсыны пндік мазмны

Тсінік хат

азастан Республикасыны азіргі тадаы экономикалы даму дегейі, баса елдермен халыаралы байланысыны ныаюы, лемдік ауымдастыта ыпалыны артыруы, біліктілік дегейі лемдік стандарттара сйкес келетін, з еліні тарихи ндылытары тіл мен тарихына, мдениетіне рметпен арап, аламдану рдісінде мемлекетімізді жедел дамуына лес осатын мамандарды даярлауды ажеттігін туызып отыр. Мемлекеттік тілді мегерген білікті мамандарды алыптастыру оу мазмныны міндетті рамдас блігі болуы тиіс.

Бл жоары оу орындарында аза тілін оыту мселесін айта арап, елімізді даму дегейі мен халыаралы стандарт талаптарына сай руды талап етеді.

азастан Республикасы Білім жне ылым министрлігі Тілдерді олдану мен дамытуды 2001-2010 жылдара арналан мемлекеттік бадарламасын жзеге асыру жне 2005 жылы 3 азанда азастан Республикасыны Премьер-Министрі ткізген мжілісті №24-5/007-321 хаттамасында аза тілін білу дегейін арттыру масатында оыту дістемесіне жаа технологияларды енгізу арылы жаа типтегі оу-дістемелік кешендерді зірлеу ажеттілігі туып отырандыын атап крсетті.

лемде мойындалан тілдік білімді баалауды халыаралы стандарттары болып табылатын DALF/DELF, IELTS, TOEFK т.б. сияты тиімді жйелерге сйене отырып, аза тілін білу дегейін баалауды тмендегідей: бастапы дегей (мектепке дейінгі кезе), бастауыш дегей (1-4 сыныптар), негізгі дегей (бакалавр, магистратура), ксіби-іскерлік дегей (ызметшілер) - алты дегейлік жйесін жасау – азастан Республикасында аза тілін оытуды негізгі баыттарын, мазмнын, дегейлерін, міндеттері мен масаттарын стратегиясын анытайтын ылыми – практикалы діснамалы жат – Тжырымдамада да крсетілген.

Бл оу-дістемелік сынбада Абылай хан атындаы Х жне ТУ, ф..д., профессор З.Ш.Ерназарова, Абай атындаы азПУ, ф..д., профессор Б..асым, .Стбаев атындаы азТУ, п..д., К.Б.Жасылыова, Т.Рыслов атындаы аз ЭУ, п..к., доцент М.А.Мхамбеталиева, л-Фараби атындаы азМУ-ні ф..д., доцент .И.Иманалиева, азАУ, ф..д., доцент Н.А.Егіншібаева, Абай атындаы азПУ-ды доценті Ж.М.ырыбаева авторларды бірлестігімен жазылан аза тіліні практикалы курсы бадарламасыны жобасын, азастан Республикасы білім беру саласында абылданан Стандарттармен «Шет тілдерді мегеруді жалпы еуропалы зыреттері: «оу, оыту, баалау» (Страсбург-2001) халыаралы стандарттарды діснамалы нсауларын басшылыа ала отырып, орыс тілді аудиторияларда осы бадарламалы станымдарды негізінде жасалан силлабус лгілері жне кредиттік оу жйесіне атысты кейбір оу-дістемелік кешендерді даярлауды баыттары, саба рдістеріне атысты дістемелік нсаулары сынылып отыр. Білім - ркениетті тетігі дейтін болса, бгінгі тада азастандаы білім беру жйесі лемдік білім кеістігінде туде. Сондытан білім саласындаы жаа апараттар технологиялар арылы оыту, халыаралы стандарттар бойынша тілдерді оыту станымдары мемлекеттік тілді йрету мен йренуді сипатын згертіп, жааша бетбрыстара жол ашты. азастанда мемлекеттік тілді оытуды кпдегейлік халыаралы стандартты жйесіне кшу тіл мамандарын, діскерлерін, алымдарын ойландырып толандыратыны сзсіз. рине, азастан Республикасында тілді дегейге бліп оытуды алашы ылыми негіздерін п..д., профессор .адашева зіні ылыми ебегінде атап крсеткен. Бл кнде згетілді аудиторияларда тілді дегейге бліп оытуа атысты оу-дістемелік кешендер зірленіп, диссертациялы ебектер оралуда.

 

 

аза тіліні практикалы курсыны дегейлік

рылымы мен мазмны

А1, А2 – (Адам жне оам)

І. Аудитория

1.1. аза тілі туралы жалпы млімет. аза тіл біліміні салалары.

1.2. Адам жне оам.

а) Слемдесу. Танысу. Мен зім. деп ережелері.

) Мен жне отбасы. Бізді й. Мені досым.

б) Ас – адамны арауы. Киім. Тазалы – саулы негізі, денсаулы байлы негізі.

в) оамды кліктер. Мені жмысым. Бос уаыт жне ызыушылы.

г) Адам жне табиат егіз. Саяхат.

 

СОБЖ

2. СЖ

3. ДАК (дегейдегі кейінгі орытынды)

Кредит саны – 2

 

  1. Аудитория – 30 саат
  2. СОБЖ – 30 саат
  3. СЖ – 30 саат

 

В1-В2 – (Елтану)

І. Аудитория

1.1. аза елі.

а) аза халыны тарихы. аза халыны салт – дстрлері, «Жеті жары» дала конституциясы.

) Хандары, билері, батырлары.

1.2. Туелсіз азастан.

а) Ел рміздері. Мемлекеттік тіл – азастан халытарын біріктіретін фактор. азастан - лемдік кеістікте.

) азастанны білім беру жйесі. Мені мамандыым. ылым жне техника. оам жне жастар. Адам жне за. азастан алалары. азастанны крікті жерлері. Ел ордасы – Астана.

б) нері. Мдениеті. ылымы. Экономикасы. ндірісі.

1.3. лы адамдар мірінен.

а) оам айраткерлері, аын-жазушылары, нер адамдары, алымдары.

1.4. азастан жне халыаралы атынастар.

  1. СОБЖ
  2. СЖ
  3. ДАК

Кредит саны – 2

  1. Аудитория – 30 саат
  2. СОБЖ – 30 саат
  3. СЖ – 30 саат

 

С1 – Маманды тілі (лгі ретінде дипломатия мамандыы)

 

І. Аудитория

а) Р егеменді, туелсіз, демократиялы мемлекет. Р-ны ішкі жне сырты саясаты. Р-ны халыаралы атынастаы орны мен рлі. Халыаралы атынастар.

) Р-ны дниежзілік халыаралы йымдара кіру этаптары. Халыаралы йымдар. Б. Еуропа. Одаы. Р-ны ТМД-на кіретін мемлекеттермен жргізетін саясаты.

б) Р-да дипломатиялы жне консульды ызметті орныуы. Р-ны аумаындаы жне шетел мемлекеттеріндегі, елшіліктерде ызмет атаратын дипломаттарды мірі жне ызметі.

в) Дипломатиялы жаттар. Келісімшарт. Баспасз мслихаты. ылыми конференция, семинар, дискуссия, дебат.

г) Дипломатиялы ызмет жмысыны ыты негізі. Р-ны дипломатия туралы заы. СІМ. Дипломатиялы ызметтегі ызметкерлерді ытары, міндеттері, жауапкершіліктері.

д) Дипломатиялы ызмет кадрлары. Дипломатиялы ызметке таайындау, дипломатиялы дрежелерді беру тртібі.

е) азаты тыш Ттенше жне кілетті Елшісі. Дипломат келбеті.

СОБЖ

2. СЖ

3. ДАК

Кредит саны – 2

  1. Аудитория – 30 саат
  2. СОБЖ – 30 саат
  3. СЖ – 30 саат

лгі:

Пн силлабусы

1. Пн аты Практикалы аза тілі Пн коды Ка 1104 Кредит саны - 6 Курс І,ІІ –ші семестр
2. Маманды аты Халыаралы атынас Маманды шифры 050202 Кафедра аты Мемлекеттік тіл кафедрасы Факультет аты. Халыаралы атынастар факультеті
3. Оытушыны ФАЖ, ызметі, дрежесі, лауазымы. ырыбаева Жанна Молдаалиызы Абай атындаы азПУ-ды доценті Контактілік апарат (телефон, e-mail) 405 каб. 87016057518, 206660
2. Пнді ткізу уаыты жне орны. Саба кестесі бойынша 503 дрісхана
Пн прервезиттері:Практикалы аза тілі курсын оуа келген студенттерді білім дегейін саралайды. Мектептен оып, йреніп келген білімдерін шыдап, толытырып, айталап, пысытайды. Жоары оу орнында жргізілетін теориялы, практикалы мселелерді икемдейді.
Пн постреквезиттері:Практикалы аза тілі курсы азіргі аза тіліні фонетикалы жйесін, лексикалы рамын, грамматикалы сипатын тсініп, ауызекі сйлеу тіліне деби тілдік нормада сйлеуді анытауа негізделген.

аза тілі курсыны барлы дегейінен ткен тіл йренуші тмендегідей біліктіліктерді игеруі ажет

Лексикалы таырыптар бойынша:

Негізгі дегей

  1. з пікірін, ойын дрыс жеткізе білу, о немесе теріс жауап бере білу.
  2. зі жайлы, отбасы, оу орны жайлы гімелеп, ойын дрыс айта білу.
  3. Еліні тарихы, табиаты, зіні ызыушылыы туралы гімелеп айта білу.
  4. арапайым сратар оя білу жне жай сйлемдерді кмегімен зіні ойын длелдей білу.
  5. тінішті, бйрыты, олдауды, кінішті, сенімсіздікті, болжауды айта білу.

 

Ксіби бадарлы денгей.

  1. Оыаны туралы зіні баасын бере отырып, пікірін, ойын дрыс айта білу.
  2. Крделі емес пікір – сайыса атысып, з ойын аргументтеу, делелдей білу.
  3. зіні ксібі туралы гіме ра білу, сипаттау.
  4. з ойын анытаушы, сипаттаушы компоненттермен крделендіріп бере білу.

 

Маманды тілі дегейі.