Оларды масаты - блік
«Ат-Ткфір уаль-Хиджра» йымы экстремистік деп танылып, азастан аумаында тыйым салынды
Исламдаы е ауыр ылмыстарды бірі фитна, яни алауызды, блік тарату болып саналады. Мсылмандарды арасында іріткі салан адам, олара жау болып табылады, себебі ол аайынды аайына, діндарды діндара арсы ояды.
Фитна – мсылман ауымыны міріндегі е жаман кезе. Хадистерге сйкес, кімде-кім бір дінді станушыларды бір біріне арсы ойып, жалан айыптаулар істесе, сондай-а ылмыс істеуге дайын болса оларды ауыр жаза ктіп траны бекер емес. Керісінше, кім ізгі ниет пен татулыа шаырса, ол адам екі дниені баытына кенеледі. Абу Дауд Мхаммед пайамбарды келесі сздерін жеткізген: «Блік таратудан аула боландар, шын мнінде баытты».
Бгінгі кні ислам іліміне еркін трде тсінік беру аламды геосаяси кресті маызды блігіне айналды. Фанатизм мен тзімсіздікті жатастары оамды ішінен блу жне араб леміндегі зайырлы режимдерді бірінен кейін бірін жою арылы мсылмандарды сенімдерін алдап-арбайтын трлі рекеттерге барады. Діни радикализм асырлар бойы алыптасан салт-дстр мен деп-рыптарды жоа шыару арылы, исламны рухын жне бейбітсйгіштік жне дінге еріктілік болмысын брмалайды.
Мсылмандар арасында алауызды тудыратын ралдарды бірі «ат-Ткфір уаль-Хижра» экстремисттік йымы болып табылады. Аымдаы жылы тамызда Астана аласыны Сарыара ауданды соты аталан йымды экстремистік деп танып, азастан Республикасы аумаында ызметіне тыйым салды.
Ткфиризм идеологиясы нені кздейді, оны тжірибесі андай? Бірінші кезекте, ол йымны атауында крсетілген екі элемент: ткфір жне хижра. «Ткфір» - кпір деп айыптау немесе кім шыару. Осы йымны жатастары здеріні мддесіне сай келмеген кез келген мемлекетті «кпір елі» деп айыптай салады. Ткфір кімі билік кілдеріне, оны ішінде саяси лидерлерге, арулы кштер мен ы орау органдары кілдеріне де атысты шыарылады. Сондай-а осындай мемлекетті «тат» («пта табынушылар») мемлекеті деп атайды жне соында оан арсы жихад жарияланады.
Оларды ызметіндегі екінші элемент – «хижра». Классикалы исламда хижра – діни ілімін орау масатында жер аудару деп тсініледі. Бірінші хижраны мсылмандарды мірін сатап алу шін Меккеден Мединаа зіні серіктестерімен Мхаммед пайамбар жасаан. Алайда радикализм идеологтары оны згеше тсіндіреді. Олар шін хижра – ол оамнан тікелей немес жанама блектену, баса елдерге шыу.
Сонымен атар, ткфіршілік жолын уушылар – сіресе здеріні атарларына осуды бастапы кезедерінде жасырынды кнгірт хиджра-сезім арылы ошалауды пайдаланады. Тжірибеде бл оаммен, сондай-а брыны оршаан ортасында дстрлі ислама станушылармен барлы атынастарды зу болып табылады. Бл детті трмыс салтынан бас тарту, сырты келбетін жне «кфір» деп атауа болатын барлы нрселерді згерту.
алыптасан трмыс салттан бас тарту, сырты келбетін, киімін жне «кпірлік» деп атауа болатындарды барлыын згерту туралы айтылуда.
Фанатизмні жатастары аса керітартпалыты жатауы, салт-дстрден, алыптасан оамны негіздерінен бас тартуы, оларды мсылманды ілімде біржаты рі тікелей тсініктемеге сйенетіндігінен крінеді. Олар туан кнді тойлау, аптадаы кнді ерекше белгілеу, трлі діни мерекелер, мерейтойлар жасау, танымал адамдара ескерткіш орнату, азалы кнге атысты жиындарды жасау жне сол жиындардаы трлі шараларды (мысалы, жотау айту) йымдастыру, мазарларды трызу жне таы сол сияты шараларды жол берілмейтін жаашылды (бидад) деп тсінеді.
кінішке орай азастанда да белгілі бір дегейде таралан ткфіршілдерді тжірибесі зайырлы задар мен зайырлы мемлекетті жоа шыарумен тыыз байланысты.Осылайша, радикалдар оамны этно-мдени жне конфессионалды йлесімін бза отырып здерін шынайы ислам дініні жалыз станушылары деп жариялайды. Шындыында, олар салт-дстрлері мен мдениетін мсылманды аясында алыптастыран аза халыны бай тарихи тжірибесін жоа шыарып рухани нигилизм танытады. Олар шін бізді ткен тарихымыз бар боланы адасан жне кпірлік жолы. Ал ислам діні азастана ткфіршілерді арасында келді деп санайды.
Сзсіз, радикалдар здеріні сенімдерімен мсылманды ілімні рухын да, маынасын да жоюда. Длелсіз «ткфір» жариялау ислама тн сабырлы пен зара тсінушілік шеберінен лдеайда шыып отыр. Радикалдар намаз оымайтындарды барлыын кпір санайды. Бес уаыт намаз оуы мсылмандар шін маызды талаптарды бірі болып табылады.Алайда, баса бірін кпір деп жариялау шін Алланы жоа шыару, баса дайларды мойындау, Пайамбар мен ранды жоа шыару немесе тіл тигізу сияты лкен кнлар жасаан жадайлар секілді анарлым дйекті длелдер ажет ой.Сондай-а, «ткфір» жариялау тртібі біратар шарттарды орындауды ажет етеді жне бл исламды ы саласындаы ататы ламаларды зыретіндегі іс. Тиісті білімі жне мірлік тжірибесі жо кез келген адам бндай маызды шешім абылдай алмайды.
Радикализмні армаына ілінген адам тез арада з еліні рухани мрасын мойындамай, патриотизм мен адамгершілік асиеттерден бас тарта бастайды. зіні ата-анасын намаз оымаандары шін кпір деп айыптап, жалан сеніммен тіпті жанясынан да бас тартады. Осыны жаласы ретінде ол лемні трлі брыштарында арулы жанжалдара атысатын террористік йымны мшесіне айналанын зі де байамай алуы ммкін. кінішке орай, азастанды жастарды содырларды атарына тотамай осылу фактілері аныталуда. Отандастарымызды арулы жанжалдара атысу шін Сирияа кетуі ткфіршілдікті насихаттауды салдарынан деп айтуа болады.
Ткфіршілік алдымен, пайдакнемдік масаттара, мемелекеттік рылымды лсіретуге жне оамды трасыздандыруа жетуге баытталан ислам ілімін брмалайтын саяси озалыс екені тсіну ажет. Радикалды йымдар геосаяси кресті сыналан ралы болып табылатыны млім жне аржыландыру арналары шетелден бастау алатыны кездейсоты емес. Ткфіршілдік пен жихадизм идеялары арылы санаулы аялар ішінде траты мемлекетті азаматты соысыны алаына айналу ммкін екендігіне Ливия, Сирия, Египет сияты мемлекеттерді айылы жадайлар длел.
«Ат-Ткфір уаль-Хижра» йымыны азастан аймаында тыйым салынан йымдар тізіміне енгізілуі баяндылыты, бейбітшілікті жне татулыты сатау жолында маызды адам болып табылады. Дауа шаыратындар - бізді елімізді дшпандылы пен шпенділік алаына айналдырысы келетіндер, аша мен билік шін бейбіт азаматтарды андарын тгуге дайын, зін занан жне оамнан тыс санайтындар.
Е. Смагулов, ф..к., дінтанушы