Дезинфекциялық ерітінділердің жіктелуі
С.У.ЖУНУСОВА,Г.Л.АЛИШЕВА
КЛИНИКАҒА КІРІСПЕ
Оқулық
Том I
Арағанды 2015
УДК 616.08
ББК 53.5я7
К 42
Пікір берушілер:
В.Б.Молотов-Лучанский – Қарағанды мемлекеттік медицина университетінің оқу және тәрбие жұмысы бойынша проректоры, медицина ғылымының докторы, профессор.
Қ.А.Алиханова– Қарағанды мемлекеттік медицина университетінің үздіксіз кәсіби жетілдіру факультетінің жалпы дәрігерлік тәжірибе кафедрасының меңгерушісі, медицина ғылымының докторы, профессор.
К.Ж. Ахметов– Марат Оспанов атындағы Батыс-Қазақстан мемлекеттік медицина университетінің ішкі аурулар пропедевтикасы кафедрасының профессоры, медицина ғылымының докторы.
К 42 Клиникаға кіріспе:Оқулық, том I. – Қарағанды – 2015 – 266 б.
ISBN
Оқулық «Жалпы медицина» мамандығы бойынша 2006 жылғы МЖОС сәйкес әзірленген және осы пән бойынша типтік бағдарламада көрсетілген тақырыптар бойынша ақпараттық материалдарды қамтиды. Оқулықта пациенттердің функциональдық жағдайының көрсеткіші, емдеу – алдын-алу мекемелерде санитарлық-эпидемияға қарсы тәртібінің аспектілері баяндалған. Көбінесе пациенттерді бақылау және күту сұрақтарына көңіл бөлген, емдеу және диагностикалық іс-шаралар кезінде іс-әрекеттердің оңтайлы бірізділігі ұсынылған. Материалдарды жақсы меңгеру үшін теориялық мәліметтер суретермен толықтырылған.
Ұсынылған оқулық С.М. Қабиеваның авторлармен бірге қайта өңделіп толықтырылған орыс тіліндегі оқулықтың аудармасы. Оқулық медициналық жоғарғы оқу орындарының «Жалпы медицина» мамандығының 1-2 курс студенттеріне арналған және авторлармен қайта өңделіп, орыс тілінен аударылған.
УДК 616.08
ББК 53.5я7
ҚММУ Білім беру комитетінің мәжілісінде талқыланды және құпталды
Хаттама № 6 05.02. 2015 ж.
ҚММУ Оқу-әдістемелік кеңесінде талқыланды және құпталды
Хаттама № 5 10.02. 2015 ж.
ҚММУ Оқу Кеңесінде басылымға бекітілді және нұсқалды
Хаттама №623.01. 2015 ж.
© Қабиева С.М., Түймебаева А.Т.,
Абильдина Н.Т., Жүнусова С.У., Алишева Г.Л.
ЖШС «Эверо», 2015
МАЗМҰНЫ
Қысқартылған сөздер тізімі ……………………………………..............7
АЛҒЫ СӨЗ .……………………………...................................................8
ТАРАУ І ҚАЗАҚСТАН ТҰРҒЫНДАРЫНА
МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУ ЖҮЙЕСІ...........................10
1. Медициналық қызметтің мазмұны және түрлері…….................10
1.1 Медициналық көмектің түрлері........................................................10
1.2 Медициналық көмекті көрсету түрлері............................................11
2. Емдеу-алдын-алу мекемелердің негізгі түрлері................................13
2.1 ЕАМ амбулаторлық түрі....................................................................14
2.2 Стационарлық типтегі мекемелер.....................................................17
3. ЕАМ жұмысын ұйымдастыру ............................................................20
3.1 АМСК жүйесінің жұмыс принципі..................................................20
3.2 Жалпы тәжірибелі дәрігердің қызметтік міндеттері.......................22
3.3 Жалпы тәжірибелі мейірбикенің қызметтік міндеттері.................24
4 Стационардың жұмысын ұйымдастыру.............................................25
4.1 Қабылдау бөлімшесінің жұмыс принцпі..........................................26
4.2 Емдеу бөлімшесінің жұмыс принцпі................................................29
4.3 Ординатор-дәрігердің қызметтік міндеттері...................................32
4.4 Аға мейірбикенің қызметтік міндеттері...........................................33
4.5 Мейірбикелердің қызметтік міндеттері...........................................34
4.6 Кіші мейірбикенің қызметтік міндеттері (мейірбике көмекшісі).................................................................................................36
4.7 Стационарлық көмектің көрсетілу кезектілігі...............................37
ТАРАУ ІІ МЕЙІРБИКЕЛІК ҮДЕРІС ................................................42
1. Мейірбикелік үдеріс кезеңдерінің мінездемесі............................42
1.1 Мейірбикелік үдерістің бірінші кезеңі.............................................42
1.2 Мейірбикелік үдерістіңекінші кезеңі..............................................43
1.3 Мейірбикелік үдерістіңүшінші кезеңі.............................................47
1.4 Мейірбикелік үдерістің төртінші кезеңі..........................................48
1.5 Мейірбикелік үдерістіңбесінші кезіңі..............................................49
ТАРАУ ІІІ АУРУХАНАЛЫҚ ОРТАНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІ...........51
1. Инфекциялық қауіпсіздік.................................................................51
1.1 АІЖ қоздырғыштары және таралу жолдары...................................51
1.2 АІЖ-нің жұқтыру көздері және қауіп топтары ..............................52
1.3 АІЖ пайда болуына әсер ететін факторлар.....................................53
1.4 Аурухана ішілік инфекция себептері мен дамуы............................53
1.5 АІЖ жататын аурулар........................................................................54
1.6 АІЖ алдын-алу...................................................................................55
2. Санитария және эпидемияға қарсы тәртіп.........................................56
2.1 Емдеу-алдын-алу мекемесіндегі тазалау түрлері............................57
2.2 Қызметкердің гигиенасы.................................................................59
2.3 Қол деконтаминациясы (өндеу).....................................................60
3. Дезинфекция.........................................................................................66
3.1 Дезинфекцияның түрлері...................................................................66
3.2 Залалсыздандырудың механикалық тәсілі......................................67
3.3 Дезинфекцияның физикалық әдісі...................................................67
3.4 Дезинфекцияның химиялық әдісі....................................................69
Дезинфекциялық ерітінділердің жіктелуі
(химиялық құрылымына байланысты)...................................................70
3.6 Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген
дезинфекциялық құралдар.......................................................................73
3.7 Дезинфекциялық ерітінділерді дайындау техникасы.....................76
3.8 Дезинфекциялық перепараттармен жұмыс істеу кезіндегі сақтық шаралары...................................................................................................77
3.9 Дезинфекциялық препараттармен кенеттен улануда көрсетілетін бірінші көмек............................................................................................78
3.10 Дезинфекцияның биологиялық әдісі..............................................80
4. Стерилизация........................................................................................80
4.1 Медициналық тағайындау құралдарын деконтаминациялау кезеңдері....................................................................................................82
4.2.Стерилизацияның түрлері және әдістері..........................................87
4.3 Стерилизацияның булық әдісі...........................................................88
4.4 Залалсыздандырудың ауалық түрі....................................................91
4.5 Стерилизацияның химиялық әдісі....................................................92
4.6 Стерилизацияның газды әдісі...........................................................92
4.7 Зарарсыздандыру сапасын бақылау әдістері...................................94
5. Медициналық қалдықтар.....................................................................94
5.1 Медициналық қалдықтардың жіктелуі............................................96
5.2 Медициналық қалдықтармен жұмыс істеу ережелері.....................99
6. Пациент және қызметкер үшін қауіпсіз орта...................................102
6.1 Емдеу-қорғау тәртібі ......................................................................102
6.2 Стационардағы қозғалыс белсенділігінің режимі.........................103
6.3 Биомеханика туралы түсінік...........................................................104
6.4 Науқастарды тасымалдау түрлері және әдістері...........................108
6.5 Зеңбілмен тасымалдау.....................................................................111
6.6 Орындық - арбамен тасымалдау.....................................................120
6.7 Науқасты тасымалдаудың басқа әдістері.......................................123
6.8 Науқас өз бетінше қозғалғанда көмектесу.....................................132
ТАРАУ IV ФУНКЦИОНАЛДЫ ЖАҒДАЙДЫ БАҒАЛАУ..........135
1. Адамның негізгі қажеттіліктерінің сипаттамасы ..........................135
2. Науқастың жалпы жағдайы..............................................................140
3. Ес жағдайы.........................................................................................142
4. Науқастың төсектегі қалпынің түрлері...........................................144
5. Антропометриялық өлшеу әдістері.................................................146
6. Термометрия......................................................................................151
7. Тері қабатының жағдайын бағалау.................................................161
8. Тыныс алу жағдайын бағалау..........................................................163
9. Пульс және оның қасиеті.................................................................167
10. Артериалды қысымды зерттеу.........................................................170
11. Су тепе-теңдігін анықтау.................................................................177
ТАРАУ V ПАЦИЕНТТІҢ ЖЕКЕ ГИГИЕНАСЫ..........................179
1. Қабылдау бөлімінде пациентті санитарлық өңдеу.....................179
1.1Гигиеналық ваннаны немесе душты қабылдау.............................179
1.2 Шашты қысқарту ............................................................................181
1.3 Қыру...................................................................................................181
1.4 Педикулезге қарсы шараларды ұйымдастыру...............................182
2. Халі ауыр науқастар күтімінің принцптері.................................186
2.1 Науқас күтімі кезінде төсек жаймасын ауыстыру ........................187
2.2 Жағдайы ауыр науқастардың киімін ауыстыру............................190
2.3 Науқасты төсекте жатқызудың түрлері..........................................191
2.4 Бұзылған қажеттілікті қанағаттандырудағы мейірбикелік әрекеттер.................................................................................................193
2.5 Тері күтімі.........................................................................................197
2.6 Ойық жаралардың алдын-алу және күтім жасау...........................198
2.7 Төсекте аяқты жуу............................................................................210
2.8 Тырнақ күтімі....................................................................................211
2.9 Ауыз қуысы күтімі...........................................................................212
2.10 Шаш күтімі......................................................................................217
2.11 Көз күтімі........................................................................................219
2.12 Мұрын күтімі..................................................................................222
2.13 Құлақ күтімі....................................................................................223
2.14 Физиологиялық қажеттіліктерді орындау кезінде көмек...........225
ТАРАУ VІ НАУҚАСТАРДЫ ТАМАҚТАНДЫРУ........................234
1. Негізгі тағам ингредиенттері.............................................................234
2.Тамақтану тәртібі................................................................................242
3. Емдік тамақтандыру...........................................................................243
4. Бөлімшедегі науқастарды тамақтандыруды ұйымдастыру...........256
4.1 Ауыз арқылы (пероральды) тамақтандыру....................................256
4.1 Жасанды тамақтандыру....................................................................258
ӘДЕБИЕТТЕР.......................................................................................264