ЖОО психология пні, рылымы, міндеттері

Психология курсыны пні, масаты, міндеттері мен маызы.масаты: болаша мамандарды негізгі Психологиялы ымдар бойынша ылыми-теориялы кзарастарын алыптастыру; психологиялы ылыми туралы тсініктерді дамыту. Пнні міндеті: жаратылыстану жне гуманитарлы пн ретінде психологияныашу;- субъектінііс-рекеті, танымыжнеарым-атынасы ретіндеадамды психологиялы трыдан талдау; — негізгі психологиялы ымдар, оны анытамаларымен таныстыру жне оларды мазмны мен мнін тсіну; — оу-танымдыіс-рекет барысында алан білімдерді з бетінше пайдалану;- болаша практикалыіс-рекетінде психологиялы білімдерді олдану

Масаты оу пні ретіндегі психологияны оыту ерекшеліктері жайлы ылыми-дістемелік білімдерді алыптасуын жне алынан білімді психологияны оыту тжірибесінде жзеге асыра білу шеберліктерін жетілдіруді кздейді.

Міндеттері:

- жоары оу орнындаы психология пнін оыту дістемесі жайлы ымдарын жне оу пні ретіндегі психологияны рылу принциптері жайлы, психологиялы пндерді мазмнын мегеру тсілдерін йымдастыру жайлы тсінік - ымдарын алыптастыру;

- осы пнні мазмн ерекшелігі жне оытылу мазмнына орай психологияны оытуды дстрлі емес инновациялы трыда йымдастыруа кшу ажеттілігін негіздеу;

- психология курсы сабатарында ттастай оу-трбиелік жадайларын йымдастыруа наты талаптарды жйелеу;

- жоары оу орындаы психология пнін оытуды азіргі жаа дістері мен технологияларын мегеру.

- зыреттері (оытуды нтижелері):

- Жалпы зырет:

- ралды: Психология бойынша оу материалдарыны дадыларын дріс, семинарлар, саба жоспарларын дайындауда рылымдау; студенттерге білім беруде психологиялы мселелерді тсіну; ЖОО психологияны оыту дістерін мегеру жне бірнеше дістерді олдану; дріс, семинар жне СОЖ сабатарын педагогикалы дістерді олдану, психологиялы жаттыулар мен тренинг дістерін мегеру;

- Тлааралы: психологиялы дістерді оу-трбие мселесін шешуде олдану; р трлі тжырымдамалар мен теорияларды психологиялы пндерді оыту барысында олдану.

- Жйелілік: психологиялыпндерді оыту мселелерін тсіну; сабатар ткізу жне инновациялы технологияларды пайдалана біле алу.

- Пндік зырет:

- ЖОО психологиялы пндерді оыту барысында кездесетін теориялар мен ымдар туралы тсінік беру; ке тжірибелік ызметке тірек жасайтын теориялы материалды игерілуіне ыпал жасау; психологияны оыту дістерімен танысып, олдана білу туралы тсінік бере алады.

Жоары мектеп психологиясыны каидалары мен рылымы.ЖМП – болаша маманны ксіби білім беру жйесіндегі психологиялы дамуы туралы деректерді, задалытар мен механизмдерді зерттейтін педагогикалы психологияны бір саласы. ЖМП студенттерді оыту процесін, оларды маман жне тла ретінде даму крсеткіштері мен лшемдерін, арым атынас саласын, оытушыларды психологиялы ерекшеліктерін арастырады.Негізгі міндеттері: — студенттерді толымды психикалы даму, тлалы жетілу механизмдерін зерттеу; — студенттерді маман, зияткер жне тла ретінде дамып, жетілуіне барынша ыпал ететін леум-психологиялы , педагогикалы жадайларды анытап, жобалау; — студентті маман жне тла ретінде даму ерекшеліктерін анытауа жне жоблауа ммкіндік беретін дістемелік, психо-диагностикалы ралдарды жасау; -ксіби білім беру субьектілеріні – оытушыларды, кімшілікті, жымны психологиялы ерекшеліктерін жне оларды студентті психикалы дамуына ыпал ету механизмдерін зерттеу. рылымы: ЖОО-даы –оу рекетіні жне оыту психологиясы, — даму психологиясы, — педагогикалы ксіби іс-рекет психологиясы бойынша р жаты білім амтылады.

 

4 сраа келеді :

Жоары психологиялы білім беруді зекті мселелрі: оны мазмны.оам міріні бар саласындаы арынды динамика мен аламды бет брыстар сипаты адам тадырын згертуге сипат болды. Бгінгі заман дбіріне сай болу шін адам баласы жаа жадайа бейімделіп оя салу емес, оны алдымен зін згерту жне дамыту арылы жасампаздымен трлендіру, згерту ажеттігі шыты. Мндай згертулерге, трлендірулерге адамны зор ммкіндіктері мен шектері; тадырын з ырымен билеуге жне оама ыпал етуге абілеттері ыпал етеді. Осыан байланысты, психологиялы ммкіндіктер мір сру мен рекет таным мнерлерінен жне стратегияларынан танылатын тланы ерекше, жеке дара рылымы ретінде аныталад

№2 сра

ЖОО-да психологиялы ызмет білім беру жйесіні жеке элементтеріні ажеттіліктеріне жадайа сйкес ызмет крсетпейді, ол осы жйені жне оны субъектілерін толы психологиялы амтамасыз етуге баытталуы тиіс. Соы жылдары білім беруді практикалы психологиясында кеінен олданыс тауып, бекітілген психологиялы сйемелдеу идеологиясы. «Психологиялы сйемелдеу» тсінігі Ю.В. Слюсарев (1992), Р. Бардиер, И. Ромазан, Т. Чередникова (1993), М.Р. Битянова (1997), Е.И. Казакова (1998), Т.И. Чиркова (1999), И.А. Кибак (2000), Ю.М. Забродин (2002), Э.Ф. Зеера (2003) жне т.б. зерттеушілерді ебектерінде арастырылады. Кптеген зерттеушілер психологиялы сйемелдеу тсінігі ретінде білім алушыларды зекті мселелерін шешу ммкіншілігін амтамасыз ететін шарттарды руа баытталан психологты йымдасан ерекше ызметін атап теді. Ал оны нтижесі зіндік тадау жне зіндік шешімді абылдау арылы тлалы жне ксіптік даму болып табылады. Бл жадайда студент сер ету объектісі емес, зара байланысу субъектісі болып табылады. Э.Ф. Зеер атап ткендей, психологиялы сйемелдеу дегеніміз тланы ксіптік алыптасуын игеру, алыптастыру, дамыту жне тзету. Ксіби алыптасуда, психологиялы сйемелдеуді е басты тапсырмаларыны бірі тек тлаа уаытында кмек крсетіп, олдау емес, осы дерісті иыншылытарын здігінен жеіп шыуа, зіні алыптасуына жауаппен арауа йрету, тланы ксіптік мірде толы субъект болып алыптасуына кмектесу болып табылады. Психологиялы сйемелдеу – бл бір реттік шара немесе акция емес. Бл – психологиялы ызметті жйелі йымдастырылатын жне траты орындалатын жмысы. http://www.enu.kz кінішке орай, азіргі тадаы рекет етуші ыты нормалар оу орындарындаы психологиялы ызмет ызметкеріні міндеттерін наты трде анытамайды. Практикада оны функционалды міндеттеріні шекаралары немі озалыста яни «шараларды йымдастырушыдан» бастап «оу мен трбиені маызды сратары жніндегі сарапшыа» дейін аныталады. Сарапшы ызметіні тиімділігі кбінесе ызметті алай йымдастырыланына, ЖОО кімшілігімен, студенттермен, педагогикалы жыммен, ата-аналармен, баса да блімдермен жне ызметтермен зара байланысу жйесіні дрыс рыланына, психологиялы ызмет мамандарыны ызметі мен зыреттілігі аншалыты білім беру ортасыны ажеттіліктеріне сйкес рыландыына, аншалыты психологтар осы ызметті басаратынына жне оны практикалы сраныс пен мселелерге айналдыруына, оны шешу жолдарын табуына, олдаы ресурстарды белсенді пайдалана білуіне байланысты. Соы жылдардаы басылымдар мен материалдарды талдауы крсеткендей, р трлі ЖОО-ны психологиялы ызметті кадрлы рамы біртексіз. Психологиялы ызмет басшысыны беделі номиналды немесе шынайы болуы ммкін. Номиналды беделі бойынша басшы ызметті ызметкерлері арасынан сайланады, оны зыретіне ЖОО кімшілігі мен оытушылы рамы алдында ызметті таныстыру, диспетчерлік, дістемелік жне т.б. функцияларды орындау кіреді, алайда, психологиялы ызмет ызметкері ретінде оан психологты міндеттемелері де жктеледі. Ал шынайы басшы ректор бйрыымен таайындалады, оны функционалды ызметі баса ызметкерлерге араанда ерекше яни ол алдымен басарушы, дістемелік жне ылыми-зерттеулік функцияларды жзеге асырады. Психологиялы ызмет басшысыны беделін анытау те жауапты іс, себебі барлы жмысты йымдастырылуы, зара байланыс жйесіні болуы басшыа байланысты. Кейбір ЖОО-ды штатты кестесінде медициналы ызметкерлер де бар. Студенттер ажет болан жадайда дрігер-психиатра жолыып, медициналы ем алуына болады. ызмет жмысына аралас ксіпті мамандарын тарту соы кездегі студенттер арасында депрессиялы, рейлі жадайларды кбейіп кету себебінен болып отыр. Бл жадай шетелдік ЖОО-ды (Еуропа, АШ, Канада, Австралия жне т.б.) тжірибесінде де кеінен таралан, ол зіні тиімділігін крсетті. Психологиялы ызмет ызметкерлері жалпы, педагогикалы, леуметтік, жас ерекшелігіне байланысты психология, психодиагностика, психологиялы тзету жне психологиялы дайынды саласында іргелі білімдерді мегеруі тиіс, сонымен атар психологиялы ылымны жаа жетістіктерін игеріп, диагностиканы, психологиялы тзету жне дайынды жмыстарыны ылыми негізделген дістерін олдана білуі керек, сонымен атар дайы біліктілігін арттырып отыруы ажет. Психолог леуметтік трыда білім беру дерісіні барлы субъектілерімен рылымды байланыс орнатуа зыретті болуы тиіс. з ызметінде ксіптік-этикалы аидаларды басшылыа алуы керек. Бл аидалар бзылса, психологты ксіптік ызметі сйкессіз болып есептеледі. Одан баса, психологиялы ызметті ызметкерлері з зыреттіліктері мен жауапкершіліктеріні шекараларын білуі ажет. Егер келіп тскен сраныс психологты функционалды міндеттемелеріні немесе ксіптік зыреттілігіні шегінен асатын болса, бл сраныс ажетті кмек крсете алатын мамана жіберіледі. Диспетчерлік ызметті атару шін психологиялы ызмет маманында р трлі леуметтік-психологиялы ызмет туралы мліметтер базасы болуы тиіс. Бл маызды психологиялы мселе туындаан жадайда ЖОО студенттеріне немесе ызметкерлеріне уаытында білікті кмек крсету шін ажет. азіргі тада рбір оу орны здігінен ЖОО-ны жалпы рылымына сйкес психологиялы ызметті орны мен ролін анытау мселелерін шешеді. Психологиялы ызметті ішкі рылымы мен штатты кестесі, оны кадрлы рамы р трлі факторлара байланысты: http://www.enu.kz ЖОО ызметіні баыты, білім алушыларды санды рамы мен контингенті, ЖОО-ны материалды-техникалы базасы, йымдастырушылы-педагогикалы жне психологиялы шарттар, т.б. Психологиялы ызмет ызметіні алай йымдастырыланына, зара байланыс жйесіні алай рылуына арамастан, кбінесе жмыс тиімділігі ызмет ерекшелігіне байланысты. Сонымен, ЖОО психологиялы ызметі – біз шін жаа былыс, алайда, кптеген мемлекеттер шін студенттерге психологиялы кмек крсету жне олдау дстрлі рекет болып саналады. Бл ызмет ЖОО-ны йымды рылымыны маызды блігі болып есептеледі. Соы кезде ЖОО-да психологиялы ызметке кбірек назар аударыла бастаандытан, йымды рылымны жаа саласы деп арастыруа болады. Бл мселе ылыми басылымдар мен р трлі дегейдегі конференцияларда талыланып келеді. азіргі тада ЖОО психологиялы ызметін алыптасу сатысында деп айтуа болады. Біра, лі де кптеген мселелер бар: яни оны дамуына сер ететін ыты, йымдастырушылы, дістемелік жне олданбалы мселелер. ЖОО психологиялы ызметіні дамуын тежейтін бірнеше факторларды да атап туге болады: концептуалды (ЖОО-даы психологиялы жмысты аидалары, мазмны мен дістері туралы наты теориялы кріністер жо); ыты (ЖОО-ны П жмысын реттейтін нормативтік- ыты базаны жотыы); экономикалы (аржыландыру-мен байланысан мселелер, лсіз материалды-техникалы база); психологиялы (азіргі заманы жоары білімні міндеттерін шешуде психологиялы ызмет роліне наты баа бермеу). ЖОО психологиялы ызметі кбінесе ызметті алай йымдастырыланына, ЖОО кімшілігімен, студенттермен, педагогикалы жыммен, ата-аналармен, баса да блімдермен жне ызметтермен зара байланысу жйесіні дрыс рыланына, психологиялы ызмет мамандарыны ызметі мен зыреттілігі аншалыты білім беру ортасыны ажеттіліктеріне сйкес рыландыына, аншалыты психологтар осы ызметті басаратынына жне оны практикалы сраныс пен мселелерге айналдыруына, оны шешу жолдарын табуына, олдаы ресурстарды белсенді пайдалана білуіне байланысты.