Компьютерлер леміндегі эволюция, электронды-есептеу машиналарыны жетілу сатылары
Электронды есептеуіш машиналарды шыу тарихы
ылым мен техника дамуына байланысты есептеу жмыстарыны ажеттілігі артып, оны жеілдету шін арнайы ралдар – абак, есепшот, арифмометр, арнаулы математикалы кестелер шыарыла бастады. Біра стіміздегі асырды 40 жылдарында, ядролы физиканы даму ерекшеліктеріне байланысты, олмен есептеу істері кптеген материалды ресурстарды жне адамны тікелей араласуын талап ете бастады. Мысалы, "Манхеттен жобасын" (АШ-таы атом бомбасын жасау) іске асыру кезінде есептеу жмыстарына 600 адам атысты, оларды бірсыпырасы тікелей есептеумен айналысып, аландары сол жмысты дрыстыын тексеріп отырды.
XX асырды ортасында информацияны деуді автоматтандыру ісіні ажеттілігі (кбінесе скери талаптара сай) электронды техника мен технологияны арынды дамуына себепші болды.
Электроника табыстары нтижесінде жасалынан техникалы аспаптар электронды есептеуіш машиналар (ЭЕМ) деп атала бастады.
1946 жылы алаш пайда болан ЭЕМ-дер электронды шамдар негізінде жмыс істейтін, лкен залдарда орналасан, клемді электронды жабдытар болатын.
Біра 1948 жылды зінде-а электронды шамдар шаын электронды аспаптармен – транзисторлармен алмастырылып, компьютерлерді брыны жмыс німділігі саталынанмен, клемі жз есеге дейін тмендеді.
70 жылдар соында интегралды схемалардан немесе чиптерден жасалан мини-ЭЕМ-дер шыа бастады (транзисторлар мен оларды арасындаы ажетті байланыстар бір пластинада орналасан). Осындай микропроцессорларды (біріктірілген интегралды схемадан – БИС элементтерінен тратын) шыуы дербес компьютерлер заманыны басталаныны алашы белгісі болды.
Алашы есептеу жмыстарын автоматтандыруа арналан ЭЕМ-дер кннен кнге артып келе жатан информация аынымен жмыс істеуде те ыайлы рал болып шыты.
Бастапы кезедерде ЭЕМ-дерде тек арнайы йретілген адамдар ана жмыс істеді, біра онша дайындыы жо адамдарды компьютерді пайдалану мтаждыы маман еместерге арналан машина жасау ажеттілігін тудырды.
70 жылдар басында "трмысты" (йдегі) компьютерлер деп аталан микрокомпьютерлер шыты. Оларды ммкіндіктері шектеулі болатын, тек ойнау шін жне шаын мтіндер теру шін ана пайдаланылды. 70 жылдар ортасында трмысты компьютерлерді етек аланы сондай, оларды сусын шыаратын фирмалар да (Coca Cola) жасай бастады.
Дегенмен, микрокомпьютерлер дамуындаы е елеулі оиа болып 1981 жылы ІBM фирмасы жасаан, кейіннен "дербес компьютер" деп аталан шаын компьютерді шыуы болды.
Сол уаыттан бастап осы атау шаын компьютерлер тобыны жалпы аты есебінде траталынып алды.
Адамзат баласы дамуды барлы тарихи кезедерінде есептеу жмыстарын жргізіп отыруа рашанда мтаж болды. Алашы кезедерде оан, ая-ол саусатары секілді арапайым ралдар жеткілікті болды. “Компьютер” - сзі “есептеуіш” маынасын білдіреді яни есептеуге арналан рылы.
1642 жылы Блез Паскаль механикалы трде, сандарды осатын, рылы ойлап тапты, ал 1673 жылы трт арифметикалы амалдар орындайтын арифмометр жасалып шыарылды. Алашы компьютер 1946 жылы растырылан. Ал бірінші дербес компьютер 1970 жылы шыты . Ал біз жмыс істеп кнделікті кріп жрген компьютерлеріміз 1980 жылы шыан «ЭППЛ-ІІ» компьютері мен IBM PC компьютерлерінен бастау алады. Компьютерлерді тарихындаы р трлі кезедердегі трлері жне оларды айырмашылытары жайында деректерді арастырып теміз.
Бгінгі тада адамдар мірін электронды есептеуіш машинасыз (ЭЕМ) елестету те иын. Кп асырлар брын адамдар р трлі есептерді шешетін рылылар боландыын алады. Жылдар те ЭЕМ ралып, ала дами бастады. Шаын процессорларды тарихы е алаш рет Intel фирмасы 1971 жылы бірінші і4004 микропроцессорын шыаранда басталады. Оны млімет разрядтылыы 4 бит, ал адрестеу ммкіншілігі 640 байт, тактілік жиілігі 108 кГц болан. Бір жылдан кейін оны 8-биттік “туысаны” – і8008 шыты, адрестік жадысы болды. Е алашы 16-разрядты 8086 процессорын Intel фирмасы 1978 жылы шыарды. Жиілігі 5мГц, німділігі 0,33 MIPS (Mega Instructions Per Second) миллион нсау секундына (CPU – орталы процессорды жылдамды шегі) шыарды. 32-разрядты процессор класстары 1985 жылы 80386 моделімен ашылды. Intel 404 бірінші типі 750 кГц жиілікте жмыс істеді жне 2300 транзистордан трды. Оны німділігі секундына 60 мы операциямен бааланды. Бгінгі тада е жасы микропроцессор alpha 21264 микропроцессоры болып саналады. Ол 700 кГц жиілікте жмыс істейді, 15.2 млн транзистордан трады. Секундына 2 млрд операция орындайды. Микропроцессор е крделі микроэлектронды рылы. Оан ылыми жне инженерлік жаалытар, е соы жетістіктер енгізіледі.