Дәріс. Араластыру құрылғыларын пайдалану және жұмыс тиімділігін жоғарылату
Қазіргі сүзу бекеттерінің кешен құрамында әр типті араластырғыштар бар. Олар тік құйын тәрізді, гидравликалық секірісті, тес ікті, шайбалы, қалқалы және басқалар.
Соңғы кездері жобалау тәжірибесі мен құрылыста ең көп таралған, технологиялық жетілдірілген болып есептелетін тік құйын тәрізді араластырғыштар.
Тік құйын тәрізді араластырғыштарда 5 араластыру құрылғыларын атап кетуге болады:
Таратушы тесік құбыр; 2. Құйынды аймақ; 3.Айналма жиынтық науа; 4. Науадан қалтаға құю; 5. Суды араластырғыштан әкету құбыры.
Аталған араластырғыш құрылғыларының ішіндегі маңыздысы таратушы тесік құбыр және араластырғыштардың құйынды аймағы. Бірақ араластырғыштың дұрыс жұмыс істеуі мен біркелкі араласу үшін, ең алдымен таратушы тесік құбырда реагент толық араласу, өйткені біз білетіндей таратқышта арынның жоғалу мәні анықталады.
Таратушы тесіктегі арынның жоғалуы сұйық шамасының араласу кезіндегі құйынды қарсылық және үйкелуінен, сонымен қатар таратушы коллектордегі ағын жолында жоғалған су шығынының жылдамдығының азаюына байланысты болады.
Тәжірибеде көрсеткендей тесікті таратушы құбырдағы сумен толық араласпаған коагулянт біркелкісіз мөлшерлеуге әсер етеді де араластырғыш жұмысы бұзылады. Мұндай жағдайларда тесікті таратушыға коагулянт енгізу конструкциясын күшейту қажет, яғни таратушыдағы арын жоғалуды анықтау керек.
Есептеулерді келесі кезекпен жүргіземіз.
1. Жалпы жоғалуды ВНИИ ВОДГЕО ұсынған формуламен анықтаймыз:
. (11)
мұндағы Кw – таратушының конструктивті қатынасы, тесік ауданының қосындысы мен құбыр қимасының ауданына тең;
vmax – таратушының бас жағындағы су жылдамдығын
2. Су жинаушы құрылғы деңгейіндегі кіретін су қозғалысының жылдамдығы
. (12)
мұндағы Fcм – жобадағы араластырғыш секциясының ауданы; А – ұзындығы;
В – ені.
3. Араластырғышқа судың келу уақыты құйынды аймақпен араластырғыш қалтасына келу уақтымен анықтайды
. (13) Араластырғыш қалтасына келетін судың уақыты
. (14)
Айналма науамен судың арын жоғалуын суқұйғыш жұмысының тәжірибелік профилі бойынша анықтаймыз
0,6 · h ≤ δ < 2 · h, (15)
мұндағы δ мен h – науа қабырғасының қалыңдығы және арын жоғалу
Бұл кезде рррр
- h:
. (16)
мұндағы m – Суқұйғыштағы шығын коэффициенті, біздің жағдайда 0,42 тең;
Qвод – суқұйғыш шығыны, м3/с.
Құрылғылары тесікті полиэтилен құбырларына ауыстырылған араластырғыш 3-сур. ұсынылған (жоғарыдағы есептеулерді ескеріп).
| 3сур. Тесікті полиэтилен құбыр-ларымен қайта жарақтандырылған араластырғыш схемасы 1-су беретін тесік таратушы құбыр; 2-коагулянт енгізу; 3-араластыр-ғыштың құрамалы айналма науасы; 4-құрамалы қалта; 5-әкетуші құбыр; 6-әк беру;7-араластыру диафрагмасы. |
Араластырғыштар бір көлденең бойынша бұрыштық ылдилықта болады (тесікті әкелу құбырының су жылдамдығын перпендикуляр). Ол 400 тең, яғни араласатын су, тесікті құбыр таратушы жұмысына байланысқан басқа жазықтықтағы реагенттермен біркелкі байланысуы қажет.
Құбырдағы жоғары қарсылықты жүйе өңделетін суға ерітіндінің берілуін біркелкі етуді. Судың коагулянт пен түйісу уақыты араластырғыштан суды алып кететін құбырдағы орналасқан ысырма көмегімен қалтадағы судың деңгейін реттеу арқылы орындалады. Түйісу уақыты полиакриламидті тұндырғыш алдында енгізуге де, тұндырғышқа дейінгі әктің енгізілуін қамтамысыз етті. Сілтіліктің төмендеуіне алынған сынамалардың нәтижесіне қарай, біркелкі тарату мөлшерінің уақыты ±10% болды. Бұл бақылаудың дәлдігін көрсетеді. Коагулянт енгізуді өзгерту мен араласудың біркелкілігін қамтамасыз ету бірінші сатылы азарту ғимараттарының жұмыс эффектісін едәуір жоғарылатты. Тұнған судың лайлылығы 12-20дан 6-11мг/л-ге дейін төмендеді.
Ұсынылатын әдебиеттер :
1 нег. [259-264;298-300;314-316;402;403;407;411-422],
9 қос. [48-58;66-70].
Бақылау сұрақтары:
1.Арластырғыштардың қандай типтері болады?
2. Тік құйын тәрізді араластырғышты канша арластырғыш құрылғыларға бөлуге болады?
3. Коагулянт ерітіндісі толық араласпаған жағдайда еріту процесі қалай жүреді?
4. Арын жоғалу есептеулерді кландай кезекпен анықтаймыз?
5.Тесікті полиэтилен құбырларымен қайта жарақтандырылған араластырғыш.