Кесте Лиазалар, трансферазалар
| Класс | тобы | Кофермент (витамин) | Катализдейтін реакция |
6. Әдебиеттер:
Негізгі:
1.Северин Е.С.(қазақ тіліне аударған және жауапты редакторы А.Ж.Сейтембетова) «Биохимия», Мәскеу, 2014.
2.Плешкова С.М., Абитаева С.А., т.б. «Нәруыздар...». – Алматы, 2000 ж. – 3-36 б.
3. Плешкова С.М. және басқалары Биохимияны студенттердің өздігінен оқып-білуіне арналған оқу құралы 1Бөлім. Нәруыздар, ферменттер, витаминдер. – Алматы, 2009 ж.
Қосымша:
4. Сеитов З.С. Биологиялық химия, Алматы, 2007 ж. - 125-127; 167; 193-195; 798 б.
5. Тапбергенов С.О. Медициналық биохимия.-Павлодар.-2008.
6. Сейтембетова А.Ж.., Лиходий С.С., Биологиялық химия, 1994.
Орыс тілінде:
1. Николаев А.Я. «Биологическая химия», 2007 г.
2. Северин Е,С. «Биохимия», 5-е изд., М.: ГЭОТАР-МЕДИА, 2009
Бақылау
1. Гидролазалар. Жалпы сипаттама.
2. Гидролазалардың негізгі топтары: эстеразалар, гликозидазалар, пептидгидролазалар
3. Трансферазалар. Жалпы сипаттама.
4. Аминтрансферазалар. Құрылысы (кофермент құрамына кіретін 
витаминінің құрылысы), катализдейтін реакция түрлері.
5. Қандағы аминотрансферазаларды анықтаудың маңызы (АЛТ және АСТ мысалында)
6. Лиазалар. Жалпы сипаттама, негізгі топтары, катализдейтін реакциялар түрлері.
7. Кетоқышқылдарының декарбоксилазалары. Мультиферменттік комплекстің құрамы, әрбір ферменттің каталитикалық әсері, коферменттер (В1, пантотен қышқылы, РР витаминдері)
8. Амин қышқылдарының декабоксилазалары. Витаминдерінің құрылысы және коферменттік функциясы. Катализдейтін реакциялары, биогенді аминдер туралы түсінік.
9. Карбангидраза. Құрылысы, катализдейтін реакциясы, 
-н тасымалдаудағы ролі.
Жағдайлық есептер:
1. Пробиркаларда a-аланин мен a-кетоглутар қышқылының қоспасы бар: бірінші пробиркаға - бауыр гомогенаты, екіншісінде – алдын ала қайнатылған бауыр гомогенатын қосты. Пробиркаларды оптимальды температуралық жағдайда 30-минут уақытқа қойды. Қай пробиркада қандай реакция өтеді? Қандай өнім түзіледі? Реакция теңдеуін жазыңыз. Неліктен басқа пробиркада реакция жүрмейді? Түсіндіріңіз.
2. ПЖҚ-ң декарбоксилденуі кезінде бір жағдайда сірке альдегиді, ал екінші жағдайда – ацетил-КоА түзіледі. Декарбоксилдену реакцияларының айырмашылығы неде?
Тесттік тапсырмалар:
1. Гидролазар – мына реакцияларды тездететін ферменттер:
1. күрделі заттардың судың қатысуында ыдырауы
2. күрделі заттардың суды бөле ыдырауы
3. карбоксилдену
4. гидрлену
5. дезаминдену
2. Гликозидазалар кездеседі:
1. сілекейде
2. асқазан сөлінде
3. ұйқы безі сөлінде
4. ішек сөлінде
5. жасушалар
3. Сахараза - фермент:
1. сілекей мен ішек сөлінің
2. ұйқы безі сөлінің
3. асқазан сөлінің
4. ішек сөлінің
5. сілекейді
4.a-амилаза крахмал мен гликогенді гидролиздейді:
1. глюкозаға дейін
2. сахарозаға дейін
3. лактозаға дейін
4. пентозаға дейін
5. мальтозаға дейін
5. Эндопептидазалар гидролиздейді:
1. фосфолипидтер
2. ТАГ
3. гликоген
4. белоктарды полипептидтерге дейін
5. полипептидтерді амин қышқылдарына дейін
6. Экзопептидазалар гидролиздейді:
1. крахмалды мальтозаға дейін
2. ТАГ ты глицерин мен БМҚ дейін
3. белоктарды полипептидтерге дейін
4. полипептидтерді амин қышқылдарына дейін
5. АТФ ті АДФ пен фосфор қышқылына дейін
7.Панкреатидтік липаза ыдыратады:
1) ТАГ ты глицерин мен 3БМҚ дейін
2) ТАГ ты β-МАГ пен 2 БМҚ дейін
3) Фосфолипидтерді фосфоглицерин мен 2 БМҚ дейін
4) Холестеридті холестерин мен БМҚ дейін
5) ТАГ көмірқышқыл газы мен суға дейін
8.Трансферазалар тасымалдайтын тобына сәйкес бөлінеді.
1 аминотрансферазалар
2 метилтрансферазалар
3 фосфотрансферазалар
4 аминоацилтрансферазалар
5 ацилтрансферазалар
4 дұрыс жауап таңдаңыз
9.Трансаминазалар келесі классқа жатады.
1.гидролазаларға
2 трансферазаларға
3 оксидоредуктазаларға
4 лиазаларға
5 изомеразаларға және лигазаларға
10.Құрылысы жағынан аминотрансферазалар:
1.бір компонентті
2.екі компонентті, коферментті НАД
3.екі компонентті, коферментті пиридоксиль
4. екі компонентті, кофермент А
5.екі компонентті, тиамин дифосфат
11.Аминтрансферазалар келесі реакцияға қатысады
1 карбоксилдену
2 тотыға фосфорлану
3 трансаминдеу
4дезаминдеу
5декарбоксилдену
12.Аминтрансферазлар тасымалдайды:
1 көмірқышқыл қалдықтарын
2 фосфор қышқылының қалдықтарын
3 амин топтарын
4сірке қышқылының қалдықтарын
5күкірт қышқылының қалдықтарын
Сабақ.
1. Тақырыбы: Ферменттер.Оксидоредуктазалар. Жіктелуі, құрылысы, катализдік әсері.
2. Мақсаты:студенттерде оксидоредуктазалардың жіктелуі, олардың құрылысы мен катализдік әсері туралы білім қалыптастыру.
3. Оқытудың міндеттері:
1. Оксидоредуктаза класы ферменттерінің жіктелуін, құрылыс ерекшеліктерін және катализдік әсерін оқып-білу.
2. Тақырып бойынша оқу-ғылыми жағдаяттарды шешу
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Дегидрогенезалар: өкілдері, құрылысы, катализдік әсері.
2. Цитохромдар: өкілдері, құрылысы, катализдік әсері.
3. Каталаза мен пероксидазалар, құрылысы, катализдік әсері.
4. Оксигеназалар, өкілдері, құрылысы, катализдік әсері.
5. Оқыту және сабақ беру әдістері:
Ауызша сұрау, жазбаша бақылау, тест.
Ауызша талдау барысында кесте толтырылады;