Лттық тәрбие – ұлағатты iс

Қазақ халқы өзiнiң сан ғасырлық тарихының даму барысында жан-жақты дамыған адамгершiлiктi тұлға тәрбиелеуге ерте кезден-ақ зор мән берген. Мәселен, бала дүниеге келген кезден бастап айтылатын: бесiк жыры, тұсау кесер, атқа мiнер, санамақ, мақал-мәтел, жұмбақ-жаңылтпаштар, ертегiлер тағы сол сияқты.

Халықтық педагогика арқылы балаларды адамгершiлiкке тәрбиелеуге байланысты бiршама теориялық-практикалық тәжiрибе жинақтау қажет. Ол үшiн тәрбиешілер тәрбиенiң басты ұстанымдарын жалпы адамзаттық құндылықтарды және тұлғаны қалыптастыру, өз халқының мәдениетiн, әдебиетiн, тiлiн, салт-дәстүрiне құрметпен қарайтын нағыз мәдениеттi адам қалыптастыру тиiс.

Адам бойында жақсы-жаман қасиеттер болады. Мiне, осындағы ақылдылықты, адалдықты, қарапайымдылықты, кiшiпейiлдiлiктi, инабаттылықты, шыншылдықты ата-аналарымыз, ата-бабаларымыз, тәрбиешi-ұстаздарымыз үйретедi. Ал бiз осындай жақсы қасиеттердi ананың ақ сүтiмен, бал тiлiнен бойымызға сiңiремiз. Жақсы бала осы қасиеттердi үйренiп жаман мiнез, әдеттерден, ұнамсыз қылықтардан аулақ болуға тырысады.

Тәрбие – халықтың ғасырлар бойы жинақтаған, iрiктеп алған озық тәжiрибесi мен iзге қасиеттерiн жас ұрпақтың бойына сiңiру, баланың қоршаған ортадағы қарым-қатынасын, дүниетанымын өмiрге деген көз қарасын және соған сай мiнез- құлқын қалыптастыру. Адам тәрбиелеу ұрпақ өсiру – ең жауапты мәселе.

М.Дулатов «Балқыған жас баланың ойына, қанына, сүйегіне ұлт рухын сiңiрiп, ана тiлiн үйретiп шығару керек» десе М.Жұмабаев «Әрбiр ұлттың баласы өз ұлтының арасында ұлт үшiн қызмет қылатын болғандықтан, тәрбиешi баланы сол ұлт тәрбиесiмен тәрбие беруге мiндеттi» деген. Балаларды тәрбиелеудi жаңа әдiс тәсiлдерiнiң бiрi ұлттық тәрбие. Қазақ халқының меймандостық салты ұлттық санаға сiңiп, меймандос халық болдық. Ол салт-сананың бастауы, игi әдет одан әдет-ғұрып, одан әдеп, әдептен дәстүр, дәстүрден салт-сана қалыптасады. Ұлттық тәрбие ұлттық мәдениеттi өркендетудiң қайнар көзi болып табылады.

Ұлттық салт-сананың процестерi рәсiм, рәмiз, кәде, жөн-жоралығы, ырым, тыйым т.б. өмiр қолданыстары арқылы iске асырылады да, ұлттық болмыс пен ұлттық мәртебесiн мәдени-рухани деңгейi өмiрден көрiнiс табады. Ұлттық тәрбие осылай өз нәтижесiн бередi.

Егемендi ел болып, тiлiмiздi, дiнiмiздi, дiлiмiздi иелендiк. Қазақтың өздiк ұлттық қасиеттерiнiң қайта қалыптасуына қамқорлық жасау-менiң перзенттiк те, президенттiкте парызым – деп Елбасымыз Нұрсұлтан Әбiшұлы Назарбаев ұлттық тәрбиеге ерекше мән бердi. Бiз сол ұлы мақсатты iске асыру үшiн ұлттық тәрбиенiң негiздерiн айқындап, ғылыми-теориялық жаратылымын жан-жақты зерттеп, тәрбие жұмыстарының ұлттық ерекшелiктерiн айдай анық көрсетiп бағдарламалар тiзiп, оқу құралдарын жаздық.

Қасиеттi, өнерпаз, ақын, шешен, ержүрек, кеңпейiл, меймандос, иманды халқымыздың ұрпағын ұлттық тәрбиенiң ұлағатты, рухани-мәдени ауқымымен, өркениеттi елдiң тұғырлы тұлғалары етiп тәрбиелеуге ғылыми-теориялық негiз жасалынады. Ұлттық тәрбие балабақшаларда мектептерде бiрiншi мәселе ретiнде қолға алынып, жақсы iс-әрекет жауапкершiлiкпен жүргiзiлiп, өз нәтижелерiн бере бастады. Осы ретте ұлттық тәрбие жүйесі 1-суретте көрсетілген.