кесте - Кредиттеу шарттары

Бизнес-жоспар

Стті мал тымын сіретін фермалар ашу

2016 жыл

Мазмны

Кестелер тізімі 3

Суреттер тізімі 4

Резюме. 5

Кіріспе. 7

1. Жобаны тжырымдамасы.. 8

2. німні (ызметтерді) сипаттамасы.. 9

3. ндірістер бадарламасы.. 11

4. Маркетингтік жоспар. 12

4.1 німдер (ызметтер) нарыыны сипаттамасы.. 12

4.2 Негізгі жне леуетті бсекелестер. 16

4.3 Нарыты дамытуды болжамды баасы, ктілетін згерістер. 17

4.4 Маркетинг стратегиясы.. 19

5. Техникалы жоспарлау. 20

5.1 Техникалы процесс. 20

5.2 имараттар мен рылыстар. 20

5.3 Жабды жне инвентарь (техника) 21

5.4 Коммуникациялы инфрарылым.. 22

6. йымдастыру, басару жне рам.. 23

7. Жобаны іске асыру. 24

7.1 Іске асыру жоспары.. 24

7.2 Жобаны іске асыру шыындары.. 24

8. Пайдалану шыыстары.. 25

9. Жалпы жне кімшілік шыыстар. 26

10. аржыландыру ажеттілігі 27

11. Жобаны тиімділігі 28

11.1 Cash-flow проекциясы.. 28

11.2 Пайда мен залалдарды есептері 28

11.3 Баланс проекциясы.. 28

11.4 аржы индикаторлары.. 28

12. леуметтік-экономикалы жне экологиялы сер. 30

12.1 Жобаны леуметтік-экономикалы мні 30

12.2 оршаан ортаа сер. 30

осымшалар. 32

Кестелер тізімі

1-кесте – ндірісті жылдар бойынша жоспарланан бадарламасы

2-кесте - Жоспарланан сату бадарламасы

3-кесте – німні жоспарланан баасы

4-кесте – 2011 жылы 1 атара Р мал шаруашылыыны негізгі даму крсеткіштері (барлы санаттаы шаруашылытарда)

5-кесте – Сиырды ажет етілетін трі саныны серпіні, бас

6-кесте – Р 2009-2010 жж. мал шаруашылыы німдері шикізатын айта деу ндірісі жне импорты, тонна

7-кесте – Мал саныны суі, таза салмаы, генетикалы леуетін дамыту

8-кесте – Сиыр ора аумаыны есебі

9-кесте – Ферма шін ажетті жабдытар тізбесі

10-кесте – Жобаны іске асыруды кнтізбелік жоспары

11-кесте - 2012 ж. Инвестициялы шыындар

12-кесте – Бір айдаы ауыспалы шыыстар, С-сыз

13-кесте – Ксіпорынны бір айдаы жалпы жне кімшілік шыыстары, мы тг

14-кесте – Ебекаы тлеу шыыстарыны есебі, мы тг

15-кесте – Жобаны инвестициялары, мы теге

16-кесте – 2012 жыла арналан аржыландыру бадарламасы, мы теге

17-кесте - Кредиттеу шарттары

18-кесте – Кредит бойынша тлемдер, мы тг

19-кесте – німділік крсеткіштері, мы тг

20-кесте – Балансты есеп коэффициенттері

21-кесте – Жобаны аржылы крсеткіштері

22-кесте - Жобаны залалсыздыын талдау, мы тг

23-кесте - Болжамдау кезеіндегі салыты тсімдерді клемі (7 жыл)

24-кесте – Жобаны шеберінде табиатты орау іс-шараларын іске асыру кестесі

Суреттер тізімі

1-сурет – Солтстік азастан облысындаы ІМ басы, жылды соына, мы бас

2-сурет – Жалпы ІМ басы саныдаы Солтстік азастан облысыны лесі

3-сурет – Сауылатын табында, типті малда жне базалы шаруашылытардаы селекциялы ядрода 1 сырдан орташа сауылатын ст

4-сурет – Солтстік азастан облысындаы стті барлы тріні ндірісі, мы тонна

5-сурет – ндірілген стті жалпы клеміндегі Солтстік азастан облысыны лесі (2010 ж.), %

6-сурет – Солтстік азастан облысында стті айта деу сіпорындарын саралау

7-сурет - йымдастыру рылымы

Резюме

Жобаны тжырымдамасы азастан Республикасыны Солтстік азастан облысында (бдан рі – Солтстік азастан облысы) стті мал тымын сіру фермаларын ашуды арастырады.

Ксіпорын ызметіні масаты оан атысушыны материалды л-ауатын жасарту шін пайда табу болып табылады.

Жоспарланан ксіпорынны нысаналы тобы ызметтерді ттынушылар – облыс пен жаын орналасан аудандар трындары болып табылды..

Сиыр ора шін “СПАЙДЕР-В” жйесіндегі жылы имаратты сатып алу жоспарлануда.

Жоба бойынша жалпы инвестициялы шыындар мыналарды амтиды:

Шыыстар, мы тг.	2 012
Негізгі капитала инвестициялар	76 906
Негізгі капитал	3 730
Барлыы	80 636

Жобаны аржыландыруды жоба бастамашысыны з аражаты есебінен сияты арыз капиталы есебінен де жзеге асыру жоспарлануда.

аржыландыру кзі, мы тг .	Сома	Кезе	лес
з аражаты	28 073	01-06.2012	35%
арыз аражаты	52 563	01-06.2012	65%
Барлыы	80 636		100%

Кредиттеуді келесі шарттары абылданды:

Кредит валютасы	теге
Пайызды ставка, жылды	7%
теу мерзімі, жыл	7,0
Пайыздар мен негізгі борышты тлеу	ай сайын
Пайыздарды теуді жеілдікті кезеі, ай
Негізгі борышты теуді жеілдікті кезеі, ай
Негізгі борышты теу трі	те лестермен

Жобаны 7 жылына арналан ксіпорын ызметі тиімділігіні крсеткіштері.:

Жылды пайда (7 жыл), мы тг.	16 959
Активтерді рентабельділігі	20%

11% дисконттау ставкасы кезінде инвестицияланан капиталды дисконтталан таза кірісі 5 жылда 33 874 мы тегені рады.

Ішкі кірістілік нормасы (IRR)	20%
Аымдаы таза ны (NPV), мы теге	33 874
Жобаны зін-зі атауы (жай), жыл	5,4
Жобаны зін-зі атауы (дисконтталан), жыл	6,7

Жоба экономикалы кзарас жаынан мыналара ыпал ететін болады:

· Жаа жмыс орындарын ру, бл жмысшыларды траты кіріс алуына ммкіндік береді;

· стті мал тымын сіретін жаа фермалар ру;

· Солтстік азастан облысыны бюджетіне салытар мен баса да аударымдарды тсуі.

Жобаны леуметтік серіні арасынан мынаны бліп крсетуге болады:

· халыты ст німдеріне деген сранысын анааттандыру.

Кіріспе

азастан - барынша аз ебек жне аржы шыынымен шаруашылытара лкен кіріс келетін малды стауды жайылымды нысандарын дамыту шін табии ммкіндікіері мен жергілікті халыты тарихи алыптасан дадылары мол маызды мал шаруашылы аудандарыны бірі.

азастан зіні ерекше табии жадайларымен жне жергілікті халыты ебек дадыларымен ертеден бері ірі мал шаруашылыы аудандарыны бірі болып саналады.

Ты жне тыайан жерлерді игергенге дейін елуінші жылдарды ортасында мал шаруашылшыы республиканы ауыл шаруашылыыны басты саласыны бірі болып табылады. Егіншілікті тез дамуына арамастан ты жерлерді игерген уаыттан бастап азастан экономикасындаы мал шаруашылыыны маызы азірді зінде зор.

Ірі ара мал сірілетін негізгі аудан – Солтстік азастан – республиканы егіншілік барынша игерілген блігі. Бл жерде барлы ірі ара мал басыны шамамен 501 пайызы орналасан.

Ірі ара мал сіретін екінші бір маызды аудан Отстік жне Шыыс азастанны таулы ірі. Бл жерде барлы мал басыны шамамен 30 пайызы бар. Республикада сірілетін ірі ара мал тымынан стті-етті ырды ызыл, алатау, талас тымдарын жне ет баытындаы азаты абас сиырларын ерекше атап туге болады.

Мал шаруашылыы азастанда барлы жалпы ауыл шаруашылыы німіні шамамен 43% райды. Мал шаруашылыы азастанны негізгі стратегиялы экономикалы міндеттеріні бірі болып табылады жне ауыл трындарыны жмыспен амтылуыны, тамаы мен кірісіні негізгі кзі болып ала береді.

Республиканы маызды малшаруашылы салалары ой шаруашылыы жне мал шаруашылыы болып табылады, сондай-а шоша шаруашылыы, с шаруашылыы, жылы шаруашылыы мен тйе шаруашылыы да дамыан. Республиканы шыысында марал шаруашылыы дамыан.

Табии мал жайылымдарыны сипаттамасы е алдымен ой шаруашылыын, етті мал шаруашылыын дамытуды алдын ала айындайды, Республикада ндірілген етті шамамен 65% осыларды лдесінен тиеді.

1. Жобаны тжырымдамасы

Жобаны тжырымдамасында стті мал тымын сіру фермаларын ашу арастырылады.

Ксіпорын ызметіні масаты оан атысушыны материалды л-ауатын жасарту шін табыс алу болып табылады..

німні негізгі трлері ІМ сті мен еті болып табылады..

Жоспарланан ксіпорынны нысаналы тобы ызметтерді ттынушылар - облысты жне Петропавл аласыны халы болып табылады..

німні басымдылыын мыналар райды:

- жоары технологиялы жне заманауи жабдытарды пайдалану;

- экологиялы;

- демократиялы баалар.

Сиыр ораа арналан орын-жайды жалпы алаы 1 060 шаршы метрді райды.

Бл бизнес – жоспар басшылыа алатын соы нса емес, тек осындай бизнес-идеяны дамытуды леуетті ммкіндігіні крсеткіші ана болып табылады. Сондытан да осы жобаны іске асыру кезінде жобаны бастапы лшемдері згеруі ммкін. Шыаруа жоспарланан німні бсекелестік басымдыын, сондай-а сатып алынатын жабдыты айырыша ерекшелігін барынша ашып крсету ажет.

2. німні (ызметтерді) сипаттамасы

Сиыр, ешкі, ой жне баса да жылы андыларды сті емшек бездерінде – желінінде ан арылы келетін азыты заттарды крделі рылымдалуы арылы пайда болады. 1 л стті синтездеу шін желіннен 400-500 л ан туі тиіс. Ст жне ст німдері зіні азыты ндылыымен ерекшеленеді.

Ст жне кптеген ст німдері тез бзылатын німдер санатына жатады, йткені микроазаларды дамуы шін те олайлы орта болып табылады. Оан жаа сауылан ст жатпайды, сауыланнан кейін 2-3 саат бойы рамында микроба арсы табии заттарыны болуы арасында оны саталу тратылыы жоары болады. Бзаулааннан кейін 6-8 кн бойы оны сті уыз болады, тсі сарылт, оймалжы, ерекше иісі жне дмі ышылтым болып келеді.

Ст німдері мынадай топтара блінеді: ст німдері – ст, кілегей, ышыл стті сусындар, айма, ірімшік, сыр; ст консервілері; май; балмзда.

азастан Республикасында 6 стті мал тымы жне 2 ст-ет баытындаы аралас німді тымы тараан.

Стті мал тымыны 5-і бейімделген болып табылады.

ара-ала сиырлар барынша кп жне Ресейден, Литвадан, Латвиядан, Эстониядан келінген болып табылады. азіргі уаытта малды осы тымы елді барлы табии-климатты айматарында сіріледі. Сиырларды німділігі 2,2-6,0 мы кг ст клемінде жне одан жоары аралыты амтиды.

ырды ызыл тымды сиыры негізінен республиканы солтстігінде жне ішінара батыс ірінде (Атбе облысы) тараан. Республикада осындай тымды сиырдан орташа 2,0-4,0 мы кг ст алынады. ткен асырды 80-ші жылдарынан бастап ырды ызыл тымды сиырларыны ст німділігін арттыру масатында оларды эстонды ызыл, латвиялы кре, датты англер жне ызыл тымдылармен будандастыру жргізілді. Соы 20 жылда будандастыруда ызыл-ала голштиндар пайдаланылады. Селекциялау жмысы сауымында 4,5-5,0 кг ст беретін ырды ызыл малынан мол ст алуа баытталан.

Латвиялы кре тым бір асыл тымды табынны шеберінде ана сталады жне тауарлы ст ндірісінде ерекше орын алмайды.

Симментал, ара ала, улиеата тымдарыны сттілігін лайту шін селекцияа атысан Айрышир тымы азіргі уаытта жойылан.

Ст баытындаы німді малдарды арасында Отстік азастан жне ішінара Жамбыл облыстарында кеінен тараан отанды улиеата ара-ала тымын бліп крсетуге болады.

Бл тымны ерекшелігі Отстік азастанны ысты ауа райына, таулы алаптар мен таулы шалындарда жайылымда стауа бейімділігі, сондай-а ан арылы жатын аурулара (тейлериоз, приоплазмоз) тратылыы болып табылады. Осы тымны негізінде ара-ала тым мен Еуропадан, Солтстік Америка мен Канададан келінген голштиндер генефондын пайдалана отырып ішкі стті ара-ала тымды алуа арналан селекция жргізілуде.

Стті-етті тымдар отанды алатау жне бейімделген симментал тымдары арылы сынылады.

Алатау тымы жергілікті азаты малын Еуропадан келінген швиц тымымен будандастыру арылы алынды жне 1950 жылы дербес тым ретінде танылды. Республиканы отстік-шыысында кеінен тараан. Кптеген асыл тымды шаруашылытарда майлылыы 3,8-4,0% 4 000 – 5 500 мы кг ст сауылады. Жас малдар денесіні ірілігімен ерекшеленеді жне жасы бордаыланан тайыншалар 18 айда 500 кг таза салмаа жетеді, оны массасыны 1 кг сіміне 6,5-7,0 жемазы бірлігі жмсалады.

Алатау тымында сауылымында 5,0 кг ст, тымды ядросында тиісінше 7,0-11,0 мы кг ст беретін американыды селекцияны швицтерін пайдалана отырып ішкі тымды кре «А-Ырыс» трі алынды.

Ірі ара малды симментал тымы Павлодар, Шыыс азастан облыстарында кеінен тараан елімізге бейімделген ертеден келе жатан трлеріні бірі. Симментал малыны негізгі массиві аза, алмы, ырды кре тымдарын Ресейден, Украинадан, Австриядан , Швейцария мен Германиядан келінген балармен будандастыру арылы (1932-1950 жж.) алынды.

азіргі уаытта монбельярд, немісті ала, айыршир жне ызыл-ала голштин тымдарымен крделі будандастыру жолымен ішкі тымды ызыл ала трі алынды (2009ж.).

3. ндірістер бадарламасы

1- кестеде ндірісті жылдар бойынша жоспарланан бадарламасы берілген

1-кесте – ндірісті жылдар бойынша жоспарланан бадарламасы

Крсеткіш (жылды)	2 012	2 013	2 014	2 015	2 016	2 017	2 018
Сауылан ст л.	196 425	261 900	292 455	323 010	328 030	394 814	414 097
Сиыр басы, бас
Орташа бір сиырдан сауылан ст, л/жыл	5 820
Ет ндіру, тн.

Сату бадарламасы жргізілген маркетингтік зерттеулер (ттынушыларды басымды берулерін айындау масатында) нтижелеріні негізінде, сондай-а жарнамалы акциялар мен німді жеткізуге келісімшарттар жасасу жолымен жзеге асырылатын болады..

2-кесте - Жоспарланан сату бадарламасы

Кірістер бабы	Сатуды басталан кні
Ст сату	с 04.12	20 952	20 952	23 396	25 841	26 242	31 585	33 128
Ет сату	с 01.13		11 856	12 650	15 715	13 071	17 683	17 579
Барлыы		20 952	32 808	36 047	41 556	39 313	49 268	50 707

Бааны алыптастыран кезде ттынушыларды орташа табыстары арылы айындалатын сатып алу абілеттіліктері ескерілді.

Бааны алыптастыру нарыты баалар мен німні зіндік нына негізделген.

3-кесте – німні жоспарланан баасы

Ст	тг./литр С-сыз
Сиыр еті	тг./кг. С-сыз

Стке баа сатып алу баасы (ыдыстаы стті нарыты баасы - 125 тг./литр) сатып алу баасына байланысты есептелді. .

Сиыр етіні баасы нарыты баа ескеріле отырып жасалды ("Казагромаркетинг" А сайты).

Сату бадарламасын есептеген кезде инфляция назара алынан жо, инфляцияа бпайланысты бааны ктерілуі ксіпорынны сату баасымен атарлас жретін болады..

4. Маркетингтік жоспар

4.1 німдер (ызметтер) нарыыны сипаттамасы

лемдік ауыл шаруашылыыны жалпы німіні 40 % мал шаруашылыыны лесіне тиеді, лем бойынша бл салада миллиард адам жмыс істейді. Мал шаруашылыы – ауыл шаруашылыыны барынша серпінді салалапрыны бірі болып табылады. Соы он жыл ішінде сала тез дамыды жне халыты лаюынан, л-ауатыны артуы мен урбанизация есебінен мал шаруашылыы німдеріне деген сраныс белсенді трде сетін болады.

Республикада шамамен 6,2 млн. ірі ара мал басы бар.

2011 жылы 1 атардаы жадай бойынша жалпы республика бойынша мал басы лайды:

- ірі ара мал –1,1%-а 6 160,4 мы баса дейін;

- оны ішінде сиыр –2,3%-а 2 778,8 мы баса дейін;

- с – 1,1%-а 33 036,3 мы баса дейін.

4-кесте – 2011 жылы 1 атара Р мал шаруашылыыны негізгі даму крсеткіштері (барлы санаттаы шаруашылытарда)

	2011 жыл	2010 жыл	2011 жылы 2010 жыла араанда
±	%
Мал шаруашылыы німдері ндірісі
сойылатын тірі салматаы мал мен сты сату, мы т	1 646,0	1 598,2	47,8	103,0
сиыр сті, мы т	5 341,2	5 269,0	72,2	101,4
тауы жмыртасы, млн. дана	3 700,9	3 286,4	414,5	112,6
Мал мен с саны, мы бас
ірі ара мал	6 160,4	6 095,2	65,2	101,1
оны ішінде сиыр	2 778,8	2 717,2	61,6	102,3
ой	15 167,4	14 660,8	506,6	103,5
ешкі	2 672,9	2 708,9	-36	98,7
шоша	1 356,1	1 326,2	29,9	102,3
с	33 036,3	32 686,4	349,9	101,1

Апарат кзі: Р Статистика агенттігі

1-сурет – Солтстік азастан облысындаы ІМ басы, жылды соына, мы бас

Апарат кзі: Р Статистика агенттігі

4-суретте крсетілгеніндей, СО ірі ара маол басы жылдан жыла лаюда.

2-сурет – Жалпы ІМ басы саныдаы Солтстік азастан облысыны лесі

Апарат кзі: Р Статистика агенттігі

Жалпы республика бойынша ІМ басыны санындаы СО лесі 5,8% райды.

Асыл тымды рылымдарда бір сиырдан сауылатын ст республика бойынша 2,5 мы кг араанда жылына 4,5 – 5,5 мы кг шегінде болуда.

Алатау тымында саны 2262 бас, асыл тымды табындардаы сауылымы 5,0 мы кг жне одан жоары, селекциялы ядросы бойынша сті (n=200) 7,0-ден 11 тыс. кг дейінгі «А-Ырыс» стті мал трі алынды.

5-кесте – Сиырды ажет етілетін трі саныны серпіні, бас

Трі	2009 жыл	2010 жыл	2009 ж. араанда 2010 ж. %
оыр «А-Ырыс»	1 722	2 262	28,3
ызыл-ала «Ертіс»	2 434	2 729	12,1
ара-ала «Сайрам»		1 082	34,5
Трлер бойынша барлыы	4 960	6 073	22,4 (орташа)

Апарат кзі: Мал шаруашылыындаы ірі клемді селекцияны апаратты-талдамалы жйесі

Симментал тымында табын бойынша жылына 4,4 мы кг ст сауылатын малды ызыл-ала стті «Ертіс» (2009 ж.) трі алынды. Сиырды ажет етілетін трі (n=2 729) 4951 кг ст береді, селекциялы ядросында (n=130) 5 888-ден 8 000 кг дейін.

ара-ала тымында табын бойынша жылына 4812 кг ст сауылатын, ажет етілетін трі бойынша (n=1082) - 5005 кг жне селекциялы ядросында сауылымында 6 800-ден 7 100 кг дейінгі ара-ала «Сайрам» малы трін алу аяталды.

Республика бойынша базалы шаруашылытарда жаа типтер селекциялы топ

А-Ырыс Ертіс Сайрам

Апарат кз: Мал шаруашылыындаы ірі клемді селекцияны апаратты-талдамалы жйесі

азастандаы ст жне ст німдері нарыыны сыйымдылыы жылына 47 млрд. теге сомасында 175 мы т. німді райды.. Бл ретте жалпы массадаы импортты клемі німні тріне байланысты 401%-дан 80%-а дейінгіні иеленеді. .

Негізінен, азастан азір зін стпен жасы амтамасыз етуде. Біра сиырлар німділігіні тмендігі мен фермалар тауарлылыыны сатыынан німділігі аз болуда жне тиісінше ст німдерін жеткізушілер бааны ктеру арылы орнын толтырысы келетін табыс тііпті аз. орытындысында, оларды німдері халыны табысы мен зейнетаысы жоары дамыан елдердеге араада бірден ымбаттап шыа келеді. Мселені мні осында жатыр. Оны стіне нарыты ашы болуы елімізге бсекелі німдерді келуде, бл отанды ндірушіні тралатып кетеді.

Жалпы республика халы ттынуды лтты нормалары бойынша ст жне ст німдерімен толы амтамасыз етілген. 2010 жылы рбір азастанды орташа шамамен 300 кг ст жне ст німдерін ттынды (Р Ауыл шаруашылыы министрлігі айта деу нерксібі жне аграрлы азы-тлік нарытары департаментіні деректері).

2010 жылы ауыл шаруашылыы тауарларын ндірушілер зауыттара 1,4 млн. тоннадан астам стті пайта деуге тапсырды. ндірісті жалпы клеміне айта деу лесі 2010 жылы 30,4% рады, бл 2009 жылы дегейден 3,3% жоары. Бл ретте ст німдерін ндіру клемі ашадай аланда 2010 жылы 2009 жылмен салыстыранда 23% лайды. Ол 113,9 млрд. тегені немесе шамамен 780 млн. долларды рады.

Бгінде 200 ксіпорында ст німдерін шыару жзеге асырылады, уаттылыты 71% пайдаланан кезде жылпы уаттылыы жылына 2 млн. тоннадан астам ст айта деледі. Ашадай аланда ст нерксібіні лесіне ндірілетін тама німдеріні жалпы клеміні шамамен 17% келеді (Ауыл шаруашылыы министрлігі департаментіні деректері бойынша).

Сонымен бірге былтыр азастан 355 млн. АШ доллары сомасыны ст німдерін импорта шыарды. Бл Ауыл шаруашылыы министрлігі департаментіні деректері бойынша республикаа келетін тама німдері импортыны жалпы клеміні 15%. Ауыл шаруашылыы министрлігі департаментіні деректері бойынша жаын шетелдерге ст німдеріні барлы трлерін жеткізуді скені байалады – атап айтанда, Ресейге, Тжікстана, збекстана. Мысалы, 2010 жылы 2009 жылмен салыстыранда ышыл ст німдеріні экспорты 29% лайды. Біра бл німдер сырты сауда айналымына аса сер ете алмайды.

Отанды ст німдері сапасы мен баасы бойынша тіпті ішкі нарыты зінде Кеден одаы елдері тарапынан ысыма шырауда (Р Ауыл шаруашылыы министрі Аылбек Крішбаевты айтуы бойынша).

Ст саласы республиканы агронерксіп кешеніні жетекші саласы болды жне болып ала береді, азастанда ндірілетін тама німдеріні шамамен 20% астамы оны лесіне тиеді. Бдан баса, бгінде 43 леуметтік маызды нім трінен тратын азастанны азы–тлік оржыныны 11% астамын ст німдері райды. Республикада жан басына шаанда ст німдерін ттынуы жыл сайын лаюда, бізде жне жалпы лемде оан деген сраныс артуда.

6-кесте – Р 2009-2010 жж. мал шаруашылыы німдері шикізатын айта деу ндірісі жне импорты, тонна

німні атауы	ндіру	Импорт	Ішкі ттынудаы мипортты лесі. %
		%			%
Шжы таамдары	33 550	34 353	102,4	20 951,4	12 406,2	59,2	38,4	26,5
Ет жне ет сімдік консервілері	4 511	7 467	165,5	3 329,6	1 699		42,9	19,3
делген сйы ст жне кілегей	193 438	241 693	124,9	38 819,7	35 259,3	90,8	16,7	12,7
ра ст	2 769	2 294	82,8	10 028,6	11 434,7		89,1	83,3
Сары май	13 048	10 514	80,6	8 825,5	4 578,9	51,9	40,4	30,4
Сыр жне ірімшік	11 446	12 536	109,5	20 201,3	17 533,2	86,8	66,5	59,5
Ст жне оюлатылан кілегей	7 978	7 590	95,1	36 132,8	18 645,9	51,6	82,9
ышыл ст німдері	80 432	93 236	115,9	29 346,8	21 503,2	73,3	26,8	18,8
Балмзда	11 522	13 238	114,9	10 111,3	8 013,2	79,2	47,3

Апарат кзі: Р Ауыл шаруашылыы министрлігі

Кестедегі деректер бойынша елде 114 % ра ст, 73,3 % ышыл ст німі, 51,9 % шетелде шыарылан май ттынылады..

Солтстік азастан облысындаы ст ндірісіні серпіні 3-суретте берілген

4-сурет – Солтстік азастан облысындаы стті барлы тріні ндірісі, мы тонна

Апарат кзі: Р Статистика агенттігі

Суретте крсетілгеніндей, СО ст ндіру лаюда. Егер, 2005 жылы 512,9 мы тонна ст ндірілсе, 2010 жылы ндірілген стті клемі 14,4% лайды жне 587,0 мы тоннаны рады.

5-сурет – ндірілген стті жалпы клеміндегі Солтстік азастан облысыны лесі (2010 ж.), %

Апарат кзі: Р Статистика агенттігі

2010 жылы деректер бойынша республикада ндірілген стті жалпы клеміндегі СО лесі 10,9% райды.

4.2 Негізгі жне леуетті бсекелестер

Солтстік азастан облысында стті айта деу ксіпорындары ндірістік уаттарды клемі бойынша мынадай топтара блінген

6-сурет – Солтстік азастан облысында стті айта деу сіпорындарын саралау

Зерттелген ір бойынша ауылды елді мекендерде стті тередетіп айта деу объектілері жо..

4.3 Нарыты дамытуды болжамды баасы, ктілетін згерістер

Республикада мал шаруашылыы экономиканы аграрлы секторыны негізгі салаларыны бірі болып табылады. нарлы жайылымды жерлер мен олайлы табии-климатты жадайлар саланы дамытуа жасы негіз жасауда. Мал шаруашылыы саласында мемлекеттік саясатты іске асыру мал мен с саныны, мал шаруашылыы німдері ндірісіні траты суін, мал мен с німділігіні артуын, табынды толытыруды амтамасыз етеді.

Мал шаруашылыы саласындаы о істерге мал шаруашылыында жргізілетін асыл тымды селекциялы жмыс белгілі трде сер етеді. Мал шаруашылыындаы асыл тымды база асыл тымды шаруашылытар саныны траты суімен сипатталады, жыл сайын оларды саны 40-50 бірлікке лайды. Алайда, жалпы мал басындаы асыл тымды малды таза салмаы лі де тмен кйінде алуда.

Агронерксіп секторын дамыту бойынша жалпы аржыландыру клемі шамамен 4 млрд. АШ долларын райды. Р 2010-2014 жылдара арналан агронерксіп секторын дамыту бадарламасыны орындалуына байланысты:

- ауылшаруашылы рылымдарында мал шаруашылыы німдері ндірісіні клемін лайту жне ішкі нарыты сапалы ауыл шаруашылыы німдеріне деген ажеттілігін анааттандыру;

- ндірісті жасарту жне оны нерксіптік негізге кшіру есебінен мал шаруашылыы німдеріні жекелеген трлері бойынша экспорт леуетін ру Р АШМ масаттары болып табылады.

Сиыр еті мен ст ндірушілерді мемлекеттік олдауды тиімділігін арттыру масатында мал шаруашылыында субсидиялар блуді шаруашылы етуші субъектілерді республикада сірілетін малдарды тымы мен німділігін жасарту процесін жеделдету шін ірі ара малды е здік генотиптерін пайдалана отырып республика клемінде бірыай толытыру жйесін арастыратын ке ауымды селекцияа атысу міндеттілігімен байланыстырды.

7-кесте – Мал саныны суі, таза салмаы, генетикалы леуетін дамыту

Малды саны	Годы

Мы бас	Ауыл.рылымдарыны таза салмаы., %	Асыл т. мал басыны таза салмаы, %	Мы бас	Ауыл.рылымдарыны таза салмаы., %	Асыл т. мал басыны таза салмаы, %	Мы бас	Ауыл.рылымдарыны таза салмаы., %	Асыл т. мал басыны таза салмаы, %
ІМ	6 650			6 900			7 150
ой мен ешкі	19 730			20 640			21 670
Шоша	1 390			1 420			1 460
Жылы	1 670			1 750			1 840
с	38 560			40 470			42 500

Апарат кзі: Р АШМ деректері

РА РФЦА пікірі бойынша мемлекеттік бадарлама жеке осалы шаруашылытарды топтамай-а мал шаруашылыы кешендерін дамытуды арастырады жне осылайша мал басына байланысты жадай алдаы уаытта тек ірі ауылшаруашылы рылымдарында ана жасаратын болады.

Маркетинг стратегиясы

Ст німдеріні баа саясатын нары алыптастуырады. Нарыты шешуші ойыншысы шикізатты негізгі сатып алушылары - айта деу саласыны ксіпорындары болады.

айта деу ксіпорындарына шикізат ретінде стті сату баасы - жыл бойы маусымды ауысып отырады. Ксіпорында ндірісті аяталан циклі йымдастырылан, яни тере делген стті соы ттынушыа шыара отырып ст ндірісін йымастыран жадайда ст німіні зіндік нын барынша тмендету ммкін болады, бл ретте бааны нары реттейді.

Ст-тауар фермасын йымдастыруа байланысты арастырылып отыран жадайда ндірістік цикл аныталды: шикі ст ндірісі. Бл жадайда ткізу арналарны рылымы арапайым жне ыса арна ретінде сипатталады. азастан Республикасында ст німдерін ткізу арналарын талдау жне бааларды р трлі арналар бойынша салыстыру німні кп блігін шаруашылытар айта деу ксіпорындарына, ктерме сатып алу йымдарына, з дкендері желілері арылы сататынын крсетті.

Ттыну жиілігі. Ттынуды жоары жиілігі німні немі болуын жне оай алынуын тиісінше ткізу арнасыны крделілігін талап етеді. Ст німіне атысты тауарды бл трі жиі ттынылатын тауар тобына жататындыы фактісін атап крсету ажет.

ткізуге ынталандыру кезедері:

- ткізу арналарыны нысаналы буындарында леуетті сатып алушылар тізімін алыптастыру;

- Имидждік материалдарды дайындау;

- Бонустар мен жеілдіктер жйесін зірлеу;

- Нысаналы соы ттынушыа шыуды бастапы кезіндегі демпингтік саясат.

5. Техникалы жоспарлау

5.1 Техникалы процесс

Малды ст-тауарлы фермаларда стау жадайлары шаруашылы жне баса наты жадайлара байланысты болады. азіргі уаытта ірі ара мал фермаларында мал басын стауды ш тсілі олданылады: байланатын, байланбайтын, рамдастырылан.

Малды байлау тсілімен стау ст жне ет-ст фермаларында олданылады. Ол бойынша мал ыста байлаулы орындарда, ал жазда – жайылым аладарында немесе лагерлерде сталады. Осылайша стау тсілі кезінде р мала байлау жабдыы, астауы, автоматты азытандыру орны жне иын жинайтын ралдары бар белгілі орын блінеді. Бл ретте сиырларды стау кп ебек шыынан жне аша аражатын талап етеді. Алайда, байлап стаан кезде сиырларды нормалы трде жеке жне топтап азытандыру, жемазы пен астына тсейтін мпатериалды немдеу, р малды жеке кту ммкін болады.

Байламай стау тсілі мал орын-жайда байланбай топталыпсталады. Блайша стау кезінде мал жемазы пен суды еркін пайдаланады. стауды бл тсілі малды жайлау процесінжеілдетуге, ажетті техникалар санын азайтуа, азайту есебінен амортизациялы аударымдар мен кліктік операциялар мен німні зіндік нын азайтуа ммкіндік береді. Алайда, блайша стау шін жемшп, ндірістік орын-жай мен астына ттейтін материал мол болуы ажет.

рамдастырылан стау тсілі кезінде мал орын-жайда байлаулы, ал кктемгі, жазы жне кзгі жылы мерзімде - ададарда бос жайылады. Блайша стау тсілі байлаулы жне байлаусыз стау тсілдері элементтерінен трады. Малды топтап нормалы трде азытандыру ажет, осылайша стау тсілі кезінде жайылып азытандырылатын аладардаы астауларда мал таматанан кезде оларды бекітетін жабдытар орнатылуы тиіс.

Малды стауды осы арастырылан тсілдеріні арасынан байлап стау тсілі олданылады, йткені шаруашылы ст фермасын стауды жоспарлап отыр. Малды осылайша стау тсілі шаруашылыты жемазы пен астына тсеу материалдарын немдеуге, сиырлара дербес кітім жасауа и ммкіндік береді.

5.2 имараттар мен рылыстар

Сиыр ора шін “СПАЙДЕР-В” жйесіндегі жылыимаратты сатып алу жоспарлануда.

Жалпы алаы – 1 060 шаршы метр.

8-кесте – Сиыр ора аумаыны есебі

max басы, бас
Соны ішінде ірі мал басы
Жас мал
1 баса арналан ала нормасы (ересек), м2	7,0
1 баса арналан ала нормасы (жас), м3	3,5
Сауу станогы орын-жайы, м2
Стті сатайтын орын-жай, м2
Жемазы орны, м2
Сиыр ора шін ажетті ала, м2	1 060

имаратты жеткізуші Ruukki Construction (РФ) компаниясы.

5.3 Жабды жне инвентарь (техника)

Copeland компрессорлар базасындаы тоазытыш ондырысы.

Copeland компрессорлар базасындаы тоазытыш ондырысы німді сатауа, салындатуа жне мздатуа арналан, р трлі тоазытыш камералар мен оймалар шін німділік жне рамдауыштар диапазоны ке.

Тоазытыш камера жиналып-бзылатын конструкция, ол "сэндвич-панелдерден" жинаталады. Камера еден, тбе, абыра, есік блоктар мен брыш тіректерінен трады.

Панельдер жылу стаыш йылан абаттардан (пенополиуретан) трады, екі жаны металл абатпен апталан. абыра жне тбе панельдері ндірісінде полимермен жабылан алыдыы 0,5 мм ытсытай цинкталан болат абаттар пайдаланылады. Еден панельдері шін алыдыы 1,2 мм ыстытай цинкталан болат абаттар пайдаланылады. Сырланан металл алыдыы 70 мкм орайтын полиэтилен пленкамен жабылан. Бл жабдыты баасы holodim.ru сайтынан алынды.

Булап сауу аппараты

Булап сауу аппараты сиырлар байланып сталатын, сауу залдары бар ст-тауар фермаларында олданылады. .

Сауу аппараты:

- аспалы бліктен;

- парлап сауатын L80 пульсатордан;

- апаты сауу шелегінен;

- шеберлермен бекітілген шлангтер комплектісінен трады.

Аппаратты орнын ауыстаран кезде сауу аппаратыны аспалы блігі сауу шелегі апаыны ттасына ілінеді.

Коллектор трт стаканнан ст жинауа, стті ст камерасынан ст бырына немесе ст шелекке жасы суі шін ст камерасына ауа жіберуге жне емшекті тбіндегі вакуумны дегейін азайтуа арналан, бл ысу тактісі кезінде демалысты жасы болуына; ст беру аяталан кезде стакандарды алу шін сауу стакандарыны емшекасты камераларын траты вакуума осуа жне айыруа; кем дегенде бір сауу стаканы аытылып кеткен жадайда траты вакуумды сауу стакандарын емшекасты камераларынан автоматты трде айыруа ммкіндік береді, бл стті ластануыны алдын алады. Коллектор вакуумды немесе атмосфералы ысымды сауу стаканыны р трлі камераларына беруді жне аппаратты пульсаторымен бірге сауу кезінде тактыларды ауыстыруды амтамасыз етеді. Пульсатор траты вакуумды ауыспалыа згертеді. Пульсаторды сенімді жмыс жасауы нтижесінде сауу жмысы тиімді атарылады, сондытан да ол немі таза жне алыпты жадайда болуы ажет.

Бл жабдытарды баасы «Гомельагрокомпмлект» (Беларусь) АА прайсыны негізінде алынды.

рылатын фермалар шін ажетті негізгі жабдытарды арасында мыналар бар.

9-кесте – Ферма шін ажетті жабдытар тізбесі

№	Атауы	Дана
	Copeland компрессоры базасындаы тоазытыш ондырысы.
	Булап сауу аппараты

Жабдыты жалпы ны 1 452 мы тг. райды.

Сондай-а МТЗ техникасын сатып алу жоспарлануда – ны 14 500 мы тг.

5.4 Коммуникациялы инфрарылым

Жобада сиыр ора шін “СПАЙДЕР-В” жйесіндегі жылы имаратты сатып алу кзделеді, онда ажетті коммуникациялы рылым (электр-,жылу- жне сумен жабдытау) болады..

6. йымдастыру, басару жне рам

Ксіпорына директор жалпы басшылы жасайды. Мегеруші жргізушіні, й жинаушыны, кзетшіні, слесарь мен шаруашылы мегерушісіні жмысын баылайды. Зоотехник пен электрик инженерге баынады..

Ксіпорынны йымдастыру рылымы тменде крсетілген трлерден трады (7-сурет).

7-сурет - йымдастыру рылымы

рамды басаруды келтірілген рылымын жйелікке жатызуа болады. Ол директорды ксіпорын жмысын жедел басаруына жне жадайдан хабардар болуына ммкіндік береді..

Ксіпорын мамандары – мегеруші, бас бухгалтер, инженер.

7. Жобаны іске асыру

Іске асыру жоспары

Осы жобаны іске асыру 2012 жылы арашадан 2013 жылы наурыза дейінгі кезеді амтиды деп болжануда.

10-кесте – Жобаны іске асыруды кнтізбелік жоспары

Іс-шаралар\Ай	2 012	2 013

Маркетингтік зерттеу жргізу жне ТЭН зірлеу
аржыландыру мселесін шешу
Кредит алу
Ангар орнату
Жабды шін аванс тлеу
рамды іздестіру
Жабдыты жеткізу, растыру
Жарнама орналастыру
ІМ сатып алу

7.2 Жобаны іске асыру шыындары

Инвестициялы шыындар баасы тмендегі кестеде келтірілген.

11-кесте - 2012 ж. Инвестициялы шыындар

Атауы	Сомасы, мы тг.	2 012
атар	апан	наурыз
“СПАЙДЕР-В”жйесіндегі жылы имарат (ксиыр ора)	20 254	9 701	14 552	-
Коммуникациялар	4 000	1 600	2 400	-
Copeland компрессорлар базасындаы тоазытыш ондырысы	1 142	-
Булап сауу аппараты		-
Итого	25 706	11 301	17 533

Жабдыты жеткізу ны жабдыты зіні нына осылан.

Сиыр ораа арналан жылы имаратты жеткізуші - «Руукки Рус» ЖШ.

Тоазытыш ондырысын жеткізуші - «GEC» компаниясы.

8. Пайдалану шыыстары

Пайдалану шыыстары ауыспалы шыыстардан трады.

12-кесте – Бір айдаы ауыспалы шыыстар, С-сыз