Адамды Исламнан шыаратын сенімдер мен амалдар.

Ислам дінінен не шыарады Бірінші блім.

Аса мейірімді, ерекше раымды Алланы атымен бастаймын. Барша мада лемдерді Раббысы Аллаа тн. Адамзатты ардатысы Мхаммедке, оны отбасы мен сахабаларына салауат пен слем болай!

Кітап: «л-Кифаяту ли зауил иная» Автор: Муфти АбдулБасыт л-Фахури Дріс жргісуші: Махди Шамсуддин

Ридда – бл Исламнан шегіну (айту).

Адам діннен шыаратын нрсені жасааннан со муртадд (діннен шыан) болып саналу шін – ол міндетті трде аыл иесі бар, кмелет жаса толан жне кпірлікті мжбрлікпен істемеу керек. Егер адамды ліммен орытып немесе мірі шін маызды дене мшелерін заымдау аупімен Исламнан шыуа мжбрлесе, ол жрегінде иманды сатап алу шартымен муртадд болып есептелмейді (йткені бл жадайда оны з алауы болмады).

Ридда мселесінде ер мен йел адамны арасында айырмашылы жо: кпірлік сз айтан немесе кпірлік амал жасаан йел, дл ер адам сияты, діннен шыады.

Адам кпірлікке саналы трде, оны ниет етіп, Шариатта діннен шыаратын амал ретінде жіктелген істерді жасаумен немесе Шариат трысынан кпірлік болып саналатын сздерді з алауымен (лім аупісіз) айтып кпірлікке тсуі ммкін, тіпті жрегінде иманын сатап жне айтылан сздерге сенбесе де. Адам егер Ислам дінін немесе оны кез–келген бір ережелерін кемсітетін кпір сздерін айтса немесе сондай пікірлерді жрегінде станатын болса, Исламнан шыады. Егер адама андай да бір мселе бойынша аиатты жеткізсе, ал ол ткаппарлы не менменшілдік себебінен мойындамайтын болса, онда ол кпірлікке тседі.

Егер адам мас болан кйде кпірлік сздерін айтса, ол діннен шыады. Жне бл жадайда мастыы аылдан айыратындай болмау керек жне з-зін сондай халге жеткізбеген, яни оны мжбрлеп шарап ішкізбеген деген шарттар ойылады.

Ары арай мсылманды кпір ылатын сенімдер мен амалдарды мысалдары келтіріледі.

Адамды Исламнан шыаратын сенімдер мен амалдар.

Адамда іштей Исламнан айту сенімі бар, оны келешекте немесе андай да жадайларда Исламнан шыу ниеті бар. Мысалы, адам іштей з-зіне андай да бір тілегім орындалмаса немесе йге наты бір адам кіретін болса, кпірлікке тсетіндігін айтатын болса. Ол жрегінде сондай шешім пайда болан стте-а кпірлікке тседі.

Адам осы дниені мгі екеніне сенсе. Мысалы, кейбір грек философтары мен сондай бір "мсылман" философсыматары секілді.

Адам Алла Тааланы андай да бір сипатын немесе дінге атысты ижм`а бар бір мселені жоа шыарса. Мысалы, Алла Таалада Ілім (л-`Илм) немесе Кш (л-удра) бар екенін жоа шыарса, ол Исламнан шыады.

Алла Таала барлы нрсе жайлы тек жалпы біледі де, егжей-тегжейін білмейді деп сену. Бндай сенім философтарда болан, мысалы, Ибн Рушд.

Алла Тааланы Оан атысты ммкін емес болан асиеттермен сипаттау – кпірлік болады. Мысалы, Алла Тааланы тспен сипаттау, Оан лсіздік, шаршау, ору сияты сипаттар беру, Оны йелі мен баласы болуы ммкін деп сену (христиандарды сенімі сияты) жне сол сиятылар. Алла Тааланы сондай кемсітетін асиеттермен сипаттайтын адам – мсылман емес.

Кнге немесе кез-кезген баса бір нрсеге сжде ылу. Пта немесе кнге сжде ылу – кпірлік, адамны жрегінде оан арнап ибадат ету ниеті болмаса да. Біра бл шарт (ибадат ету ниеті) сжде адама, мысалы слтан немесе шейхке жасаланда ескерілу ажет. Осылайша, егер адама сжде жасаушы ибадат емес, мысалы слем беру маынасында жасаса, ол кпірлікке тспейді, алайда ол жасааны харам жне лкен кн істеген болады.

Мсылман тек ана кпірлерге тн болан амалды жасаса, ол діннен шыады деген мсылмандар арсында ижм`а бар. Мысалы, адам тек христиандар киетін киімді (мысалы, поптар мен монахтарды киімін) кисе немесе крест таып христиандармен бірге шіркеуге баратын болса. Бл жадайда адам кпірлікке тседі, алайда негізінде шіркеуге кіру мсылмандара тыйым салынбаан.

Егер адам Алла Тааланы, Пайамбарды, оан Алланы игілігі мен слемі болсын, есімі жазылан, ран аяттары бар, хадистер немесе фи мселелері жазылан ааздарды оыса немесе лас жерге тастаса, ол кпірлікке тседі. Жне бл мешітті кемсіту/менсінбеу масатымен оны ішіне нжіс жаан адама да атысты.

Аны белгілі болан жне мсылмандар арасында ижм`а болып бекітілген пайамбарлы жайында кмндану. Мысалы, Адам, оан Алланы слемі болсын, пайамбарлыында кмндану.

Мсылмандар арасында ижм`амен бекітілген Кітаптарды Алла Таала жібергендігінде кмнді болу. Мысалы, адам Алла Таала Турат, Забур, Інжіл немесе Ибрахим паратарын жібергендігінде кмндану.

Егер адам Алла Елшісіні, оан Алланы игілігі мен слемі болсын, барлы сахабаларын кпір деп айтса, ол Исламнан шыады.

Мекке немесе абаны бар екенін теріске шыару жне ол асиетті жерлерді лылыына сай емес сздер айту.

Барлы мсылмандара белгілі болан діни рсімдер жайлы кемсітіп сйлеуге жне оларды менсінбеуге тыйым салынан. Мысалы, адам ажылы, намаз немесе ораза жайлы менсінбей сйлесе, кпірлікке тседі.

Егер адам Шариат бойынша айсы бір мірді халытан салы жинауын зады іс деп білсе, ол адам кпірге тседі.

Кез-келген белгілі бір Сннетті жоа шыару. Мысалы, адам айт намазын жоа шыарса, кпірлікке тседі.

Алла Таала тыйым саланды рсат ету. Мысалы, адам дретсіз намаз оуды рсат етсе жне мндай намаз абыл болады деп білсе ¹. Жне бл мсылманды немесе зиммиді (мсылмандарды жерінде мір сретін жне оларды орауында болатын христиандар мен яудилерді) негізсіз жбірлеуді/ренжітуді рсат еткен адама да атысты.

Алла Таала рсат еткенге тыйым салу. Мысалы, егер адам сауда мен некені харам деп шыарса.

Егер адам Пайамбар Мхаммедке, оан Алланы игілігі мен слемі болсын, «ара тсті» деген сипатты берсе, кпірге тседі. йткені бл сипаттама Пайамбара тн сипаттардан емес. Жне бл Пайамбар саалын жібермей дниеден ткен, ол райш тайпасынан емес немесе ол араб емес деп айтан адама да атысты.

Пайамбарларды мрі (соы пайамбар) болан Мхаммедтен, оан Алланы игілігі мен слемі болсын, кейін таы пайамбарлар болады деп сену (бндай сенімдер «ахмадия» аымында бар).

«Пайамбар Меккеде тран–трмаанын... Мдинда айтыс болды ма, лде жо па, білмедім...» - деген маынадаы сздерді ткаппарлыпен айту.

Пайамбарлы дрежесіне ибадатпен немесе тауалыпен жетуге болады деп сенген адам – мсылман емес ².

улие пайамбарлардан (олара Алланы слемі болсын) андай да бір жаынан арты бола алады деп сену (мысалы, ибадатта).

Пайамбар болмастан періштелерден уахи аламын деген адам кпірлікке тседі.

Адам осы мірде Жннатта боланы жайлы айтса (яни, лім келмей трып, тікелей маынада Жннатта боланы туралы айтуы).

андай да бір пайамбара не періштеге атысты сын айту, оларды жазыру немесе Пайамбарды, оан Алланы игілігі мен слемі болсын, не періштелерді, оларды андай да бір сипаттарын не рекеттерін орлау (немесе кемсіту) сздерін айту.

Адама: «Таматан кейін саусатарыды жалап ал, йткені бл сені Пайамбарыны Сннеті ой», – деген де, ол бл амалды оан жиркенішті екенін айтса. Бл іс Шариатта кпірлік ретінде арастырылады, йткені бл амалда Сннетті кемсітушілік бар.

Пайамбара, оан Алланы игілігі мен слемі болсын, немесе періштеге оларды мртебесіне лайыты болмаан жне абыройларын тсіретін асиеттер немесе амалдар осу.

Егер адам Мхаммед Пайамбара, оан Алланы игілігі мен слемі болсын, ол сипатталмаан рі лайыты болмаан асиеттерді осатын болса. Мысалы, шыыстанушыларды Пайамбара марпазды асиеті тн деген пікірлерін атауа болады. Пайамбара атысты осындайды айтан мсылман кпірлікке тседі.

Адам баласы, Пайамбар, оан Алланы игілігі мен слемі болсын, жайлы мысылмен немесе кемсіткен трде сйлесе. Бны тек тспалдауды зі де кпірлікке тсу шін жеткілікті болады.

Егер баса адамны кпірлігіне разылы білдірсе, адам кпірге тседі. Мысалы, мсылман біреуге андай да бір себептерге атысты Исламды абылдамау керектігін айтса. Бндай сздерден кейін адам кпірлікке тседі.

Егер мсылман емес адам мсылманнан шахаданы йретуін немесе Исламды абылдау шін не істеу керектігін сраса, мсылман ол адама шахаданы йретіп, жауап беру міндетті болады. Егер мсылман оан, мысалы «Мен асыыспын, біра кейін айтып келіп, Ислам абылдау шін не істеу керектігін айтып беремін» десе немесе телефон оырауына кіл бліп кетсе жне т.с.с. істерге жол берсе, ол кпірлікке тседі.

Адам Алла Таала андай да бір мсылман емеске иман бермесін деп да жасады немесе сондай тілегі бар. Бл жадайда, баса бір адам Исламды абылдамасын деген тілегі – мсылман баса біреуді кпірлігіне разы дегенді білдіреді, сондытан оны зі кпір болады. Бл мынадай сздерге де атысты: «Алла Таала бл адамды кпірлігінде бекітсін» (оны адасушылыында одан рі ныайтсын).

Адам баса бір мсылман Исламды алдырсын деп да ылды немесе соны тіледі. Адам кпірге тседі, йткені баса адамны кпірлігіне атысты разылы білдірді.

Мсылман баса мсылмана, оны мсылман екенін біле тра: «Ей кпір!», – деді.

Адам Алла Тааланы андай да бір тыйымдарын не мірлерін келеке етті немесе орлау трінде сз айтты.

«Егер Алла Таала маан ... деп бйырса, мен ешашан бны орындамас едім» деген маынадаы сздер айту.

«Егер Алла Таала мені Жнната кіргізсе, мен ол Жнната ешашан кірмеймін» деген сздер. Бл сздермен адам менсінбеушілік пен ткаппарлы танытандыы мезеледі.

Егер адам атты науас болып мынадай маынадаы сздер айтса: «Егер Алла Таала мені мндай халде намазды тастааным шін жазалайтын болса, Ол ділетсіздік жасайды», бл адам кпірге тседі. Мысалы, адамды бір дерт мазалайды, біра намаз теуге (бл те иын болса да) шамасы бар. Біреу оны намаз оуа гіттесе, йткені оны сыраты болса да, оны орындауа ммкіндігі бар, сырат адам оымайтындыын айтады, ал егер Алла Таала сол шін оны жазаласа, онда дай ділетсіз деп жауап берген адам кпірге тседі.

Адам кулікті (мысалы, зіне арсы кулікті) тіпті Пайамбардан, оан Алланы игілігі мен слемі болсын, немесе періштеден болса да абыл етпес едім деп айтса.

Адам ран жне Сннетпен длелденген діндегі кез-келген бір мселеге кмн келтірсе. Мысалы, бес уаыт намаз дайды бйрыы екендігіне сенбеді.

Біреу адамнан: «Кш пен уат Алладан баса ешкімде жо» немесе сол сияты сздерді айтуын тінді, ал ол адам бл сздер оан еш пайда тигізбейді деді.

Адам мнараны жанынан тіп бара жатып азанды естігенде «намаза шаырып жатан азаншы тірік айтты» деді немесе оны дауысын христиандарды шіркеу оырауына сатты.

Адам азан жайлы жатырмаан трде сз айтты.

Адам «Бисмиллх» сзін андай да бір харам істі алдында айтты, мысалы, шарап ішер алдында ³.

Адам менсінбеушілікпен немесе ткаппарлыпен иямен кнінен орыпайтындыын айтты. Біра, егер адам бндай сздерді «Шариатпен жрсем жне Алла Таалаа ибадат ылсам – жазаланбаймын» деген маынада айтан болса, онда бл сздер кпірлік болмайды, йткені ол адамны ниетінде менсінбеушілік пен ткаппарлы жо.

Адам бл мірді (дниені) келесі мірден (ахиреттен) арты кріп жне Алла Тааладан Жннатті орнына осы мірді баыттын срайтын болса.

Адам басаларды клдіру шін ламаларды киімін киді жне сонымен алымны абыройын кемсітіп, алымдара менсінбеушілік білдірді. Мысалы, детте алымдар киетін киімді киіп, сонымен адамдарды клдіретін актер кпірлікке тседі.

.........................................................................................

Шафии мзхабына сай, адам жрегінде тыйым салынанды рсат деп санау керектігі шарт ретінде ойылады, сонда ана ол кпірге тседі. Біра ханафи мзхабында адам, мндай намаз абыл болмайтынын біле тра деген шартпен, дретсіз намаз оыанны зінде-а кпірлікке тседі. Оны бл істі Шариат бойынша рсат деп санау–санамауы маызды емес.

Ислам аидасына сай, Алла Таала пайамбарларды зіні Даналыымен тадайды, бл дрежеге жету здігінен лайы болу ммкін емес.

Шафии мзхабына сай, бл жадайда амал кпірлік болу шін, адамны бндай сздерді Алла Тааланы тыйымын менсінбеу ниетімен айту шарты ойылады, біра ханафи мзхабында бндай іс ниетке туелсіз, здігінен кпірлік болып саналады.

Дерекнама: Darulfikr.ru

Ahlusunna.kz сайтында жарияланан кез келген апараттарды кшіріп алып, зге желілерге таратушылардан жне баса сайттара жариялаушылардан міндетті трде Ahlusunna.kz сайтына сілтеме оюларыызды сраймыз.