Методы обучения и преподавания 3 страница
- құқықтық нормалармен паналанған тауар белгісі немесе маркасытұтынушыларға оның шығу тегін ажыратуға және кейбіреулерінің сапасын сынауға мүмкіндік береді
- уақыты бойынша шектелген патенттік пана және регистрацияланған өндірістік үлгі, өндірістік этиканың үлгілері
Бәсеке түрлері
Бәсекенің екі негізгі формасы: салааралық және шаруашылық сала ішіндегі бәсекелестік.
Шараушылық сала ішіндегі бәсекелестік – бір саладағы тауарөндірушілер арасындағы бәсекелестік, орташадан жоғары еңбек өнімділігі бар кәсіпорындар қосымша табыс табады, ал техникалық және ұйымдастыру жағынан артта қалған кәсіпорындар керісінше, өздері өндіретін тауарлардың индивидуальді құнының бөлігін жоғалтып, қаусайды.
Салааралық бәсакелестік - әр түрлі саладағы кәсіпорындар арасындағы бәсекелестік. Ол төмен табыс нормасы мен жоғары табыс пайдасы бар салалар капиталының құбылуымен байқалады.
Берілген схемада негізгі, ең танымал классификация көрсетілген: нарық жағдайы және бәсекеге түсі тәсілі.
Ерекшеленеді:
- Іске асырылған (еркін) бәсекелестік;
- Іске асырылмаған бәсекелестік.
Еркін бәсекелестіктің негізгі белгілері:
- Бәсекеге қатысушылар саны шектелмеген, нарыққа кіру және шығу еркін: әр адам өз кәсіпкерлігін ашуға және оны тоқтатуға құқы бар. Оны әртүрлі әдістермен жүзеге асыруға болады:
- Жеке ісін ашу;
қызметкерлер жалдау;
акцияны сатып алу;
» мемлекеттiк облигациялар алу;
ақша банкке қою;
олардың жылжымайтын мүлiгiне инвестиция салу.
2.. Заттық, қаржы және бәсекелестiктiң қалған қор-қатысушыларының абсолюттi мобилдiлiгi өз ақшалары салады осылай ғана емес, табыстың үлкеюi үшiн.
3.Мысалы, (ұсыныс және сұраныс, бағалар туралы, пайда нормасына тағы сол сияқтылар ) бәсекелестiктiң әрбiр қатысушысының толық хабарлы болуы (соңғы жағдайда қатысушыға қалай акцияның өзi максимал табысын оларға әкелетiнiн бiлуi керек бол ) акциялардың үйдiң сатып алуы және алуының аралығында дұрыс, ең жақсы таңдауды жасауға мүмкiндiк бередi.
еркiн бәсекенiң
4. Бiр де бiр қатысушысы басқа қатысушы қолданылған шешiмдерге ықпал көрсете алмау. Олардың саны болғандықтан өте ұлы, өндiрiс көлемi және ұсыныс жалпы алғанда әрбiр өндiрушi-дүкеншiнiң үлесi болмашы, сондықтан ол ар жағында өз тауары сатқан баға, нарықтыққа шағылыспайын деп қалдиды. Сайып келгенде, бағалардың нақты деңгейлерi бiреу көрiнбейтiн (нарықтың тетiгi ) қолдармен бекiтiледi.
(абсолюттi ) таза монополия. Егер бiр фирма өнiмнiң жалғыз өндiрушiсi болып табылса, мұндай монополия бар болады, жақын ауыстырғыштардың сол. Бұл үлгi төрт ерекше белгiсi тән :
фирма болғандықтан жинағы бiрден,
1. дүкеншi жалғыз сияқты сөз сөйлейдi, сала - фирманың синонимы;
2. жүзеге асырылатын өнiм сирек кездесетiн, яғни оның (тән кейбiр шикiзат салаларының ахуалы немесе фирма принциптi жаңа өнiмдi қоятында жағдайлар үшiн ) жақсы немесе жақын ауыстырғыштары бар болмайды;
3. монополист баға, жабдықтау базарға нарықтық өкiметпен ие болып, тексередi;
4. монополисттың нарығына кiрудi жолда әрине, сияқты тосқауылдар алынбас бәсекешiлерге бекiтiледi сол сияқты жасанды сипат.
Бiрiншi жағдайда табиғи монополиялар туралы айтады. Бұл қоғамдық пайдалануды кәсiпорындар - электр және газды серiктестiктер, сумен жабдықтауды кәсiпорын, байланыс торабы және көлiк кәсiпорындары. Шындығында, метрополитенде бәсекешi пайда болғанын болды ендi күрделi болжау. Әдеттегiдей, нарықтық экономикасы бар елдердегi ұқсас табиғиы
монополия немесе мемлекеттiң меншiктерiнде болады, немесе ол астында қатал жұмыс iстейдi
бақылаумен.
Монополистiк бәсеке - өндiрушiлердiң үлкен саны туралы жанында ұқсас ұсынатын нарықтық ахуал, бiрақ сәйкес өнiм емес. Қатысу базарға мың осы ахуалда керек болмайды немесе тiптi және бiрнеше он шақтылар жеткiлiктi мүлтiксiз бәсекелестiктiң жанында жеткiлiктi фирмалардың жүздiктерi. Фирмасының таза бәсекесi шарттарындағы стандартталған немесе бiркелкi өнiмдердi өндiрiп алады, жанында монополистiк - дифференциалдалған.
Ең алдымен, дифференциация өнiмнiң сапасы немесе қызметтер тиiседi, ненiң арқасында тұтынушыда бағасыз жоғары бағалаулар қалыптасады. Демек, өнiм монополистiк бәсеке сатып алушыларға, фирманың жарнаманың қарқынының сатылғаннан кейiн қызмет көрсе, жақындықтың шарттары бойынша базарға дифференциалдай алады бағадан кейiн ғана емес, өнiмнiң барынша дифференциациясы арқылы және қызметтер күндестiкке кiретiн болауға тағы сол сияқтылар.
Үлгi не монополистiк бұл ? өнiм шарттарындағы Әрбiр фирма өз тауарының үстiнде кейде монополиялық өкiметпен ие болады; бұл өкiмет және ұқсас тауарлардың өндiрушiлерi, салаға кiруiн бар болуменен қатар түбегейлi бостандықпен шектелетiндiгiменнен, ол бәсекешiлердiң әсерлерiнен тәуелсiздiң оған бағаны жоғарылатылсын немесе төмендете алады. Бұдан басқа, монополистiк бәсеке базарға қатар майда және
Олигополия.Негізгі ерекшелігі – бәсекелестікке қатысушылардың аздығы. Фирманың аз саны қатысқанда (ондық) белгілі нарықта тауарлар мен қызметтердің олигополистикалық салалары қолданылады.
Олигополия дифференцирленген тауарлар тәрізіді біртекті болуы мүмкін. Біріншілік нарықтағы материалдар мен шикізаттарды, жартылай фабрикаттарды (кен, мұнай, болат, цемент және т.б.), дифференциация – тұтынушы тауарлардың нарықта орын алуы. Фирмалардың аз болуы олардың монополиялық келісім шарттары бойынша: баға қою бойынша, нарықтың жіктелуі мен бөлінуі бойынша немесе олардың арасындағы бәсекелестіктің шектелу әдісімен көрініс табады. Нәтижесінде олигополия монополиямен жақындасады.
Бәсекелестік нарықтың белгілі бір жағдайында орын алады. Бәсекелестіктің әрбір түрі (монополия) нарықтың белгілі бір көрсеткіштеріне тәуелді болады.
Негізгі көрсеткіштері:
1) Нарыққа тауарларды қоюшы фирмалар (шаруашылық, өндірістік, сауда орындары, заңды тұлға ретінде) саны;
2) Тауарлардың дифференциациясы (белгілі тауар түріне байланысты немесе олардың ерекшеліктері бойынша маркасы, сапасы, түсі және т.б.);
3) Кәсіпорынның нарыққа ену және одан шығу еркіндігі;
4) Ақпараттың қол жетімділігі;
5) Нарық бағасына бақылау;
6) Бағалық емес бәсекелестік;
7) Келесі құрылымда сипатталатын экономика сектрі.
1 - Кесте. Нарықтың негізгі моделдері
| Нарыққа сипаттама | Еркін бәсекелестік | Адал монополия | Монополиялық бәсекелестік | Олигополия |
| Фирма саны | Өте көп ұсақ фирмалар | Бір фирма | Көбінесе ұсақ фирмалар | Аздаған ірі фирмалар |
| Өнім түрі | Стандартталған | Танымал | Дифференцирленген | Стандартталған немесе дифференцирленген |
| Бағалық бақылау | Қатыспайды | Белгілі | Кейбіреулері тар шекаралардан | Шектеулі немесе құпия түрінде келісім |
| Салаға қатысу жағдайы | Өте жеңіл | Блокирленген | Салыстырмалы жеңіл | Орындалуы қиындау |
| Бағалық емес бәсекелестік | Қатыспайды | Қатыспайды | Тауарлық белгісне, жарнамаға және сапасына көңіл бөуімен сипатталады | Өте типті, әсіресе өнім дифференциациясында |
Әдістемелік әсерлерге сәйкес жіктейді:
· Бағалық бәсекелестік
· Бағалық емес бәсекелестік
Бағалық бәсекелестік басқа бәсекелестікке қарағанда тауарлардың сатылуы немесе қызметтердің ұсынылуын төмен бағамен анықтайды.
Дамыған нарықта бағаның төмендеуі өндіріс шығынының төмендеуінен немесе кірістің төмендеуінен болуы мүмкін. Ұсақ және орташа фирмалар аталған нарықта өзін сақтап қалу үшін кірістің аз көлемін қарастырады. Ірі монополиялар кірісті болуды көздемейді,оның себебі тауарға сәйкес бәсекелестіктер нарығына төмен бағамен ену.
Бағалық емес бәсекелестік тауардың жоғарғы сапасымен, жоғарғы көрсеткіштерімен, қызмет мерзімімен, жоғары өндіргіштілігімен және кең ассортиментілігімен көрінеді.
Мұндай өнім параметрлері, экологиялығы, энергосыйымдылығы, эстетикалық көрсеткіштері және қауіпсіздігі ерекше белгілері болып табылады.
Соңғы жылдары бағалық емес бәсекелестік өнімнің жоғары дәрежелі сапаға жетуіне көрініс табады. Нарықта тауар белгілері мен саудалық фирмалар бәсекелестік соғыстың негізгі инструменттері болып табылады.
Ықылассыз бәсекелестік. Қатаң бәсекелес жағдайында, тауарөндірушілер арасында жиі бәсекелестік нормаларды және ережелерді бұзу тәсілдері, яғни ықылассыз бәсекелестік болады. Ол келесідей білінеді:
- демпингті баға - өз құнынан төмен бағада тауарды сату
- бәсекелес қызметіне бақылау орнату
- нарықта басымдылық жағдайды теріс пайдаланушылыққа қолдану
- дискриминационды баға түзу немесе коммерциялық шарттар орнату
- белгілі тауарларды тапсыру немесе өндірісі бойынша шектелген қызмет көрсету немесе бәсекелес тауарларды бөлу
- тауарды өткізуде шектелген жағдайлар және агенттік келісімдерді жүргізу, кімге, қашан, қандай көлемде және қандай жағдайда жеткізуді анықтайды
- саудада жасырын келісу
- бәсекелесті жаңылдыратын жалған ақпарат немесе жарнама беру
- тауарларды және бәсекелес өнімді ықылассыз көшіру
- қызмет көрсету және тауар жеткізу шарттарын бұзу.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Организация и экономика фармации , / под редакцией И.В.Косовой, Москва 2004 г.
2. Управление и экономика фармации / под редакцией В.Л.Багировой, М.; ОАО «Издательство Медицина», 2004г.
3. Основы предпринимательского дела / под редакцией Ю.М.Осипова, М.; «БЕК», 1996г.
Қосымша әдебиеттер:
1. ҚР ДСМ бұйрықтары;
2. М.А.Сторчевой «Основы экономики» М.: «Экономическая школа» 2003г.;
3. «Жеке кәсіпкерлік туралы» ҚР Заңы;
4. ҚР Азамат Кодексі.
Бақылау сұрақтары:
1. Ұйым деген не?
2. Ұйымға тән мінездеме
3. Ұйымның құбылыс ретіндегі анықтамасы
4. Ұйым процесс ретінде
5. Ұйым функциясының өзектілігі
6. Ұйым ортасы деген не?
7. Ұйым классификациясы
Тақырыбы Фармацевтикалық қызметті реттеу. Кәсіпорынның ұйымдастыру түрлері. Ұйымды құру.
Мақсаты:Кәсіпорынның ұйымдастыру түрлерімен, жеке кәсіпкерлік қызметімен танысу және оқыту.
Оқыту міндеттері: Кәсіпорынның ұйымдастыру түрлері, ұйымды құру ережелері бойынша студенттердің білімін қалыптастыру.
Жүргізу түрлері– презентация, эссе, рефераттар.
Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- кім жеке кәсіпкер бола алады;
- жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркеу;
- мемлекеттік тіркеуден бас тарту;
- жеке кәсіпкердің құлдырауы.
Сабақты өткізу түрі: мұғалімнің кеңесі, презентациялар, пікірталас, эссе.
Тарату материалы:
Кәсіпкерліктің түрлері. Кәсіпкерлік қызметін әр түрлі көрсеткіштері бойынша бөлуге болады, бірақ теория және практика жүзінде келесі көрсеткіштер бойынша бөлінді: меншік түріне, заңдылығына, аймақтық қамтуына, түрлі аймақтарға таралуына, ұйымдастырушылардың құрамына, персоналдар санына және айналым көлеміне, өсу ретіне және табыс деңгейіне, жаңа енгізулерді қолдану негізіне және т.б.
Кәсіпкерлік нарықтық экономикада меншіктің жеке және мемлекеттік түрінде дамып жатыр. Жеке меншік жеке тұлға және ұжым (серіктестік) түрінде көрсетіледі. Кәсіпкерлік муниципальды меншік түрінде, сонымен қатар меншік аралас пен біртұтас және шетел инвесторларының меншігі (100%) түрінде дамуда.
Заңдылық көрсеткіштері бойынша кәсіпкерлік заңды, заңды емес және жалған болып бөлінеді.
Әр түрлі аймақта қызметтің таралуына байланысты кәсікерлік жергілікті, аймақтық, ұлттық, халықаралық және әлемдік болып бөлінеді.
Өзіндік істің ұйымдастырушыларының (қатысушыларының) құрамына байланысты көптеген елдерде әйелдер ассоциациясы және олардың дамуына қолдау көрсететін жастар кәсіпкерлігі бар.
Көзқарастар бойынша кәсіпкерлік ұйымдардың табысы мен кірісі деңгейінің даму қарқынын бөлуге болады: бірлестіктің даму қарқынының тез өсетін, жай өсетін; жоғарғы табысты және төменгі рентабельді ұйымдар, бизнестің қауіпті және өте қауіпті түрлерін жүзеге асыратын, сонымен қатар сәйкес келетін фирмалар; бизнестің түрлері мен сол немесе басқа ұжымның тәуекел деңгейлеріне, фирма қызметінің соңғы нәтиже деңгейлеріне әсер ететін факторлардың толық жиынтығы бар болғандықтан, араларына бірдей деген белгі қоюға болмайды.
Көзқарастар бойынша өзіндік инновациялық қызметтің, жаңа енгізулер, жаңа технологиялар, ерте тауар өндірісі үшін белгісіз мүмкіндіктерді тұрақты іздеу, жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету, жаңа өтім нарығын жаулап алу, өндіріс факторларын жаңа құрамалау, негізіндегі сұраныстарды және ұсыныстарды қалыптастыру, инновациялық менеджментті, озық маркетингті қолдану жүйесіндегі кәсіпкерлік қызметтер шығармашылық – ізденістік, өнімді, экономиканы рутиндіге қарсы революциялы, қалыпты, репродуктивті, ескі технологияларға қарап, белгілі еңбек өнімдерін белгілі әдістермен қайта өндіруге бағытталған.
Өзіндік іс кәсіпкерлігі қатысушылар (ұйымдастырушылар) санына байланысты жеке және ұжымдық (серіктестік) болып бөлінеді.
Осындай көрсеткіштер (талаптар) бойынша, кіші кәсіпкерлік жарғылық (жатық) капиталда, барлық персоналдардың саны басқа субъектілердің салмағы бойынша анықталады. Нарық экономикасы жетілген елдерде шаруашылықта субъектілерді кіші кәсіпкерлікке жатқызу 50 – ге жуық талап бойынша жүзеге асырылады.
Егер кәсіпкерлік ұйымды құруда өазаөстандық қатысушылармен бірге шетелдік қатысушылар қатысатын болса, мұндай кәсіпкерлік бірлескен болып табылады. Бірақ шетелдік инвестициямен де кәсіпорынды айырады.
Кәсіпкерлік ұйымдардың қатысушыларының жауапкершілігінің түрлері бойынша, олардың қызметтерінің нәтижелерінен, ұйымдардың толық солидарлы және субсидиарлы жауапкершілігін ажыратады.
Құру механизміне байланысты, қатысушылар саны, қызметтік және басқару жүйелеріне байланысты жай және күрделі кәсіпкерлік ұйымдарды ажыратады.
Кәсіпкерліктің түрі.Кәсіпкерлік қызметінің, капитал қосымшаларының объектілері мен нақты нәтижелерді алуда, кәсіпкерліктің келесі түрлерін бөлуге болады.
Бірінші түрі – өндірістік кәсіпкерлік.Бұл жүйе нақты тауарларды өндіру, тұтынушыларға (сатып алушыларға) оларды сатып алу үшін жұмыстарды және қызмет көрсетулерді жүзеге асыру. Өндірістік кәсіпкерлік материалды кәсіпкерлік саласында жүзеге асырылатындықтан, ол шаруашылық қызметінің саласына байланысты өндірістік, құрылыстық, ауыл шаруашылық және т.б. болып топтастырылады. Сәйкесінше кәсіпкерлік тараушалар бойынша бөлінеді, мысалы өндірісте дәрілік заттар және т.б. өндірісінің кәсіпкерлік қызметі ұйымдастырылады.
Халық шаруашылығының көзқарасы бойынша өндірістік кәсіпкерлік, осы ұйымдарда (фирмаларда, ұжымдарда, кәсіпорындарда) өндірістік – техникалық мақсаттағы өнімдерді (тауарларды) және үй шаруашылығына, фирмаларға, мемлекетті жалпы алғандағы жаппай қолдану тауарларын өндіру жүзеге асырылатындықтан анықтаушы болып табылады. Нақты тұтынушылар үшін (халық, кәсіпкерлік фирмалар, мемлекет) тауарлардың, жұмыстардың және қызмет көрсетулердің барлық түрлері, өндірістік кәсіпкерлік субъеектілерімен жүзеге асырылады. Әрине, өндірістік кәсіпкерлік өз алдына абсолютті (басқа кәсіпкерлік қызмет түрлеріне тәуелді емес) болып саналмайды, бірақ қоғамның экономикалық өсуі және әлеуметтік даму деңгейі оның дамуына байланысты.
Әрине, барлық тауар түрлерін бір елде өндіру міндетті емес. Еңбекті халықаралық бөлу негізінде маңызды тауар түрлерін шығаруда және оларды басқа елдерге сыртқа шығаруда (импорт) өндірістік кәсіпорындардың мамандануы жүреді. Бірақ бұл жүйе ойлағандай оңай емес. Белгілі тауарлар түрі өндірісінің жаңа технологиялар негізінде мамандануы мен көлемдерінің өсуі өндіріс көлемінің ұлғаюына, өндіріс ұсталымдарының қысқаруына, тауарлар сапа деңгейінің жоғарылауына алып келеді. Сондықтан кәсіпкерлік – өндірушілерге шетел тауарларымен бәсекелесу қиын, өйткені олар отандықтан арзан және саудамен айналысатын кәсіпкерлер импорт тауарларын таңдайды.
Қайта құру құрылым экономикасы өндірістік кәсіпкерліктің дамуына қажетті жағдайлармен қамтамасыз етпеген, сондықтан Қазақстанда ол шара қауіптірек болып табылады. Өндірістік өнімдердің іске асырылмау қаупі, үнемі төлемде жоқ, көп көлемдегі салықтар, жинақтар және баж салықтары өндірістік ортада кәсіпкерліктің дамуына кедергі болады, бірақ коммерциялық – саудалық кәсіпкерлік, кәсіпкерлік қызметтің екінші түрі сияқты жоғарғы қарқынмен дамуда. Бұл қызмет талаптарға жылдам, тез бейімделеді, өйткені нақты тұтынушылармен байланысты. Саудалық кәсіпкерліктің дамуы үшін кемінде екі негізгі шарт қажет деп есептеледі: сатылатын тауарларға қатысты тұрақты сұраныс (сондықтан нарықты міндетті түрде жақсы білу) және саудалық ұсталымдарды толтыруға және қажетті табысты алуға мүмкіндік жасайтын саудагерлерге, өндірушілерден аса төменгі сатып алу бағасы. Саудалық кәсіпкерлік тәуекелдің жоғарғы деңгейіне қатысты, әсіресе ұзақ қолдануға арналған өндірістік тауарлардың саудасын ұйымдастыру кезеңдегімен байланысты.
Кәсіпкерліктің үшінші түрі қаржылық – несиелік болып табылады. Бұл кәсіпкерлік қызметтің мамандандырылған аймағы ерекшелігіне, сатып алу – сату заты болып құнды қағаздар (жарна қағаздар, облигациялдар және т.б.), валюталық құндылықтар және ұлттық ақшалар ұсынылуы тән. Қаржылық – несиелік кәсіпкерліктің мақсаттары үшін ұйымның мамандандырылған жүйесі жасалады. Коммерциялық банктер, қаржылық – несиелікғ бірлестіктер (фирмалар), қор, валюталық иржалар және басқа мамандандырылған ұйымдар.
1 қаңтар 2006 жылғы Қазақстан Республикасының «Жеке кәсіпкерлік туралы» Заңы. Нағыз Заң жеке кәсіпкер қызметінің қоғамның құқылы және заңды мүшесі арасында жүзеге асатын қоғамдық қатынастарды реттейді, негізгі құқықтық, экономикалық және әлеуметтік шарттар мен Қазақстан Республикасындағы жеке кәсіпкер қызметінің бостандығымен қамтамасыз ететін кепілдіктерді анықтайды.
Жеке кәсіпкерлік –құқықтық немесе мемлекеттік емес заңды тұлғалардың меншігіне негізделген және құқықтық немесе мемлекеттік емес заңды тұлғалардың олардың тәуекелі мен мүлкіне жауап беру атынан жүзеге асырылатын, құқықтық және мемлекеттік емес заңды тұлғалардың табыс алуына бағытталған бастама қызмет.
4 Бап. Жеке кәсіпкерлік қызметті құқықтық реттеу шегі.
- Жеке кәсіпкерлік қызмет Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес және тек сот шешіміне қатысты бекітілген негіздер бойынша ғана шектелуі мүмкін.
- Жеке кәсіпкерлік қызметтің шектелуіҚазақстан Республикасының құқықтық актілеріне сәйкес, тек мемлекет қызметіне қатысты сұрақтар бойынша ғана орын алуы мүмкін.
- Жеке кәсіпкерлік субъекттердің бөлек алғандағы артықшылықтарды бекітетін жайлар, мемлекеттік орган қабылдаған нормативтік құқықтық актілерді қабылдауына тиым салынған.
5 Бап. Жеке кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеудің негізгі мақсаты мен ұстанымдары.
1. Жеке кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеудің негізгі мақсаты жеке кәсіпкерлікті жетілдіру үшін қолайлы жағдайды жасау, бір жағынан мемлекеттің де мүдделерін, ал екіншіден тұтынушылардың құқығын жеке кәсіпкерлік қызметке әкімшілік енгізу жолымен қорғау болып табылады.
2. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің негізгі ұстанымдары болып:
- Жеке кәсіпкерлік қызметтің бостандық кепілі және оны қорғаумен, тіреумен қамтамасыз ету;
- Барлық жеке кәсіпкерлік субъекттердің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудағы теңдігі;
- Қазақстан Республикасындағы кіші кәсіпкерліктің даму басымдылығы;
- Жеке кәсіпкерлік субъекттердің жеке кәсіпкерлік қызығушылығын тудыратын, нормативті құқықтық актілер жоба сынамасына қатысуы.
7 Бап. Жеке кәсіпкерлік субъекттері
- Жеке кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын заңды тұлға, тек Қазақстан Республикасының азаматтық заң шығарушылығымен қаралған түрде құрылуы мүмкін.
- Жеке кәсіпкерлік субъекттері жатқызылуы мүмкін:
· кіші кәсіпкерлік субъекттері;