Профилактикалық егуді жүргізуге қарсы көрсетілімдер
1. Вакциналардың барлық түрлеріне жалпы тұрақты қарсы көрсетілімдер:
1) осы вакцинаны бұрын салғаннан кейін 48 сағат ішінде пайда болатын қатты реакция (дене қызуының Цельсий бойынша 40 градусқа және одан да жоғары көтерілуі, әдеттегіден өзгеше, ұзақ, үш және одан да көп сағат қатты жылау синдромы, фебрильді немесе афебрильді тырысулар, гипотоникалық-гипореактивті синдром);
2) осы вакцинаны бұрын салғанда болатын асқынулар – тез болатын аллергиялық реакциялар, соның ішінде егуден кейін 24 сағат ішінде пайда болатын анафилактикалық шок, вакцина салғаннан кейін жеті күн ішінде пайда болатын энцефалит немесе энцефалопатия.
2. Тірі вакциналарды пайдалануға тұрақты қарсы көрсетілімдер:
1) АИТВ-инфекциясын қоса алғандағы тұрақты иммун тапшылық жағдайы;
2) қатерлі қан ауруларын қоса алғандағы қатерлі ісік;
3) жүктілік.
3. Жалпы вакциналардың барлық түрлеріне уақытша қарсы көрсетілімдер:
1) орталық жүйке жүйесінің жіті аурулары (менингит, энцефалит, менингоэнцефалит) – вакцинациялау сауыққан күннен бір жылға дейінгі мерзімге қалдырылады;
2) жіті гломерулонефрит – вакцинациялау сауыққан соң 6 айға дейін кейінге қалдырылады; нефротиялық синдром – вакцинациялау кортикостероидтермен емделу аяқталғанға дейін кейінге қалдырылады;
3) температураға байланыссыз ауырлығы орта және ауыр дәрежедегі жіті инфекциялық және инфекциялық емес аурулар - вакцинациялау сауыққаннан кейін 2-4 аптадан соң рұқсат етіледі;
4) әртүрлі патология кезінде стероидтерді, сондай-ақ иммуносупрессивті қасиеттерге ие басқа да препараттарды қолдану;
5) біртіндеп ұлғаятын созылмалы аурулармен ауыратын науқастар вакцинациялауға жатқызылмайды; асқынатын созылмалы аурулармен ауыратын науқастар ремиссия кезеңінде егіледі.
4. Вакциналардың мынадай жекелеген түрлеріне қосымша қарсы көрсетілімдер:
1) туберкулезге қарсы вакцинаға (БЦЖ):
шала туғандық (сәби денесінің салмағы 2000 граммнан кем немесе 33 аптадан кем гестациялық жас);
алғашқы туысқандық дәрежедегі адамдарда анықталған БЦЖ генерализацияланған инфекциясы (тұқым қуалаған иммун тапшылығының ықтималдығы);
БЦЖ вакцинасын бұрын салғаннан кейін пайда болатын вакцинадан кейінгі кезеңнің асқынып өтуі;
орталық жүйке жүйесінің (бұдан әрі – ОЖЖ) зақымдануы –ауырлығы орта және ауыр дәрежелі неврологиялық симптомды туа біткен жарақат;
жаңа туған сәбилердің гемолитиялық ауруы (ауырлығы орта және ауыр түрлері);
қынап ішілік инфекциялар, жаңа туған нәрестелердегі сепсис;
туберкулездің микобактерияларын жұқтыру, анамнезінде туберкулездің болуы;
оң немесе күмәнді Манту реакциясы.
2) ауыз арқылы ішетін тірі полиомиелит вакцинасына (бұдан әрі - АПВ):
иммундаудан кейін 30 күн ішінде АПВ бұрынғы дозасын салғанда параличтің немесе шала салданудың пайда болуы;
иммун тапшылығы бар адамдармен тұрмыстық жанасу.
Осы жағдайларда вакцинациялау белсенділігі жойылған полиомиелитті вакцинамен (бұдан әрі - БПВ) жүргізілуі мүмкін.
3) БПВ-ге:
вакциналарды өндіруде пайдаланылатын неомицинге немесе стрептомицинге шұғыл аллергиялық реакциялар.
4) жасушасыз көкжөтел компонентімен көкжөтелге, дифтерияға және сіреспеге қарсы адсорбцияланған вакцинаға (бұдан әрі - АбКДС) және құрамында АбКДС бар (бұдан әрі – құрамында АбКДС- вакцина бар) құрамдастырылған вакциналарға:
біртіндеп ұлғаятын орталық жүйке жүйесі аурулары: бақыланбайтын ұстама (эпилепсия), вакцинациялаудан кейін жеті күн ішінде пайда болатын біртіндеп ұлғаятын энцефалопатия, сондай-ақ сыртартқыдағы афебрильді тырысулар;
вакцина өндіруде қолданылатын вакцина ингредиентіне расталған жүйелі реакция (глютаральдегид, неомицин, стрептомицин, полимиксин В);
5) құрамында сіреспе анатоксині бар вакцинаға (АДС-М, АС):
құрамында сіреспе анатоксині бар вакцинаны бұрын салғаннан кейін алты апта ішінде пайда болатын Гийен-Барре синдромы.
6) құрамында аттенуирленген тірі вирустар бар вакциналарға:
тауық жұмыртқасының ақуызына анафилактикалық реакциялар (егер вакцина вирустары тауық эмбриондарында өсірілетін болса), вакцина өндіруде қолданылатын аминогликозидтер, неомицин және басқа да антибиотиктер.
7) тұмауға қарсы тауық эмбриондарынан алынған вакцинаға:
тауық жұмыртқасының ақуызына аллергиялық реакциялар, штаммдарды өсіруге арналған орта компоненттері (ақуыздар, антибиотиктер және басқа да заттар).
8) вирусты В гепатитіне (бұдан әрі - ВВГ) және құрамында рекомбинантты жекелеген иммуногендер бар басқа да рекомбинантты немесе кешенді вакциналарға қарсы вакцинаға:
ашытқы тәрізді саңырауқұлақ компоненттеріне, бактерияларға немесе вакциналар өндіруде қолданылатын басқа да жасушаларға тез болатын аллергиялық реакциялар.
«Халыққа профилактикалық
егуді жүргізу бойынша
санитариялық-эпидемиологиялық
талаптар» санитариялық қағидаларына
4-қосымша
Адамның иммун тапшылығы вирусымен (бұдан әрі – АИТВ инфекциясы) өмір сүретін адамдарды профилактикалық егуді ұйымдастыру және жүргізу
1. АИТВ инфекциясымен өмір сүретін адамдарға (бұдан әрі - АӨСА) профилактикалық егу жүргізуді ұйымдастырудың негізгі қағидаттары:
1) АИТВ инфекциясы диагнозы бар адамдарға және АИТВ инфекциясын жұқтырған аналардан туған балаларға жүргізілетін профилактикалық егулер ЖИТС-тің алдын алу және оған қарсы күрес жөніндегі орталықтың (бұдан әрі – ЖИТС орталығы) дәрігерімен кеңесуден кейін ғана өткізіледі;
2) өлі және құрамында тірі бактериялар немесе вирустар болмайтын белсенділігі жойылған басқа да вакциналар иммундық жүйесі бұзылған адамдар үшін қауіп тудырмайды және сау адамдарға арналған принциптерде қолданылады;
3) аттенуирленген вирустар бар вакциналар, сондай-ақ басқа да тірі вакциналар АИТВ инфекциясының клиникалық белгілері бар науқастарды қосқанда ауырлығы орта және ауыр иммуносупрессия байқалатын АИТВ жұқтырғандарға қарсы көрсетілген;
4) иммуносупрессия белгілері байқалмайтын немесе аз байқалатын АӨСА-ды тірі вакциналармен вакцинациялау АИТВ-ын жұқтырмағандарға сияқты жүргізіледі.
2. АӨСА-ды туберкулезге қарсы вакцинациялау:
1) АИТВ инфекциясын жұқтырған аналардан туған сәбилерге АИТВ инфекциясының клиникалық белгілері және осы вакцинаны енгізуге басқа да қарсы көрсетілімдер болмаған жағдайда екпе жасалады; босандыру бөлімшелерінде белгіленген мерзімде екпе алмаған сәбилерге алдын ала Манту сынамасы жасалмай, екі ай ішінде егу жүргізіледі; екі ай өткеннен кейін генерализацияланған БЦЖ-инфекциясының даму тәуекелі себебінен БЦЖ-ны енгізуге болмайды.
2) вакцинадан кейінгі белгілер дамымаған балаларға АИТВ-ны жұқтырғандығы туралы соңғы қорытынды шыққанға дейін БЦЖ вакцинациялауы қайтадан жүргізіледі;
3) АИТВ инфекциясын жұқтырған аналардан туған, бірақ АИТВ-ны жұқтырмаған балаға Манту сынамасы теріс нәтиже көрсеткен жағдайда БЦЖ вакцинациялауын белгіленген мерзімде қайтадан жүргізуге болады.
3. АӨСА-ды қызылшаға, қызамыққа және эпидемиялық паротитке қарсы вакцинациялау:
қызылшаның таралу қаупі кезінде 6-11 ай аралығындағы балаларға қызылшаға қарсы бір рет екпе жасауға болады. Содан кейін 12-15 айларында қызылшаға қарсы жоспарлы иммундау жүргізіледі (вакциналарды енгізу арасындағы аралық 1 айды құрайды).
4. АӨСА-ды полиомиелитке қарсы вакцинациялау:
иммунитет тапшылығының деңгейіне қарамастан, АӨСА-ға, олардың отбасы мүшелеріне және жақын қарым-қатынастағы адамдарға АПВ-ны енгізуге болмайды.
5. АӨСА-ды іш сүзегіне қарсы вакцинациялау:
иммунитет тапшылығының айқын көрінуіне қарамастан, АӨСА-ға іш сүзегінің тірі вакцинасын тағайындауға болмайды.
6. АӨСА-ды сары қызбаға қарсы вакцинациялау:
вакцинациялаудан тиген пайда тәуекелден асқан жағдайда клиникалық сатыға және иммунитет тапшылығына байланыссыз жүргізіледі.
7. АӨСА-ды вакциналармен, адсорбцияланған және құрамдастырылған (өлі) вакциналармен иммундау:
1) клиникалық сатысына және иммундық мәртебесіне қарамастан, құрамында АбКДС бар вакциналармен белгіленген мерзімде және ұсынылатын дозаларда егіледі;
2) бес жасқа дейінгі балаларды В түрінің гемофильді инфекциясына (бұдан әрі - Хиб) қарсы компоненті бар құрамдастырылған вакцинамен иммундау туралы шешімді Хиб-инфекциясының тәуекелін және иммундау артықшылығын бағалағаннан кейін дәрігер қабылдайды.
3) «А» вирусты гепатитіне қарсы вакцинациялау АИТВ-инфекциясының және иммунитет тапшылығының болуына қарамастан «А» вирусты гепатитін жұқтыру тәуекелі жоғары адамдар үшін ұсынылады;
4) ВВГ-ға қарсы вакцинациялау ВВГ-ның серологиялық маркерлері болмайтын АӨСА үшін ұсынылады. Вакцинациялау схемасын CD4 лимфоциттердің болуына сәйкес қолданады:
егер СD4 лимфоциттерінің саны бір микролитрге (бұдан әрі – мкл) 500-ден жоғары болса, вакцинациялауды стандартты дозамен – ересектер үшін 20 микрограммен (бұдан әрі - мкг), балалар үшін 10 мкг-мен жүргізеді; вакцинаны 0,1 және 6 ай мерзімдерде енгізеді;
егер СD4 лимфоциттерінің саны бір мкл 200-500 болса, вакцинациялауды қарқынды схема (20 мкг) бойынша 0, 1, 2 және 12 ай мерзімдерде жүргізеді;
бірінші вакцинациялау курсына жауап бермеген адамдарға вакцинаның қосымша дозаларын енгізеді немесе 40 мкг дозаны қолдана отырып, толық вакцинациялау курсын өткізеді;
егер СD4 лимфоциттерінің саны бір мкл-де 200-ге дейін болса және АӨСА-лар антиретровирусты терапия (бұдан әрі - АРТ) қабылдамаса, алдымен АРТ өткізеді. Вакцинациялауды СD4 лимфоциттерінің саны бір мкл-де 200-ден жоғары болғанға дейін қалдырады.
5) тұмауға қарсы белсенділігі жойылған вакциналармен вакцинациялауды эпидемиялық маусым басталғанға дейін жүргізеді;
6) менингококк инфекциясына қарсы вакцинациялауды менингококкты инфекция бойынша эндемиялық елдерге баруды жоспарлайтын адамдарға олардың АИТВ-мәртебесіне қарамастан жүргізеді;
7) құтырмаға қарсы вакцинациялау АӨСА-ға қарсы көрсетілмеген.
«Халыққа профилактикалық
егуді жүргізу бойынша
санитариялық-эпидемиологиялық
талаптар» санитариялық қағидаларына
5-қосымша