Франция туризм саласында транспорты жоғары дамыған ел ретінде
Франция – транспорты жоғары дамыған ел. Ішкі адам және жүк тасымалынан автомабиль транспорты алдыңғы орында. Ал, қалған ішкі жүк тасымалын темір жол және құбыр транспорты. Теміржол, ұзындығын 35 мың км, электрлендірілген . негізгі теміржол магистралы, Париж, Лион, Марсель, париж – Тур – Бордо. Париж Линож – Тулуза және де астанамен, басқа да қалалар мен байланыстыратын жолдар. Басты мұнай және мұнай өнімдері тасмалдайтын құбыр: марсель – Лион – Страсбург және Гавр – Париж.
Кейбір жүк тасымал бөлігін негізгілері құрылыс материалы мен жанармай ішкі су жолдары қамтамасыз етеді. (6,5 мың км камал мен өзен суларын уақытылы уақтылы пайдаланады).
Маңызды өзені- Сена өзнені. Солтүстік аудандармен Сен – Кантен каналы арқылы Уаз бен Марну арқылы және марна – Гейн каналы арқылы Лотарингиямен байланысқан. Францияның шығыс бөлігімен солтүстік Жерорта теңізімен байланыстыру қарастырылуда. Ол үшін Рейн – Рона каналын салу және Сана мен Рона өзендерінде кеме қатынастарын дамыту болып отыр. Елдің негізгі өзен порттары - Париж, Страсбург және Руан. Францияның транспорт желісінің бірегей орталығы - париж. Ел астанасынан маңызды темір жол автомагистральдар және ішкі су жолдары тарайды.
Сыртқы байланыстарда өте маңызды ішкі рөлді теңіз флотымен автотранспорт атқарады. Бірақ теңіздік кобатаж жақсы дамымаған себебі маңызды өнеркәсіп аудандар теңіз жағалауынан ұзақ орналасқан. Теңіздік жүк айналымы жылына шамамен 300 млн тоннаны ұрап отыр. Тауардың мемлекетке әкелуіне қарағанда сыртқа әкету 3 есе көп. Франция теңіз арқылы аса жеңіл әрі құнды заттарды экспорттайды импортты 2/5 бөлігін құрайды әсіресе мұнай. Теңіздік жүк тасымалының ¾ бөлігі негізгі 4 порт арқылы өтеді. Марсель, Гаврб Дюнкерк және Руан.
Марсель Батыс Еыропадағы Роттердамнан ккейінгі екінші порт (жүк айналымы 83 млн т), Жерорта теңізінің, үнді және тынық мұхит елдерімен Франция арасындағы сауда байланысты қамтамасыз етеді.
Гавр және Руан Париждің тіңіздік аванпорты , ал Дюнкерек порты – солтүстік өнеркәсіп аудандарының теңіз қақпасы. Жолаушы – қоғамдық тасымалдаушы порттары - Кале, Булонь және Дьепп маңызы жоғары болып келеді. Негізгі және әскери - теңіздік базасы – брест және тулон маңызды авиациялық, жүк айналымын мемлекеттік компания «Әр- Франс» және Париж аэропорттары баста рөл атқарады.
Францияның шетелдегі тікелей инвестицияларының қаржысы 20 – 25 млрд долларда құрайды. Мемлекеттен тыс республикаларда өз өнеркәсіп корпарацияларының филиалын, капиталын құру мақсатында инфестиция шығарылады. Мемлекеттік шетелдік экономикалық және саяси мақсаттарда капитал салу жоғары. Негізгі француз капиталының сұраныс сферасы батыс европа елдері, әсіресе сұраныс сферасы Батыс Еввропа селдері , әсіресе Люгсембург, Бельгия, Германия және Швецария және де Африка мемлекеттері. Экспорттық капитал маңызы АҚШ – та , ОПЕК және Латын Африка елдерінде өсуде [7].
Францияға параллельді шетел капиталдарының енуі көбеюде, көпшілігі Еуроодақ елдері мен АҚШ (барл. 15 – 18 млрд. Долларды құрайды). Шетел капиталдары жаңа немесе пайдалы шикізат өндірістерінде позициялары жоғары.
Францияның сыртқы саудасының көлемі жөнінен АҚШ, германия, Япония кейінгі орында.
Француз экспортының тауар құрамы әрқилы, ел экономикасының жан – жақтылығын көрсетеді. Францияның экспорты Германия мен Ұлыбританиядан жоғары , әсіресе машина мен өнеркәсіп жабдықтары 1/3 бөлігін құрайды.
Әлемік рынакта Францияның транспорты саласында машина жасаудың ара салмағы жоғары (автомабиль, ұшақ, локомотив), сонымен қатар қару – жарақ экспорты бойынша АЭС жабдықтары , космостық техника, электротехника химикатар , болатпен және өнімді заттар экспорты бойынша Франция АҚШ – тан кейінгі орында (шарап, қақал, сүт өнімдері , қант т.б.) Франция - спирттік ішімдіктер жөнінен әлемдік лидер, бір жағынан Жерорта теңізі елдерінен арзан шарап сатып алушы ірі ел.
Франция – аймақтағы электро энергияны экспорттаушы ел (ядролық, энергетиканың дамығанының белгісі). Елге ең көп импортталатын мұнай мен жанармай. Мұнайдың сыншылық болуы болуы – басты себебі сауда балансының тапшылығы. Кофе, како шай және тропикалық ауыл шаруашылық өнімдері тасымалданады. Көптеген француз өнімдері жоғары сапалылығы мен және тасымалданушылығымен ерекшеленеді. Бірақ тауарларының көпшілігі өз елдерінде басқа елдің тауарлармен бәсекелес алмауда. Елдегі шамамен 1/3 бөлігі импорттық тауарлар сатылымы.
Францияның сыртқы саудасы ІІ д.ж.соғыстан кейін бірден өзгерді. Бұрынғы колониялық елдеріне тауар үлесі азайды, бірақ сауда байланыстары Батыс европа елдерімен (63 % сауда айналымы) АҚШ және ОПЕК елдерімен күшейеді. Францияның бірінші сауда серіктесі - Германия (сыртқы сауда айналымының 1/5 бөлігі), келесі арында Италия, бельгия және Люксембург.