Аналы без кистасы аяшасыны братылуы. Клиникасы. Диагностикасы. Шыл кмек крсету принциптері.

Аналы без кистасыны бралуы –аналы без кистомасы немемс кистасыны асынуы. Ауруды басталуы дене алпыны біреден ауысуынан жне кшенуден, жтелден, ауыр жмыстан кейін рса уысыны ысымыны жоарлауынан болады. Брылыуы біртіндеп 90-180жне толы 360 брылуына блінеді. Клиникасы: ішті тменгі жаында бірітіндеп кшейетін ауырсыну, ауырсыну сегізкзге жне аяа берілуі ммкін, жрек айну , су жеілдік келмейді, теріні бозаруы, суы тер, дене температурасыны жоарлауы, ішектік диспепсия, ан ысымыны тмендеуі, жрек соуыны жиілеуі. Диагностикасы: жалпа арау, срастыру,акушерлік анамнез, ТАЖ,

ЖЖЖ дене температурасын, А анытау. Пальпация щеткин симптомын анытайды. перкуссия жасау. Шыл кмек крсету: жедел госпитилизация кп салала стационара. Науасты йде алдырмайды.

 

12.Ботулизм.Клиникасы. Диагностикасы. Шыл кмек крсету принциптері.

Ботулизм – дегеніміз ботулизм бактериясыны токсиніні (уыны) болуынан туындайтын ОЖЖ заымдаумен жретін ауру. Ботулизм бактериялары анаэробтар болып табылады, яни тек ана оттегі млде жо ортада ана тіршілік ете алады. Оларды алыпты тіршілік ететін ортасы - топыра болып табылады, сол арылы суа, жемістер мен ккністерге, таамдара, ал бл з кезегінде адамны ішек жолдарына тсуіне септігін тигізеді. оршаан ортаны алыпты жадайында токсиндер 1 жыла дейін, ал консервіленген таам німдерінде жылдар бойы саталады. Кбіне й жадайында дайындалан олдан жапан саыраула,баклажан, ккніс салат,ет , балы консервілерін пайдалананнан болады. Клиникасы:лсіздік , іш ауруы , суды пайда болуы , кз алды торланып , блдырайды, бір нрсе екеу болып крінеді , ішкен асы таматан тпей , шашалады , жтыну иындайды, даусы арлыып , мрын арылы сйлейді, улананда адамны кзі итарланып, блдырайды, абаы тсіп, кзі крмей алуы ммкін.Диагностика. кбіне жоарда айтыландай дрыс делмеген консервирленген таамдардан болады. Дрігер сы массасын, таамды стерильды банкаа не прибора салып алу керек. Тез арада лабороторияа жеткізілуі керек. Шыл кмек: жедел трде жуан зондпен асазанды тазалау, алашы тазалауды айнаан сумен жуу керек себебі ботулин токсинин ыдыратпай алу шін. Кейін нейтрализация шін2% нартий гидрокарбонаты ерітіндісімен жуады. Асазан –ішек жолдарындаы ботулинтоксинин тазалау шін тзды іш жргізетін препарат береді. Науаса кп клемдегі су ішкізеді диурезді баылап отыру арылы. Жадайы ауры науаса госпитилизацияа дейін дезинтокационды терапия жргізеді. Сонымен атар прозерин 0,05% — 2 мл б/е не тері астына, балаа 10 жаса дейін — 0,05 мп/кг, 10 жастан улкен -2 мл. Егер ауруханаа жеткізу заа созылса ботулинге арсы антитоксикалы сыворотка олданылады. Тыныс алу функциясыны бзылысында оларды жою шін оксигенотерапия, осымша дем беру, ИВЛ жасайды. Симптоматикалы ем жргізеді. Госпитализация; жедел трде инфекционды болницаа жеткізу.

13.арыншалы пароксизмдік тахикардия. Клиникасы. Диагностикасы. Шыл кмек крсету принциптері.

Пароксизмальды тахикардияжректі жиырылуыны кенеттен жиілеп, минутына 140-220 ретке дейін соуы. Осындай сатама кезінде науас лсіздікке, кеуде артындаы ауырсынуа не ысылуа, ентігу, оыныш сезіміне шаымданады. Паррксизмальды тахикардия 2 ге блінеді: арыншастілік, арыншылы. Мндаы арыншалы пароксизмальды тахикардия ЭКГ-даы QRS комплексіні едуір кееюі мен бзылуымен жретін ж.рек ыраыны бзылуы. Клиникасы: стама бл кезде кенеттен басталады жне бірден басылады. Науаста жрек тсында жрек шы трткісі алыптасын жрек соуы бірітіндеп кшейеді. Сонымен атар гемодинамиканы бзылуымен: жрек шыарылымыны тмендеуімен, А тмендеуімен, жрек тсында ауырсынумен жне жрек жеткіліксіздігіні клиникалы крінісімен жреді.стама кезінде орталы жйені бзылыуы болуы ммкін. Бл кезде терлеу кшейеді, бас айналу, кзді арауытуы, олдарды дірілдеуі болуы ммкін. сатама кезінде науас лсіздікке, кеуде артындаы ауырсынуа не ысылуа, ентігу, оыныш сезіміне шаымданады. Диагностикасы: срастыру, арау, ЭКГ тсіріу. ЭКГ-да – QRSкомплексіні деформациясы жне кееюі, RS-T сегменті мен Т тісшесіні орналасуында дискординация болады. Шыл кмек крсету принциптері: жалпы шаралар: оттегі беру, ЭКГ мониторингі, науас жадайын баалау. Пароксизмалды арыншалы тахикардияны басу шін 2% 6-8мл лидокаин ерітіндісін кктамыра енгізеді. Сонымен атар 2,5 %4 мл этмозин, ритмонор 70 мг, кордорон 5 %6-9 сл не амидорон 300 мг беруге болады. Егер аталан терапия сері болмаса онда ЭИТжасалады. QТ аралыы заруы болса кктамыра 25 % 8 мл магний сульфатын енгізеді, кажет болса таы айталайды. Тахикардия басылан сон магний сульфатын тамшалатып енгізген жн.

14.ЖМБ.Жіктелуі. Диагностикасы.

Инсульт –инфарк жне ми затына ан йылумен жретін бас ми анайналымыны бзылуы. Классификация: жалпы ЖМБ блінеді: ми ан айналымыны бзылуына ауысатын, инсульт. Мндаы ми ан айналымыны бзылуына ауысатын зі блінеді: транзиторлы ишемиялы атака, жедел гипертоникалы знцефалопатия. Инсульт: ишемиялы инсульт, гемморагиялы инсульт, аралас инсульт. Гемморагиялы инсульт анны йылу орнына байланысты: ми ішілік ан йылу, субарахиноилды ан йылу, субдуральды гематома, байланысан ан йылу. Диагностикасы: науасты жалпы жадайын баалау, жалпы арау: бас аасын пальпациялау/бас жараатын анытау шін/, сырты есту жне мрын жолдарын арау. Пульсты анытау,ТАЖ.А лшеу. Жрек аускультациясы, неврологиялы статуты анытауда мн беріледі: ая-олдардаы озалыстар, науаса олын 10 с дейін ктеріп труын тінеді, парестиялы болса ол жылдам тсіп кетеді. Сойлеуді бзылуы, науас жалпы сздерді дрыс айта алмайды аузында ботка бар сияты болады. Бас аалы иннервацияны бзылуы: бетті асиммертиясы, дисфагия болады. Есті жоалуы,сопор, кома. Кз алаыны дефектісі. андаы ант дегейін анытау.

 

15.Тншыу. Клиникасы. Диагностикасы. Шыл кмек крсету принциптері.

Тншыу–кенеттен немесе дейі тыныс жолдарына сйытыты жиналыуы, кпелік газ алмасуды толы тотауы. Тншыудын трлері: шынайы –тыныс саталан біра тыныс жолдарына сйытыты жиналуы; асфикйиялы –тыныс жодарын суды алашы порциясы тскеннен ларингоспазнан кпелік газ алмасуды тотауы; сипкопальды –анмен амтамасыз етуді біріншілік тотауы; екіншілік тншыу –суды тспеуінен емес баса себептен науасты лімі. Клиникасы: алашы кезеде науас есі жне тыныс саталан болады, кейде озыш не есі аны болмады/заторможенный/ болады. 18-20 С суа тншысада науас дірілдейді. Тері жамылысы мен кзге крінетін шырышты абаттары бозылт не кгерген болады. Тынысы жиі, шулы, жтелмен блінеді. Ішті жоары жаы ісінген болады ол суды белгілі бір млшері жиналаннан. Агональды кезенде есі жоалан, жрек жиырылуы саталан. Тері жамылысы суы, бірден кгерген. Жрек жиырылыуы лсіз, сирек, аритмиялы. Пульс йы жне сан артериясынан аныталады. арашы рефлекісі лсіз. Сирек тншыан адамны аузын ашу ммкін емес. Клиникалы лім кезеі тынысы жне пульс соуы жо, арашы лайан, жарыа згермейді. Шыл кмек крсету принциптері: 1. Науасты судан шыару. 2. Науасты ішімен зіні тізене орналастыр, суды шыуына ммкінді бер. Ауыз уысын бгде заттардан тазарт. 3. йы артериясынан пульсті жне арашыты жарыа реакциясын анытаныз. 4. Егерде пульс пен арашы реакциясы жо болса жрек-кпелік реанимацияа кшініз. Науас з-зіне келгенге дейін жргізіледі. 5. Науас зіне келгеннен кейін траты бір ырынан жатызыныз. Науасты жылытыныз. 4 процентті натрий гидрокарбонаты 0,2-0,3 мг/кг ерітіндісін тамыр/і беру міндетті. Крсеткіштер бойынша 20 процентті нартий оксибат ерітіндісі 80-100 мг/кг тамыр ішіне. Егерде науас агоналды кезеде болса суды шыаруа уаыт жоалтпай бірден жрек-кпелік реанимацияа кшініз. Жрек ызметі алпына келгеннен кейін жасанды кпе вентиляциясы жаластыру 100 %оттегі, 2 сааттан кем емес. Кейін оттег і клемін тмендетеді 50-60%. кпе ісінуін жне ми ісінуін алдын алу шін преднизалон 30мг/кг, диуретик фуросемид 20-40 мг.

16.Ларингоспазм. Бронхоспазм. Ажыратпалы диагнозы. Шыл кмек крсету принциптері. Ларингоспазм –кмей мускулатурасын спазмнан стаманы пайда болып дауыс саылауыны тарылуына алып келеді. Клиникасы: инспираторлы ентігу, тыныс алуа мойын жне кеуде клеткасыны блшыеттеріні атысуы, аланша шеміршегіні экскурциясы аныталады,тыныс аланда жоары , тыныс шыаранда тмен озалады, тыныс ритміні баяулауы, кмей шуыны алыптасуы, венозды стаз, пароксизмальды пульс. Ал бронхоспазм – бронх блшыеттеріні жиырылуынан бронхтарды обструкциясын шаыратын тыныс жеткіліксіздік жадайы. Клиникасы: экспираторлы ентігу, ра жтел иын блінетін аыры, мойын блшыеттеріне кш тсуден тынысты ысаруы, диффузды цианоз, тыныс аланды мойын веналарыны ісінуі, тыныс алу жиілеген, тыныс шыару за, сойлеу иын. Жедел кмек: ларингоспазм кезінде эмоциональды жне психикалы тынышталу, жоары тыныс жолдарыны ткізгіштігін алпына келтіру, стенозды азайту шін аяты ысты суа салу, горчиник олдану. Жартылай отыран алыпта жылы су ішкізу, ылалды оттегіммен ингаляция жасау. Преднизолон 3% 60-90мг тамыр ішіне, хлоропирамин 2% 1,0 мг, димедрол 1% 1,0 ,тамыр ішіне не б/е. Бронхоспазм –бронхоспазмды шаыратын факторды жою, тыныс алуды жасартатын жадай жасау –терезені ашу, киімдерін шешу, сальбутамолмен ингаляция жасау, эуфиллин 2,4% 10-15 мл тамыр ішіне, предизолон 60-90 мг.

 

17.Жараатты шок.Жіктелуі. Шыл кмек крсету принциптері.

Жараатты шок –механикалы жарааттан кейін организмге ауіп келетін жадай. Классификациясы. Аымына байланысты: біріншілік –жарааттан кейін бірден дамиды; екіншілік –жарааттан кейін бірнеше сааттан кейін дамиды. Кезедері. Компенсирленген –шок крінісі бар біра А калыпты, организм кресуге абілетті. Декомпинсерленген –шокты барлы клиникасы бар жне гипотензия аны. Рефрактерлі шок –бароы жргізген терапия нтижесіз. Ауырлыына байланысты: 1 дегей –СА 100-90мм.рт.ст.пульс 1 мин 90-100. 2 дегей - СА 90-70мм.рт.ст.пульс 1 мин 110-130. 3дегей - СА 70-60мм.рт.ст.пульс 1 мин 120-160. 4дегейде А, пульс аныталмайды. Кезедеріне байланысты: эректильді жне торпидті болып блінеді. Жедел кмек: науас жадайын баалау, анды тотату /тампанада, ысатын байлам, жгут салу/ ауырсынуды басу /0,5мл 1% атропин ерітіндісін ,2мл 1% дифенгидрамин/димедрол/ / транспортты мииобилизация, жоалан ан клемін алпына келтіру 6%полиглтикоген енгізеді, жеіл жне орташа ауырлыта кристаллоидарды енгізеді. 0,9%нартий хлор ертітіндісін, 5% глюкоза. Госпитилизацияа корметкіш: абсолютты барлы науас гаспитилизацияланады.

 

18.Хирургиядаы«жедел іш».Ажыратпалы диагностикасы. Шыл кмек крсету принциптері.

Хирургиядаы жедел ішекке–жедел аппендицит, жедел перитонит, 12елі ішек пен асазан ойы жарасында, жедел холецистит, панкреатит, жедел ішек тімсіздігі. Жедел аппендицитте ауырсыну бірден басталады, о жа мыын аймаында орналасады, жрек айну, су алашы сааттарды, су бірретік, ауызды рауы, дене температурасыны жоарлауы 37,5-37,8 ге дейін ктерілуі, науас алпы бйірінен жатып аяын бгіп жатады. Щеткин-Блюмберг, Ситковский, Ровзинг, Воскресеньский симптомдары о. Жедел кмек: Жедел т.рде хирургиялы блімге госпитилизация. . Жедел перитонтте ауырсыну бірден басталады ішті барлы аймаында жайылады. Интоксикация кшейген сайын ауырсыну лсірейді, жрек айну су болады, сы алашы кезде ішкен таматарды сады, кейін ттік, іріді иіспен болады. Алашы кезде мазасыз болады кейін. Жедел кмек: экстеренно хирургиялы блімге госпитилизацияа крсеткіш. Асазан мен 12 елі ішек ойыжарасында эпигастрия аймаында ысып аурысыну, кбіне аш арына таы саат 4-5 шамасында, тама ішкенен кейін басылады. Диспепсиялы синдром жне астено-вегетативті бзылыстар болады. Жедел кмек. Жедел т.рде хирургиялы блімге госпитилизация. Жедел холецистит анамнезінде бауырлы колика кездеседі, ауырсыну о абыраастында, затыы 30 мин. Ауырсыну майлы таамдарды пайдаланан кезге байланысты. Мерфи, Ортнер, симптомдары о. Хирургиялы блімге госпитилизация, траспортировка носилкада арасымен. Жедел панкреатит ауырсыну, су, метеоризм. Аурысыну бірден басталады, майлы таамдарды жегенде алкоголь пайдалананда пайда болыды, кіндіктен жоары аймата ауырсыну болады. Симптом Мондора сияты бетте цианоз пайда болады, мейо-робсон, керта, губергрица, грота белгісі о. Жедел кмек: жалпы жадайын баалау, инфузионды терапия натрий хлорид 0,9% -400мл, глюкоза 5%-400мл. Орташа ауырлыта спазмолитиктер олданады дротоверин тамыр ішіне 40-80 мг, айын ауырсынуда наркотикалы емес анальгетик олданылады, кеторолак 30мг. Жедел ішек тімсіздігі –ауырсыну бірден, тола трізді ішті ауыруы, іші ісінген, нжіс пен газды болмауы, кпреттік су, жеілдік келмейді, ішек перистальтикасы болмайды, организмні сусыздануы. Жедел кмек: экстренно госпитилизация.

 

19.Кмейдегі бгде зат. Клиникасы. Диагностикасы. Шыл кмек крсету принциптері.

Кмейге бгде зат болып ет не балы сйектері, ине, булавкалар, тйме, тіс пртездері, монета, ойыншытарды майда блшектері трып алуы ммкін. Клиникасы бгде затты клеміне орналасуына байланысты. лкен емес зат трып алса жтел дірілі, тыныс алуды иындауы, цианоз. Кейін даусыны арылуы пайда болады, кмейде ауырсыну пайда болады. Жтел стамасы периодты айталап отырады. Бгде зат лкен емес болса тыныс алуды иындауы бастапы кезде болмайды шырышты абаттарды заымдаанда ан йылулар пайда болып тіндерді ісінуі болып кмей тарылады нтижесінде тыныс жеткіліксіздігі пайда болады. Бгде заттарды труынан асыныстар кмей абцессі, флегмонозды ларингит, сепсис дамиды. Бгде зат улкен болса дауыс шеліні обтурациясына алып келип соы лімге алып келеді. Зардап шеккенді жедел трде стационара жеткізеді. Бгде затты алу щін науасты жадайы мен блшыет тонусына байланысты. Егер науас есі аны болса жауырынаралыынан 3-4 ыса кшті соы береді. Баса вариант науасты артынан келіп эпигастрий аймаынан стап кеуде тсынан шатап кеуде клеткасын ысады. Бгде затты ауыза арай ысады тыныс шыаруды амтамасыз ете отырып, сонымен атар тыныс алуды амтамасыз етеді. Егерде дрігер келгенде науас ес-тссіз жатса Хаймлиха премы олданылады.

 

20. Комалар.Глазго шкаласы бойынша комаларды жіктелуі.

Кома–бл сырты тітіркендіргіштерге реакция болмайтын ессіз жадай. Пайда болуына байланысты біріншілік, екіншілік болып блінеді. Церебральды кома –апоплексиялы кома, бассйек-ми жарааттары, ми ісігінде болады. Соматогенді жарааттар, инфекциялы аурулар, миды жне оны абаттарыны абынуы, эноеринді аурулар, термиялы жарааттар, бауыр, бйрек, йы безіні заымдануы. Глазго шкаласы бойынша баалауда: кзін ашуы,озалу белсенділігі , сйлеу реакциясын баалайды. Кзін ашу спонтанды болса 4, баытталан сзге жауап беру 3, ауыр тітіркендіргішке жауап беру 2, жауап жо болса 1 балл беріледі. озалу белсенділігі берілген тапсырманы орындайды 6, ауыру сезім тітіркендіргішті итереді 5, ауру сезіміне ая олдарыны жлылауы 4, ауру сезіміне тоникалы бгілу3, ауру белгісіне тоникалы жазылу 2, жауап жо 1. Сйлеу реакциясы дрыссйлеу 5, шатасып сйлеу 4, тсініксіз сйлеу 3, буынсыз дыбыстар 2, жауап жо 1. Алынан пайларды жалпы санын осу арылы науас жадайы бааланады. 15 –есіні бтіндігі, 13-14- есегіреу, 9-12 –сопора, 4-8 комаа, 4 ми ліміне сйкес келеді.