азастан Республикасында мгедектердi леуметтiк орау туралы

Осы За азастан Республикасында мгедектердi леуметтiк орау саласындаы оамды атынастарды реттейдi жне мгедектердi леуметтiк орауды амтамасыз етудi, оларды тiршiлiк-тынысы мен оаммен етене араласуы шiн те ммкiндiктер жасауды ыты, экономикалы жне йымдастырушылы шарттарын айындайды.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Зада пайдаланылатын негiзгi ымдар

Осы Зада мынадай негiзгi ымдар пайдаланылады:

1) арнаулы жрiп-тру ралдары - мгедектердi белсендi жне баяу жрiп-труына арналан техникалы кмек трi;

2) алып тасталды - Р 03.12.2015 № 433-V Заымен (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі);

3) ксiптiк бадарлау - мгедектi ебек ызметi трлерiн тадауына кмек крсетуге баытталан шаралар жйесi;

4) айта жасау хирургиясы - организмнi бзылан функцияларын алпына келтiруге немесе оларды орнын толтыруа баытталан хирургиялы емдеу дiсi;

5) медициналы-леуметтiк сараптама - организм функциясыны траты бзылуынан туындаан шектеулі тіршілік-тынысын баалау негiзiнде куландырылатын адамны леуметтiк орау шараларына деген ажеттiлiктерiн белгiленген тртiппен анытау;

5-1) медициналы-леуметтік мекеме (йым) – кмек пен ктімге, медициналы ызмет крсетуге мтаж арттарды, мгедектерді, оны ішінде психоневрологиялы науастар атарындаы мгедектерді, мгедек балаларды стационар, жартылай стационар немесе кндіз болу жадайында траты немесе уаытша труына арналан йым;

6) медициналы оалту - организмнi бзылан жне (немесе) жоалтан функцияларын сатауа, iшiнара немесе толы алпына келтiруге баытталан медициналы ызметтер кешенi;

7) мгедек – трмыс-тіршілігіні шектелуiне жне оны леуметтiк орау ажеттiгiне кеп сотыратын, аурулара, мертігулерге (жаралануа, жарааттара, контузиялара), оларды зардаптарына, кемiстiктерге байланысты организм функциялары траты бзылып, денсаулыы нашарлаан адам;

8) мгедек бала – трмыс-тіршілігіні шектелуiне жне оны леуметтiк орау ажеттiгiне кеп сотыратын, аурулара, мертігулерге (жаралануа, жарааттара, контузиялара), оларды зардаптарына, кемiстiктерге байланысты организм функциялары траты бзылып, денсаулыы нашарлаан он сегiз жаса дейінгі адам;

9) мгедектердi леуметтiк оалту - мгедектердi тiршiлiк-тынысыны шектелуiн жеiп шыуы шiн жадай туызуа, оларды леуметтiк мртебесiн алпына келтiруге, леуметтiк-трмысты жне ортаа бейiмделуiне баытталан шаралар кешенi;

10) мгедектердi леуметтiк орау - мгедектерге леуметтiк кмек крсету, оалту, сондай-а оларды оама етене араласуы жнiндегi шаралар кешенi;

11) мгедектердi жмыса орналастыруа арналан арнаулы жмыс орындары - мгедектi жеке ммкiндiктерi ескерiле отырып жабдыталан жмыс орындары;

12) мгедектердi ксiптiк оалту - мгедектердi бзылан не жоалтан ксiптiк дадыларын, бiлiмi мен машытарын алуына немесе алпына келтiруiне жне оларды бейiмдеу мен жмыса орналастыруа баытталан шаралар кешенi;

13) алып тасталды - Р 03.07.2013 № 124-V Заымен (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі);

14) мгедектердi леуметтiк-трмысты жне ортаа бейiмделуi - мгедектердi зiн-зi арап-кту, з бетiмен мiр сру ммкiндiгiне ол жеткiзу немесе оларды отбасылы жне оамды мiрдi йреншiктi жадайларына айта оралу процесi;

14-1) мгедектерді мамандандырылан йымдары – мгедектерді оамды бірлестіктері, сондай-а ондаы атысу лестеріні жз пайызы мгедектерді оамды бірлестіктеріне тиесілі йымдар мына талаптара сай келсе:

мгедектерді орташа жылды саны ызметкерлерді жалпы саныны кемінде 51 пайызын раса;

бір жылда мгедектерді ебегіне аы тлеу жніндегі шыыстар ебекке аы тлеу жніндегі жалпы шыыстарды кемінде 35 пайызын раса, осындай бірлестіктер мен йымдар;

15) мгедектiк - организм функциялары траты бзылып, денсаулыты бзылуы салдарынан адамны тiршiлiк-тынысыны шектелу дрежесi;

16) мгедектi оалтуды жеке бадарламасы - мгедектi оалтудан ткiзудi наты клемiн, трлерi мен мерзiмдерiн белгiлейтiн жат;

17) мiндеттi гигиеналы ралдар - табии физиологиялы мтаждытарды жне ажеттiлiктердi анааттандыруа арналан ралдар;

18) протездiк-ортопедиялы кмек - мгедектердi протездiк-ортопедиялы ралдармен амтамасыз ету жнiндегi медициналы-техникалы кмектi мамандандырылан трi жне оларды пайдалануды йрету;

19) протездiк-ортопедиялы ралдар - кем ая-олды немесе дененi баса да мшелерiн алмастыратын, ауруды немесе денсаулыа заым келудi салдарынан организмнi бзылан немесе жоалтан функцияларыны орнын толтыратын ралдар;

19-1) сурдоаударма – андай да бір тілден дактильді ліпби жне (немесе) ымдау тілі кмегімен аудару;

20) сурдотехникалы ралдар - есiту кемiстiктерiн тзеуге жне оларды орнын толтыруа арналан, соны iшiнде байланыс ралдары мен апарат берудi кшейтетiн техникалы ралдар;

21) техникалы кмекшi (орнын толтырушы) ралдар - протездiк-ортопедиялы жне сурдо-тифлотехникалы ралдар мен мiндеттi гигиеналы ралдар;

22) тифлотехникалы ралдар - мгедектердi кру кемiстiгi салдарынан жоалтан ммкiндiктерiн тзеуге жне оларды орнын толтыруа баытталан ралдар;

23) тiршiлiк-тынысыны шектелуi - адамны зiн-зi арап-кту, здiгiнен жрiп-тру, бадарлай алу, арым-атынас жасау, зiнi мiнез-лын баылау, оу жне ебекпен айналысу абiлетiнен немесе ммкiндiгінен толы немесе ішінapa айрылуы;

24) халыты леуметтік орау саласындаы арнаулы леуметтік ызметтер крсету стандарттары – мгедектерге жне мгедек балалара арнаулы леуметтік ызметтер крсету сапасын, клемін жне шарттарын белгілейтін нормативтік ыты актілер;

Ескерту. 1-бапа згерістер енгізілді - Р 2006.07.07 № 171 (олданыса енгізілу тртібін 2-баптан араыз), 2007.01.12 № 222 (ресми жарияланан кнінен бастап алты ай ткеннен кейін олданыса енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі); 05.12.2013 № 152-V (01.01.2006 бастап олданыса енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі) Задарымен.

2-бап. азастан Республикасыны мгедектердi

леуметтiк орау туралы занамасы

1. азастан Республикасыны мгедектердi леуметтiк орау туралы занамасы азастан Республикасыны Конституциясына негiзделедi жне осы За мен азастан Республикасыны зге де нормативтiк ыты актiлерiнен трады.

2. Егер азастан Республикасы бекiткен халыаралы шартта осы Задаыдан згеше ережелер белгiленсе, онда халыаралы шартты ережелерi олданылады, бан халыаралы шарттан оны олданылуы шiн азастан Республикасыны заын шыару талап етiлетiн жадайлар осылмайды.

3-бап. Осы Заны олданылу аясы

Осы Заны кшi азастан Республикасыны азаматтарына, азастан Республикасыны аумаында траты тратын шетелдiктерге жне азаматтыы жо адамдара олданылады.

Жеке жне зады тлалар, сондай-а мемлекеттiк органдар мгедектердi леуметтiк орау саласындаы атынастарды субъектiлерi болып табылады.

2-тарау. МГЕДЕКТЕРДІ ЛЕУМЕТТІК ОРАУДЫ

МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

4-бап. азастан Республикасыны мгедектердi

леуметтiк орау саласындаы мемлекеттiк

саясаты

азастан Республикасыны мгедектердi леуметтiк орау саласындаы мемлекеттiк саясаты:

1) мгедектiктi алдын алуа;

2) мгедектердi леуметтiк орауа, соны iшiнде оалтуа;

3) мгедектердi оаммен етене араласуына баытталан.

5-бап. Мгедектердi леуметтiк орау принциптерi

азастан Республикасыны мгедектердi леуметтiк орау саласындаы мемлекеттiк саясаты:

1) задылы, iзгiлiк, адам ытарыны саталуы;

2) леуметтiк орауа кепiлдiк берiлу, медициналы, леуметтiк жне ксiптiк оалтуа олжетiмдiлiктi амтамасыз ету;

3) мгедектердi денсаулы сатауа, бiлiм алуа жне ызмет трiн, соны iшiнде ебек ызметi трiн еркiн тадауа баса азаматтармен атар ол жеткiзуi мен те ылы болуы;

4) мемлекеттiк органдарды мгедектердi ытары мен зады мдделерiн орау жнiндегi функцияларды жзеге асыратын оамды бiрлестiктермен жне зге де йымдармен зара iс-имыл жасауы;

5) мгедектiк белгiсi бойынша кемсiтуге тыйым салу принциптерi негiзiнде жргiзiледi.

6-бап. азастан Республикасы кiметiнi мгедектердi

леуметтiк орау саласындаы зыретi

азастан Республикасыны кiметi:

1) мгедектердi леуметтiк орау саласындаы мемлекеттiк саясатты негiзгi баыттарын зiрлейдi;

2) алып тасталды - Р 03.07.2013 № 124-V Заымен (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі);

3) алып тасталды - Р 29.09.2014 N 239-V Заымен (алашы ресми жарияланан кнінен кейiн кнтiзбелiк он кн ткен со олданыса енгiзiледi);

4) мемлекеттiк тапсырыс немесе грант бойынша оып жрген мгедектерге азастан Республикасыны занамасына сйкес стипендиялар таайындау мен тлеудi тртiбiн бекiтедi;

4-1) алып тасталды - Р 29.09.2014 N 239-V Заымен (алашы ресми жарияланан кнінен кейiн кнтiзбелiк он кн ткен со олданыса енгiзiледi);

5) мгедектердi леуметтiк орау саласында йлестiру кеесiн рады;

6) зіне азастан Республикасыны Конституциясымен, задарымен жне азастан Республикасы Президентіні актілерімен жктелген зге де функцияларды орындайды.

Ескерту. 6-бапа згерістер енгізілді - Р 2007.12.19 № 9 (2008 жылы 1 атардан бастап олданыса енгізіледі), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап олданыса енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алашы ресми жарияланан кнінен кейiн кнтiзбелiк он кн ткен со олданыса енгiзiледi) Задарымен.

7-бап. Халыты леуметтiк орау саласындаы укiлеттi

органны жне оны ауматы блiмшелерiнi

зыретi

1. Халыты леуметтiк орау саласындаы укiлеттi орган:

1) азастан Республикасыны мгедектердi леуметтiк орау саласындаы, сондай-а медициналы-леуметтiк сараптама саласындаы нормативтiк ыты актiлерiн зiрлейдi жне бекiтедi;

1-1) алып тасталды - Р 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап олданыса енгізіледі) Заымен;

3) халыты леуметтік орау саласындаы арнаулы леуметтік ызметтер крсету стандарттарын зірлейді жне бекітеді;

4) алынып тасталды - Р 13.01.2014 № 159-V Заымен (алашы ресми жарияланан кнінен кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі);

5) медициналы-леуметтiк сараптаманы жне мгедектердi оалтуды йымдастыру мен жзеге асыруды жалпы принциптерiн белгiлейдi;

6) медициналы-леуметтік сараптама жргізу аидаларын зiрлейдi жне бекітеді;

6-1) медициналы-леуметтік сараптама жргізу кезінде алыптастырылатын жаттарды нысандарын зірлейді жне бекітеді;

7) мгедектердi есепке алу жйесiнi орталытандырылан деректер банкiн алыптастырады, мгедектiк себептерiнi, рылымыны жне жай-кйiнi мониторингiн жргiзедi;

8) алып тасталды - Р 13.06.2013 № 102-V (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі) Задар

9) мгедектерді леуметтік орау саласындаы мемлекеттік баылауды жзеге асырады;

9-1) жеке оалту бадарламасына сйкес мынадай леуметтік крсетілетін ызметтерді:

жріп-труы иын бірінші топтаы мгедектер шін – жеке кмекші;

РАО-ны ескертпесі!

9-1) тармашада шінші абзац кзделген - Р 03.12.2015 № 433-V Заымен (01.01.2017 бастап олданыса енгізіледі).

10) осы Зада, азастан Республикасыны зге де задарында, азастан Республикасы Президентіні жне азастан Республикасы кіметіні актілерінде кзделген зге де кілеттіктерді жзеге асырады.

2. Халыты леуметтiк орау саласындаы укiлеттi органны ауматы блiмшелерiнi зыретiне мыналар жатады:

1) медициналы-леуметтiк сараптама жргiзу;

2) организм функцияларыны бзылу жне трмыс-тіршілігіні шектелу дрежесiне арай себебi, мерзiмi айындала отырып, мгедектiк тобын жне (немесе) ебекке абілеттіліктен айырылу дрежесiн белгілеу;

3) мгедектердi оалтуды жеке бадарламасыны леуметтік жне ксіптік бліктерін зірлеу, зіні ебек (ызметтік) міндеттерін орындауына байланысты мертіккен немесе зге де денсаулы заымын алан жмыскерді азастан Республикасыны азаматты занамасында кзделген кмек пен ктімні осымша трлеріне мтаждыын айындау;

4) азастан Республикасыны занамасында кзделген жрдемаыларды жне тлемдер мен темаыларды баса да трлерiн таайындау;

5) мгедектердi оалтуды жеке бадарламаларыны iске асырылуын баылау;

6) халыты мгедектiгi дегейi мен себептерiн зерделеу;

7) з зыретi шегiнде мгедектерді леуметтік орау саласындаы мемлекеттік баылау.

Ескерту. 7-бапа згерістер енгізілді - Р 2009.07.17 N 188-IV (олданыса енгізілу тртібін 2-баптан араыз), 2010.03.19 № 258-IV, 2011.01.06 N 378-IV (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап олданыса енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі); 13.01.2014 N 159-V (алашы ресми жарияланан кнінен кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алашы ресми жарияланан кнінен кейiн кнтiзбелiк он кн ткен со олданыса енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап олданыса енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі) Задарымен.

8-бап. Денсаулы сатау саласындаы укiлеттi органны

зыретi

Денсаулы сатау саласындаы укiлеттi орган:

1) халыты салауатты мiр салтын алыптастыру, мгедектiктi алдын алу саласындаы бiрттас мемлекеттiк саясатты жргiзедi;

2) ауруларды диагностикалау, емдеу жне оалту хаттамаларын айындайды;

3) мгедекті оалтуды жеке бадарламасыны медициналы блігін зірлейді жне оны орындауды жзеге асырады;

4) медициналы-леуметтiк сараптама саласындаы мамандарды ксiптiк даярлауды жне айта даярлауды амтамасыз етедi;

5) осы Зада, азастан Республикасыны зге де задарында, азастан Республикасы Президентіні жне азастан Республикасы кіметіні актілерінде кзделген зге де кілеттіктерді жзеге асырады.

Ескерту. 8-бапа згерістер енгізілді - Р 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап олданыса енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі) Задарымен.

9-бап. Бiлiм беру саласындаы укiлеттi органны

зыретi

Бiлiм беру саласындаы укiлеттi орган:

1) азастан Республикасыны занамасына сйкес мгедектердi бiлiм алуын амтамасыз етедi;

2) мемлекеттiк тапсырыс немесе грант бойынша оып жрген мгедектерге азастан Республикасыны занамасына сйкес стипендиялар таайындау мен тлеудi тртiбiн зiрлейдi;

3) мгедектердi оытуды жзеге асыратын арнаулы бiлiм беру йымдарыны бiлiм беру ызметiн регламенттейтiн азастан Республикасыны нормативтiк ыты актiлерiн зiрлейдi жне бекiтедi;

4) осы Зада, азастан Республикасыны зге де задарында, азастан Республикасы Президентіні жне азастан Республикасы кіметіні актілерінде кзделген зге де кілеттіктерді жзеге асырады.

Ескерту. 9-бапа згеріс енгізілді - Р 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап олданыса енгізіледі) Заымен.

10-бап. Облысты, республикалы маызы бар аланы жне

астананы жергiлiктi мемлекеттiк басару

органдарыны зыретi

Ескерту. 10-бапты таырыбы жаа редакцияда - Р 03.12.2015 № 433-V Заымен (олданыса енгізілу тртібін 2-баптан араыз).

1. Облысты, республикалы маызы бар аланы, астананы жергiлiктi кiлдi органдары азастан Республикасыны занамасына сйкес азаматтарды ытары мен зады мдделерiн амтамасыз ету жнiндегi кiлеттiктердi жзеге асырады.

2. Облысты, республикалы маызы бар аланы жне астананы жергiлiктi атарушы органдары:

1) алып тасталды - Р 03.07.2013 № 124-V Заымен (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі);

2) мгедектердi оалтуды жзеге асыратын мемлекеттiк мекемелер мен ксiпорындарды рады;

2-1) мгедектерге азастан Республикасыны занамасында кзделген осымша леуметтік олдау шараларын сынады;

3) мгедектердi оалтуды жзеге асыратын йымдарды руа ыпал етедi;

4) азастан Республикасыны халыты жмыспен амту туралы занамасына сйкес мгедектердi ксiптiк оытуды (айта оытуды) йымдастырады;

5) мгедектердi оалту жнiндегi мамандарды, оны iшiнде ымдау тiлiнi мамандарын, Брайльдi бедерлi-нктелiк арпі бойынша оитын жне жазатын мамандарды даярлауды, айта даярлауды жне оларды бiлiктiлiгiн арттыруды йымдастырады;

6) осы Заа сйкес тиiстi аумата медициналы, леуметтiк, ксiптiк оалтуды орындалуын йымдастырады;

7) мгедектердi оалтуды жеке бадарламасына сйкес мгедектердi жне мгедек балаларды санаторий-курортты емделуiн амтамасыз етедi;

8) алып тасталды - Р 03.07.2013 № 124-V Заымен (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі);

9) мгедектi оалтуды жеке бадарламасына сйкес мгедектердi техникалы кмекшi (орнын толтырушы) ралдармен жне (немесе) арнаулы жрiп-тру ралдарымен амтамасыз етуді йымдастырады;

10) дене шынытыру жне спорт саласындаы укiлеттi органмен жне мгедектердi оамды бiрлестiктерiмен бiрлесiп мгедектер арасында сауытыру жне спортты iс-шараларды ткiзудi йымдастырады;

11) мгедектердi оамды бiрлестiктерiмен бiрлесiп мдени-кпшілік жне аарту iс-шараларын йымдастырады;

12) мгедектерге айырымдылы жне леуметтiк кмектi крсетiлуiн йлестiредi;

13) жергілікті мемлекеттік басару мддесінде азастан Республикасыны занамасымен жергілікті атарушы органдара жктелетін зге де кілеттіктерді жзеге асырады.

Ескерту. 10-бапа згерістер енгізілді - Р 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап олданыса енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі) Задарымен.

11-бап. Ауданны (облысты маызы бар аланы)

жергiлiктi мемлекеттiк басару органдарыны

зыретi

1. Ауданны, облысты маызы бар аланы жергiлiктi кiлдi органдары азастан Республикасыны занамасына сйкес азаматтарды ытары мен зады мдделерiн амтамасыз ету жнiндегi кiлеттiктердi жзеге асырады.

2. Ауданны (облысты маызы аланы) жергiлiктi атарушы органдары:

3) мгедектерге леуметтiк кмек крсетудi йымдастырады жне айырымдылы кмек крсетуді йлестіреді;

3-1) мгедектерге азастан Республикасыны занамасында кзделген осымша леуметтік олдау шараларын сынады;

4) жергілікті мемлекеттік басару мддесінде азастан Республикасыны занамасымен жергілікті атарушы органдара жктелетін зге де кілеттіктерді жзеге асырады.

Ескерту. 11-бапа згерістер енгізілді - Р 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап олданыса енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі); 16.11.2015 № 403-V (алашы ресми жарияланан кнінен кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі) Задарымен.

12-бап. Мгедектiктi алдын алу

1. Мгедектiктi алдын алу - ерте диагноз оюа, дене, аыл-ой, психикалы, сенсорлы жне баса кемiстiктердi туындауынан жне кемiстiктi траты функционалды шектелуге немесе мгедектiкке ауысуынан сатандыруа баытталан шаралар кешенi, сондай-а денсаулыты орау, адамны тратын экологиялы ортасын жасарту, салауатты мiр салтын алыптастыру, ебектi ауiпсiз жадайларын амтамасыз ету, ндiрiсте жарааттануды болдырмау, ксiптiк ауруларды азайту жнiндегi iс-шаралар.

2. Мгедектiктi алдын алуды тиiстi мемлекеттiк органдар, жергiлiктi мемлекеттiк басару органдары, йымдар мен жмыс берушi азастан Республикасыны занамасына сйкес жзеге асырады.

3-тарау. МГЕДЕКТЕРДІ ЫТАРЫ ЖНЕ ОЛАРДЫ ЛЕУМЕТТIК ОРАУ

13-бап. Медициналы-леуметтiк сараптама

1. Адамны мгедектiгi мен ебек абiлетiн жоалту дрежесiн белгiлеу халыты леуметтiк орау саласындаы укiлеттi органны ауматы блiмшелерiнi медициналы-леуметтiк сараптама жргiзуi жолымен жзеге асырылады.

2. Медициналы-леуметтiк сараптама халыты леуметтік орау саласындаы укілетті орган белгiлеген тртiппен куландырылатын адамны клиникалы-функционалды, леуметтiк, ксiби жне психологиялы деректерiн талдау негiзiнде организмнi жай-кйiн кешендi баалауа сйенiп жзеге асырылады.

2-1. олданылу мерзімі ткен жаттар жне (немесе) жаттарды толы емес топтамасы сынылан кезде медициналы-леуметтік сараптама жргізуден бас тартылады.

2-2. Трмыс-тіршілік санаттарыны біреуіні (зіне зі ызмет крсетуге, жріп-труа, ебек ызметіне (ебекке абілеттілікке), оып йренуге, бадарлай білуге, арым-атынас жасауа, зіні жріс-трысын баылауа, ойын ызметіне жне танымды ызметке, озалыс белсенділігіне абілеті) шектелуіне кеп сотыратын, организм функцияларыны траты бзылуы болмаан жадайларда, медициналы-леуметтік сараптама жргізу орытындылары бойынша мгедектік жне (немесе) ебекке абілеттіліктен айырылу дрежесі белгіленбейді.

3. Адамды мгедек деп тану жне (немесе) ебекке абілеттіліктен айырылу дрежесiн белгiлеу кезінде леуметтік орауды себептерi, мерзiмдерi, леуметтік орау шараларына ажеттiлiктерi айындалады, сондай-а мгедектi оалтуды жеке бадарламасыны леуметтік жне ксіптік бліктері зiрленедi.

4. Мгедектiк тобы он алты жастан бастап белгiленедi.

Ескерту. 13-бапа згерістер енгізілді - Р 29.09.2014 N 239-V (алашы ресми жарияланан кнінен кейiн кнтiзбелiк он кн ткен со олданыса енгiзiледi); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі) Задарымен.

14-бап. Мгедектердi ытары

азастан Республикасында мгедектер:

1) леуметтiк орауа, соны iшiнде оалтуа, оама етене араласуа;

2) леуметтiк инфрарылым объектiлерiне кiрiп-шыуын амтамасыз етуге;

3) апарата ол жеткiзуiн амтамасыз етуге;

4) бiлiм алуа, ызмет трiн, соны iшiнде ебек ызметi трiн еркiн тадауа;

5) азастан Республикасыны занамасында белгiленген тртiппен тегiн медициналы кмектi кепiлдiк берiлген клемiн алуа;

6) ксiптiк даярлыа жне айта даярлыа, ебек абiлетiн алпына келтiруге жне жмыса орналасуа;

7) азастан Республикасыны трын й занамасына сйкес трын йге;

8) мемлекеттiк жне зге йымдарда, соны iшiнде денсаулы сатау, мдениет, байланыс, клiк, ызмет крсету саласындаы йымдарда бiрiншi кезекте ызмет крсетiлуге;

9) мгедектердi шыармашылы абiлеттерiн олдауа арналан ытарын оса аланда, азастан Республикасыны Конституциясымен, азастан Республикасыны баса да занамалы актiлерiмен бекiтiлген леуметтiк-экономикалы жне жеке басыны ытары мен бостандытарына толыымен ие болады.

15-бап. Мгедектердi леуметтiк орау

Мгедектердi леуметтiк орау леуметтiк, айырымдылы кмекті, медициналы, леуметтiк жне ксiптiк оалтуды, бiлiм алуа олжетімділікті жне мгедектерді оам мiрiне баса азаматтармен бірдей атысуына ммкiндiктер жасауа баытталан зге де шараларды сыну арылы амтамасыз етiледi.

Ескерту. 15-бап жаа редакцияда - Р 16.11.2015 № 403-V Заымен (алашы ресми жарияланан кнінен кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі).

16-бап. Мгедектерге крсетiлетiн леуметтiк кмек

Мгедектерге крсетiлетiн леуметтiк кмек мемлекеттiк жрдемаылар, темаылар трiндегi тлемдерді жне азастан Республикасыны занамасында кзделген зге де, оны ішінде айырымдылы есебінен берілетін тлемдердi де амтиды.

леуметтік кмекті осымша трлерін жергілікті атарушы органдар, жмыс беруші жне зге де йымдар крсетуге ылы.

Ескерту. 16-бап жаа редакцияда - Р 16.11.2015 № 403-V Заымен (алашы ресми жарияланан кнінен кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі); згеріс енгізілді - Р 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі) Заымен.

16-1-бап. Мемлекеттік медициналы-леуметтік мекемелерде

тратын психоневрологиялы аурулар атарындаы

мгедектерге жне мгедек балалара леуметтік

кмек

1. Мемлекеттік медициналы-леуметтік мекемелерде трып жатан, сот шешімімен рекетке абілетсіз жне ораншылыа мтаж деп танылан мгедектерді (бдан рі – ораншылытаылар) зейнетаы тлемдері жне мемлекеттік леуметтік жрдемаылары «азастан Республикасында мгедектігі бойынша, асыраушысынан айрылу жадайы бойынша жне жасына байланысты берілетін мемлекеттік леуметтік жрдемаылар туралы» жне «азастан Республикасында зейнетаымен амсыздандыру туралы» азастан Республикасыны задарында кзделген тртіппен есепке жазылады.

2. Медициналы-леуметтік мекемені кімшілігі аморлытаыларды Зейнетаы тлеу жніндегі мемлекеттік орталытан тленетін зейнетаы тлемдеріні жне мемлекеттік леуметтік жрдемаыларыны пайдаланылуы туралы есепті облысты (республикалы маызы бар аланы, астананы) жергілікті атарушы органына тосан сайын сынуа міндетті.

3. Облыстарды (республикалы маызы бар аланы, астананы) жергілікті атарушы органдары аморлытаыларды Зейнетаы тлеу жніндегі мемлекеттік орталытан тленетін зейнетаы тлемдерін жне мемлекеттік леуметтік жрдемаыларын медициналы-леуметтік мекеме кімшілігіні дрыс жмсауын баылауды жзеге асырады.

Ескерту. 16-1-баппен толытырылды - Р 2007.12.19. N 9 (01.01.2008 бастап олданыса енгізіледі) Заымен; згеріс енгізілді - Р 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі) Заымен.

17-бап. Мгедектердi оалту

1. Мгедектердi оалту организм функциялары траты бзылып, денсаулыты бзылуынан тiршiлiк-тынысыны шектелуiн жоюа немесе оны орнын ммкiндiгiнше толытай толтыруа баытталан медициналы, леуметтiк жне ксiптiк iс-шаралар кешенiн амтиды.

2. Мгедектердi оалту медициналы-леуметтiк сараптама орытындысы негiзiнде айындалатын мгедектi оалтуды жеке бадарламасына сйкес жзеге асырылады.

Ескерту. 17-бапа згеріс енгізілді - Р 03.07.2013 № 124-V Заымен (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі).

18-бап. Мгедектердi оалтуды кешендi бадарламасы

Ескерту. 18-бап алып тасталды - Р 03.07.2013 № 124-V Заымен (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі).

19-бап. Мгедектердi оалтуды жеке бадарламасы

1. Оалтуды жеке бадарламасы организмнi бзылан жне жоалтан функцияларын алпына келтiруге жне (немесе) оларды орнын толтыруа баытталан медициналы, леуметтiк, ксiптiк оалту шараларын амтитын оалту iс-шаралары кешенiн айындайды.

2. Оалтуды жеке бадарламасы азастан Республикасыны занамасына сйкес мгедекке тегiн крсетiлетiн оалту iс-шараларын, сол сияты аысын тлеуге мгедектi зi немесе оны жмыста мертiгуiне немесе ксiптiк ауруа шалдыуына кiнлi жмыс берушi атысатын оалту iс-шараларын да амтиды.

20-бап. Мгедектердi медициналы оалту

1. Мгедектердi медициналы оалту:

1) алпына келтiру терапиясын (дрi-дрмекпен, физикалы, санаторий-курортты емдеудi жне организмнi бзылан немесе жоалтан функциялары мен денсаулыты алпына келтiруге баытталан баса да емдеу дiстерiн);

2) айта жасау хирургиясын;

3) протездiк-ортопедиялы кмектi амтиды.

2. Медициналы оалту жнiндегi iс-шараларды денсаулы сатау йымдары мен меншiк нысанына арамастан баса да мамандандырылан йымдар жргiзедi.

3. Санаторий-курортты емдеу мгедектер мен мгедек балалара жеке оалту бадарламаларына сйкес, халыты леуметтік орау саласындаы укілетті орган айындайтын тртiппен сынылады.

4. Жмыс берушiнi кiнсiнен жмыста мертiгуге шыраан немесе ксiптiк ауруа шалдыан мгедекке санаторий-курортты емделуге жолдама азастан Республикасыны занамасына сйкес жмыс берушiнi есебiнен берiледi.

5. Жмыс берушi - жеке ксiпкердi ызметi тотатылан немесе зады тла таратылан жадайда, жмыс берушiнi кiнсiнен жмыста мертiгуге шыраан немесе ксiптiк ауруа шалдыан мгедекке санаторий-курортты емдеу осы бапты 3-тармаына сйкес жмыс берушiнi есебiнен берiледi.

Ескерту. 20-бапа згеріс енгізілді - Р 29.09.2014 N 239-V Заымен (алашы ресми жарияланан кнінен кейiн кнтiзбелiк он кн ткен со олданыса енгiзiледi).

21-бап. Мгедектердi леуметтiк оалту

1. Мгедектердi леуметтiк оалту:

1) мгедектердi жеке басы гигиенасыны, зiн-зi арап-ктудi, жріп-труды, арым-атынасты негiзгі леуметтік дадыларына йретудi;

2) мгедектердi техникалы кмекшi (орнын толтырушы) жне арнаулы жрiп-тру ралдарымен амтамасыз етудi;

3) баса адамны ктiмi мен кмегiне мтаж мгедектерге, оны iшiнде мгедек балалара йде арнаулы леуметтiк крсетілетін ызметтер сынуды;

4) жеке оалту бадарламасына сйкес мынадай леуметтiк крсетілетін ызметтерді:

жрiп-труы иын бiрiншi топтаы мгедектер шін – жеке кмекшi;

РАО-ны ескертпесі!

4) тармашада шінші абзац кзделген - Р 03.12.2015 № 433-V Заымен (01.01.2017 бастап олданыса енгізіледі).

5) медициналы-леуметтiк мекемелерде (йымдарда) арнаулы леуметтiк крсетілетін ызметтер сынуды;

6) азастан Республикасыны занамасына сйкес ыты кмек крсетудi;

7) мгедектердi оалтуды жеке бадарламасына сйкес леуметтiк оалтуды зге де трлерiн амтиды.

2. Мгедектердi леуметтiк оалтуды: медициналы-леуметтiк мекемелер (йымдар), леуметтiк кмекті йде крсететiн блiмшелер, арнаулы бiлiм беру йымдары (психологиялы-медициналы-педагогикалы консультациялар, оалту орталытары, психологиялы-педагогикалы тзету кабинеттерi), денсаулы сатау йымдары жне баса да мамандандырылан йымдар жзеге асырады.

Ескерту. 21-бапа згеріс енгізілді - Р 03.12.2015 № 433-V Заымен (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі).

22-бап. Мгедектерге техникалы кмекшi (оpнын

толтырушы) ралдар мен арнаулы жрiп-тру

ралдарын беру

1. Жеке оалту бадарламасына сйкес мгедектер азастан Республикасыны кіметі айындаан тізбе бойынша халыты леуметтік орау саласындаы укілетті орган белгілеген тртіпке сйкес протездiк-ортопедиялы кмекпен, техникалы кмекшi (компенсаторлы) ралдармен, арнаулы жрiп-тру ралдарымен амтамасыз етiледi.

2. Жмыс берушiнi кiнсiнен жмыста мертiгуге шыраан немесе ксiптiк ауруа шалдыан мгедектер жеке оалту бадарламасына сйкес техникалы кмекшi (орнын толтырушы) жне арнаулы жрiп-тру ралдарымен азастан Республикасыны занамасына сйкес жмыс берушiнi аражаты есебiнен амтамасыз етiледi.

3. Жмыс берушi - жеке ксiпкердi ызметi тотатылан немесе зады тла таратылан жадайда, жмыс берушiнi кiнсiнен жмыста мертiгуге шыраан немесе ксiптiк ауруа шалдыан мгедектерге протездiк-ортопедиялы кмек, техникалы кмекшi (орнын толтырушы) ралдар, арнаулы жрiп-тру ралдары осы бапты 1-тармаына сйкес берiледi.

4. Техникалы кмекшi (орнын толтырушы) ралдар азастан Республикасы мемлекеттiк сертификаттау жйесiнi талаптарына сйкес мiндеттi трде сертификатталуа тиiс.

Ескерту. 22-бапа згеріс енгізілді - Р 29.09.2014 N 239-V Заымен (алашы ресми жарияланан кнінен кейiн кнтiзбелiк он кн ткен со олданыса енгiзiледi).

23-бап. йде жне ауматы леуметтiк ызмет крсету

орталытарында арнаулы леуметтік крсетілетін

ызметтерді сыну

1. зiнi негiзгi мiрлiк ажеттiлiктерiн з бетiнше анааттандыру ммкiндiгiн, зiне зi ызмет крсету жне (немесе) жрiп-тру абiлетiн iшiнара немесе толы жоалтуына байланысты баса адамны ктiмi мен кмегiне мтаж, бірінші жне екінші топтардаы жалызiлiктi мгедектерге арнаулы леуметтік крсетілетін ызметтер сынуды халыты леуметтік орау саласындаы арнаулы леуметтiк ызметтер крсету стандарттарына сйкес леуметтiк кмекті йде крсететін блiмшелер жне арттар мен мгедектерге леуметтiк ызмет крсететін ауматы орталытар жзеге асырады.

2. зiнi негiзгi мiрлiк ажеттіліктерін з бетiнше анааттандыру ммкiндiгiн, зiне зi ызмет крсету жне (немесе) жрiп-тру абiлетiн iшiнара немесе толы жоалтуына байланысты баса адамны ктiмi мен кмегiне мтаж мгедек балалара арнаулы леуметтік крсетілетін ызметтер сынуды халыты леуметтік орау саласындаы арнаулы леуметтiк ызметтер крсету стандарттарына сйкес леуметтiк кмекті йде крсететін блiмшелер жне арттар мен мгедектерге леуметтiк ызмет крсететін ауматы орталытар жзеге асырады.

3. йде жне арттар мен мгедектерге леуметтiк ызметтер крсететiн ауматы орталытарда арнаулы леуметтік крсетілетін ызметтер сыну бюджет аражаты есебiнен жзеге асырылады.

Ескерту. 23-бап жаа редакцияда - Р 03.12.2015 № 433-V Заымен (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі).

24-бап. Медициналы-леуметтiк мекемелерде (йымдарда)

арнаулы леуметтік крсетілетін ызметтер сыну

1. Денсаулы жадайына байланысты баса адамны траты ктiміне жне медициналы ызмет крсетуге мтаж, бірінші жне екінші топтардаы жалызiлiктi мгедектерге, психоневрологиялы науастар атарындаы бірінші жне екінші топтардаы мгедектерге, мгедек балалара арнаулы леуметтік крсетілетін ызметтер сыну мгедектердi жасына, денсаулы жадайына сйкес бейiнделген арттар мен мгедектерге, мгедек балалара арналан интернат-йлерде жзеге асырылады жне трмыс-тіршілік жадайларын жасауды, ктiммен амтамасыз етудi, медициналы ызмет крсетудi, оалтуды, леуметтiк-ебектiк бейiмдеудi, демалыс пен бос уаытты йымдастыруды амтиды.

2. Мемлекеттiк медициналы-леуметтiк мекемелерде жне мемлекеттiк емес медициналы-леуметтiк йымдарда тратын адамдара арнаулы леуметтік крсетілетін ызметтер клемi халыты леуметтік орау саласындаы арнаулы леуметтiк ызметтер крсету стандарттарына сйкес сынылады.

3. Мемлекеттiк медициналы-леуметтiк мекемелерде арнаулы леуметтiк крсетілетін ызметтер сыну бюджет аражаты жне (немесе) азастан Республикасыны занамасына сйкес зге де материалды жне аржылы тсiмдер есебiнен жзеге асырылады.

4. Мемлекеттiк емес медициналы-леуметтiк йымдарда арнаулы леуметтiк крсетілетін ызметтер сыну, рылтайшыларды аражатын оса аланда, азастан Республикасыны занамасына сйкес аылы негiзде жзеге асырылады.

Ескерту. 24-бап жаа редакцияда - Р 03.12.2015 № 433-V Заымен (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі).

25-бап. Мгедектердi леуметтiк инфрарылым

объектiлерiне кiрiп-шыуын амтамасыз ету

1. Жергiлiктi атарушы органдар:

1) мемлекеттiк стандарттара сйкес елдi мекендердi жобалау, салу жне оларда рылыс жргізу, трын аудандарды алыптастыру, жаадан игерiлетiн жне айта салынатын ауматар мен баса елдi мекендердi абаттандыру кезiнде мгедектердi трын йлерге, оамды жне ндiрiстiк йлерге, имараттар мен й-жайлара кiрiп-шыуын;

2) трын й рылыстары шегiнде, сондай-а ызмет крсету мекемелерi мен ебек ету объектiлерi жанында орналасатын жеiл автомобильдердi уаытша сатауа арналан ашы тратарды жобалау жне салу кезiнде мгедектердi жеке автоклiк ралдарына арналан орындарды;

3) сулет, ала рылысы жне рылыс саласындаы мемлекеттiк нормативтердi ескере отырып, автомобильдердi оса аланда, арнаулы жрiп-тру ралдарына apналан гараждар немесе тратар салу шiн мгедектерге кезектен тыс орын берудi;

4) мгедектерге ызмет крсетуге бадарланан мекемелер орналасан жерлерде, сондай-а халы кп жретiн жерлерде iлесе дыбыстайтын жне жары беретiн арнаулы бадаршамдар, жол белгiлерiн жне крсеткiштер орнатуды, дыбыстайтын жне жары тсiретiн рылылармен жараталан жаяу жргiншiлер тетiн жерлердi белгiлеудi амтамасыз етуге тиiс.

2. абылдау жнiндегi мемлекеттiк абылдау комиссиясыны рамында облысты, республикалы маызы бар аланы, астананы жмыспен амту жне леуметтік бадарламалар саласындаы жергілікті атарушы органыны, мгедектердi оамды бірлестіктеріні кiлдерi болмаса, трын й-азаматты жне коммуналды масаттаы объектiлердi пайдалануа тапсыруа жол берiлмейді.

3. Ксiпкерлiк ызметтi жзеге асыратын жеке тлалар, сондай-а зады тлалар мгедектерге орта пайдаланылатын клiк ралдарына, трын йлерге, оамды жне ндірістiк йлерге, имараттар мен й-жайлара кедергiсiз кiрiп-шыуына, уежайларда, темiр жол вокзалдарында, автовокзалдарда, автостанцияларда, теiз жне зен порттарында еркiн бадар стануы мен жрiп-труына мемлекеттiк стандарттара сйкес жадай жасауа мiндеттi.

Аталан объектiлердi мгедектердi кiрiп-шыуына бейiмдеу ммкiн болмаан жадайларда, тиiстi жеке жне зады тлалар мгедектердi ажеттiлiктерiн барынша ескеретiн ажеттi шараларды зiрлеп, жзеге асыруа тиiс.

Мемлекеттiк органдар жолаушыларды тасымалдау баыттарына ызмет крсету ыына конкурстар ткiзген кезде, мгедектердi пайдалануына бейiмделген клiк ралдары бар тлалар артышылыа ие болады.

4. Лауазымды адамдарды, сондай-а ксіпкерлік ызметті жзеге асыратын жеке тлаларды жне зады тлаларды мгедектерді леуметтік инфрарылыма жне клік инфрарылымына кедергісіз ол жеткізуі шін жадайларды амтамасыз етпеуі азастан Республикасыны кімшілік ы бзушылы туралы кодексіне сйкес кімшілік жауаптылыа тартуа кеп соады.

Ескерту. 25-бапа згерістер енгізілді - Р 13.06.2013 № 102-V (алашы ресми жариялананынан кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі) Задарымен.

26-бап. Мгедектердi трын ймен амтамасыз ету

1. Жергiлiктi атарушы органдар азастан Республикасыны занамасында белгiленген тртiппен:

1) трын йге мтаж мгедектердi есепке ояды жне оларды пайдалануына трынжай бередi;

2) мгедектерге немесе рамында мгедектер бар отбасылара берiлетiн трын й-жайларды арнайы ралдармен жне жабдыпен жабдытауды амтамасыз етедi.

2. Мгедектерге имаратты абаты, трпаты, абаттандырылу дрежесі жне труа ажеттi баса да жадайлар ескеріле отырып, трын й-жайды тадау ыы берiледi.

Ескерту. 26-бап жаа редакцияда - Р 03.12.2015 № 433-V Заымен (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі).

27-бап. Мгедектердi мдени-ойын-сауы йымдарына

жне спорт имараттарына бара алуын

амтамасыз ету

Жергiлiктi атарушы органдар мгедектерге мдени-ойын-сауы iс-шараларына, сондай-а дене шынытырумен жне спортпен шылдану шiн спорт имараттарына бара алатын жадайларды, арнаулы спорт жабдытарын берудi амтамасыз етедi.

Бiрiншi жне екiншi топтардаы мгедектер мен он сегiз жаса дейiнгi мгедек балалар санамалап крсетiлген ызметтердi - бюджет аражаты есебiнен, ал шiншi топтаы мгедектер аталан ызметтер ныны елу процентін тлеп пайдаланады.

28-бап. Мгедектердi апарата ол жеткiзуiн

амтамасыз ету

1. азастан Республикасыны занамасына сйкес мемлекет:

1) мгедектер шiн мерзiмдi баспасз, ылыми, оу-дiстемелiк, анытамалы-апаратты жне кркем дебиет, соны iшiнде аудиотаспаларды, дискiлердi, бедерлi-нктелi Брайль арпiмен жне сурдоаудармасы бар бейнетаспаларды шыару арылы мгедектерді апарата ол жеткізуін амтамасыз етеді.

2) алып тасталды - Р 03.12.2015 № 433-V Заымен (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі).

1-1. азастан Республикасыны телерадио хабарларын тарату туралы занамасына сйкес жаалытар сипатындаы кемінде бір телебадарлама сурдоаудармамен немесе субтитрлер тріндегі аудармамен амтамасыз етіледі.

2. Жеке арым-атынас ралы ретiнде ымдау тiлi пайдаланылады, ол сондай-а саырау жне нашар еститiн балалара арналан бiлiм беру йымдарыны оу бадарламасында да олданылады.

Ескерту. 28-бапа згеріс енгізілді - Р 03.12.2015 № 433-V Заымен (01.01.2016 бастап олданыса енгізіледі).

29-бап. Мгедектерге бiлiм алуы жне мектепке дейiнгi

трбие алуы шiн жадайларды амтамасыз ету