Модульдар бойынша баылау жне аралы аттестация ткізуге арналан сратар тізімі.
2 модуль бойынша аралы баылау ткізуге арналан сратар:
1. Кн ондырысыны арапайым схемасын тсіндірііз.
Кн энергиясын электр энергиясына айналдыратын ондырыларды бірі – Кн батареялары. Кн батареясы немесе фотоэлектрлік генератор – Кн сулесіні энергиясын электр энергиясына айналдыратын шала ткізгішті фото-электрлік трлендіргіштен (ФЭТ) тратын ток кзі. Кптеген тізбектей-параллель осылан ФЭТ-тер Кн батареясын ажетті кернеу жне ток кшімен амтамасыз етеді. Жеке ФЭТ-ті электр озаушы кші 0,5-0,55 В-а те жне ол оны ауданына туелсіз (1 см² аудана келетін ыса тйыталу тогыны шамасы – 35-40 мА). Кн батареясындаы ток шамасы оны жарытану жадайына байланысты. Яни кн сулелері Кн батареясы бетіне перпендику-ляр тскенде, ол е лкен мніне жетеді. азіргі Кн батареяларыны пайдалы сер коэффициенті – 8-10%, олай болса 1 м² аудана те келетін уат шамамен 130 Вт-а те. Температура жоарылаан сайын (25ºС-тан жоары) ФЭТ-тегі кернеуді тмендеуіне байланысты Кн батареясыны пайдалы сер коэффициенті кеміп, Кн батареяларыны жиынты уаты ондаан, тіпті жздеген кВт-а жетеді.
2. Кн энергиясын пайдалануды тсілдерін тсіндір.
1) электр энергиясын фотоэлементтер кмегімен алу;
2) кн энергиясын жылу машиналарыны кмегі арылы электр энергия-сына айналдыру (Жылу машиналарыны трлері: поршеньдік немесе турбина-лы бу машиналары. Стирлинг озалтышы.);
3) гелиотермальды энергетика – Кн сулелерін жтатын бетті ызуы мен жылуды таралуы жне олданылуы;
4) термоуелік электр станциялары (Кн энергиясыны турбогенератор арылы баытталып отыратын ауа аыны энергиясына айналуы);
5) кн аэростатты электр станциялары (аэростат баллоны ішіндегі су буыны аэростат бетіндегі кн сулесі ызуы салдарынан генерациялануы).
3. Жел ондырылары жмыс істеуін тсіндір.
Жел ондырыларда жел аыныны кинетикалы энергиясы генератор роторларыны айналу процесі кезінде электр энергиясына айналады. Барлы жел двигателіні жмыс істеу принципі біреу-а,онда желді серінен озалатын жел доалаыны алашаларыны озалысы электр энергиясын ндіретін генераторыны айналып тратын білігіне беріледі.
Желдоалаыны диематрі лкен болан сайын соан желді лкен аысын амтиды жне агрегат трлеріне арап нерлым лкен энергия ндіреді.
4. Жел энергиясын пайдалануды тсілдерін рсет.
Жел двигателін пайдалану тсілі бойынша екі топа бледі:
1) тік осьпен айналатын жел двигателі,олара карусель типтес,алашалы, ортогональді;
2) горизонталь осьпен айналатын жел двигателі (анатты деп аталады, анаттарыны санына байланысты).
алашалы жел двигателіні айналу жылдамдыы оларды алашалар санына кері пропорционал, сондытан агрегатты алашаларын штен арты жасамайды. Горизонталь айналдыру осі бар екі немесе ш алашадан тратын мнараны басына бекітілген ондырылар – желондырыларды е кп тараан трі болып табылады. Горизонталь айналдыру осі бар турбинаны роторыны басарушы білігі де клдене орналасан. Ал кп алашалардан тратын горизонталь осі бар моделін монолиттік деп атайды. Бл ондырылар тменгі жылдамдыта жмыс істейтіндіктен, су тарту насосында пайдаланады.
5. МГД генераторы жмыс істеуін тсіндір.
те кшті магнит рісінде орналастырылан екі металл пластинасыны арасынан иондалан газ аыны жреді. Бл аында блшектерді баытталан озалысыны кинетикалы энергиясы бар. Электромагниттік индукция заына сйкес бл кезде ЭК- і пайда болып, ол электрод-тар арылы генератор каналыны ішінде жне сырты тізбек бойынша аын туызады. Иондалан газ (плазма) аыны электродинамикалы кштер серінен тежеледі. Бл электродинамикалы кштер плазмадаы ток пен 
магнит аыныны зара сері кезінде пайда болады.
6. Жер астындаы жылуды пайдалануын тсіндір.
Геотермалды электр станциялары энергия кзі ретінде жер ойнауыны жылуын пайдаланады. Жерді тбіне арай рбір 30-40м тередеген сайын, температура 10С-а лаяды; 3-4км тередікте су айнайды, ал тередік 10-15км боланда жер температурасы 1000-12000С-а жетеді. Планетамызды кейбір блігінде жер бетіне жаын тередікте де температура айтарлытай жоары. Бл аудандар геотермалды станцияларды салуа те олайлы. Мысалы, Жаа Зеландияда ндірілетін барлы электр энергиясыны 40% осы станцияларда ндіріледі. Болашата буды алу шін мантияны жоары температуралы (10000С – ге дейін) абаттарын пайдалану кзделуде. Бл кезде жасанды жолмен жасалан “Вулканды” ауыза быр арылы су жіберіп отырады.Ол су ызып буа айналып генератора келініп электр энергиясына трленеді. Осындай жолмен алынан энергия рі таза, рі биосфераа зиянды сер тигізбейді.
7.Жылу эмиссиялы генераторлар жмыс істеуін тсіндір.
1883 жылы Т.Эдисон термоэлектрлік эмиссия былысын ашты. Оны мні мынада: металл бетті ыздыран кезде еркін электрондар пайда болады да, олар суы металл бетке арай, ал одан кейін сырты электрлік тізбекке озалады. Бл кезде катодты ыздыруа жмсалатын жылу энергиясыны бір блігі электрондар арылы анода беріледі, ал екінші блігі электр энергиясын жасайды.
8. Толын энергиясын пайдалануды тсілдерін крсет.
Теіз толындарынан лкен млшерде энергия алуа болады. Тере судаы толындармен тасымалданатын уат, оларды амплитудасы мен периодыны квадратына пропорционалды. Сондытан лкен ызыушылыты толын бетіні бірлігінен орташа есеппен 50-ден 70 кВт/м бере алатын лкен амплитудасы бар зын периодтты толындар тудырады. Толынды энергетикалы рылыларды кп млшері тере судаы толындардан энергия алу шін жасалынады. Ол теізді орташа тередігі D, толын зындыыны жартысынан 
кп болатын шартында болатын толынны е жалпы трі.Тере судаы толындарда сйытыты ілгерлемелі озалысы жо. Сйытыты жоары беткі абатында оны блшектері аорбитасымен радиусы толын амплитудасына те айналмалы озалыс жасайды.
Толын энергиясын трлендіретін баса да онырыларды трлері кездеседі олара: ткеншекті Коккерелла плоты (16.3-сурет) жне Су доалаы тріздес жасалан ондырылар жатады.
2-сурет. ткеншекті тріздес Коккерелла плоты
9. МГД – генераторларды ке олдануа не кедергі жасайды?
МГД – генераторларды жасауды басты иындыы – 2500 – 28000С температураларды агрессивті орталарда жмыс істей алатын материалдарды ажетті беріктілігін алу болып табылады.
10. Энергетикалы жйелерді біріктіру андай ммкіндіктер береді?
Энергия жйелерді біріктіру кптеген елдерде олданылып келеді, оларды мынадай артышылытары бар:
1) Электр станцияларыны суммалы белгіленген уаты кбейеді;
2) Гидроэнергетикалы ресурстар толыыра пайдаланылады;
3) Электр энергиясын жасау тиімділігі жоарылайды;
4) Агрегаттарды жеке уаттары кбейеді;
5) Ттынушыларды электрмен амдау сенімділігі жоарылайды;
6) Электр энергиясыны сапасы жоарылайды.
11. Жану кезінде жылу бліп шыаратын зат алай аталады?
Жану кезінде жылу бліп шыаратын затты – отын дейді.
12. КЭС – ты ПЭК-і анша?
1. Кн батареяларын олданатын электр станцияны ПК: 10-16%,ымбат материалдардан жасалса 25% дейін барады.
2. Тарелка трізді стирлинг озалтышын олданатын концентраторлы станцияны пайдалы сер коэфиценті: 30% дейін барады.
3. Мнара тріздес кн электр станцияларды ПК-і: 20% болып табылады.
13. Жаныш отын кандай топтара блінеді?
Отындарды барлы трлері здеріні агрегатты жадайларына сйкес атты, сйы жне газды болып блінеді.
14. Отынны жану жылулыы андай дістермен аныталады?
Отынны жануыны жылуы дегеніміз бл 1м3 газды отынны немесе 1кг атты (сйы) отынны толы жануынан блінген жылуды крсеткіштік мні.
ра газ райтын отынды жандыру кезінде сол отынды жау кезінде жануды жоары жне тмен жылуды арасындаы байланыс мына тедеумен беріледі:
атты оты жану жылуы калориметриялы лшемін нтижесі бойыншааныталады. Отынны жану жылуыны шамамен аландаы маынасын ескерту шін тжірибеде деректер болмаан кезде Менделеевті эмпирикалы формуласын пайдалануа болады, Мдж/кг:
Егер, отынны жанатын массасыны жану жылуы QНГ, сондай-а отынны жмысты массасыны кл мен ылал рамдары белгілі болса.
15. КЭС – та е кп энергия шыыны ай блікте болады?
КЭС – та е кп энергия шыыны кн батареяларында кетеді. Себебі, кн батареясына тскен кн сулелерінін шаылу коэффициентіне байланысты энергия шыына шырайды. Кн батареясындаы максималды шаылу коэффициенті 0,95.