Радикалдық полимерлену реакциясының жылдамдығын реттеуге болады !!!
13.Катиондық полимерленугеэлектрондонорлық орынбасарлары қос байланыстың а —калпына орналаскан, винил және дивинил мономерлер қолданылады.Мысалы: изобутилен, пропилен, метилстирол, винилалкил эфирлері, изопрен т.б. Мұндай мономерлерде электрон бұлтының ығысуына байланысты молекулада полюстік пайда болады. Мысалы: пропилен CH2=C CH3 изобутилен CH2 = C CH
CH3
Орынбасарлардың электродонорлық қасиеті артқан сайын винил мономерлерінің катиондық полимерленуге бейімділігі арта түседі.Сонымен қатар,катиондық полимерленуге кейбір гетероциклді мономерлер қатысуы мүмкін,мысалы олефин оксидтері,карбонил тобы бар қосылыстар.
14. Катиондық полимерленудің катализаторлары ретінде электрон акцепторлы қосылыстар қолданылады. Катализаторларды екі топқа бөлуге болады. Бірінші топқа протонды кышқылдар (H2SO4, НСІО4, Н3РО4,НС1 және т.б.) ал екінші топқа апротонды қышқылдар (АІСl3, SnCl4, ТіСl3, ВҒ3 және т.б.) жатады. Екінші топтағы катализаторларға протон бере алатын сокатализаторлар қажет. Сокатализатор ретінде су, спирттер, органикалық қышқылдар, галогеналкилдер қолданылады. Иницирлеу. BF3 қатысында (сокатализатор су) изобутиленнің катиондық полимерленуі. Бұл катализаторларға сокатализатор қосқанда алғашында комплексті қосылыс түзіледі, кейін ол лезде диссоциацияланады:
Тізбектің өсуі. Тізбектің өсуі мономердің түзілген макрокатионға біртіндеп қосылуынан жүреді. Мономер карбон ионы мен оған қарсы теріс ионның арасына енеді деп есептеледі:
Тізбектің үзілуі мономолекулалық механизммен жүреді, яғни макроиондар өзара әрекеттеспейді, тізбек активтік орталықтың өзінің қарсы ионымен әрекеттесуінен үзіле алады. Мұнда екі жағдай болуы мүмкін. Біріншіден макроионның кинетикалық қозғалғыштығы төмендегенде каталитикалық комплекс бөлініп шығып, иондық жұп жоғалуы мүмкін.
15. катиондык полимерленуге электрон аралык орынбасарлары кос байланыстын, альфа-калпына орналаскан, винил жане дивинил мономерлер колданылады. Мысалы, изобутилен жане пропилен мономерлерде электрон бултынын ыгысуына байланысты молекулада полюстик пайда болады. СН2=СН-СН3 (пропилен), (СН3)2С=СН2 (изобутилен)
16. катиондык полимерленуде тізбек осу реакциясынын жылдамдык константасы мономердин табигаты мен температурага гана тауелди емес, оган ортанын полюстиги жане инициатордын типи де асер етеди.
17. аниондык полимерленуге винил мономері катысады. СН2=СНХ Mунда орынбасарлар электрон акцепторлы болу керек. X=-CN. –COOH. -NH2
18.катализатор ретінде 1) сілтілік металдар 2) сілті метал алидтери NaNH2 3)металлорганикалык косылыстар C4H9Li
1) NaNH2 ành3 àNa+ +NH2-
Na++ NH2-+CH2-=CHXà H2N- СН2 – СНX-Na+
2)~ СН2- СНX-Na++ СН2= СНХà~ СН2- СНX- СН2- СНX-Na+
3) тизбек узилуи коп жагдайда болмайды. Ягни мономер реакцияга толык жумсалады. Узилу болуы мумкин. Тизбек ериткишке берилуи мумкин.
~ СН2- СНX-Na++ NH3à~ СН2- СНX+ NaNH2
19. аниондык полимерленуде осіп келе жаткан активті тізбектің соңында теріс заряд болады. Аниондык полимерленуге винилді жане дивинилді катардағы кос байланыс жанында электронакцепторлы орынбасарлары бар мономерлер оңай туседі. Электронакцепторлы орынбасарлар кос байланыстын электрофильдигин арттырып, тузилген аниондарды турактандырады:
СН2=СНàCN. СН2=СНàNO2. СН2=СНàC6H5
Температура, Еріткіштер