Жатканы жалпы рылысы

Жатка конструкциясыны ерекшеліктері.здігінен жретін отанды комбайндарда теестіру корпусына туелсіз асылып ор-натылан жаткалар пайдаланылады, олар жер бедерін башма-тарымен кшірмелейді. Бл жаткалар тмендегідей з алдына жеке екі блікке блінеді :жатка корпусы 2 (4-сурет) жне клбеу корпус 1. Жатка корпусында башмактар, ыру аппараты, албаай, шнек, вариатор, жетек механизмдері орналастырылан. Клбеу корпуса шынжырлы-татайшалы алытама транспортер орнатылан.

Клбеу корпус молотилкаа 12 екі топса 11 арылы жаласан. Екі гидроцилиндрді 8 кмегімен оны ктеруге жне тсіруге болады, бл ретте жатка осы топсаларды айналысымен біршама брылады. Жатка корпусы 2 клбеу корпуса ш нктесімен о-сылан. Сфералы топса 4 ортасын, ал топсалы аспалар 7 екі бйірін жаластырады.

Аспалар 7 теестіру серіішесіні 10 блоктарымен осылан, бл осылыстар теестіру рычагтары 9 арылы ерекше жасалан. Жатка корпусы жерге салмаымен тіреледі де екі башмаымен 3 жер бедерін кшірмелейді.

Клбеу корпусты, екі жаында роликтер 6 бар, соларды сті-мен жатка корпусы тіректері 5 жеіл сыранайды. Ортаы сфе-ралы топса 4 мен екі роликті екеуі де 6 жалпы осьте орналасан.

Осы крсетілген схемадан, молотилка мен клбеу корпус (гид-роцилиндрлер жмыс істеп транда) ата конструкция рай-тынын круге болады. Жатка корпусы олара туелді емес. Ол клбеу корпусы бар молотилкадан ауыти отырып, жер бедерін: башмактарымен клдене жне бойлы баыттарда еркін кшірме-лей береді. Осындай ауыту кезінде тіректер 5 роликтерді 6 с-

тімен сыранайды. Сонын, арасында жатка корпусы бір жаына брылмай, алыпты жадайда трады.

Барлы жаткалар комбайнны маркасы мен алым еніне ара-мастан, егістік бетін бойлы баытта 150 мм етіп кшірмелейді. Яни оны корпусы горизонтал алыпа дейін ктеріледі немесе одан 150 мм тмен тседі. Клденеінен кшірмелеуді шамасы (башмактарды ктерілуі мен тсірілуі) комбайн маркасы мен жатканы алым еніне байланысты болады.

Егістік жерді бедерін еркін рі сенімді трде дрыс кшірмелеу шін жатканы корпусы башмактара аса кп кш тсірмеуі ажет жне бл кш жатканы р трлі алпына байланысты згермеуге тиіс. Шектен тыс кш тскенде башмактарды топыраа кіріп кетуі ммкін. Егерде кш те аз тссе башмактарды, жер бетінен ктеріліп кетуі ытимал. Барлы жаткаларда серіппелер рбір башмактара 25—30 кгк-ке (250—300 Н)* те кш тсіретіндей етіп керілуге тиіс.

Жатка корпусыны кез келген иашталуы кезінде башмактара тсіретін кшіні траты болуын тйістіру механизмдері ав-томатты трде амтамасыз етіп отырады: серіппені керілу кші мен жатканы салма кші рычаг 9 (4-сурет) арылы сер етеді, рычаг осы екі кшті иіні болып есептеледі.

4-сурет. Комбайнны кшірмелеуіш жаткасыны схемасы:

 

1 — клбеу корпус; 2 — жатка корпусы; 3 — башмак; 4 — орталы сфералы топса; 5 —тірек; 6 — ролик; 7 — аспа; 8 — гидроцилиндр; 9 — теестіру рычагы; 10 — теестіргіш серіппе, 11—алытама транспортерді шнек білігіні подшйпникті корпусыны молотилка тірегімен 12 топсалы осылысы.

5-сурет. Жатка корпусыны теестіру жне аспа механизмдері:

/ — жатка корпусыны ттік трізді балкасыны алдыы блігі; 2 — о жатаы аспа; 3 — теестіргіш рычаг; 4 жне 8 — теестіргіш серіппе блоктары; 5 — гидроцилиндр; 6 — білік; 7 — клбеу корпусты жоары ттігі; 9 жне 16 — кронштейндер; 10 — сол жатаы аспа; 11 — тірек; 12 — лаша; 13 — жатка корпусыны ттікше білігіні арты жары; 14 — орталы топсаны кронштейні; 15 — клбеу корпустьщ тменгі ттігі.

Серіппелерді 10 керілу немесе ысару кезеінен бір мезгілде рычаг та екі жаа ауысып отырады. Бл жадайда рбір сер етуші осар кшті иіні де згереді. Егер керу кшінін, иіні лкейсе онда жатканы салма кшіне арналан иін лкейеді жне керісінше.

Жатка корпусы. Жатка корпусыны аасы мнерлі быр трізді балкадан, брыштамалар жйесінен жне алдыы білеуден растырылан. Брыштаманы кмкермесі жатка шнегі шін жмысты кеістік жасайды, сондай-а орылан сабатарды ысырап болуын сатандыратын жел алан ызметін атарады.

быр трізді балка алдыы екі блшектен / (5-сурет) екі кронштейннен 16 жне арты бір блшектен 13 трады. быр т-різді балкаа екі тірек 11, екі лаша 12 жне кронштейн пісіріліп орнатылан. Тіректердін, ызметі, жоарыда атап крсетілгендей, жатка корпусын горизонталь жазытыта шайалтпай стап тру болып табылады. лашалара 12 аепалар 2, 10 жалас-

 

тырылан. Кронштейн 14 клбеу камераны тменгі бырына 15 пісіріліп жапсырылан рсауымен осылан. рсауды 19 (1-су-рет) ішінін, екі жаы ойы жне беті сфералы. Осы ойы арылы рсау тбіне сфералы саинаны 21 оюа болады. Жатка кор-пусына клбеу корпусты осан кезде, рсаудаы 19 ойылан саина 21 мен жатка корпусы кронштейнінін, тесігі 22 арылы болт 20 ткізіледі. рсауды ішінде 19 саина еркін озалып трады. Сондытан жатка корпусы мен клбеу корпусыны осылысы топсалы болып келеді.

 

Клбеу корпус.Клбеу корпусты негізгі блшектері, бйірлері, тп, апа аралы алан жне клдене байланыстар — быр трізді балка 5, 10 (6-сурет), сондай-а орап трізді балка 12 болып табылады.

6-сурет. Клбеу корпус:

/ —тірек; 2 — алытама транспортерге арналан тірек планкалы аралы аланша; 3 — орапты ныыздауыш аланы; 4 — клбеу корпус тбіні дгеленген жері; 5 жне 10 — ттік трізді аралытар; 6 жне 7 — тесіктер; 8 — ондырма; 9 — кронштейн; 11 — рсау; 12 -ттік трізді балка; /3 — теестіру рычагыны осі; 14 — жне 15 — кронштейндер.

 

7-сурет. Жатканы алытама транспортері жетектеуіш білігіні жетегі:

 

1 — клбеу корпус; 2 — ораныш нда; 3 — подшипникті фланецті корпусы; 4 — подшипникті фланецті корпусыны нделген беті; 5 — абылдауыш битерді жетек жлдызшасы; 6 — шкив; 7 — дискі, 8 — арты шыындалан майра арналан уыс; 9 — дискілі втулка; 10 — жетектеуіш білік; 11 — арты майды аызатын канал.

8-сурет. СК-5 жне СК-6 комбайндары жаткаларын осу жне ажырату механизмі:

/ — кішкене башмак; 2 — алдыы арсы жетек білігіні шкиві; 3 — табанша; 4 — керу шкиві; 5 — апсырма; 6 — рычаг; 7 — сектор;

8 — калытама транспортерді жетектеуіш білігіні шкиві; 9 — тартпа.

быр трізді балка 5 теестіру серіппелеріні блоктарын ілуге арналан. Кронштейндер 14 алытама транспортердін, тменгі білігін асуа арналан, ол кронштейндер 15 жылжымалы алан-нын, штангаларын бекіту шін ажет. Жатканы ктеретін гидро цилиндрді клбеу корпуса осу шін кронштейн 9 олданылады. Егер жатка доалапен жретін жартылай шынжыр табанды комбайндарда пайдаланылатын болса, онда кронштейндерге ондырмалар жапсырылады, ал гидроцилиндрлер тесіктерге 7 бе-кітіледі. Баса жадайларда гидроцилиндрлер тесіктерге 6 бекітіледі.

Клбеу корпусты бйірлеріне подшипниктерді фланецті кор-пусы болттармен бекітілген, оан алытама транспортерді білігі 10 орнатылан. Фланецті корпустарды тегіс беті 4 клбеу корпусты молотилкара асатын цапфалар болып табылады.

Молотилканы алдыы тіректеріне алмалы-салмалы амыттары 50 бар кронштейндер пісіріліп бекітілген. Егер амыттарды 50 алып, алытама транспортерді жоары білігіні подшипниктер корпусын кронштейнге 49 кіргізіп, содан кейін амыттарды орын-дарына ойанда топсалы осылыс пайда болады.

Жатканы жмыс органдарына озалыс молотилканы алдыны арсы жетек білігіні шкивінен 2 (8-сурет) белдік арылы беріледі. Бл беріліс жатканы ажырату механизмдеріне де пайдаланылады. Егер керу шкивін белдіктен кейін арай жылжытса, онда жатканы жмыс органдарына берілетін озалыс тотайды.

§ 6. Аспа жне жатканы теестіру механизмдеріні

Рылысы мен ызметі

Кшірмелеу процесі тмендегіше жргізіледі. Мына жадайдан басталы, жатка гидроцилиндрлердін кмегімен ктерілген кезде башмактар (9, а-сурет) мен жер бетіні арасында біраз ашыты А болады. Теестіру рычагтары 3 клбеу корпусты бйіріндегі кронштейіндерге 2 тіреліп трады: бйірлік байланыс пайда болады. Мны зі жатка корпусыны тменгі кшірілмеу алпы болып табылады. Бл жадайда жатка шнегі мен алытама транспортерді таратары арасында е лкен ашыты пайда болады.

Жер бедерін кшірмелеп жмыс істеу шін жатканы башмак-тары топыраа жанасанша тмен тсіріледі / (10, а-сурет). Бл кшірмелеу кезіндегі жмыс алпы болып табылады. Кронштейн 2 рычагтан 3 тмен тіркеледі — осы мезгілде оларды арасында саылау Е пайда болады. Жатка корпусы бйірлік байланыстарынан босатылады. Ол башмактарымен жерге тіреледі, ал клбеуі корпусымен тек орталы сфералы топса 7 (9-сурет) арылы ана жаласан. Жатка корпусы исайан кезде тіректері 9 роликтер

9-сурет. Теестіру рычагыны транспортты алпы:

а — жатканы ктеріп, башматарды жерден айыран кездегі теестіру механизміні алпы; б — жатканы за уаыта та-сымалдаан кезде рычагтарды 3 бекіту. (рычаг кронштейнге 2 болтпен // бекітілген); 1 — башмак; 2 — кронштейн; 3 — теестіру рычагы; 4 — серіппе блоты; 5 — жатка корпусыны атадыы; 6 — клбеу корпусты тірегі; 7 — орталы сфералы топса; 8 — ролик; 9 — тірек; 10 — аспа; 11— болт; А—топыра пен башмактарды арасындаы ашыты.

10-сурет. Теестіру рычагыны жмысты алпы:

 

а — жер бетін кшірмелеп жмыс істеу кезіндегі теестіру механизміні алпы; б — башмактарды жерден ктеріп жне рычаг 3 пен кронштейн 2 арасына ондырма 12 орнатып жмыс істеу; 12 — ондырма; Е — кронштейн мен 2 рычаг 3 арасындагы саылау (баса позициялары 9-суреттегі сияты).

мен 3 сыранап, горизонталь жазытыта корпусты шайалудан сатандырады.

Жатка корпусыны егістік бедерін бойлы жне клдене ба-ыттарда кшірмелеу ммкіндігі конструкциясы жаынан тмен-дегідей трде шектелген. Бойлы кшірмелеу кезінде жатка кор-пусы аттылы 5 пен тіректі арасында саылауа дейін ана ктеріледі, ал тмен арай озалуы кронштейндегі 2 рычаг 3 ті-регіне дейін ана шектеледі. 10, а-суретте крсетілген 60—70 мил-лиметрлік саылау кшірмелеуді е лкен шегі кезіндегі жатка (СК-5 жне СК-6 комбайндарыны) корпусыны алпына сйкес келеді.

С-4 комбайндары жаткаларымен кшірмелегенде жатка кор-пусыны жоары клдене брышы мен клбеу корпус тіректері-ні арасындаы алыпты саылау шамасы 45—50 мм болады. Осындай саылауда мндай жаткалармен бойлы жне клдене кшірмелеуді е лкен шамадаы шегіне жетуге болады.

9 жне 10-суреттерде теестіру механизміні сол жаы крсе-тілген. Мндары аспалар реттелінбейді. О жаына орнатылан аспа зындыын реттеуге болады. Осыларды пайдалана отырып Жатка корпусын молотилкаа сйкес теестіреді.

Кейде ктермелеуішпен жмыс істеуге ммкіндік болмайтын

 

жадай да болады, онда ору жмысын башмактарды жерден ктеріп ойып жргізеді. Башмактарды жерден ктерген кезде алытама транспортер мен жатка шнегіні ара ашытыы лкей еді, осыны салдарынан орылан сабатарды бастыру аппаратына біралыпты жеткізілуі нашарлайды. Мндай жадайда ондырмалар 12 (10, б-сурет) пайдаланылады. ондырмалар рычаг пен кронштейнні 2 арасындаы саылауды жабады. Осыны арасында шнек пен алытама транспортер аралыында алыпты ашыты саталады.

Комбайндар за жол жргенде теестіру рычагтары ондыр -масыз-а кронштейндерге болттармен // (9, б-сурет) бекітіледі Тегіс емес жолмен жрген кезде ондырмалар 12 (10, б-сурет" пайдаланылады. Мндай жадайда жатканы жрер алдында о- сымша 150 мм ктеруге болады.

Егер жатка корпусын клбеу корпустан ажырату ажет болса, рычагты алдын-ала кронштейнге бекітеді, бл ретте оны жатка корпусы мен клбеу корпусты келесі осана дейін сол алпында алдырады. Тмендегі ережені есте сатау керек: егер теестіру механизмін айтадан осу (рычаг пен кронштейнді осатын болт- тарды шыару) ажет болса онда алдын-ала жатканы гидроци- линдрмен ктеру керек. Олай істемеген жадайда жатка корпусы ны жли ыралуы пайда болады.