Бап. Журналисті зады ксіби ызметіне кедергі жасау

1. Журналисті апаратты таратуга не таратудан бас тартуга мжбрлеу жолымен, сол сияты журналисті зады ксіптік ызметін орындауына кедергі жасайтын не оны осындай ммкіндіктен толы айыратын жадай туызу жолымен оны зады ксіптік ызметіне кедергі жасау-

2. Адам зіні ызмет бабын пайдалана отырып жасаган, сол сияты журналиске не-месе оны жаындарына атысты кш олданып немесе оны олдану атерін тндіріп не оларды млкін Блдіріп немесе жойып жасалган дл сол іс-рекет -

ылмысты ы бзушылыты тікелей объектісі - сз бен шыармашылы еркін-дігі, осымша тікелей объект - журналисті зады к-ыктары мен мдделері. азастан Республикасыны Конституциясыны 20-бабынын 2-тармаына сэйкес эркімні за жзінде тыйым салынбаан кез келген тсілмен еркін апарат алуа жэне таратуа -ыы бар делінген. Баралы апарат ралдары туралы азастан Республикасыны 1999 жылы шілдені 23-інде абылданан заына сэйкес журналисті зады кэсіптік ызметіне кедергі келтірулер шін задылы, оны ішінде ылмысты ы бзушылы шін жауаптылы кзделгені крсетілген.

Осы ылмысты _ы бзушылыкты заты болып - апарат мэліметтері жатады. ылмысты ды бзушылыты жбірленушісі зады кэсіби ызмет атаратын кез келген баралы апарат кралдарында кызмет істейтін журналист.

Объективтік жаынан ылмысты ы бзушылы журналисті зады кэсіптік ызметіне оны апарат таратуа не оны таратудан бас тартуа мэжбрлеу арылы кедер-гі жасау арылы жзеге асырылады. Б_л жерде кылмысты мэжбрлеу тэсілін олдану арылы іске асырылатындыы крсетіліп отыр. Мэжбрлеуге журналистке немесе оны жаындарына мліктік зиян келтіремін, олар жнінде олайсыз мэліметтер тара-тамын деген бопсалау эрекеттері жатады. Кінэлі адам осындай мэжбрлеу амалдарын олдана отырып журналисті шындыа сай акпаратты таратуына кедергі келтіреді. ылмысты ы бзушылы формальды рама жатады жэне ол осы мэжбрлеу эрекеті істелген сэттен бастап, одан нэтиже боланына немесе болмаанына арамастан аяталан деп танылады. ылмысты кы бзушылы субъективтік жаынан тек тікелей асааналыпен істеледі. Кінэлі адам журналисті апаратты таратуа немесе таратпауа мжбрлеп отыранын сезеді жне соны жзеге асыруды тілейді. Мэжбрлеу масаты - заны зінде апаратты таратуа немесе таратудан бас тартуа мэжбрлеу деп крсетілген.

ылмысты ы бзушылыты субъектісі — 16-а толан кез келген есі дрыс адам.

Адам з ызмет бабын пайдалана отырып, сондай-а кш олданып немесе кш олданамын деп орыта отырып, оны млкін Блдіріп немесе жойып жасаан эрекеттер осы ылмысты ды бзушылыты ауырлататын тріне жатады (158-бапты 2-тармаы).

ызмет бабын пайдалануды тсінігі ылмысты кодексті 3-бабыны 26, 27-тармаында крсетілген ыммен бірдей. Яни бан журналисті баынышты лау-азым адамы оны апарат таратуа немесе таратпауа, ызметін пайдаланып мэжбр ету-лері жатады. Кш олдануа немесе оны олданамын деп орытуа лтіремін, денеге эр трлі жараат саламын, рып-сабаймын, баска зорлы эрекеттерін жасаймын, балады рлаймын, клігінді айдап экетемін деген шындыында жзеге асатын мэжбрлеу тэсілдері жатады.

Бап. Апаратты ресурстара ол жеткізу ыын засыз шектеу

Апаратты ресурстарга ол жеткізу ыгын засыз шектеу -

азастан Республикасыны Конституциясына сэйкес эрбір азамат тиісті мемле-кет мекемелерден, басадай мемлекеттік, немесе оамды йымдардан, лауазымды тлалардан зіне ажетті акпараттарды алуа ылы. Зада жариялануа берілу-ге болмайтын аиат кздері бар. Олардан басасын засыз беру, ол жеткзуге шектеу ылмысты ісдык бзушылы болып табылады. ылмысты объектісі азаматтардан конституциялы ытардан шектеу;

ьілмыс объективтік жаынан эрекет кйінде засыз апаратты ресурстара ол жет-кізу ыын шектеу арылы жзеге асырылады.

Субъективтік жаынан ылмыс тікелей касааналыпен істеледі.

ылмыс субъектісі осы іс-рекеттерді жасайтын 16-а толан, есі дрыс адам.