Бап. Кеме капитаныны апата ушыраандара кмек крсетпеуі

Теізде немесе зге де су жолында апата шыраан адамдара кеме капитаныны, егер осы кмек крсету зіні кемесіне, оны экипажы мен жолаушылары шін елеу-лі ауіп келтірмейтін боланда кмек крсетпеуі - ылмыс деп саналып, кінэлі адам ылмысты кодексті 357-бабыны 1-тармаы бойынша жауапа тартылады.

Бл ылмысты кы бзушылы рамы ылмысты кодекске 1910 жылы 23 а-пандаы Халыаралы Конвенцияа (теізде кгару жэне кмек крсетуге байланысты ережелерді олданылуы) сэйкес енгізілген.

ылмысты ы бзушылыты тікелей объектісі - теізде немесе зге де су жо­лында апата шыраан адамдарды міріні ауіпсіздігін амтамасыз ететін оамды атынастар, ал осымша тікелей объектісі — бір немесе бірнеше адамны мірі немесе денсаулыы.

Осы ылмысты ы бзушылыты заты — кез келген санатгаы жэне баытгаы теіз немесе зге де су клігі болып табылады.

ылмысты ы бзушылыты жэбірленушісі болып теізде немесе зге де су жолында апата шыраан кез келген адам танылады.

ылмысты ы бзушылы объективтік жаынан рекетсіздік кйде яни кеме капитаныны теіз немесе баса да су жолында апата шыраандара зада крсетілген жадайлара жэне шарттара сэйкес кмек крсетпеуі арылы сипатталады.

Себепті жадайлара байланысты (атты дауылды эсерінен) немесе кмек крсету зіні кемесіне, оны экипажы мен жолаушылары шін елеулі ауіп тндіретін (рт, жа-рылыс болуы, суа бату аупі тну) жадайларда кмек крсетпеу - ылмысты ы бзушылы рамын тзбейді. Кмек корсету немесе крсетпеу ммкіндігі техникалы сарапшылы орытындысы негізінде аныталады.

ылмысты ы бзушылы рамы формальды, сондытан да ол кмек крсетпеген уаыттан бастап аяталан деп табылады.

ылмысты зардабыны болуы (адамдарды апата шырауы) немесе болмауыны ылмысты саралауа эсері жо, біра жаза таайындаанда сз жо ескеруге жатады.

ылмысты ы бзушылыты объективтік жаыны міндетті белгісі - ылмысты жасалу орны болып табылады. Мндай орына - теіз немесе зге де су кеістігі (зен, кл, шыана, баз т.с.с.) жатады.

ылмысты ы бзушылы субъективтік жаынан тікелей асааналы нысан-да жасалады. Кінэлі адам теіз немесе зге де су жолында апата шыраан адамдара кмек крсетуге ммкіндігі бола отырып, кмек крсетпегенін (эрекетсіздігін) сезеді жэне кмек крсетпеуді тілейді.

ылмысты ы бзушылыты субъектісі арнаулы меншік тріне арамастан, кез келген су клігіні (теіз, зен, жолаушылар немесе жк таситын) кемелерді капитаны. ылмысты ы бзушылыты субъектісі азастан суларында жзіп жрген шетел кемелеріні капитаны болуы да ммкін. Егер кмек крсетпеу ашы теізде орын алса, онда Халыаралы Конвенцияа сэйкес кеме капитаны ай елді азаматы болса, сол елді заымен немесе оны хтаан мемлекетті заы бойынша жауапа тартылады. Егер кеме капитаныны зі апата шырап, баса экипаж мшелері кмек крсету ммкіндігі бола тра кмек крсетпесе, онда ол ауіпті жадайда алдыраны шін (К-ті 119-бабы) жауаптылыкка тартылады.

Теізде немесе су жолында соктыысан кемелерді біріні капитанны баса кемені тару шін тиісті шаралар олданбауы абайсызда кемені опат болуына немесе зге де ауыр зардаптара экеп соса, егер Бл шараларды з кемесіне, оны экипажы мен жолаушыларына елеулі ауіп тндірмей олдану ммкін болса - ол шін жауаптылы осы бапты 2-тармаында крсетілген. Бл жерде сотыысан екі кемені біреуіні капитаныны з кемесіне, оны экипажы мен жолаушьшарына елеулі ауіп тндірмей, баса кемені _тару шін ммкіндігі бола т_ра тиісті шараларды олданбааны туралы сз болып отыр. Егер мндай ммкіндігі бола т_ра кеме капитаны кмек крсетпесе, одан зада крсетілген зардап - кемені апат болуы немесе зге де ауыр зардаптара (адам ліміне, дене жарааты т.б.) экеп соса, ол бапты осы блігі бойынша кінэлі болып, жауапа тартылады.

ылмысты кодексті 357-бабыны 2-тармаы материалды рама жатады. Ол зада крсетілген зардаптарды бірі наты орын алан сэттен бастап аяталан деп та-нылады.

Бап. Алкогольдік, есірткілік жне (немесе) уытмарлы маса кйдегі адамны уе, теіз, зен кемесін немесе шаын клемді кемені басаруы, уе, теіз, зен кемесін немесе шаын клемді кемені осындай адамны басаруына беру неме се осындай адамны басаруына жол беру

1. Алкогольдік, есірткілік немесе уытмарлы маса кйдегі адамны уе, теіз, зен кемесін немесе шаын клемді кемені басаруы не осындай кемені басаруды алкогольдік, есірткілік немесе уытмарлы маса кйдегі адамга беру, сол сияты алкогольден, есір-ткіден немесе уытмарлытан маса кйдегі адамны осындай кемені басаруына лауа-зымды адамны немесе осы кемені меншік иесіні не иеленушісіні жол беруі -

2. Абайсызда адамны денсаулыгына ауырлыгы орташа зиян келтіруге кеп соан дл сол іс-рекеттер -

3. Осы бапты бірінші блігінде кзделген, абайсызда адамны денсаулыгына ауыр зиян келтіруге кеп соан іс-рекеттер -

4. Осы бапты бірінші блігінде кзделген, абайсызда адам ліміне кеп соан іс-рекеттер –

5. Осы бапты бірінші блігінде кзделген, абайсызда екі немесе одан да кп адамны ліміне кеп соан іс-рекеттер -

Алкогольдік, есірткілік немесе уытмарлы маса кйдегі адамны уе, теіз, зен кемесін немесе шаын клемді кемені басаруы не осындай кемені басаруды алкоголь-дік, есірткілік немесе уыткумарлы маса кйдегі адама беру, сол сияты алкогольден, есірткіден немесе уытмарлытан маса кйдегі адамны осындай кемені басаруына лауазымды адамны немесе осы кемені меншік иесіні не иеленушісіні жол беруі -жаа ылмысты кодексте дербес ылмыс рамы ретінде арастырылан. ылмыс объ-ектісі эуе, теіз, зен, кемесін басаруда реттейтін оамды атынастар. ылмыс объ-ективтік жаынан белсенді эрекеттер арылы: 1) алкогольдік, есірткілік, уытмарлы маса кйдегі адама уе, теіз, зен немесе шаын клемді кемені басаруды; 2) немесе аталан адамдара крсетілген клік ралдарын басаруа жол беруі жзеге асырылады.

ылмыс субъективтік жаынан абайсыздыпен істеледі. ылмыс субъектісі - засыз іс-эрекетке жол берген лауазымды адам немесе кемені меншік иесі; не иеленушісі.

Абайсызда адамны денсаулыына ауырлыы орташа зиян келтіруге кеп соан дэл сол іс-эрекеттер шін жауаптылык К-ті 358-бабынын, 2-тармаында кзделген.

Осы бапты бірінші блігінде кзделген, абайсызда адамны денсаулыына ауыр зиян келтіруге экеп соан іс-эрекеттер - (358-бап 3-тармаы);

Осы бапты бірінші блігінде кзделген, абайсызда адам ліміне экеп соан іс-эрекеттер - (358-бап 4-тармаы);

Осы бапты бірінші блігінде кзделген, абайсызда екі немесе одан да кп адамны ліміне экеп соан іс-эрекеттер - (358-бап 5-тармаы) осы рамны аса ауырлататын трі болып табылады.