Таырып 1.7 ызана ккністеріні сараптамасы
Масаты: 1. ызана, баялды, ттті брыша ойылатын негізгі талаптар мен нормаларды зерделеу. 2. ызана ккністерін ветеринарлы - санитарлы сараптау дістерімен танысу.
Жмыс мазмны:
Балын кйде пайдаланылатын ызанатар 11 кестеде крсетілген талаптар мен нормалара сйкес болуы керек.
11 кесте – ызана ккністеріні сипаттамасы жне нормасы
| Крсеткіш атауы | Сипаттамасы мен нормасы |
| Сырты крінісі | Жемістер балын, ттас, сау, ластанбаан, піскен, зиянкестермен заымдалмаан, тыыз, пісіп кетпеген, сабаты жне сабасыз, механикалы заымдалмаан жне кн тпеген, пішіні жне тсі жаынан ботаникалы сортпен типтес болуы керек. Таайындау орындарында ыдыстан аздап ысылан жемістерге рсат етіледі. |
| Иісі мен дмі | Аталан ботаникалы сорта сйкес, бгде иіссіз жне дмсіз болуы керек. |
| Аса клдене диаметр бойынша жемісті лшемі, см, кем болмауы керек: белгіленген лшемнен аз барлы ызана сорттары шін тиеу жне іске асыру барысындаы р трлі піскен (ауданы 2 шаршы см-ден аспайтын глі, рбірі зындыы 1,5 см-ден аспайтын жарыы бар ызанатар); шабылмаан жырытары бар, жасыл, мыжылан, аурулармен жараланан, а/ш зиянкестерімен заымдалан, солан, пісіп кеткен жне скен ызанатарды болуы | 4,0 5,0 5,0 15,0 Рсат етілмейді |
| Жемістерге жабысан топыраты болуы | Рсат етілмейді |
Ызана аурулары
ара шірік - жемісті тбесі мен апталында ара оыр, ал ортасында ара датар пайда болып, абыын асты бртпеленеді. Мндай ызанатарды сатуа рсат етілмейді.
Ылал шірік (тбелік бактериоз) - жемісті тбесінде ара оыр да пайда болып оны абаттарын заымдайды.
ызылт шірік (фузариоз) - жемістердегі а немесе ызылт датар жемістерді шірітеді.
Фитофтора - заымдану жемісті тбесінен басталып, аздап жаншылан атты ср датар пайда болып, ішкі жаы ашы ср тске айналады. Жемістерді дмі ащы болып, жеуге жарамсыз алыпа енеді.
Баялды 12 кестеде крсетілген талаптар мен нормалара сйкес болуы керек.
12 кесте –Баялдыны сипаттамасы жне нормасы
| Крсеткіш атауы | Сипаттамасы мен нормасы |
| Сырты крінісі | Жемістер балын, ттас, сау, ластанбаан, піскен, сабаты жне сабасыз, механикалы заымдалмаан жне кн тпеген, пішіні жне тсі жаынан ботаникалы сортпен типтес болуы керек. |
| Ішкі рылысы | Жмсаы шырынды, тыыз, босамаан, дн яшыыны дндері абытанбаан пісіп жетілмеген болуы керек. |
| Жемісті лшемі, см, кем болмауы керек. жемісті зын алыптаы сорттары шін; зге алыптаы сорттары шін; абыы аздап солан, жеіл жырылан жемістерді болуы | 10,0 5,0 10,0 |
Сапаны анытау дістері
рбір нктелік сынаманы салмаы 5 кг-нан кем болмауы керек.
Біріккен сынамаларды лшеп, тексеріп крсеткіштер бойынша фракциялара сорттайды.
Сырты крінісін, ауыран жне заымдалан жемістерді болуын органолептикалы, ал лшемін лшеу арылы, ішкі рылысын жемістерді біріккен сынама массасынан 3,0 пайызын кесіп анытайды.
рбір фракция жемістерін лшеп, біріккен сынаманы атысы бойынша оларды рамындаы лесі есептеледі.
Сатау
Баялдыны ауа температурасы 7-ден 10оС-а дейін, 85-90 пайыз атысты ауа ылалдылыында 15 туліктен асырмай сатау ажет.
Брыш 13 кестеде крсетілген талаптар мен нормалара сйкес болуы керек.
13 кесте - Брышты сипаттамасы жне нормасы
| Крсеткіш атауы | Сипаттамасы мен нормасы |
| Сырты крінісі | Жемістер балын, ттас, сау, ластанбаан, піскен, сабаты, пішіні жне тсі жаынан ботаникалы сортпен типтес болуы керек. |
| Жемісті лшемі, см, кем болмауы керек. жемісті зын алыптаы сорттары шін; ддгелек алыптаы сорттары шін (клдене диаметрі бойынша) | 6,0 4,0 |
| Дмі аздап солан, біра бртпеленбеген, жеіл жырылан, белгіленген лшемнен 1 см-ге ауытыан жемістерді болуы | Аздаан ащылыы бар ттті дм 10,0 |
Сапаны анытау дістері
1 рбір нктелік сынаманы салмаы 5 кг-нан кем болмауы керек.
2 Сырты крінісін, ауыран жне заымдалан жемістерді болуын органолептикалы, ал лшемін лшеу арылы анытайды.
3 Біріккен сынамаларды лшеп, тексеріп крсеткіштер бойынша фракциялара сорттайды.
Сатау
Баялдыны ауа температурасы 0-ден 1оС-а дейін, 85-90 пайыз атысты ауа ылалдылыында сатау ажет.