Таырып 2.4 Тоазытылан балыты Ветеринариялы-санитариялы сараптамасы

Масаты: Тоазытылан балыа Ветеринариялы-санитариялы сараптама жасауды йрену, орташа сынаманы іріктеуді ережелерін мегеру.

Жмыс мазмны:

Тоазытылан деп блшыеттеріні тере абаттарыны температурасы -6^оС-а дейін жеткен балыты атайды. Тоазыту – балы сапасын аса тмендейпей сатауа ммкіндік беретін аса ке таралан консервілеу дістеріні бірі. -2^оС температурада тщы суда болатын балыта шамамен 49 пайыз ылал, -8^оС –та шамамен 75 пайыз, -14^оС-та шамамен 85 пайыз ылал атады жне тек -60^оС-та ана барлы су атты кйге айналады жне ол ферментативтік процесстер мен трмыс ызметін баяулатып, жинала келе балыты бзылуына септігін тигізеді.

Балыты еріткен кезде блшыет талшытары рап, атты бола бастайды, осыан байланысты балы етіні коллоидтік ерітінділері суды сііру абылетін жоалтады.

Балыты тоазытуды бірнеше тсілдері бар:

1 Табии суыпен (тздымз оспасы):

а) ра тйіспелі тсіл – балыты ыдыстаы тзды мз оспасына салу, сонымен атар шикізатты тздамас шін оны мырышпен апталан темірмен бліп алу, тзды еру барысында аып кетеді;

) ылал тоазыту – тздыты жоймай, толы мздаана дейін екеуін біріге алдырады, мндай балыты сапасы жоары емес.

2 Жасанды суыпен (аммиакты суыту) / ауамен тоазыту – тез тоазытатын аппараттар мен камераларда аммиак оспасыны кмегімен -23-тен -35^оС-а дейінгі температурада, сонымен атар арынлды ауа айналымы мен ауаны атысты ылалдыы 90-95 пайыз болуы ажет; мндай тсілмен сапасы жоары балы алуа болады.

3 Тздыпен тоазыту – ас тзы салынан тздыта балыты -16...-20^оС температурада тйіспелі жне тйіспесіз жолдармен стайды.

Тоазытылан балыты сатау. Сапасы жоары балы алу шін стандартпен блшыет тередігіні шекті температурасы регламенттеледі: ауамен тоазыту кезінде -18^оС-тан жоары аспауы керек, тздыпен -12^оС жне табии тсілмен -6^оС-тан аспауы керек. Арту жне сіру кездерінде камерадаы температураларды 3-4^оС-а ктерілуіне рсат етіледі. Камерадаы ауаны атысты ылалдыы 94-98 пайыз болуы керек. Тйіспелі тздыпен жне тзды мзбен тоазытылан балыты бір айдан асырмай, ал ауамен тоазытылан балыты 4-6 ай сатауа болады. Сауда ксіпорындарында балыты тоазытышта -5-6^оС температурада 14 тулікке дейін, ал тоазыту рылысы жо дкендерде 1 тулік, ал 0^оС-а жаын температурады 3 тулік сатайды.

Тоазытылан балы сынамасын іріктеу. Балыты ашу шін партияны барлы орындарыны 5 пайызын іріктейді. Органолептикалы зерттеу шін бірнеше балы данасы, ал зертханалы зерттеу шін орташа сынама: салмаы 100 г дейін болса – 1 кг арты емес, 2 кг дейін болса – 1-2 кг, 2-5 кг болса – 1-2 данасыны жартысын, салмаы 5 кг-нан асса - онда рбір балытан бас, ортасы жне йрыы жаынан жалпы салмаы 500 г-нан аспайтын ені 3 см болатын блдек клдене кесектер алынады.

Тоазытылан балыты консистенциясын блшыет жуандыыны температурасын 15^оС-тан асырмай еріткеннен (балыты температурасы 15^оС-тан аспайтын суда немесе 15-20^оС ауа температурасында ерітеді) кейін анытайды.

Сапалы тоазытылан балы органолептикалы крсеткіштері бойынша абыршытармен апталан, рбір трі шін табии бояуы болуы керек. Сырты абатыны аздап ызаран жне терісіне енбестен, сті сарайан (абалы, семга, нельма, кл аран балытары) балытара рсат етіледі. Желбезегіні тсі аны ызылдан кгірт ызыла дейін былып трады. Ара анаттары аумаындаы блшыетіні абаттары рбір балыты тріне тн бір тсті болуы керек. Блшыет абатыны ерігеннен кейін згеше иісі болмау керек. Майлы балытарды тоазытышта за уаыт сатау барысында балы стінде майды ышылданан ауызды-майлы иісі болады. Тірі кйінде тоазытылан балыты кздері млдір, бадыра, шыны айнасы млдір, анаттары жазылан, абыршытары млдір кілегейді атан абатымен жабылан болуы керек.

Сапасыз тоазытылан балыты сті блдыр, рылан, лас ср кілегейді атан абатымен жабылан болады. Аузы мен желбезек апатары ашылып трады. Желбезегіні тсі срдан лас оыра дейін, анаттары жыртылан, кк еті басылан, кейде жыртылан, кзі тсіп алан, бртпеленген, блдыр болады. Ара блшыеттері аумаын кескен кезде да немесе тсіні згеруі байалады. Мндай балытарды ерігеннен кейін иісі кгерген, шіріген, ал майлы балытарда ышылданан майды ауызды майлы иісі сезіледі. айнатып сынау барысында сорпаны иісі жаымсыз болады. Сапасыз балыты пайдаа асырады немесе жойып тастайды.

 

31 кесте – Жас тоазытылан балыты органолептикалы жне санитарлы баалау