Баылау сратары

1 Табии балды сипаттау.

 

 

Таырып 3.5 Балды деу жне сатау

Масаты: балды деу жне сатау дістерін мегеру.

Жмыс мазмны:

Балды тазалау

Балшайауышпен аызып алынан бал немі крез кесектеріні алдытарымен ластанады. Оан ара немесе баса да жндіктер, кейде араларды ашы йіндісі, сондай-а кл, м, сімдік талшытары жне т.б. тсуі ммкін.

Балды алдын ала ірі оспалардан тазарту оны сзігшпен немесе жиіленген елеуішпен сзу арылы жасалады. Сзгішті балды аызып алу кезінде балшайауышты шмегіне іліп ояды, ал егер бл жасалмаан болса, оны бшкеден елеуіш арылы сзіп алады.

Балды наты жне бден жасылап деу оны арнаулы бактарда – балтндырыштарда тндыру арылы жасалады. уесойлы омарталарда балды тыда (ыдыста) тндырып, бетіне ктеріліп шыан оспаларды асыпен алып тастайды.

Балтндырыш бактар алюминийден немесе батпаты темірден, сонымен атар жке, ызыл тал бтатарынан биіктігі 69 см, сыйымдылыы 400 немесе 800 кг бал кететіндей етіп жасалады. Аса жоары бактарда бал баяу тнады. Балтндырыштан балды йып алу шін оан тбінен 5 см биіктікте шмек орнатадаы; биіктігі 20 см болатын таы бак жиегінен тмен тратын таы бір шмек жасауа болады. Тменгі шмекпен тнан балды, ал жоары шмекпен аса сйы балды йып алуа болады.ауыр заттар (мысалы мдар) бакты тбіне тседі жне йып алу кезінде бала тспейді.

+18...+20^оС температурада бал ш кн аымында тнады. Аса тмен температура кезінде балды тнуы кпке созылады: +15^оС температурада 13½ тулікке дейін, +10^оС температурада 15 тулікке дейін созылады. Ысты кндерде, мысалы +25^оС-та балды тнуы шін 36 саат жеткілікті, ал +30^оС жне одан жоары температурада бл процесс бір тн ішінде аяталады.

Сауда йымдарыны оймаларында тазалауа тиісті антталан балды алдын ала ерітіп, соынан сзеді. Сонымен бірге балды ыздыру барысында ол зіні нды асиеттеріні кп блігі мен зіне тн хош иіс пен дмді жоалтатынын есте сатау керек. айта кристаллданан кезде бал аса ірі тйірлі тнбаа айналады.

Отанымыздаы балйыш база жмыстарыны тжірибесі балды 70^оС температурада ыса уаыта ыздыруды зі оны сапасыны тмендетіндігін крсетті (балды ферменттеріні бзылуын болдырмау шін оны 60^оС температурада балытуа болады).

Балды срыптау

сімдікті бір трінен алынан біртекті бал зіні тсімен, ерекше дмімен жне хош иісімен ерекшеленеді.

Омарталарда маусым кезінде кбіне бірнеше балды сорттарын алады, мысалы басында – а жоышалы, соында – жкелі, ара мы, кнбаысты сорттарды алады. Балды бл сорттарын араластырмастан, р трлі ыдыстара ю керек. Тсі, хош иісі жне консистенциясы жаымды бал, ал кейде барлыын бірге алу шін ірі даярлау пункттерінде саудаа шыарылатын балды лкен партияларын, былай айтанда купажирлейді, яни жеке сорттарын араластырады.

Балды купажирлеумен саудагер мамандар – балды білгірлері айналысады. Тжірибесіз араластырумен балды сапасын тмендетіп ана оймай, оны млдем нашарлатып жіберу ммкін. Сондытан да атардаы омарталарда мнымен айналыспаан жн. Ттынушы детте балды ашы тсті сорттарын олайлайды. Сондытан да балды аызып алу кезінде оны араластырмай, оны а, ашы сары жне оыр сорттара блу ажет.

Балды ашуы ашытыш ара кйелер арылы келеді. Басты орында рамында ылалы кп, жетілмеген бал ашиды. Бал гигроскопиялы, яни оршаан ауадан ылалды сііруге абілеті боландытан, толы жетілген балды зі ылал жерде саталу барысында ашуы ммкін. Салын жайларда, сіресе ыста балды ашуы адааланбайды.

Ылал жайларда жапсырылан балды зі де ашуы ммкін; яшы апашалары жарылып, бал кпіреді жне крез бойымен аады. Мндай балмен араларды оректендіруге болмайды. Ашыан бал зіні табии нды асиеттерін жоалтады жне алдын ала термикалы деусіз пайдалануа жарамсыз болып алады. Ашып бастауды балды су буында 60оС-тан аспайтын температурада 30 минут аымында ыздыру арылы тотатуа болады. Біра бл балды алдыы сапасын айта алпына келтіре алмайды.

Балды сатау

Балды жабы ыдыста, ра желдетілген блмелерде сатау керек. Балды сатау шін аса олайлы ыдыс – шыны. Балды сатау шін е жасы температура +5-тен +10^оС-а дейін болып келеді. Балды сатау орнында ткір иіс беретін ештее (керосин, пияз, жалбыз жне т.т.) болмауы керек.