Уу арылы бензинні фракциялы рамын анытау

 

Буланышты дегеніміз сйы жанармайды белгілі бір жадайларда бу трізді кйге ту абілеттілігі.

Буланышты двигательді от алдыранда, жоары жне тмен температурада немесе тменгі ысым жадайында пайдалананда жанар майды беру абілетілігін жне оспа тзу тиімділігін білдіреді. Двигательді от алдыру, оны ыздыру уаыты, жанармай шыыны жне цилиндр – поршень тобыны тозуы айтарлытай дрежеде жанармайды буланыштыына байланысты. Булану рдісі тек ана ттану мен жануа ана емес, белгілі млшерде осы рдістерді жылдамдыын анытайды, яни двигатель жмысыны сенімділігі мен тиімділігін білдіреді.

Жанармайды буланыштыы екі басты крсеткішіні жиынтыымен бааланады: фракциялы рамымен жне булануа кететін жылу млшерімен.

Жанармайды фракциялы рамы дегеніміз белгілі бір температура аралытарында айнайтын р трлі фракцияларды барлыы. Фракциялы рам клемдік % немесе массалы % трінде беріледі. Жанармай фракциясы – белгілі айнау температураларыны шектерімен сипатталатын жанармай блігі.

Мнай німдері молекулярлы массасы, тыыздыы, ттырлыы, айнау температурасы жне т.б. р трлі кп млшердегі кмірсутегіні осындысынан трады. Бензиндерде негізгі массада 6-дан 10-а дейін, ал дизель отындарында 12-ден 17-ге дейін кмірсутегі атомдары бар. Сондытан да кмірсутек отындарыны буланып шуы жайлы жекелеген фракцияларды(клем бліктеріні) шекті (бастапы жне соы) айнау температуралары бойынша баалайды.

Бензин фракциялары шартты трде уудаы алашы 10% кіретін е тез буланатын кмірсутектері бар от алдыру келесі 80% бензин рамын амтитын жмысшы, бензинні аыры 10% енетін соы болып блінеді. Осындай блінулерге сйкес бензинні пайдалану асиеттерін фракциялы рамы, исы сызыыны сипатты бес нктесі бойынша баалайды: ууды бастапы айнау температурасы, бензин клеміні 10%, 50%, 90% уу температуралары жне уу соындаы температура.

ууды басталуы жне 10 % млшерін уудаы температуралары бензинні от алдыру сапасын яни, тмен температура кезінде двигательді от алуын амтамасыз ету абілетін жне двигательді жанармай жйесінде жанармайды бу – ауа тыынын тзуге бейімділігін сипаттайды.

Двигательді от алдыру кезінде оршаан ортадаы ауа темературасы нерлым тмен болан сайын, бензинде жеіл фракцияда сорлым кп жне оларда айнау температурасы сорлым тмен болуы ажет. Бензинні бл асиеті ууды басталу жне 10% млшерін уудаы температураларымен сипатталады.

Алайда 10% млшерін уу температурасыны шамадан тыс тмен болуы ызан двигательді жанармай бырларында жне карбюратор каналдарында «бу тыындарыны» пайда болуына келіп соады. Мндайда жаныш оспа айтарлытай кедейленеді. Іс жзінде двигательді уатыны жоалуына келеді, ол «аала» бастайды жне жанармай берілмеуінен шіп алуы ммкін.

Бензинні 50% млшерін уудаы температура двигательді тез ызуын жне жкті абылдау бейімділігін немесе двигательді жоары жиілік айналыма тез ту ммкіншілік абілетін сипаттайды.

Бензинні, 50% млшерін уудаы температура нерлым тмен болан сайын сорлым оны буланыштыы жоары, жкті абылдау бейімділігі жне двигательді осы бензинде жмыс істеу тратылыы жасарады.

90% млшерін уудаы жне уу соындаы температуралар бензинде е соында буланатын ауыр фракцияларды барлыын сипаттайды. Осы температураларды жоарылауынан бензин шыыны лаяды, йткені ауыр фракциялар жанып лгермейді. Картерге тетін бензин кбейеді де цилиндр абыраларындаы майды шайып картердегі майды сйылтады, ол з кезегінде детальдарды тозуына жне май шыыныны артуына келеді.

уу арылы бензин рамын анытау 2177-88 МЕСТ-ына сйкес жзеге асырылады. Ол шін мнай німдерін ууа арналан аппарат (1393-93 МЕСТы) олданылады.

Бензинні сыналатын блігі судан арылту масатында кептіріледі. Бензинді кептіру тйіршікті хлорлы кальцийде оны 10-15 минуттай шайап, траннан кейін ааз сзгі арылы тазалайды. Содан со 100 мл клемді лшеп алып, термометр салынан темір аптамаа орналастырылады. Бензинді жне баса жеіл рамды жанармайларды уанда тесік диаметрі 30 мм, ал керосин мен дизель жанармайын уанда 50 мм болуы керек.

Ттікті шыар шы тоазытыш арылы ткізіліп лшеуін цилиндрге тсіріледі. Цилиндрді ішкі блігі ар немесе мз кесектері араласан сумен толтырылады, не болмаса температура мздатыштан шыанда 30⁰С аспайтын аын суа жаланады.

Колбаны ыздыру шін отты аспаптан алысыра жерде ттатылып; жалын биіктігі 50-60 мм ойылып, жалынны жоары блігі колбаа тиер – тиместей болып, арнайы стаыша бекітіледі. (1.1 - сурет).

 

1.1.- сурет. Мнай німдеріні фракциялы рамын анытайтын аспапты жалпы трі:

 

1-ыздырыш; 2-амтаманы тменгі блігі; 3-колба; 4- аптаманы жоары блігі; 5-штатив; 6-термометр; 7-тоазытыш; 8-лшегіш цилиндр.

 

Шыару ттігіні шында алашы тамшы пайда болан кезде ууды басталу температурасы белгіленеді. Бірінші тамшыдан со жанармай ууды біралыпты минутына 4-5 мл жылдамдыпен жргізеді, ол 10 секундта 20-25 тамшыа сйкеседі. Белгіленген ережені бзу уу нтижелеріні ауытуына жіберген кезде жанармайды фракциялара блінуіні натылыы нашарлайды жне жеіл фракциялармен атар анарлым ауырлары уыла бастайды. Соны нтижесінде жанармайды фракциялы рамы нерлым жеіл болып крінуі ммкін, уу жылдамдыы аз болан кезде жанармайды фракциялы рамы нерлым ауыр болып крінуі ммкін.

Жанармайды 90% млшерін уудан со колбаны ыздыруды амтаманы тменгі блігіндегі терезелерден кк жалын крінгенше кшейтеді. Бл кезде термометрді сынапты баанасы алдымен сл ктеріле бастайды да, содан со тотайды жне біраз уаыт осы дегейде сталынып трады да тмендей бастайды.

Тжірибе блімі

 

1.4.1 Механикалы оспалар мен су бар екенін анытау (сапалы)

Жабдытар:

 

· диаметрі 40-55 мм шыны цилиндр;

· сыналатын бензин лгісі.