Дизель жанармайды сапа крсеткіштері арылы кешенді баалау

 

2.1 Жмысты масаты

 

Дизель жанармайыны негізгі маркалары жайлы білімдерді орнытыру.

Дизель жанармайыны сапасы бойынша нормативтік-техникалы жаттармен танысу (сапа крсеткіштері МЕСТ жне оларды анытау тсілдері).

Жанармайды тыыздыын, ттырлыын жне ату температурасын анытау тсілдерімен танысу.

Дизель жанармайыны сапасын баалау бойынша дады алу.

 

Жмыс затыы - 4 саат

 

2.2. Тапсырма

 

Механикалы оспалар мен суды бар-жоын анытау (сапалы).

200С кезінде дизель жанармайыны тыыздыын анытау.

200С кезінде кинематикалы ттырлыын анытау.

Лайлану жне ату температураларын анытау.

Алынан лгіні автомобиль двигательдері шін жарамдылыы жайлы орытынды жасау.

Баылау сратарына жауап беру.

 

2.3. Теориялы блім

2.3.1. Механикалы оспалар мен суды бар-жоын анытау

 

Практикумны №1 зертханалы жмысында (1.3 ара) баяндалан материалдара сйкеседі.

 

2.3.2.Дизель жанармайыны тыыздыын лшеу

 

Практикумны №1 зертханалы жмысында (1.3 ара) баяндалан материалдара сйкеседі.

 

2.3.3. 200С кезінде кинематикалы ттырлыты анытау

 

Ттырлы деп сйыты з абаттары сыранаанда немесе жылжыанда кедергі жасау абілетін айтады.

абаттар озалысына кедергіні молекула аралы тартылыс кштері жасайды. Ттырлы сырттай озалышты дрежесімен де білінеді: ттырлы аз болан сайын сйы озалыш жне керісінше. Ттырлы млшерін динамикалы немесе кинематикалы ттырлы бірліктерінде крсетеді.

2.1. - суретінде динамикалы ттырлы ымын крсететін схема крсетілген. Суреттен кретініміз ауданы 1м2 сйыты абаттары 1м ара ашытыта жне бір біріне салыстырмалы араанда 1 м/с жылдамдыпен озалады да 1Н кшпен кедергі крсетеді. Мндай кедергі 1 Па· с немесе 1Н· с/м2 динамикалы ттырлыа сйкеседі.

детте, іс жзінде, кинематикалы ттырлы пайдаланылады. Ол жанармай мен майларды пайдалану асиеттерін температураа байланысты сиппатайды жне мнай німдеріні берілген двигательге жарамдылыы мен оны жмысыны болуы ммкін барлы пайдалану режимдерінде сенімділігі жайлы сратарды шешуге ммкіндік береді. Кинематикалы ттырлыты 33-2000 МЕСТ-ы бойынша капиллярлы вискозиметрде (2.2.- сурет) белгілі бір сйыты клеміні берілген температурада ауырлы кші серінен (А белгісінен Б белгісіне дейін) аып тсу уаыты бойынша анытайды. Сйытыты капилляр арылы аып тсу уаыты кп болан сайын оны ттырлыы жоары. Кинематикалы ттырлы , , мм2/с, тменгі формула бойынша есептеледі:

 

, (2.1)

 

мндаы с – вискозиметрді калибрлеу траты саны, мм²/с², - сйытыты аып ту уаыты, с.

 

2.1. - сурет. Ттырлыты анытау кезіндегі сйы абаттарыны бір-бірімен ауысу слбесі

 

 

2.2.- сурет. Вискозиметрді сйыпен толтырылуы: а-ВПЖ-2 типті; б-Пинкевич типті; 1-ке буыны; 2-тар буыны; 3,4,6-кеейтілген сиымдылытары; 5-капилляр; 7-резекелі ттік; А-жоары белгі; Б-тменгі белгі.

Кинематикалы ттырлы пен динамикалы ттырлы арасындаы байланыс тменгі формуламен рнектеледі

 

, (2.2)

мндаы, – сйытыты динамикалы ттырлыы,МПа· с;

– сйыты тыыздыы, кг/м^3.

- аныталан температурадаы кинематикалы ттырлы.

 

Мнай німдеріні ттырлыын анытау шін ВПЖ-2, ВПЖТ-2 типті немесе Пинкевич типті (ВПЖ-4,ВПЖТ-4) вискозиметрлері пайдаланылады. ВПЖ-2, ВПЖТ-2 типті вискозиметрлері ттырлыы 0,6-дан 30000мм²/с дейінгі млдір мнай німдеріні кинематикалы ттырлыын анытау, ал ВПЖ-4, ВПЖТ-4 типті вискозиметрлері ттырлыы 0,6-10000 мм²/с аралыындаы сйытара пайдаланылады. Кинематикалы ттырлыты р диапазоны біратар вискозиметрлерді ажет етеді.

Капилляры вискозиметр ш жерде кеейтілген бліктері бар жіішке мойнына капилляр днекерленген U-тріздес ттік. Вискозиметрлер капилляр диаметрлері р трлі (0,4;0,6;0,8;1,0;1,2; 4мм-ге дейін) болып шыарылады.

Капилляр стінде екі жерде кеейтілген блік бар, оларды арасында жне капиллярды жоары блігінде саиналы белгілері бар.

Тменгі кеейтілген блік ттырлыты анытау кезінде сйыты аып жиналтын ыдыс ызметін атарады. Ол аына сер ететін сйыты баана биіктігі жобамен траты алуын амтамасыз ету масатында осылай жасалынан.

Биік иінні жоары блігінде соры резинасын жалау шін ттік бар. Жоары кеейтілген бліктерінде вискозиметрді нмірі жне капиллярді номиналды диаметрі крсетілген. Вискозиметр р айсысында вискозиметрді мм²/с² крсетілген траты саны «С» берілген паспорты болуы керек.

Вискозиметрді жанармаймен толтыру шін бйіріндегі шыар аузына соры резина блікке кигізіліп, 180⁰-а ткеріледі жне жіішке иін блігі саналатын жанармай йылан стаана батырылады. Ке иінді блігіні тесігін саусапен жауып, соры резина блікті кмегімен вискозиметрді жіішке иінді блігіне капилляр мен кенейтілген блігі аралыындаы белгіге дейін жанармай сорылады.

Осыдан со вискозиметрді аударып алыпты жадайа келтіреді жне жіішке иінін жанармайдан мият тазартып сртеді.

олданыстаы вискозиетрлер те нзік жне ымбат аспаптар болып табылады. Содытан да олармен жмыс істеу кезінде ыпты болып, стап бекіткенде бір-а жерінен стаан дрыс. Кбіне вискозиметрлерді істен шыуы резина ттікті кигізгенде жне аытанда болады, сондытан осы операцияны орындау кезінде резина ттік кигізілетін немесе ажырататын иінді ана стау керек.

Вискозиметрді ішкі жаы су тисе немесе оны буы барса да ол жмыса жарамсыз болатынын ескеру ажет.

 

2.3.-сурет. Мнай німдеріні ттырлыын анытайтын аспап: 1-термометр; 2-араластырыш; 3,4,6 - вискозиметрді кеейтілген сиымдылытары; 5-вискозиметрді капилляр ттікшесі; 7-термостат; 8-электро ыздырыш

 

Содан со вискозиметрді шаригі термостат сйыына толы бататындай ылып термостата орналастырылады (2.3.-сурет). Вискозиметрді термостатта 20⁰С температурада кемінде 15 минут стайды. Вискозиметрді толтыру жне стау кезінде онда ауа кпіршіктері мен зілулер болмауы керек. Содан кейін вискозиметрді термостаттан алмастан соры резинаны кмегімен ттікті 7 ауасын сорып (2.2.- сурет араыз) шарикті 3 жанармайдаы А белгісінен (Б кеейтілген бліктен) біршама биікке ктереміз.

Жанармайды А белгісінен жоары ктергеннен кейін соры резинаны аытады да, жанармайды капилляр 5 жне кеейтілген блік 6 арылы ауын баылайды. Жанармай дегейі А белгісіне жеткен уаытта секундомер осылады, ал Б белгісі дегейін ткен кезде оны тотатады. Уаыт лшемі 0,1с дейінгі длдікпен жргізіледі.

Осы жанармаймен сынаты бірнеше рет айталайды жанармай ауы уаытыны бес нтижесін алу ажет, оларды араларындаы алшаты біріні абсолюттік мнінен 1%-дан аспаса боланы.

Термостатты толтыруа келесі сйытытар олданылады: 100⁰С температурада-млдір мнай майы немесе глицерин, 50⁰С температурада-су, 0 ⁰С-мз аралас су, одан тмен температураларда – атты кмір ышылды этил спирті.