Валюта баамы жне оан сер ететін факторлар
Реферат
Таырыбы: Теге баамыны алыптасу факторлары.
абылдаан : Медуханова Л. А.
Орындаан : Шакенова Шолпан.
лемдік экономика – 21
Алматы 2014 ж.
Жоспар:
Кіріспе
1. Валюта баамы жне оан сер ететін факторлар
2. Теге баамыны алыптасу факторлары
3. Теге баамыны алыптасуындаы Р мемлекеттік саясатыны рлі
орытынды
Пайдаланан дебиеттер тізімі
Кіріспе
Жаандану заманында лемдік тжірибе крсеткендей, кез-келген мемлекет сырты саяси, аржылы, экономикалы тратылыты алыптастырып, халыты леуметтік дегейіні жаыруына ол жеткізуде халыаралы валюталы атынастарды реттеу негізгі мселе болып табылады.
азастан Республикасы Президентіні «азастан-2050» Стратегиясы алыптасан мемлекетті жаа саяси баыты» атты азастан халына Жолдауында мемлекетті макроэкономикалы саясаты жаыртылып, сырты жне ішкі саясатты негізгі баыттары ретінде аша-несие саясаты, аржы нарыы жне лтты валютаны айырбас баамыны тратылыыны орнауы экономикалы серпінді дамуды негізгі баыттарды бірі ретінде крсеткен.
азастанны валюта саясаты — лтты валютаны лемдік аржы нарыындаы тратылыын амтамасыз етуге баытталан. Оны валюта баамыны салыстырмалы тратылыына инфляциямен сауда жне тлем балансы сальдосыны дегейлері арасындаы наты араатынастарын реттеу жолымен ол жеткізіледі.
Сондытан да, валюта-аржы жйесіні дамуы жне оларды реттелуі, мемлекетті тымды саясат стануды зерттеу азіргі тада маызды.
азастандаы нарыты реформаларды ерекшелігі болып валюталы саясат мселесі, негізінен валюталы атынастара туелділік, яни лтты валюта баамын алыптастыру жне оны лемдік валюталы нарыта траты ызмет атаруы басты мселе.
Валюта баамы жне оан сер ететін факторлар
Валюта - бл тауар жэне рбір тауарды баасы болады. Валюта тауарыны баасы - валюта баамы . Валюта баамы белгілі бір елді аша бірлігін андай да бір баса елді аша бірлігімен шаандаы баасы. Валюта баамыны негізгі рлі:
1. Халыаралы операциялар жргізген кезде белгілі бір аша бірліктерін басалара айырбасталу кажеттілігімен ;
2. Халыаралык тауар нарыындаы бааларды салыстыруымен, сонымен атар р трлі елдерді крсеткіштерімен ;
Фирмаларды, банктерді, кіметтерді есеп шотыны шетелдік валютаа кезедік айта баалауымен байланысты.
Валюта баамына келесі факторлар сер етеді :
- валюта нарыындаы сраныс жне сыныс;
- елді тлеу абілеттілігі;
- тлем балансыны сальдосы ;
- инфляция.
Бларды ішіндегі маыздылары:
- инфляция екпіні;
- пайызды ойылымны згеруі;
- елді тлем балансы;
- лтты табыс;
- жадаятты факторлар .
Инфляция екпіні жне валюта баамы. Баса шарттар те жадайында инфляция дегейі лтты валютаны баамыны клеміне кері пропорционалды сер етеді. Басаша айтанда инфляция дегейіні суі лттык валюта баамыны тмендеуіне, ал инфляция дегейіні азаюы керісінше лтты валюта баамыны жоарлауына келіп сотырады.
Пайызды ойылымны згеруі жне валюта баамы. Пайызды ойылымны згеруі валюта баамына екі трлі сер етеді. Бір жаынан оларды номиналды суі ел ішіндегі лтты валютаа деген сранымнын азаюына келеді. Себебі ксіпкерлерге несие алу ымбата айналады.Ал несие алан жадайда, ксіпкер з німіні зіндік нын кбейтеді жне ол з кезегінде ел ішіндегі тауарлар баасыны суіне келеді. Бл лтты валютаны шетелдік валютаа деген атынасында салыстырмалы трде нсыздандырады.
Екінші жаынан, баса шарттар те жадайында, белгілі бір елдегі пайызды ойылымны суі шетелдіктерге осы елде з капиталын стауы те табысты болады. Екі трлі пайызды тыс тігулерді згертуі валюталык баыта сер етеді.
Сондытан пайыздык ойылымны згеруі валюта баамына тікелей жне кері пропорционалды сер етеді. Елді тлем балансы жне валюта баамы. Елді тлем балансы валюта баамына тікелей сер етеді. О немесе активті тлем баланс лтты валюта баамыны суіне ммкіндік жасайды. Себебі шетелдік дебиторлар тарапынан оан деген сраныс кбейе тседі. Ал теріс немесе пассивті тлем баланс керісінше лтты валюта баамыны тмендеуін туындатады. Тлем балансыны валюта баамына серіні клемі елді экономикасыны ашытылыыны дрежесімен аныталады. Нерлым Ж-де экспорт лесі жоары (нерлым экономиканы ашытылыы жоары), сорлым тлем балансыны згеруіне байланысты валюта баамыны икемділігі жоары.
лтты табыс жэне валюта баамы. ¥лтты табыс зі-зінен згеретін туелсіз рылым емес. Алайда лтты табысты згеруіне сер ететін факторлар, сонымен атар валюта баамына да сер етеді. Демек тауарлар сынылымыны суі валюта баамын жоарлатады, ал ішкі сранымны суі валюта баамын тмендетеді. за мерзімді кезеде лтты табыс нерлым жоары болса, сорлым елді валютасыны ны жоары болады. ыса мерзімде бл рдіс кері жреді.
Жадаятты факторлар жне валюта баамы. Жадаятты факторлар ыса мерзім уаыт кезеінде лтты валюта баамыны клемін едуір згерте алады. Демек экономиканы дамуыны перспективасы атынасындаы ктулер, бюджеттік жне ішкі саудалы дефициттерді згеруі валюта баамына тікелей сер етеді.