Подшипниктерді техникалы сипаттамасы.
4.1 Серпімді-радиальді подшипниктерді техникалы сипаттамасы
  |
Подшипникке тсетін эквивалентті жктеу:
Динамикалы Р=F 
; статикалы P 
=F
Серпімді-радиальді подшипниктерді техникалы сипаттамасы
1 осымша кестесінде крсетілген.
4.2 36000(=12 
), 46000(=26 ) тріндегі радиальді-серпімді подшипниктерді техникалы сипаттамасы.
     |
Подшипникке тсетін радиальді жктеу: динамикалы Р=XF 
+YF ; статикалы P =X F +Y F P <F боланда P =F алынады.
| Подшипниктерді Шартты белгісі | d | D | B | r | r 
| d 
| D
| Шариктер | Жкктергіштігі, кН | Айналу жиілігі | |||
D 
| z | C | C
| n | |||||||||
| 12,7 | 33,9 | ||||||||||||
| 2,5 | 1,2 | 14,29 | 41,90 | ||||||||||
| 15,88 | 48,20 | ||||||||||||
| - | 16,67 | ||||||||||||
| 17,46 | |||||||||||||
| - | 17,46 | ||||||||||||
| 1,5 | 19,05 | ||||||||||||
| 19,84 | |||||||||||||
| 22,23 | |||||||||||||
| - | 3,5 | 23,81 | |||||||||||
| 25,44 | |||||||||||||
| 28,57 | |||||||||||||
| 2,5 | 41,28 | ||||||||||||
| 38,1 |
0000 тріндегі радиальді біратарлы шарикті подшипниктер.
 |
Подшипниктерге тсетін эквивалентті радиальді жктеу:
динамикалы Р=XF +YF 
;
Статикалы Р= 0,6X F +0,5Y F ,P <F боланда
| Подшипниктерді Шартты белгісі | d | D | B | r | r
| d
| D
| Шариктер | Жк ктергіштігі, кН | Айналу жиілігі | ||
| D
| z | C | C
| n | ||||||||
| 9,53 | 17,7 | |||||||||||
| 2,5 | 10,35 | 21,0 | 13,6 | |||||||||
| 11,1 | 23,8 | 15,8 | ||||||||||
| 11,11 | 24,4 | 17,5 | ||||||||||
| 11,9 | 27,0 | 19,1 | ||||||||||
| 12.7 | 30.5 | 21.8 | ||||||||||
| 12,7 | 31,4 | |||||||||||
| 14,29 | 38,7 | 29,0 | ||||||||||
| 15,86 | 44,7 | 32,4 | ||||||||||
| 3,5 | 17,46 | 54,4 | 41,2 | |||||||||
| 18,26 | 58,67 | |||||||||||
| 19,84 | 68,4 | 53,2 | ||||||||||
| 23,02 | 93,7 | 71,5 |
Роторды жетекші білігін жобалау.
 |
 | |||||||
 | |||||||
 | |||||||
| | |||||||
8-сурет. Ротор жетекті білігі конструкциясы.
1-білік; 2-тісті дгелек; 3-тісті дгелек шпокасы; 4-радиальді серпімді подшипник; 5-тотатыш дгелекті шпонкасы; 6-тотатыш дгелек; 7-радиальді подшипник; 8-реттегіш тсемдер; 9- апа.
Сурет
9-сурет. Брылау ондырысы роторыны жетекші білігі.
Ротор білігі тмен жне орта кміртекті, хроммен жне никельмен легирленген болаттан жасалынады. Тістік дгелекті білікке ондыру шпонкалы немесе шлинцті байланысты олдану ондырулары бойынша іске асырылады.
Шпонкалы байланыс.
Шпонкалар 45, 50, 60 кміртекті болаттардан немесе 45-х термиялы деуге НRK 35-45-ке дейінгі болаттан жасалынады.
Роторлардан детте призматикалы шпонкалар олданылады, 10-сурет.
Сурет
   | |||
 | |||
|
|
10-сурет. Білік блшектеріні шпонкалы байланысы.
| Білік диаметрі | Шпонка лар лшем дері d*h | Салау тередігі,h | Шпонка зындыы, l | Дгелек Радиусы, г мм | Фаска, с | |||
| Білік, t | Втулкада, tl | min | max | min | max | |||
| 12-17 | 5х5 | 2,32,8 | 10-56 | 0,16 | 0,25 | 0,25 | 0,45 | |
| 17-22 | 6 х 6 | 3,5 | 3,3 | 14-70 | ||||
| 22-30 | 8 х7 | 4,0 | 18-90 | |||||
| 30-38 | 10х8 | 5,0 | 3,3 | 22-110 | 0,25 | 0,40 | 0,4 | 0,60 |
| 38-44 | 12х8 | 5,0 | 3,3 | 28-140 | ||||
| 44-50 | 14 х 9 | 5% | 3,8 | 36-160 | ||||
| 50-58 | 16х10 | 6,0 | 4,3 | 45-180 | ||||
| 58-65 | 18 х 11 | 7,0 | 4,4 | 50-200 | ||||
| 65-75 | 20х 12 | 7,5 | 4,9 | 56-200 | 0,40 | 0,60 | 0,40 | 0,60 |
| 75-85 | 22 х 14 | 9,0 | 5,4 | 63-250 | ||||
| 85-95 | 25 х 14 | 9,0 | 5,4 | 70-280 | ||||
| 95-110 | 28х 16 | 10,0 | 6,4 | 80-320 | ||||
| 110-130 | 32х 18 | 11,0 | 7,4 | 90-360 | ||||
| 130-150 | 36х 20 | 12,0 | 8,4 | 100-400 | 0,7 | 1,00 | 0,7 | 1,00 |
| 150-170 | 40х 22 | 13,0 | 9,4 | 100-400 | ||||
| 170-200 | 45х 28 | 15,0 | 10,4 | 110-450 | ||||
| 200-230 | 50х 28 | 17,0 | 11,4 | 125-500 | ||||
| 230-260 | 56х 32 | 20,0 | 12,4 | 140-500 | 1,2 | 1,6 | 1,2 | 1,6 |
| 260-290 | 63х 32 | 20,0 | 12,4 | 160-500 | ||||
| 290-330 | 70х 36 | 22,0 | 14,4 | 180-500 | ||||
| 330-380 | 80х 40 | 25,0 | 15,4 | 200-500 | 2,0 | 2,5 | 2,0 | 2,5 |
| 380-440 | 90х 45 | 28,0 | 17,4 | 220-500 | ||||
| 440-500 | 100х50 | 31,0 | 19,5 | 250-500 |
Шпонканы b,h лшемдері 8-кестедегі жетекші білікті диаметріне атысты тадап алынады.
Шпонка зындыын 1=(0,6-1,0)Д деп алады, мндаы Д-білік диаметрі жне шпонканы бйіршегіні оршаан кштерді серінен майысуын тектесу есебін тексеру есебін тексереді:
=Р/klжм=10 
2М/Dkl 
,[63]
мндаы- М 
- шпонкалы байланыстан берілетін айналу моменті,кНм;
Д- ондыру диаметрі, мм;
1 k=h-t-c+m атынасынан аныталынады шпонканы жмысшы бетіні биіктігі,
m=0,5D[1- 
1-(b/D) 
].
Майысудан ммкін кернеуі тісті дгелекке ондырылан кпшекті материалыны аттылыына туелді болады жне 9- кестеден алынады.
9- кесте
Шпонка материалыны майысуыны ммкін кернеі [ 
]
| Кпшек материалыны аттылыы | Майысуды ммкін кернеуі [ ] МПа
|
| НRC<30 болат | 100-150 |
| HRC>30 болат | 200-230 |
Тісті дгелек кпшігіні сырты диаметрін анытау кезінде,
Шпонкалы салау кпшекке мына ашытыта берілетінін ескеру ажет:
= D/t+t ) +b / 4 [64]
Шлицті байланыстар.
Ротор білігіне тісті дгелек пен жлдызшаларды шлицті байланыстар кмегімен орнату кп олдану тапан. Мндай байланысты шпонкаларымен салыстыранда артышылыы, шпонкалы байланыс салаунан араанда, шлицтер негізінде кернеулер концентрациясымен лкен айналу моментін беру ммкіндігі аз болады.
Механизмдерді жобалану тікбрышты, эвольвентті, шбрышты жне тропециясы жазытытаы шлицтер алдау табады.
Е арапайым жне ке олданылатын шлицті байланыс болып тікбйірлі шлицтер байланысы табылады.тікбйірлі шлицті байланыс сырты, ішкі диаметрлер немесе шлицті бйір шегі бойынша орталытандырады.
Сырты диаметр бойынша орталытандырыландар білікке ондырылан блшек металлды аттылыы НRС 40-тан кем болан жадайда ана олданылады. Бл ондырада салау мен білік келесі атынастарды сатай отырып орындалуы тиіс (10-сурет).
10-сурет. Призматты шлицті лшемдері.
r =(0,1....0,15)Н, мндаы Н-шлицтер биіктігі [H=0,5(D-d)].
Шлицтерді шыыы томпа жеріні брышы 45 брышта f фаскалар жасалынады. Фаскалар шегі r=f лкен радиуста орындалады.
Байланыс лшемдерін шлицті байланысты ш сериясы параметрлерімен (жеіл, орта жне ауыр) анытайтын 1139-80 МЕСТ
бойынша тадау сынылады, 10-кесте.
Шлицті байланыс параметірлері
| Жеіл сериясы | Орта сериясы | Ауыр сериясы | |||
| z х d х D | b | z х d х D | b | z х d х D | b |
| 6х23х26 | 6х11х14 | 3,0 | 10х16х30 | 2,5 | |
| 6х26х30 | 6х13х16 | 3,5 | 10х18х23 | 3,0 | |
| 6х28х32 | 6х16х20 | 4,0 | 10х21х26 | 3,0 | |
| 8х32х36 | 6х18х22 | 5,0 | 10х23х29 | 4,0 | |
| 8х36х40 | 6х21х25 | 5,0 | 10х26х32 | 4,0 | |
| 8х42х46 | 6х23х28 | 6,0 | 10х28х35 | 4,0 | |
| 8х46х50 | 6х26х32 | 6,0 | 10х32х40 | 5,0 | |
| 8х52х58 | 6х28х34 | 7,0 | 10х36х45 | 5,0 | |
| 8х56х62 | 8х32х38 | 6б0 | 10х42х52 | 6,0 | |
| 8х62х68 | 8х36х42 | 7,0 | 10х46х56 | 7,0 | |
| 10х72х78 | 8х42х58 | 8,0 | 16х52х60 | 5,0 | |
| 10х82х88 | 8х46х54х | 9,0 | 16х56х65 | 6,0 | |
| 10х92х98 | 8х52х60 | 10,0 | 16х62х72 | 6,0 | |
| 10х102х108 | 8х56х65 | 10,0 | 16х72х82 | 7,0 | |
| 10х112х120 | 8х62х72 | 12,0 | 20х82х92 | 6,0 | |
| 10х72х82 | 12,0 | 20х92х102 | 7,0 | ||
| 10х72х92 | 12,0 | 20х102х115 | 8,0 | ||
| 10х92х102 | 14,0 | 20х112х125 | 9,0 | ||
| 10х102х112 | 16,0 | ||||
| 10х112х125 |
Сырты диаметрі бойынша орталытандыру кезінде салауды шекті исаюын Н7 жне Н8 бойынша анытайды жне орталытандыру диаметрі бойынша жіберу едені осымша шлицті бйір шегінен жіберу алаын белгілейді, салау ені шін F8, Д9 жне білік шлицтері алыдыы шін d9,e8,f8,h8,h9.
Д,d мен b жне ондыру лшемдері шін жіберу алаы орталытандыру дістеріне байланысты, 11, 12, кестелер бойынша сынылады.
Д бойынша орталытандыру кезіндегі Д мен b шін сынылан ондыру мен жіберу алаы
| Салау | Н7 | Н8 | ондыру |
| иысан жер | F8 | Д9 | |
| білік | F7,g6,h7,j  6 h6
| е8 | l |
| шлиц | d9, е8, f7, f8, h8, h9, j 7
| d9,е7,f7,h8,h9,j 7
| Н8/d9,F8/е8,F8/h8,D9/d9,D9/е8,D9/h8,D9/h9,D9/j 7
|
12-кесте
d бойынша орталытандыру кезіндегі d мен b шін сынылатын ондыру мен жіберу алаы
| Жіберу алаы | ондыру | |
| втулка | білік | |
| Н7, Н8 | S7,g7,j ,h7,e8,e8
| Н7/ j 7,Н7/g6,H7/h7,Н7/ j 7, Н7/h6
|
Конусты тиісті дгелек ілінісуді екі дісімен ерекшеленеді.
Бірінші дісте білікте дгелекті орналасуын згертеді.подшипниктерге орнатылан білік озалмайтын болып алады, ал тісті дгелекті стік жадайда ауыстырмалы саиналы тсемдермен реттеледі (шайбалармен).
Екінші дісте дгелекті білікпен бірге орналастырады. Екінші діс бойынша ілінісуді дрыстыын реттеуді бірнеше трлері бар. Роторды конусты тісті ілінісуін реттеуді олайлы дісі –білікті подшипникті тлада,стаканда озалмайтын ондырысы. Бл жадайда тлганы сырты диаметрі тісті дгелекті томпа жеріні диаметрінен лкен етіп жасылынады, йткені ол жетекші білікті торабын ротора жиналан кйінде орнатуа ммкіндік береді.
Подшипникті торап тласыны конструкциясы оны ротор тласына атысты стік баытта атты бектіу шін игеріледі.
Жетекті білікті орта блігінде, шпонкада, тпкі озалтыштармен ы тбін брылау кезінде пайда болан реактивті моменттен ротор стелін айналдыруды іске асыруа арналан, тотатыш дгелек орнатылады. Тотатыш дгелек сауса тріздес бекіткіш кіретін родиальді ойы бліктері бар диск.
Тотатыш дгелекпен ілінісуге кіру олмен немесе автоматты басаруды кмегімен іске асырылады.
Тотату механизміні саусашасы айналу моментінен роторды жетекші білігіне майысу жне келісуге есептелінеді.
Біліктен ротор тласына берілетін лкен стік жктерді ескеріп, подшипникті тораптар тласы ротор тласына сйенетін фланцтермен жасалынады жне оан подшипниктер апаы арылы болттармен бектіледі. (11 сурет).
Подшипниктер тлаа орнатылан, подшипниктер апаы конусты іліністе пайда болан бірнеше стік жктерді абылдайды.
апа жетекші білікті стаканы орнатыландытан, апа фланці лкен консольді болады жне апатарды жобалау кезінде фланцті ауіпті има бойынша беріктікке есептеуді жргізу ажет. Е ауіпті има болып 1-1 имасы саналады, 11-сурет жне бл имада апаты кесілуге есептеу ажет.
Жетекті білік тласыны фланцін жне подшипник апаын ротор тласына бекітетін болттарды беріктікке есептеу, тісті ілініске білік сіне параллель сер етуші, Р стік кші бойынша жргізіледі.
Сурет
11-сурет. Жетекші білік стаканыны бектілу слбесі.
Фланцті байланысты жобалау кезінде алдын-ала тіректік гайка асты беті мен бекіту болттарыны бастарын деу дістерін анытау керек.
йма апатарды ажалуды металлды е берік бетіні алынуы фланцті лсіретеді. апатарды е олайлы конструкциясы болт басыны немесе гайка астындаы саылауды гілеу (11сурет).
Подшипникті білік апатарын бекіту болттарын ондыру орындарыны лшемдерін келесі крсеткіштерге байланысты абылдау сынылады:
Механикалы деуге жіберу (1) апа габариттеріне туелді жне 2-3 мм-ге те;
делмеген жерден делінуші бетке дейінгі минимальді ашыты (8) 3-5 мм-ге те.
Фланц биіктігі (h) (1,2-1,5) d- лкен, мндаы d-болт асты салау диаметрі;
Болт сі мен стакан асты делуші салауды ашытыы (1,2-1,7) d;
Бекіту болттарыны диаметрін жне орналасу адамын тадау оларды жасалынан материалынана, ажетті аттылыына жне абылдаан жктерді шамасына байланысты болады.