Параграф. Зертханалара ойылатын жалпы талаптар
Quot;Ытимал ауіпті химиялы жне биологиялы заттарды пайдаланатын зертханалара ойылатын санитариялы-эпидемиологиялы талаптар" санитариялы аидаларын бекіту туралы
Азастан Республикасы лтты экономика министріні м.а. 2015 жылы 15 суірдегі № 338 бйрыы. азастан Республикасыны ділет министрлігінде 2015 жылы 20 мамырда № 11099 тіркелді
«Халы денсаулыы жне денсаулы сатау жйесі туралы» азастан Республикасыны 2009 жылы 18 ыркйектегі Кодексіні 144-бабыны 6 тармаына сйкес БЙЫРАМЫН:
1. оса беріліп отыран «Ытимал ауіпті химиялы жне биологиялы заттарды пайдаланатын зертханалара ойылатын санитариялы-эпидемиологиялы талаптар» санитариялы аидалары бекітілсін.
2. азастан Республикасы лтты экономика министрлігіні Ттынушыларды ытарын орау комитеті занамасында белгіленген тртіппен:
1) осы бйрыты азастан Республикасы ділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бйрыты мемлекеттік тіркелгеннен кейін он кнтізбелік кн ішінде оны мерзімді баспасз басылымдарына жне «ділет» апаратты – ыты жйесінде ресми жариялауа жіберілуін;
3) осы бйрыты азастан Республикасы лтты экономика министрлігіні интернет-ресурсында орналастырылуын амтамасыз етсін.
3. Осы бйрыты орындалуын баылау жетекшілік ететін азастан Республикасыны лтты экономика вице-министріне жктелсін.
4. Осы бйры алашы ресми жарияланан кнінен кейін кнтізбелік он кн ткен со олданыса енгізіледі.
азастан Республикасыны
лтты экономика
министріні міндетін атарушы М. сайынов
«КЕЛІСІЛГЕН»
азастан Республикасыны
Денсаулы сатау
жне леуметтік даму министрі
____________ Т. Дйсенова
15 суір 2015 ж.
азастан Республикасы
лтты экономика министріні
2015 жылы 15 суірдегі
№ 338 бйрыымен бекітілген
Ытимал ауіпті химиялы жне биологиялы заттарды пайдаланатын зертханалара ойылатын санитариялы-эпидемиологиялы талаптар
Тарау. Жалпы ережелер
1. Осы «Ытимал ауіпті химиялы жне биологиялы заттарды пайдаланатын зертханалара ойылатын санитариялы-эпидемиологиялы талаптар» (бдан рі – Санитариялы аидалар) адамны міріне немесе денсаулыына, сондай-а ауруды пайда болу жне таралу аупін тудыратын органолептикалы, токсикологиялы, санитариялы-химиялы, микробиологиялы, бактериологиялы, вирусологиялы, паразитологиялы, молекулярлы-биологиялы (полимеразды тізбекті реакция), иммунды-биологиялы (иммунды-ферментті талдау жне баса серологиялы зерттеулер) зертханалы зерттеулерді, шуды, дірілді, электромагниттік рістерді жне физикалы факторларды лшеуді, радиометрия мен дозиметрияны амтитын радиациялы зерттеулерді орындайтын зертханалара (бдан рі – зертхана) ойылатын санитариялы-эпидемиологиялы талаптарды белгілейді.
2. Санитариялы аидалар:
1) зертхана имаратыны(тарыны) рылысына жер учаскесін тадауа, жобалауа, салуа, айта жаартуа жне пайдалануа беруге;
2) зертханаларды ктіп-стауа, пайдалануа жне жмыс жадайларына;
3) материалдарды (микроорганизмдерді) сатауа жне тасымалдауа ойылатын санитариялы-эпидемиологиялы;
4) радиациялы, химиялы, микробиологиялы, вирусологиялы, токсикологиялы, паразитологиялы ауіпсіздікті амтамасыз етуге (оны ішінде аварияларды жою кезінде);
5) сумен жабдытауа, су бруа, жарытандыруа жне желдетуге талаптарды да белгілейді.
3. Санитариялы аидаларды талаптарын сатау меншік нысанына арамастан жеке жне зады тлалара міндетті болады.
4. Санитариялы аидаларда мынадай терминдер мен анытамалар пайдаланылды:
1) авариялы жадай (бдан рі – авария) – биологиялы материалмен жмыс істеу кезінде, ндірістік айматы ауасына, оршаан ортаа патогенді биологиялы агентті блінуіні немесе персонала жтыруды наты немесе леуетті ммкіндігін тудыратын, зертханада туындаан жадай;
2) бактериологиялы зертхана – биологиялы материалдан жне оршаан орта объектілерінен бактерияларды блу, антигендерді жне антиденелерді анытау бойынша зерттеулерді орындайтын зертхана;
3) баылау-ткізу пункті (бдан рі – БП) – адамдарды жне клік ралдарыны рсат етілген тріні туін амтамасыз етуге арналан арнайы й-жай;
4) биологиялы агенттер немесе уыттар – адамны немесе жануарларды организміне тскен кезде немесе олармен, сондай-а сімдіктермен жанасан кезде оларды сыраттануын немесе лім-жітімін тудыруа абілетті микроорганизмдер жне бактериялы, сімдіктен немесе жануардан шыатын белокты крделі осындылар;
5) биологиялы ауіпсіздік – жмыс істейтін персоналды, трындарды жне оршаан ортаны биологиялы агенттерді (бдан рі – БА) серінен орауа баытталан медициналы-биологиялы, йымдастыру жне инженерлік-техникалы іс-шаралар жйесі;
6) биологиялы ауіпсіздік боксы (бдан рі – ББ) – персоналды жтыруын жне жмыс аймаы мен оршаан орта ауасыны ластану ммкіндігін болдырмау масатында микроорганизмдерді физикалы ошаулау шін (жмыс аймаына енгізбеу жне оны баыланатын шыару) пайдаланылатын конструкция;
7) биологиялы ораныш (бдан рі – биоораныш) – БА жне уыттарды жоалтуды, рлатуды, дрыс пайдаланбауды, диверсиясын, рсат етілмеген ол жетімділікті немесе алдын ала жоспарланан рсат етілмеген таралуын болдырмау масатында оларды орауды, баылауды жне есепке алуды амтамасыз ету;
8) боксталан й-жай (бдан рі – бокс) – тамбуры (бокса кіреберісі) бар ошауланан й-жай;
9) виварий – тжірибелер шін пайдаланылатын зертханалы жануарларды алуан трлері сталатын йымны блімшесі;
10) вирусологиялы зертхана – биологиялы материалдан жне оршаан орта объектілерінен вирустарды блу, антигендерді жне антиденелерді анытау бойынша зерттеулерді орындайтын зертхана;
11) дезактивация – андай да бір беттен немесе андай да бір ортадан радиоактивті ластануды жою немесе азайту;
12) дезарлар – ультраклгін бактерицидті сулелегіш, й-жайлардаы ауаны дезинфекциялау шін олданылады;
13) демеркуризация – сынапты тгіп алан жадайда оны жинау бойынша іс-шаралар кешені;
14) ДН – дезоксирибонуклеин ышылы;
15) диагностикалы зерттеулер – оздырышты, оны антигенін немесе оан антиденені анытау жне сйкестендіру масатында ткізілетін шыу тегі биотикалы жне абиотикалы объектілерді зерттеу;
16) ЖИТС – жтырылан иммун тапшылыы синдромы;
17) жпалы айма – патогенді биологиялы агенттермен немесе ытимал жтыран патогенді биологиялы агентпен материалмен рекеттер жне оларды сатау жзеге асырылатын зертхананы й-жайы немесе зертхананы й-жайлар тобы;
18) зертхана – органолептикалы, токсикологиялы, санитариялы-химиялы, микробиологиялы, бактериологиялы, вирусологиялы, паразитологиялы, молекулярлы-биологиялы, иммунды-биологиялы зертханалы зерттеулерді, шуды, дірілді, электромагниттік рістерді жне физикалы факторларды лшеуді, радиометрия мен дозиметрияны амтитын радиациялы зерттеулерді орындайтын йым немесе оны рылымды блімшесі.
19) инфекциялы материал – рамында инфекциялы ауруларды оздырыштары бар екені белгілі немесе негізді болжанатын заттар;
20) иммунды-ферментті талдау (бдан рі – ИФТ) – ферментті белгіні олдана отырып, антигенні антиденемен зара рекеттесуіне негізделген ртрлі биологиялы молекулаларды анытау дісі;
21) инсектарий – тжірибелік масатта олдану шін жндіктерді ктіп-стауа, шыаруа немесе кбейтуге арналан йымны блімшесі;
22) микробиологиялы зертхана – биологиялы материалда жне оршаан орта объектілерінде микроорганизмдерді анытау бойынша зерттеулерді орындайтын зертхана;
23) микробиологиялы зерттеулер бактериологиялы, вирусологиялы, паразитологиялы, молекулярлы-биологиялы, иммунды-биологиялы зерттеулерді амтиды;
24) микроорганизмдер – бл белгілі бір жадайларда жне белгілі бір шоырлануда адамны денсаулыына сер етуі ммкін шыу тегі белокты крделі осындылар бактериялар, вирустар, микоплазмалар, риккетсийлер, хламидийлер жне грибоктар;
25) ота ауіпті заттар – ттануды сырты кзінен жанатын, жеіл ттанатын заттар мен жаныш сйытытар;
26) объектіні (й-жайды) техникалы ныайтылуы – имаратты, й-жайларды, оларды периметрлеріні, кзетті арнайы техникалы ралдарыны (кзет, ауіп-атер дабылы; ол жетімділікті баылау жйесі; теледидарлы баылауды бейнебаылау жне бейнекзет жйелері; радиоактивті, химиялы жне зге де уландырыш заттарды анытау детекторлары; аруды, жарылыш заттар мен рылыларды анытау детекторлары) жне рт дабылы жйесіні, оны ішінде ртті автоматты трде анытау жне шіру жйесіні конструкциялы элементтерін инженерлік орау жиынтыы;
27) патогенді биологиялы агент (бдан рі – ПБА) – адамдар шін патогенді микроорганизмдер (бактериялар, вирустар, риккетсийлер, хламидийлер, арапайымдылар, грибоктар, микоплазмалар, эндо- жне эктопаразиттер), гендік-инженерлік трлендірілген микроорганизмдер, биологиялы жне сімдік тектес улар (уыттар), гельминттер, сондай-а рамында санамаланан агенттерді болуы ытимал материал (анды, баса да биологиялы сйытытарды жне организмні нжістерін оса аланда);
28) паразитологиялы зертхана – биологиялы материалда жне оршаан орта объектілерінде гельминттерді жне арапайымдыларды анытау бойынша зерттеулерді орындайтын зертхана;
29) периметр – оршайтын рылыс конструкцияларымен (тосауылдармен) жне баылау-ткізу пункттерімен жабдыталан кзетілетін ауматы (айматы) шекарасы;
30) полимеразды тізбекті реакция (бдан рі – ПТР) – зерттелетін микроорганизм геномыны ерекше учаскесін анытауа ммкіндік беретін, ДН-РН (амплификация) фрагменті кшірмелеріні санын кп еселеп кбейтуге негізделген реакция;
31) радиологиялы зертхана – р трлі объектілерде радионуклидті болуын анытау бойынша радиациялы баылау, радиологиялы зерттеулер жргізетін, сонымен атар, дозиметриялы, радиометриялы, спектрометриялы лшеулер жргізетін зертхана.
32) РН – рибонуклеин ышылы;
33) тжірибелік зерттеулер – шыу тегі биологиялы микроорганизмдерді, гельминттерді, уыттар мен уларды пайдаланатын жмыстарды барлы трлері;
34) туекелді баалау – БА-ны ену жне таралу ытималдыын жне онымен байланысты леуетті леуметтік, медициналы-биологиялы, фито-ветеринариялы, экологиялы жне экономикалы салдарларын ылыми негізделген баалау;
35) таза айма – зертхананы БА-мен рекеттер жргізілмейтін й-жайы немесе й-жайлар тобы;
36) улы жне атты сер ететін заттар – организмге аз млшерде жне аз шоырлануда тскен кезде патологиялы згерістер тудыратын химиялы осындылар;
37) уаытша зертханалар (эпидемиологиялы жасатар, экспедициялар) – эпидемиялы беле алулар пайда боланда йымдастырылатын мерзімдік жмыс істейтін зертханалар;
38) шартты жпалы айма – жпалы айма шегіндегі й-жай немесе й-жайлар тобы;
39) штамм – микроорганизмні таза сіріндісі;
40) эпидемиологиялы маызды объектілер – ндірілетін німдері жне (немесе) ызметі халыты санитариялы-эпидемиологиялы саламаттылыы саласындаы азастан Республикасы занамасыны талаптарын бзан жадайда, трындар арасында таматан улануды жне инфекциялы ауруларды беле алуын тудыруы ммкін объектілер.
Тарау. имаратты(тарды) рылысына жер учаскесін тадауа, зертханаларды жобалауа, салуа, айта жаартуа жне пайдалануа беруге ойылатын санитариялы-эпидемиологиялы талаптар
5. Мынадай:
1) брын мал лексесін жне уытты алдытарды кму орындарына пайдаланылан;
2) жер учаскесінде кйдіргі бойынша стационарлы олайсыз елді мекен орналасан жадайларда жер учаскелерінде рылысты жобалауа жне жзеге асыруа жол берілмейді.
6. Зертханаларды имараттары дербес жер учаскелерінде орналасуы немесе рамына кіретін йымны жер учаскесінде орналасуы тиіс.
7. Зертханаларды орналастыруа ойылатын талаптар:
Зертхананы дербес имаратта орналастыруа жол беріледі, жеке кіретін есігі бар кіріктірме-жапсарлас салынан ндірістік й-жайларда, ндірістік имараттарды, жеке кіретін есігі боланда бейінді йымдарды блек абаттарында, клиникалы-диагностикалы зертханаларды жеке кіретін есігі бар емдеу-профилактикалы йымдарда орналастыруа жол беріледі.
8. Микробиологиялы патогендігі III-IV топтаы зерттеулерді орындайтын зертханалар трын й жне оамды имараттардан кемінде 30 метр (бдан рі – м) ашытыта орналасады.
9. Зертхананы аумаы, имараттары азастан Республикасыны сулет, ала рылысы жне рылыс ызметі саласындаы занамасыны талаптарына сйкес болуы жне Санитариялы аидалара 1-осымшаа сйкес й-жайлар жиыны мен аудандары болады.
10. Микробиологиялы зерттеулерді орындайтын зертханаларды: ызметкерлер шін санитариялы ткізгіші бар жне материалды зерттеуге жеткізуге арналан кемінде кіретін екі есігі болуы тиіс. Зерттеуге арналан материалды арнайы беретін терезе арылы алуа жол беріледі.
11. Патогендігі I-II топты ПБА-мен немесе патогендігі I-II топа жататын ПБА жтыруы ытимал материалмен жмыстар жргізілетін стационарлы зертханаларды оршаулары крделі болуы жне типтік жобалар бойынша салынады.
12. Сырты оршауда жабылмайтын есікті, апаны, апалы есікті, сондай-а ойылан жерлерді жне баса да бзылуларды болуына жол берілмейді.
13. оршауа оны периметріні бір блігі болып табылатын имараттан баса жапсарлас рылыстар жанасып салынбауы тиіс, бл ретте кзетілмейтін аумаа араан имаратты бірінші абатындаы терезелер металл торлармен жабдыталады.
14. Аума оршауыны периметрі бойынша жары орнатылады.
15. Зертхананы бірінші абата орналастыран жадайда барлы блмелерді терезелерінде темір торлар орнатылады.
16. Уаытша зертханалар ауіпсіздік талаптарын сатаан кезде жеткілікті сумен, электр уатымен, крізбен амтамасыз етілген жадайда бейімделген имараттарда, й-жайларда орналасады.
17. оршау шін арапайым оршауларды (ааш, металл, тор, керегекз) пайдалануа жол беріледі.
18. Зертханада ндірістік уаттылыына жне орындалатын зерттеулер номенклатурасына сйкес жмыс блмелер жне баса й-жайлар жиыны болуы керек. Зертхананы й-жайлары зіні тікелей масатына арай пайдаланылуы тиіс. ызметтік міндеттерді орындауа байланысты емес жмыстарды жргізуге жол берілмейді.
19. Зертханалар й-жайларыны конструкциялы сулет-жоспарлау орындалуы жне кіруден орауды бірігіп амтамасыз ететін техникалы ауіпсіздік жйелерімен жараталады.
20. Тжірибелік, диагностикалы жне ндірістік жмыстар жргізумен, сондай-а патогендігі I-II топты ПБА сатаумен айналысатын объектілерде рсат беру режімі белгіленеді.
21. й-жайларды ішкі рлеуі оларды функционалды масатына сйкес орындалады.
Зертханалы й-жайларды едені, абырасы, тбесі тегіс, саылаусыз, оай делетін, дезинфекциялау жне жуу ралдарыны серіне тзімді болуы тиіс, едені тайана болмайды.
22. Патогендігі I-IV топты микроорганизмдермен жмыс жргізуге арналан «жпалы» й-жайларда еден жабыныны шеттері ктеріліп, абыраны бетімен бірдей болып бекітілуі тиіс. Траптар болан жадайда еденде еіс болуы тиіс. Жпалы ауматы й-жайларында аспалы тбелелер салуа рсат етілмейді.
23. Санитариялы-химиялы зертханада еден ышыла тзімді материалмен жабылады.
24. Радиологиялы зертхананы едені, тбесі жне абырасы жуу ралдарына тзімді, нашар сііретін материалмен жабылады.
25. От-жарылыс аупі бар заттармен жмыс істейтін й-жайларда екі шыатын есік кзделеді.
Жмыс стелдері жанбайтын, тотыуа тзімді материалмен апталады, ышылдармен жне сілтілермен жмыс істеу шін ернеу рылысы болады.
26. Улы заттармен жмыстар блек й-жайларда (блмелерде) немесе блек сору шкафында жргізіледі.
27. Бокстарды жне баса блмелерді есіктері мен терезелері саылаусыз тыыз жабылуы тиіс. Желдеткіштер жндіктерден тормен оралады. Бокста жне бокс алды блмені есігі йнекті, крінетін болады.
28. Барлы бокстарда бокс кіреберісі болады, онда ол жууа арналан раковина (ол жуыштар), айна жне дезинфекциялау ерітінділері бар сыйымдылытар орнатылады. ол жуыш болмаан жадайда олдану нсаулыы бойынша тері антисептиктерін пайдалуа болады.
29. Микробиологиялы зертханаларды й-жайларын жоспарлау таза жне жпалы аындарды иылысуын болдырмайды. Кіре беріс есікте зертхананы атауы жне «Биологиялы ауіптілік» халыаралы белгісі болуы керек. й-жайларды есігінде оларды таайындалуы крсетілген тата ілінеді.
30. Сынамаларды алуа жне тіркеуге арналан й-жайлар зертханаа кіре берісте орналасады. Зертханада материал алуа арналан пункт болан жадайда персонал жне тексерілетін адамдар шін блек дретханалар кзделеді.
31. Жмыс орындарына тетін негізгі жолдарды ені немесе екі атар орналасан жабдытарды арасы шыып тратын конструкцияларды есепке аланда 1,5 метрден кем болмайды.
32. рт болан жадайда патогендігі І-ІІ топты ПБА-сы саталатын тоазытыштар (термостаттар, сейфтер) шыарылмайды.
33. ПБА-мен жмыс жасау шін ауіптілігі 2-сыныпты ББ пайдаланылуы тиіс, ПБА-мен жмыс жргізілетін й-жайлар бактерицидті сулелегіштермен жабдыталады. рбір сулелегішті жмыс уаытын есепке алу журналда белгілеу арылы жргізіледі.
34. Зертхана жмысында олданылатын аспаптар, жабдытар жне лшеу ралдары аттестатталуы, тексерілуі, техникалы жарамды болуы тиіс, техникалы паспорты жне ауіпсіздік талаптары ескерілген пайдалану жніндегі жмысшы нсаулыы болады.
35. Зертханалы жабдытарды жне блімшені ауіпсіздігін амтамасыз ететін инженерлік жйесін жндеуді инженерлік-техникалы ызметтер жне мамандар ндірістік ажеттілікке сйкес жзеге асырады.
Тарау. Зертханадаы сумен жабдытауа, кріз жргізуге, жары беруге жне желдетуге ойылатын санитариялы-эпидемиологиялы талаптар
36. Зертхананы орталытандырылан ысты жне суы сумен жабдытау, кріз жргізу, электрмен жабдытау, жылыту жйелері болады.
37. Елді мекенде орталытандырылан су быры жне кріз жргізу болмаан жадайда, автономды сумен жабдытау жне кріз жйелері орнатылады.
38. Зертханада персоналды олдарын жууа арналан раковина жне араластырыш арылы ысты жне суы су келтірілген ыдыстар мен мкммалды жууа арналан ванналар жабдыталады. олды жуу диспенсордан сйы сабын берілуімен жзеге асырылады жне бір жолы слгімен кептіру арылы жргізіледі.
39. Зертхана жабдытары жасанды іске осылатын ішке сору-сырта шыару желдеткішімен жне сырта шыару шкафтарынан ауаны соруа арналан жеке (автономды) желдеткіш рылыларымен жабдыталады, ауданды дегейдегі зертханалар шін механикалы іске осылатын желдеткіш рсат етіледі.
40. Жмысшы й-жайлары ауасында жарылыс аупі бар жне улы газдарды, буларды жне шаны болуы рсат етілген шекті шоырланудан аспайды.
41. Зиянды жне ысты булар мен газдар блетін заттармен жмыстар жргізілетін сырта шыару шкафтары буды тыыздыына байланысты автоматты іске осылатын жоары жне тменгі сорыштармен жне сйытыты еденге аып кетуін болдырмайтын ернеулермен жабдыталады.
42. Сырта шыару рылылары 15-20 сантиметрге (бдан рі – см) ашы тран шкафтарды айырма жатауларында ауаны сору жылдамдыы секундына шамамен 0,5-тен 0,7 метр ( бдан рі – м/сек) дейін жылдамдыты амтамасыз етуі тиіс. ауіптілігі 1 жне 2 сыныпа жататын аса ауіпті заттармен жмыс істеу кезінде ауаны жылдамдыы 1 м/сек дейін кбейтіледі.
43. Сырта шыару шкафтарыны жйесін ажыратыштар олара жаын орналасады, шкафтарда орнатылан аспаптарды осатын розеткалар сырты панелінде, газ шмектері алдыы ернеуінде, штепсельдік розеткалар сырта шыару шкафынан тыс жмыс стеліні бйірінде немесе шкафты ішінде орналастырылады.
44. Сырта шыару шкафтарыны жне ББ-ны желдету жйесіні ажыратыштары олара жаын орналасуы тиіс, шкафтарда жне ББ-да орнатылан аспаптарды осатын розеткалар сырты панелінде; газ шмектері алдыы ернеуінде; штепсельдік розеткалары сырта шыару шкафтан немесе ББ-дан тыс жмыс стеліні бйірінде орналасады.
45. Сырта шыару шкафтарыны жатаулары (есіктері) жмыс кезінде тменгі жаында кішігірім саылаумен жабылады. Ктерікі жатаулары оларды лап кетуін болдырмайтындай рылылармен мытап бекітіледі.
46. Зертхана й-жайларындаы жмыс блмелерінде ауаны температурасы плюс 18-21 градус Цельсий (бдан рі - оС) шамасында, салыстырмалы ылалдыы 40 пайыздан (бдан рі - %) 70 %-а дейін сталады, егер зерттеу дістемесінде басасы кзделмесе, температуралы режімді жне ылалды белгісімен жаттаманы жргізу ажет.
47. шінші жне тртінші климатты айма аудандарында орналасан имараттарда жазы кезеде ауа баптаыштар, микробиологиялы зертханаларда осымша дезарлар орнатылады. Жтырылан материалмен жмыс істеген кезде ауа баптаыш ажыратылады. Ауа баптаыштарды сзгілеуші элементтері механикалы блшектерден тазартылып трады(ш айда кемінде 1 рет) жне дезинфекцияланады.
48. Зертхана й-жайларыны табии жне жасанды жарыы болуы тиіс. Жмыс блмелеріні терезелері отстікке баытталан кезде жмыс стелдері мен оптиканы кн сулесіні тікелей тсуiнен оралуы дезинфектанттара тзімді кн кзінен орайтын лдiр, жалюзи пайдалану арылы амтамасыз етіледі.
49. Люминесцентті микроскоппен жмыс жргізілетін й-жайда, фото блмеде, себезгі блмелерінде, санитариялы тораптарда жне ойма й-жайларында табии жарыты кздемеуге жол беріледі.
Тарау. Зертханаларды ктіп-стауа, пайдалануа, ондаы жмыс жадайларына жне радиациялы, химиялы, токсикологиялы, бактериологиялы, вирусологиялы, паразитологиялы ауіпсіздікті (оны ішінде аварияларды жою кезінде) амтамасыз етуге ойылатын санитариялы-эпидемиологиялы талаптар
параграф. Зертханалара ойылатын жалпы талаптар
50. Жмыса кіріскенде жне рі арай тосан сайын барлы зертханаларды жмыскерлері шін нсаулар жргізілуі ажет.
51. Зертхана бекітілген номенклатура жне ткiзiлетiн зерттеулердi клеміне сйкес жеткiлiктi саны зертханалы ыдыспен, жабдыпен, шыын материалымен жасаталуы керек. Зертханада тиісті нормативтік техникалы жаттамалара сйкес аныталан зерттеулерді сапасын баылау жйесіні талаптары орындалуы ажет.
Зертхана жиазы бактериологиялы зертханада ашы тсті болуы керек. Жиазды ішкі жне сырты абаты деуді иындататын тесік жне ойытар болмауы керек жне химиялы реагенттерді жне дезинфеккциялау ралыны серіне тзімді болады.
52. Зертхана й-жайында:
1) арнайы киімсіз жмыс істеуге;
2) бзылан желдеткішпен жмыс жргізуге;
3) жмыс й-жайларында темекі шегуге, таматы сатауа жне ішуге;
затбелгісі жо реактивтерді сатауа жне олдануа;
5) жылыту ралдарында андай да бір нрсені кептіруге;
6) улы, атты сер ететін, жарылыс ауіпті заттар мен ерітінділер орын жмыс орындарында жне срелерде сатауа жол берілмейді.
53. Баллондарда ысыммен тран газ трізді заттармен жмыс істеу кезінде:
1) баллонны вентильдерін тез ашуа;
2) вентильді ашу кезінде вентиль штуцеріні белаашын баыты бойынша редукторды алдында труа;
3) оттегі бар баллон шін "Оттегі" деген жазуы жо редукторды олдануа;
4) оларды жмыс й-жайында сатауа;
5) талап етілетін реттеусіз балонны ондырысымен осылуын тексерусіз газды шыаруа;
6) табаланбаан баллонды пайдалануа жол берілмейді.
54. Жмыс уаытында сырта шыару шкафтарыны жатаулары жабы болуы тиіс, ктерікі жатаулары рылылармен мыты бекітіледі.
55. Сырта шыару шкафында жмыс кезінде соратын тесікті астына басын тосуа, тез буланатын сйыты айнап жатан кезде немесе йылан ыдысты стінен екеюге жол берілмейді.
56. Тез ттанатын сйытытарды 100оС дейін жылыту сулы моншаларда, 100оС жоары - май моншаларда жргізілуі тиіс. Тез ттанатын сйытыы бар біртіндеп жылытусыз ысты суа салуа жол берілмейді.
57. Спирттік шаммен немесе тез ттанатын сйытармен жмыс істеуде авариялы жадай боланда отты сндіру шін жмыс орнында тыыз мата болуы ажет.
58. Шыны аспаптармен жмыс істеген кезде:
1) ыздырылан ыдыс салындатыланнан кейін берік кептелген тыынмен жабу;
2) шыны ттікшелерді немесе термометрді тесілген сынамаа орнатан кезде соысын алаанмен тіремеу, ал бйір жатарынан стау ажет;
3) шыны аспаптарды жинау немесе оны жекелеген бліктерін кксаыз кмегімен осу кезінде – олды слгімен орау, шыны ттікшелер сынан кезде ттікшені кесіндіні маынан стау керек.
59. Сйытытарды ауыстырып ю кезінде (рамында инфекциялы ауруларды оздырыштары бар сйытытардан баса) йышты олдану ажет.
60. Жмыстарды жргізуде шыны аспаптарды ызуы кетуі немесе оны сынуы ммкін сырта шыару шкафтарында аылтыр табаларда кзілдірік, олап жне резеке алжапыш киіп орындау ажет.
61. Спирт, бензол, ацетон, бром, йод йылан тылар берік кептелген шыны тыындармен, сілті йыландары брандалы тыындармен жабылады.
62. Зертханада: жедел кмек ажеттілігі жне авариялы жадайа дрі обдишасы болуы тиіс. Ботулиндік уыттармен жмыс жргізу кезінде – уыта арсы сарысулар болады.
63. Зертхана ызметкерлері арнайы киіммен жне жеке ораныш ралдарымен амтамасыз етіледі.